Door mijn schuld door Désanne van Brederode

Beoordeling 5.5
Foto van Cees
Boekcover Door mijn schuld
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Docent | 4393 woorden
  • 1 november 2009
  • 35 keer beoordeeld
Cijfer 5.5
35 keer beoordeeld

Boekcover Door mijn schuld
Shadow

Hoe is het als je een misdaad hebt begaan maar iedereen gelooft in je onschuld? Gunnar de Wit groeit op in een intellectueel gezin waarin klassieke muziek, kunst en literatuur ijkpunten zijn. Gunnar lijkt het koekoeksjong: de zoon die zijn leven heel anders inricht dan zijn ouders. Hij geniet van zijn vrouw en kinderen en is in zijn vrije tijd een enthousiaste hobbyko…

Hoe is het als je een misdaad hebt begaan maar iedereen gelooft in je onschuld? Gunnar de Wit groeit op in een intellectueel gezin waarin klassieke muziek, kunst en literatuur ijkp…

Hoe is het als je een misdaad hebt begaan maar iedereen gelooft in je onschuld? Gunnar de Wit groeit op in een intellectueel gezin waarin klassieke muziek, kunst en literatuur ijkpunten zijn. Gunnar lijkt het koekoeksjong: de zoon die zijn leven heel anders inricht dan zijn ouders. Hij geniet van zijn vrouw en kinderen en is in zijn vrije tijd een enthousiaste hobbykok. In de meubelzaak waar hij werkt wordt hij door collega’s gewaardeerd om zijn toewijding en optimisme. Een prettig, rimpelloos bestaan. Totdat hij een moord begaat. Alles wijst erop dat hij de dader is maar voor zijn gezin volhardt hij in zijn onschuld. Als hij na jaren gevangenschap vrijkomt overrompelt hem het verlangen openlijk zijn schuld te dragen. Maar zijn dierbaren weigeren zijn biecht serieus te nemen. Zo wordt de moordenaar pas echt gevangene – van zijn eigen leugen.

Door mijn schuld door Désanne van Brederode
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Feitelijke gegevens over het boek
Gebruikte druk: 1e
Verschijningsdatum 1e druk: oktober 2009
Aantal bladzijden: 359
Uitgegeven door: Querido te Amsterdam

Beschrijving van de cover
Op een zwarte ondergrond met fel gekleurde letters van titel en schrijfster staat een omgekeerde opengesperde hand waaruit water druppelt.

Genreaanduiding van het boek
Een psychologische roman over schuld, het zoeken naar je eigen identiteit en het geleefd worden door je onmgeving.

De flaptekst
Hoe is het als je een misdaad hebt begaan maar iedereen gelooft in je onschuld? Gunnar de Wit groeit op in een intellectueel gezin waarin klassieke muziek, kunst en literatuur ijkpunten zijn. Gunnar lijkt het koekoeksjong: de zoon die zijn leven heel anders inricht dan zijn ouders. Hij geniet van zijn vrouw en kinderen en is in zijn vrije tijd een enthousiaste hobbykok. In de meubelzaak waar hij werkt wordt hij door collega’s gewaardeerd om zijn toewijding en optimisme. Een prettig, rimpelloos bestaan. Totdat hij een moord begaat. Alles wijst erop dat hij de dader is maar voor zijn gezin volhardt hij in zijn onschuld. Als hij na jaren gevangenschap vrijkomt overrompelt hem het verlangen openlijk zijn schuld te dragen. Maar zijn dierbaren weigeren zijn biecht serieus te nemen. Zo wordt de moordenaar pas echt gevangene – van zijn eigen leugen.

Motto
Het motto is een Bijbeltekst:

Een nieuw hart zal ik u geven en een nieuwe geest in uw binnenste; het hart van steen zal Ik uit uw lichaam verwijderen en Ik zal u een hart van vlees geven

De tekst is uit het Bijbelboek Ezechiël 36 vs 26

Is het motto een verwijzing naar een tekst over innerlijke reiniging: de catharsis die volgens de oude Grieken aan het einde van een proces dat met het noodlot samenhangt moet worden bereikt. Het inzicht van de mens waarom iets is gebeurd?

Structuur en/of verhaalopbouw
Het boek heeft een proloog, 8 hoofdstukken en een epiloog.
In de proloog is de ik-verteller Gunnar al uit de gevangenis. Daarin vertelt Gunnar dat hij over ruim 20 jaar zeventig jaar zal zijn. Hij is in 1959 geboren. Dat houdt in dat de proloog ongeveer in het jaar 2007-2008 speelt. In de proloog deelt Gunnar mee dat hij eigenlijk een boek over zijn lotgevallen aan het schrijven is.

Daarna worden er 8 hoofdstukken aan de lezer meegedeeld: die worden met een cijfer aangegeven en zijn formeel de hoofdstukken van het boek dat Gunnar schrijft..
In het eerste hoofdstuk wordt de voorgeschiedenis van Gunnar en zijn ouders verteld. In het tweede, vierde en zesde hoofdstuk wordt verteld over de moord die hij in 1991 heeft gepleegd op zijn vriend. In hoofdstuk 3 en 5 worden weer twee andere periodes uit zijn leven beschreven: 1975 en 1985. In het zevende hoofdstuk wordt niet expliciet verteld wanneer het speelt, maar het is de episode waarin de vader van Gunnar sterft.(voor 1999 want Evert zijn vriend leeft nog) In het 8e en laatste hoofdstuk alsmede in de epiloog wordt weer teruggegrepen naar het jaartal van de proloog. (2007-2008) In de epiloog wordt verteld dat Gunnar een uitgever heeft gevonden voor zijn boek, een Zweedse uitgever.
Eigenlijk wordt het geschreven boek van Gunnar dus ingeklemd tussen proloog en epiloog.

En binnen dat kader wordt er bovendien nog met de chronologische volgorde van de handelingen gespeeld. Het is dus een niet-chronologisch aangeboden verhaal.

Gebruikt perspectief
Gunnar is zowel in de proloog, epiloog als in de 8 hoofdstukken de ik-verteller. Hij is een achteraf vertellend eik in de o.v.t. Hij kan dus vanuit zijn leven in 2007 zijn lotgevallen vanaf zijn jeugd tot aan de moord overzien.

De tijd van het verhaal
De proloog en de epiloog spelen zich af in 2007-2008. De moord wordt gepleegd in 1999, daarover gaan enkele hoofdstukken.
Zie voor de andere hoofdstukken de opmerkingen onder de structuur.

De plaats van handeling
Het gehele verhaal speelt zich af in de omgeving van Haarlem en Bloemendaal. In het derde hoofdstuk woont Gunnar tijdelijk in Weesp. Het zijn ook symbolische plaatsen voor het rijkere deel van Nederland (Bloemendaal) en het wat gewonere deel (Weesp) De afkomst wordt op die manier ook in de decornamen weergegeven.

Samenvatting van de inhoud

De proloog.
In dit deel zegt de ik-figuur Gunnar de Wit (nog geen 50 jaar) dat hij een moord op zijn vriend heeft begaan. Zijn vrouw, zijn kinderen en de omgeving vinden hem onschuldig. Hij heeft een echte huis -tuin-en keukenvrouw. Zelf is Gunnar afkomstig uit een gezin waarin ze het allemaal ver geschopt hebben. De enige die dit niet heeft gedaan, is Gunnar. Wanner er op televisie over prijzen voor literaire thrillers worden uitgereikt, zet zijn vrouw altijd de televisie uit. Gunnar is nu vastbesloten om zijn lotgevallen op papier te zetten, zijn moord in een boek te bekennen, maar omwille van zijn kinderen wil hij laten vastleggen dat het boek pas na zijn dood mag worden uitgegeven.

In het eerste hoofdstuk wordt een begin van de biografie van Gunnar de Wit verteld. Zij vader was hoogleraar Zweeds. Gunnar wordt geboren als vijfde kind van het gezin in 1959. Zijn broers en zijn zus zijn allemaal erg slim. Zijn vader heeft het geluk mee gehad dat zijn opa in de oorlog een Zweedse vrouw met een kindje had opgevangen. Zo was hij op Zweden georiënteerd geraakt. Gunnar vertelt ook over de wet van de remmende voorsprong. Al zijn broers en zijn zus zijn goed terecht gekomen. Gunnar is niet echt dom, maar hij wil gewoon nergens moeite voor doen. Hij wil een bakkersopleiding volgen en schaamt zich voor zijn rijke familieleden. Hij blijft de gewoonste van het hele stel en zijn ouders die er moderne denkbeelden op nahouden, vinden het overigens goed. Hij trouwt op zijn twintigste met een vrouw van een simpele afkomst.


In het tweede hoofdstuk is de lezer in 1999 geplaatst. Gunnar (intussen Koen genoemd) is manager van een luxe meubelzaak in Bloemendaal. Hij neemt op een dag de honneurs waar van zijn vervelende baas. Er komen nog wat klanten uit Bloemendaal (o.a. een arrogante vrouw met nare kinderen) voordat Gunnars vriend Evert Oldenheuvel vlak voor sluitingstijd binnenkomt. Hij wil na een aantal omzwervingen (trekt o.a. een flesje wijn open waarbij hij zijn hand verwondt) dat Gunnar onderhands een duur meubelstuk voor hem bestelt, maar Gunnar/Koen is onkreukbaar. Hij weigert het onderlinge handeltje. Hij denkt nu bovendien dat Evert de hele vriendschap tussen hen beiden heeft geveinsd en alles heeft gedaan om financieel voordeel te behalen. Buiten de zaak liggen keien voor het oprapen. In een vlaag van verbijstering pakt Gunnar een kei op en smijt die keihard tegen het achterhoofd van zijn vriend. Die sterft.

Het derde hoofdstuk brengt ons terug naar 1985. Gunnar is zestien jaar oud. Hij loopt stage in Weesp in een koekjesfabriek. Hij ontmoet op zijn werk Gert, een intellectueel. Omdat hij steeds terug moet naar Haarlem, wil Ger wel dat hij bij hem komt inwonen. Dat lijkt leuk, maar Gert is vaak van huis en dan richt Gunnar zijn aandacht op de straatmadeliefjes voor Gerts huis. Op één van hen wordt hij verliefd. Ze vindt hem ook heel leuk, omdat hij zo gewoon doet, terwijl hij toch rijke en voorname ouders heeft. Met Pasen gaat hij met haar voor het eerst Italiaans eten. Ze krijgen verkering.

In het vierde hoofdstuk wordt Gunnar in 1999 verhoord door een politierechercheur. Hij is eigenlijk erg aardig en hij stelt veel vragen van persoonlijke aard aan Gunnar. Hij heet Arend en zo heette de vader van Gunnar ook. Dat schept al een band.
Zo praten ze o.a. over:
- Gunnars afkomst
- Gunnars opvattingen over geld
- Zijn opvatting over het leven
- Zijn handelwijze met zijn medewerkers in de meubelzaak
Gunnar wordt verdacht van de moord, maar er is geen bewijs. Niemand heeft het voorval gezien. Een mogelijke andere dader is de Marokkaanse schoonmaker. Gunnar heeft bloed van Evert aan zijn handen, maar dat valt te verklaren uit de situatie waarin de kurkentrekker uitschoot. Daarbij kwam bloed van Evert vrij. Er is verder geen bewijs.
De politieman deelt hem mee dat Evert hem 200.000 gulden in zijn testament heeft nagelaten en dat de weduwe dat geld gewoon zal overmaken. Er is nu wel een motief, maar Gunnar ontkent de moord. Hij wil het geld ook niet hebben. Hij dringt door in de psyche van de agent die hem vertelt dat hij wel eens een verkeerde heeft laten veroordelen. Dat heeft een schuldgevoel bij hem veroorzaakt. Hij vindt dat hij Gunnar best eens had willen ontmoeten onder andere omstandigheden. Ze zouden vrienden kunnen zijn. Omdat het vrijdag is, drinken ze nog wat met elkaar.

Hoofdstuk 5 speelt in juni 1985. Is getrouwd met Miranda. Hun eerste kind heet Lindsey. Miranda komt uit een zeer pover sociaal gezin, waarin de vader van haar Gunnar niet ziet zitten. Ze zien dat hij toch uit een ander milieu is en hij blijft daar een buitenbeentje. Ze krijgen op een avond bezoek van Hein, de broer van Gert, die komt vertellen dat Gert zelfmoord heeft gepleegd. Hein voelt zich wel op zijn gemak, Hij bekijkt de muizenverzameling van Miranda die ze heeft opgezet als reactie op en verzet tegen haar milieu. Gunnar vertelt aan Hein over zijn eerste bezoek aan Miranda’s ouders (zij praten over homo-zijn en voeren tijdens het bezoek levende muizen aan de slangen) Dat doen ze om Gunnar te choqueren. Gunnar vertelt dat hij ruzie heeft gekregen met Gert, omdat die vond dat hij niet met Miranda moest trouwen. Dat was een ongelijke partner voor hem. Dat betekende overigens wel het einde van de vriendschap.


Op een midzomernachtfeest bij de ouders van Gunnar horen ze dat een van de nichten van Gunnar lesbisch is, net als zijn broer Sven. Zijn ouders vonden dat niet erg, maar de ouders van de nicht vinden het niet leuk en de ook de familie roddelt erover. Tijdens het feest zegt Miranda dat de geest van een zelfmoordenaar geen rust op aarde vindt. De familie die niet in God gelooft, maakt haar idee belachelijk en daarom wordt er naar Gunnars oordeel gevraagd. Hij kiest de zijde van Miranda, hoewel hij vindt dat zijn familie gelijk heeft. Hij voelt zich er later niet goed bij. Eigenlijk is het toch een verraad aan Miranda, hoewel hij haar in het openbaar heeft verdedigd.

Het is het zesde hoofdstuk weer een episode uit de periode na 1999. Gunnar is veroordeeld tot
jaren gevangenisstraf en zijn dochter Lindsey belt hem om te vertellen dat er een schrijver is (Verwoerd) die zich Gunnars lot heeft aangetrokken en een pleidooischrift voor hem heeft geschreven. Ze zullen worden uitgenodigd voor een talkshow waarin ze hun mening mogen geven over het in hun ogen onterecht vonnis. De talkshow lijkt op die van Pauw en Witteman (een zelfde duo wordt beschreven maar die waren er nog niet in 2000) Verwoerd neemt het in die uitzending vurig voor Gunnar op en komt met bewijzen dat de Marokkaanse schoonmaker de dader is. Daardoor verandert de publieke opinie en het grote publiek denkt nu dat Gunnar onschuldig vastzit. De Marokkaanse schoonmaker Mensour krijgt veel haatbrieven en hij moet naar Marokko vertrekken voor zijn veiligheid.
Miranda komt hem bezoeken in zijn cel: ze hebben zelfs mogelijkheid voor seks. Dat wil ze liever niet want ze heeft een soort smetvrees voor vreemde bedden getuige een flashback uit hun leven toen ze een reis naar Antwerpen hadden gemaakt en Miranda geen seks wilde bedrijven in een hotelbed.
Het blijkt nu ook dat ze de broers van Gunnar heeft weggehouden van het bezoek, omdat ze niet onvoorwaardelijk wilden geloven dat Gunnar onschuldig was. Maar ze hadden dan ook een juridische omgeving waarin ze leefden. Gunnar is nu wel zover dat hij het liefst wil bekennen dat hij de moord wel heeft gepleegd, maar hij kan dat zijn vrouw en kinderen niet aandoen. Daardoor komt hij wel in een nieuw soort gevangeniscel terecht, dat van zijn geweten. Miranda vindt dat je altijd loyaal moet zijn aan je familie. De strop rond de nek van Gunnar wordt zo aangetrokken.

Hoofdstuk 7: Gunnar wil als hij vrij komt, bekennen. Hij kan het niet hebben dat zijn vrouw denkt dat hij onschuldig is. Wanneer hij haar de moord bekent en zegt dat Evert snode plannen had, wordt Miranda erg boos. Je mag niets van Evert zeggen, dat was een aardige man. Hij mag zijn dode vriend niet bezoedelen. Dan besluit Gunnar de hele materie van zich af te schrijven (zie hoofdstuk 1)

In het tweede deel van dit hoofdstuk heeft de zieke vader van Gunnar gevraagd of hij nog eens langs wil komen om te praten. Gunnars vader heeft kanker en hij vindt dat hij nog iets moet rechtzetten tegenover die zoon die zo buiten de boot is gevallen. Gunnar weigert daarover met zijn vader te praten. Maar hij moet van zijn vader wel de kleren voor de kist uitzoeken. Als hij dat heeft gedaan, sterft zijn vader. Ze hebben niet meer over het verleden gesproken.
Na de crematie gaat Miranda met de kinderen (Lindsey en haar broertje) eerder naar huis. Het valt Gunnar op dat zijn familie nu zo gewoon doet. Evert die dan nog leeft (het moet dus voor 1999 spelen) relativeert dat gevoel door te zeggen dat dit vaak op crematies en begrafenissen is. Zijn homobroer Sven brengt Gunnar naar huis en hij praat over zijn kinderwens, en zijn onbegrepen eenzaamheid.
Gunnar denkt terug aan het mooie boek “Alleen op de wereld”van Hector Malot. Hij heeft het stuk gelezen en hij heeft zich herkend in de jongen Remi. Maar hij beseft ook dat eenzaamheid zo’n universeel gevoel is dat elk mens zich op de een of andere manier in dat boek zal kunnen herkennen. Ook zijn broers en zijn zus hadden dat boek gelezen en zich eveneens eenzaam gevoeld.(Sven vanwege zijn homoseksualiteit, zijn zusje omdat ze het enige meisje in huis was en de tweelingbroers omdat ze altijd met elkaar vergeleken werden.)
Aan het einde van dit hoofdstuk komt Gunnar tot het inzicht waarom hij Evert had moeten doden. Evert was een deel van hemzelf geworden. Alle twee begrepen ze het ongebreidelde verlangen naar vrijheid in een leven. Evert was hem te dichtbij gekomen en dat had zijn plotselinge reactie veroorzaakt.


8: Gunnar schrijft na 2001 de gevolgen van 9/11 op. Er is in Nederland een politicus die allochtonen de schuld geeft van de problemen in het land., het is een politicus á la Geert Wilders. Ook de schrijver Verword blijft actief. Ze blijven de opinie beïnvloeden en Gunnar wordt een soort cultheld wanneer hij na een aantal jaren wordt vrij gelaten. Er zijn veel vrouwen die hem opwachten. Als hij thuiskomt, wacht zijn aso-schoonfamilie hem hartelijk op. Als crimineel is hij één van hen. Gunnar heeft het idee opgevat om het boek te gaan schrijven. Wanneer zal hij het kunnen uitbrengen: na zijn dood? Hij onthult er namelijk in dat hij de moord wel gepleegd heeft.

Epiloog
Gunnar heeft contact met een Zweedse uitgeefster. Zijn boek zal in die taal (hij beheerst zelf het Zweeds) onder pseudoniem, verschijnen. Hij heet daar Birgitta Nydberg. Maar Gunnar dwingt wel af dat hij geen media-aandacht wil, geen interviews wil geven. Misschien wordt het boek ooit terugvertaald in het Nederlands. Gunnar “ did it” . In dubbel opzicht: hij heeft de moord gepleegd en hij heeft een boek geschreven.

Titelverklaring
“Door mijn schuld” is redelijk goed te verklaren. Door Gunnars schuld (de ik-verteller) is zijn vriend Evert om het leven gekomen. Juridisch gezien dan wel misschien geen moord maar doodslag was het toch wel. Het liefst wil Gunnar bekennen omdat de strop van zijn leugen steeds strakker om zijn nek komt te zitten.
Door mijn schuld is natuurlijk een letterlijke vertaling van de bekende katholieke schuldverklaring “ Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa.”
Om catharsis te bereiken moet Gunnar ook letterlijk “door zijn schuld” heen. Hij moet het gevoel helemaal doorleven. Dan pas kan hij het reinigende inzicht beleven waarom hij Evert gedood heeft.

Thematiek en interpretatie
Désanne heeft zich bij dit boek laten inspireren door de moorzaak rondom de Deventer Klusjesman, die heeft beweerd onschuldig vast te hebben gezeten voor een moord die hij niet had gepleegd. Zijn vrouw geloofde ook in zijn onschuld.

Het draait in deze roman in feite alleen om het gegeven dat het niet toegeven aan een schuldbekentenis ook een hel wordt voor degene die zijn schuld moet verbergen. Onschuldig gevangen zitten is erg, maar het schuldig zijn terwijl de hele omgeving je voor onschuldig houdt, is ook heel erg. Je kunt dan nooit de waarheid vertellen. Dat moet Gunnar proberen te begrijpen. En daarover gaat in feite het hele verhaal. Vanuit zijn levensverhaal en zijn opvoeding moet duidelijk worden gemaakt waarom Gunnar kiest voor het gewone leven (de bakkersopleiding) en waarom hij afstand neemt van zijn familie voor wier rijkdom hij zich schaamt. Daarom trouwt hij met Miranda die uit een (bijna) asociaal milieu is. Toch pleegt hij eigenlijk verraad aan alle mensen om zich heen: zijn eigen familie, maar ook aan Miranda. Dat wordt gesymboliseerd in de manier waarop hij voor haar partij trekt wanneer zijn familie een feestje organiseert en Miranda beweert dat zielen zelfmoordenaars geen rust vinden. Gunnar geeft haar gelijk, maar hij verloochent zichzelf en daarmee ook weer Miranda. Daarom is “Door mijn schuld “ ook een zoektocht naar je eigen persoonlijkheid. Wie is de ware Gunnar of wie is de ware Koen?
Dat gegeven weet de schrijfster uitvoerig uit te meten. Stukje voor beetje wordt voor de lezer ontrafeld waarom Gunnar Evert heeft vermoord. Toch blijft hij zijn omgeving sparen door het boek alleen in het Zweeds te laten uitbrengen.


Andere motieven zijn nog:
- De afkomst van je familie
- De publieke opinie
- Verliefdheid
- Schande en schaamte
- De moord
- Het geheim
- Existentiële eenzaamheid (ieder mens kent eenzaamheid)

Beoordeling scholieren.com
Op zich leest de nieuwe roman van Désanne van Brederode vlot weg Het is een gewone man die aan het woord is en meteen maar de moord op zijn vriend bekent. Dat gegeven kan interessante leesstof worden en voer voor gesprekken in de huiselijke ring. Ook filosofisch gezien kun je er wel mee uit de voeten en dan zitten we natuurlijk goed bij de schrijfster die er niet voor terugdeinst om ethische problemen aan de kaak te stellen. Ook in haar eerdere romans was dat het geval.
Het boek is me dan ook wel voor het grootste deel blijven boeien, maar met een van de recensenten hieronder ben ik het wel eens dat er veel bladzijden hadden kunnen worden geschrapt. Heel erg goed vond ik het hoofdstuk waarin Gunnar wordt ondervraagd door de rechercheur die niet goed uit de voeten kan met de kwestie van de aardige dader die tegenover hem zit en bovendien in zijn geheugen meesleept de zaak waarin hij al eens iemand heeft laten veroordelen die iets niet had gedaan.

De aandacht verslapte aan het einde van het zevende hoofdstuk. Grappig is dan wel weer de oplossing in de epiloog die Désanne heeft bedacht om het boek van Gunnar toch te laten uitkomen.

Niettemin is `Door mijn schuld` wel een boek dat gelezen wil worden. Voor gewone lezers onder de scholieren kan het misschien toch zware kost zijn, maar voor een geoefende lezer op het vwo/niveau is het toch wel te verteren. Bovendien geeft het wel een goud tintje aan je literatuurlijst. Leerlingen die filosofie in hun profiel hebben gekozen, kunnen er mee uit de voeten. De amusementswaarde is voor hen waarschijnlijk wat hoger dan voor de andere leerlingen.
De literaire waarde wil ik mede vanwege de lengte maar ook door het literaire niveau wel op drie punten bepalen.

Relevante recensies
De vier grootste landelijke dagbladen met een reputatie op het gebied van recensies hebben het boek van de bekennende moordenaar kort na het verschijnen gerecenseerd.

In het NRC van vrijdag 2 oktober 2009 verscheen een uitgebreide analyse van Arjen Fortuin : De roman van Van Brederode is interessant in samenhang met Schuldig, het op 22 april dit jaar, de dag van zijn vrijlating, verschenen boek van Ernest Louwes over zijn leven nadat op 25 september 1999 het lichaam van Wittenberg werd gevonden. Afhankelijk van je standpunt in de Deventer twisten kun je het zien als de non-fictie bij de fictie van Van Brederode, of als meer fictie – de fictie van een moordenaar. Het moge duidelijk zijn dat het boek van Louwes geen I-did-it is, maar een I-did-not-do-it.[…]

Overigens maken geen van beide boeken het de lezer erg gemakkelijk. Bij Door mijn schuld ligt dat aan de oeverloosheid die het werk van Van Brederode toch al kenmerkt. Ze waaiert eindeloos uit bij het vertellen van het verhaal: naar talkshows op televisie, intellectuelen uit Amsterdam-Zuid, Zweden, mystiek, existentiële eenzaamheid, bevrijdingstheologie, populisme en het multiculturele drama zonder dat het echt scherpzinnig wil worden. Ook interessante thema’s die ze aansnijdt (schaamte, intellectualisme als verplichting) sneeuwen daardoor onder. Bij alle elementen in het verhaal kun je je wel voorstellen dat ze in de roman zijn beland – overal zit een idee achter en veel grijpt op een bepaalde manier in elkaar – maar er zijn ook redenen om te schrappen over het hoofd gezien. Zelfs bekruipt je iets vóór de helft, wanneer een zeer sterk beschreven politieverhoor van Gunnar de Wit begint, het gevoel dat met het oog op tempo en spanning de voorgaande 140 bladzijden waarschijnlijk het best in hun geheel verwijderd hadden kunnen worden. [….]Dat de aard van de mens uiteindelijk onkenbaar is, is zo de portee van Van Brederodes roman, een boodschap waarvan de religieuze connotatie niet vreemd is aan haar werk. Maar ook dat sociale druk – en zeker wanneer die van de massamedia komt – het bijna onmogelijk maakt om contact met jezelf te houden, om je zelfkennis en je identiteit te verdedigen tegen de oordelen en de druk van buitenaf.

Arie Storm is in
Het Parool van donderdag 1 oktober de recensent van de dikke roman.
De nieuwe roman van Désanne van Brederode, Door mijn schuld, is vooral heel erg uitgebreid. Dat lijkt, beschouwd ook in het licht van de rest van haar oeuvre, een bewuste auteurskeuze te zijn. Maar het kan ook een schrijftechnische kwestie zijn. Er is niet zozeer sprake van welgekozen details, nee, gewoon álles wordt gemeld.[….] Het is niet niks, dit Door mijn schuld, maar het lijkt toch vooral op een onbewerkt uitgegeven dagboek. De verteller babbelt er lustig op los, permitteert zich oeverloze uitweidingen, doet de moord zelf zeer summier af, maakt talloze onschuldige satirische grapjes, leuk, leuk, en lijkt al met al eerlijk gezegd van begin tot eind wel een vrouw te zijn, deze Gunnar.

Eenzaamheid en het gevoel niet begrepen te zijn, ontpoppen zich uiteindelijk als de voornaamste thema's van deze roman, en dat klopt dus wel met dat vrouwelijke

In De Volkskrant van vrijdag 2 oktober 2009 beoordeelt Daniëlle Serdijn de roman.
 Door mijn schuld is een compacte, strenge roman met scènes als zweepslagen. Gij zult geen eigendunk hebben, is het motto dat schrijfster Désanne van Brederode erin hamert. Kleurrijke Tokkie-types zorgen voor geestige terzijdes. […..]Het heeft bij vlagen de kracht van een misdaadverhaal waarbij de hamvraag is hoe een rechtschapen kerel zo van het juiste pad kan raken. Binnen dat grote raamwerk zette Van Brederode tal van verwante lijnen vakkundig uit. Over families, ambities, milieus, over eenlingen en over intuïtie, laag over laag, waardoor de ene scène de andere kleurt. Technisch mooi gedaan. Al die taferelen en passages leiden naar iets wat zich het best laat omschrijven als menselijke zelfgenoegzaamheid, ijdelheid en morele superioriteit. Van Brederode laat zien hoe mensen elkaar de maat nemen en oordelen.[…..] Door mijn schuld is een compacte, strenge roman, met scènes als zweepslagen: gij zult geen eigendunk hebben, is wat Van Brederode erin geselt. Dat het daarnaast wemelt van de geestigheden (Miranda’s aso-familie die luid zingend op de wijs van Zie ginds komt de stoomboot Koen welkom heet uit de gevangenis, Koen die daar niks van verstaat), wat te danken is aan kleurrijke Tokkie-types, geeft de roman een goed evenwicht. Rest tot slot de vraag hoe deze spiegel op te houden zonder zelf in superioriteitsdenken te vervallen. Andermaal ontvouwt zich daarbij een even fascinerend als onontkoombaar moreel Droste-effect.

In
Trouw van 10 oktober schrijft Jaap Goedegebuure een interessante recensie over de roman, getiteld “ De wrok van de gewone man.
Nadat ze zich in haar romans ’Het opstaan’ (2004) en ’Hart in hart’ (2007) had beziggehouden met eigentijdse problemen als suïcide en overspel, stapt Désanne van Brederode in ’Door mijn schuld’ over naar het volgende morele mijnenveld: dat van de moord. De opzet doet een beetje denken aan Marcellus Emants’ klassiek geworden boek ’Een nagelaten bekentenis’. Daarin biecht een man op hoe hij zijn vrouw om zeep geholpen heeft.[….] Deze finale diagnose is al voorbereid door Gunnars bekentenis dat hij van jongsafaan nooit heeft kunnen kiezen en volkomen gespeend bleef van elke passie. Wat dat betreft heeft hij veel gemeen met degenen die Van Brederode, getuige de titel van haar tweede roman, wegzet als’ ’mensen met een hobby’, bleke zielen zonder enige verbeelding of gedrevenheid.
Nu wil de ironie dat Gunnars echtgenote enthousiast reageert wanneer hij, na zijn vrijlating op zoek naar een bezigheid, een boek begint te schijven. „Fijn dat je een hobby hebt”. En inderdaad, Gunnar schrijft als een oprechte amateur, kijkt niet op een pagina meer of minder, vermeit zich in ellenlange uitweidingen over het bakkerswezen en de meubelhandel, en kauwt alles, van aanleiding tot conclusies, tot het bot toe uit. Als zijn manuscript ooit bij een uitgever terecht was gekomen, had een redacteur er beslist weken lang werk aan gehad. Daarom is het de vraag waarom Désanne van Brederode, die als ghostwriter achter Gunnar schuilgaat, de roman die we nu in handen hebben niet heeft teruggebracht tot een omvang van hooguit tweehonderd pagina’s.

Over de schrijfster en eerder gepubliceerde werk
Bron: website uitgever

Désanne van Brederode (Utrecht, 1970) studeerde filosofie. In 1994 debuteerde ze met de veelbesproken roman Ave verum corpus/Gegroet waarlijk lichaam. Hierna volgden de veelgeprezen romans Mensen met een hobby (2001), Het opstaan (2004) en Hart in hart (2007) - de laatste werd bekroond met de Gerard Walschap Literatuurprijs en is inmiddels al aan de vijfde druk toe.
In het pamflet Modern dédain, dat in maart 2006 verscheen, liet ze zien dat de minachting voor de verdieping van de geest zulke groteske vormen aanneemt dat zelfs culturele media en educatieve instellingen zich aanpassen aan de vooroordelen van de massa.
Naast haar romans, waarin ze de tijdgeest op de hielen zit, schrijft Van Brederode ook artikelen en houdt ze lezingen over levensbeschouwelijke onderwerpen. In het politieke televisieprogramma Buitenhof heeft zij een gesproken column.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "Door mijn schuld door Désanne van Brederode"

Ook geschreven door Cees