Dooi door Rascha Peper

Motto ( en/of opdracht ): In het boek staat geen motto en ook geen opdracht. Indeling: Het boek is ingedeeld in 10 hoofdstukken . De meeste hoofdstukken zijn ongeveer 20 bladzijden lang. Samenvatting van de inhoud: Ruben Saarloos, een vertaler van achtenvijftig jaar is op tweede kerstdag samen met zijn vrouw Ina en hun woonboot, de Harnasman, het IJsselmeer opgevaren om een nieuwe motor te testen. Ze leggen aan bij een klein verlaten eilandje, met de bedoeling daar een of twee nachten te blijven. Ze worden hier door strenge vorst overvallen en komen niet meer van het eiland weg. Zijn vrouw vertrekt wegens werkverplichtingen van de boot, voordat de dooi is ingevallen. Hijzelf blijft alleen achter op het schip omdat Ruben bang is dat zijn schip door het kruien van het ijs zal zinken. Bovendien wil hij niet bij anderen logeren. In volstrekte eenzaamheid brengt hij hier zijn dagen door. Ruben heeft nauwelijks contact met de buitenwereld. Hij brengt de tijd door met het verkennen van het eiland en het vertalen van een vissenboek. Zijn eenzaamheid stelt hem in staat om zich op dit vissenboek te concentreren. Het boek wat Ruben aan het vertalen is gaat over vissen. Onder andere over de Coelacanth. Dat wekt bij hem herinneringen op aan zijn vader. 's Nachts droomt hij over zijn vader. Zijn vader heeft zijn hele leven gewijd aan een vergeefse onderneming: het vinden van een coelacanth, een raadselachtige vis. Door deze onderneming heeft Ruben's vader zijn gezin verwaarloosd. Bovendien heeft het overlijden van zijn nichtje Mady hem diep getroffen. Ruben heeft hiervan geleerd zich te pantseren tegen wat het leven tegen je kan doen. Hij wantrouwt mensen en hij is mensenschuw. Slechts zijn boot de Harnasman bemint hij nog met hartstocht. Hij heeft een saai en prikkeloos bestaan. Hij is een harnasman geworden. Door de afzondering op het ijs kan hij eens ernstig over zichzelf en zijn leven nadenken. Als de dooi invalt krijgt Ruben steeds meer last van eenzaamheid. Hij kan zich niet meer concentreren op zijn boek. Bovendien komen er geen schaatsers meer in de buurt van zijn boot en hij wordt ook niet meer bevoorraad.Met wassen nam Ruben het ook niet zo nauw. Voor wie zou hij het doen? Dan komt de dood hem opzoeken. Aangekondigd door opdringerige aanwezigheid van kraaien, vlaamse gaaien en dode konijnen. Bovendien is er telefoon voor meneer Omshof (bargoens voor dood), die zich op zijn boot zou bevinden en hij ziet een spookschip. Dan komt de dood op schaatsen. Juist nu er door geen mens meer geschaatst wordt, duikt er een schaatsster op. Het blijkt hier om een roodharig meisje te gaan dat in Amsterdam het verband onderzoekt tussen prikkels en de ziekte van Alzheimer. Het valt Ruben op dat zij luchtig gekleed is en dat zij er smal en bleek uitziet. Hij vindt het vreemd dat zij het niet koud heeft. Deze roodharige schaatsster brengt weer kleur in het leven van Ruben, zij ontdooit de harnasman. De schaatsster belooft de volgende dag terug te komen. Zij zal dan ook de door hem gewenste sigaren meebrengen. Deze schaatsster bezoekt Ruben drie keer. Het leven is voor hem nu best aangenaam. Bij de tweede ontmoeting leest hij in de schaatsen van de schaatsster de naam Bente Nerwanen. Hij vermoedt dat zij zo heet. Op de derde dag neemt zij hem lucifers mee en de Daily Mirror. In de Daily Mirror staat een artikel over de Coelacanth. Bovendien bedrijven ze tijdens deze derde ontmoeting de liefde. Na deze drie ontmoetingen wordt het ijs rondom de harnasman door de kustwacht doorbroken. Iedereen is enthousiast dat Ruben door de kustwacht ontzet wordt, behalve Ruben, hij beseft dat hij Bente voorlopig niet meer zal zien. Terug in de bewoonde wereld start Ruben een zoektocht naar Bente, net zoals zijn vader dat bij de Coelacanth deed. Bij de VU, waar Bente werkzaam zou zijn, vertellen ze Ruben dat Bente al bijna een jaar dood is. Ruben bezoekt voorts het graf van Bente. Hij beseft dat hij Bente nooit meer zal zien en hij staakt zijn zoektocht. Op het einde van het verhaal heeft Ruben een dialoog met de dood die Ruben komt halen. Dankzij Bente heeft Ruben zijn jeugdtrauma's verwerkt en is hij weer een mens geworden. Ruben is klaar voor de dood. Hij is rijp om te sterven, want hij heeft vrede met zijn leven. Hij vindt het best dat de dood spoedig zal komen. Ruben koopt uiteindelijk nog een antieke scheepslantaarn. Hij ziet dus weer licht in de Duisternis. Misschien heeft Bente hem toch nog de kracht gegeven om verder te leven. In als hij zal sterven, dan sterft Ruben tenminste met vrede. Tijd: Het gebeuren speelt zich in deze tijd af, omdat er ook al gewerkt wordt met computers enzo. Het hele verhaal neemt ongeveer 11 maanden in beslag. Het verhaal is chronologische verteld. Er zijn niet veel terugblikken in het verhaal opgenomen. Ook is het verhaal niet continu verteld.
Plaats: Het verhaal speelt zich af op de boot 'De Harnasman' en op het eiland in het IJsselmeer. De ruimte speelt een redelijk grote rol in het verhaal omdat er allerlei onduidelijke dingen gebeuren op het eiland en de boot. Personen: Ruben Saarloos is het hoofdpersonage van dit boek. Zijn naam Ruben Saarloos betekent Ruben zonder Saar (geliefde). Hij bemint enkel zijn boot nog met hartstocht. Ruben Saarloos is achtenvijftig jaar en vertaler van beroep. Ruben is getrouwd met Ina, zij hebben geen kinderen. Je komt in het boek steeds meer te weten over hem. Ruben vertaalt Engelse wetenschappelijke boeken. Ondanks het feit dat hij de meeste boeken gruwelijk vindt, kan hij zich bij dit werk in zichzelf terugtrekken en heeft hij hierbij geen last van anderen. Helemaal alleen op het IJsselmeer is Ruben dan ook in zijn element, hij wordt niet lastiggevallen. Ruben wordt op het IJsselmeer tijdelijk uit zijn gewone doen gehaald om eens goed over zichzelf te kunnen nadenken. Op zijn boot maakt hij een louche indruk, met zijn slordige kleren en zijn stoppelbaard. Ruben is een slechte persoonlijkheid: hij is geremd en niet levensblij. Bovendien is hij mensenschuw. Waarschijnlijk lijdt Ruben aan dementie. Ruben heeft er een hekel aan om onder de mensen te komen, hij heeft vooral een hekel aan de collega's van zijn vrouw. Ook wensen enkele mensen hem sterkte met zijn verblijf op zijn boot. Ruben gelooft echter niet dat zij dit serieus menen. Hij heeft last van jeugdtrauma's. Hij werd in zijn jeugd verwaarloosd door zijn vader, die zijn leven in het teken gezet had van een kansloze ondernemig: het vinden van de enige overgebleven Coelacanth. Met zijn moeder kon hij ook niet goed overweg. Bovendien heeft het overlijden van zijn nichtje Mady hem diep getroffen. Mady was een van de weinige lichtpuntjes in zijn jeugd. Door deze gebeurtenissen heeft Ruben in zijn jeugd op het punt gestaan om zelfmoord te plegen. Het lijkt erop dat Ruben de angst voor zijn emoties niet wil overwinnen om een levensblije en communicatieve persoonlijkheid te worden. Door een opeenstapeling van gebeurtenissen is Ruben zich gaan pantseren tegen wat het leven met je kan doen. Hij is een "harnasman" geworden. Alleen warme persoonlijkheden zijn in staat om hem te helpen, zoals zijn nichtje Mady, en de schaatster die hem op zijn boot bezoekt. Bente brengt weer kleur en vuur in zijn leven. Zijn vrouw Ina slaagt er niet in om Ruben te ontdooien. Na drie ontmoetingen zou hij Bente echter nooit meer zien. Bente was van de ene op de andere dag verdwenen. Bente is een van de twee warme personages die Ruben kunnen helpen (Bente en Mady). Ondanks het feit dat Bente weinig over zichzelf verteld, kom je in de loop van het verhaal steeds meer over haar te weten. Bij de eerste ontmoeting met Ruben was zij geheel in het zwart gekleed (de dood). Het valt Ruben bovendien op, dat zij erg luchtig gekleed is. De echte Bente Nerwanen is in de zomer (begin juli) overleden. Vermoedelijk staat Bente uit de dood op en bezoekt zij Ruben in de zomerkleding waarin zij gestorven is. Bente is rond de twintig jaar oud. Zij heeft een lichte, sproetige huid en rode haren. Bovendien is zij bleek en mager (een teken van de dood). Bente vormt een overeenkomst met de Coelacanth (de vis waarna de vader van Ruben op zoek was). Beiden zijn na hun dood rood. Zowel Bente als de Coelacanth hebben dezelfde functies: zij zijn de enigen die Ruben en zijn vader kunnen helpen. Beiden zijn bovendien levende fossielen. Tijdens de ontmoetingen tussen Bente en Ruben praten zij vooral over Ruben. Opvallend is dat Bente weinig over zichzelf loslaat. Zij vertelt hem weinig of niets over haar priveleven. Op de vraag waar zij vandaan komt, antwoord zij slechts: "van ver". Ook geeft zij nooit een duidelijke bevestiging van haar naam. Ruben komt er dus nooit achter of haar werkelijke naam Bente Nerwanen is. Bente verteld Ruben echter wel over haar beroep en dat zij woonachtig is in Nibbixwoud. Als medisch analyste onderzoekt zij het verband tussen de ziekte van Alzheimer en pupilverwijdering. Alzheimer is een vorm van dementie. Men kan er dus vanuit gaan dat Ruben lijdt aan dementie. Bente verwijderd Ruben's pupillen en probeert Ruben zo over zijn dementie te helpen. Ruben komt maar weinig over Bente te weten. Bente blijkt echter het nodige van Ruben te weten. Als Ruben haar vraagt de Volkskrant mee te nemen, neemt zij hem de Dailey Mirror mee, waarin een stuk over de Coelacanth staat. De Coelacanth en de zoektocht van zijn vader, is Ruben's dagelijkse spiegel. Na de drie ontmoetingen zou Ruben Bente nooit meer zien. Het bleek dat zij in de zomer gestorven was. Met zijn verlangen om deze schaatster terug te zien dreigt Ruben in de voetsporen van zijn vader te treden. Ruben ziet tijdig in dat hij Bente nooit meer zal terugzien. Ina Saarloos is de vrouw van Ruben Saarloos. Ina heeft blond haar met een slordig knotje. In tegenstelling tot Ruben is Ina levenslustig en heeft zij een groot vertrouwen in de mensheid. Ina werkt als secretaresse op een accountantskantoor. Ruben kan goed met Ina oposchieten, al heeft hij nog nauwelijks hartstochtelijke gevoelens voor haar. Dat Ruben's huwelijk na dertig jaar nog niet verdord was, kwam dan ook ook door Ina. Ondanks dat Ruben van Ina hield, raakt Ruben verliefd op Bente. Ina is dus blijkbaar niet in staat om Ruben de warmte te geven, die Bente hem kan geven. Perspectief en verteller: Personaal perspectief, enkelvoudig. Verhaalconventie: Niet realistisch verhaal Stijl: In het verhaal worden soms korte - en soms lange zinnen gebruikt. Ook zijn er soms veel en soms weinig beschrijvingen. Verder zijn er weinig bijvoegelijke naamwoorden en weinig beeldspraak. Verklaring van de titel: Dooi heeft in het verhaal twee betekenissen: - De dooi van het ijs waarin de boot van Ruben, De Harnasman, vastligd. - De dooi van het "harnas" dat Ruben ten gevolge van jeugtrauma's heeft opgedaan. Verklaring van het motto: Het verhaal heeft geen motto.
Motieven: jeugdtrauma's
verliefdheid en gevoel
schuldgevoel
relatieproblemen
de dooi van het ijs
vuur en licht Leidmotieven/herhalingen: de dood Thema: Het thema van dit verhaal is de dood. Dit is een verrassend uitgewerkt thema omdat de dood Ruben overal achtervolgd. De dood is altijd nadrukkelijk aanwezig. Bovendien komt de dood hem opzoeken. Ruben heeft op het eind van het verhaal zijn angst voor de dood overwonnen. Bente heeft Ruben geholpen om zijn jeugtrauma's te verwerken. Na de komst van Bente heeft Ruben vrede met zijn leven. Idee: Sommige mensen zitten zo met hun eigen leven in de knoei dat ze zich allerlei rare beeldem in hun hoofd halen.
Schrijver: Rascha Peper is pseudoniem van Jenneke Strijland. Zij werd geboren op 1 januari 1949 in Driebergen. Ze groeide op in een beschermd milieu, waarbij naar eigen zeggen de godsdienst miste. Ze studeerde Nederlands, met als hoofdvak Middelnederlandse literatuur en werkte enige tijd als lerares. In 1983 verhuisde ze naar Wenen vanwege het werk van haar partner, die in dienst was van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daar begon ze, omdat ze zich nogal "op zichzelf teruggeworpen" voelde en omdat ze ernstig ziek werd, serieus werk te maken van het schrijven. In die tijd ontstond de eerste versie van haar boek "Oesters". Na de publicatie van haar eerste verhalen in "Hollands maandblad" en "Tirade", zette ze zich aan het herschrijven van deze roman omdat ze "in alle valkuilen van een beginnend schrijver was getuind". Najaar 1999 verhuisde ze naar New York, waar haar man als diplomaat bij de VN-missie werkzaam is. Rascha Peper streeft ernaar boeken te schrijven die vooral boeien door een meeslepend verhaal en hecht minder aan literaire vormexperimenten. Haar romans zijn leesboeken met een sterke plot, boeiende karakters en sfeervolle details. Haar thema's ontleent ze vaak aan berichten uit de krant. Zoals de figuren in haar werk een gepassioneerde verzamelwoede hebben, zo verzamelt zij zelf krantenknipsels waarin ze een verhaal ziet. Deze werkwijze brengt met zich mee dat Peper geen autobiografisch schrijfster is wier werk voornamelijk te herleiden is tot zaken uit haar eigen leven. Het enige boek waarvoor dit niet zondermeer opgaat is "Oesters". Andere boeken van haar hand zijn: De waterdame ( 1990, verhalen ), Russisch blauw ( 1995, roman ), Alle verhalen ( 1997 ), Een Spaans hondje ( 1998, roman ) en Dooi ( 1999, roman ). Onderwerp: Ik vond het een heel erg interessant onderwerp, vooral omdat je goed door moet denken over bepaalde gebeurtenissen in het boek, bijvoorbeeld de zwarte kraaien, de dode konijnen, het telefoontje voor meneer Omshof etc. Natuurlijk kan dit niet gebeuren in onze eigen wereld dat is wel een beetje erg ver gezocht. Zoals die toestand met Bente die al bijna een jaar dood blijkt achteraf. Ik had eigenlijk nooit nagedacht over een onderwerp als deze, maar ik vind het wel heel erg boeiend. Het onderwerp werd erg uitvoeirg besproken vind ik, maar als ik de schrijfster zou zijn dan had ik de stukken in het Engels weggelaten. Dat is namelijk helemaal niet boeiend om te weten en het heeft verder ook geen enkele invloed op de verhaallijn. Gebeurtenissen: Het belangrijkste in het boek zijn de gedachten van Ruben, het laat helemaal zien wat er allemaal in hem omgaat op het moment dat hij in zijn eentje over het eiland wandelt of op het moment dat Bente weer op bezoek komt. Ik vind dat er wel wat meer had mogen gebeuren in het boek, wat meer actie en wat minder gedachten, want op een gegeven moment gaat dat een beetje vervelen. Ik vond de gebeurtenissen díe er waren erg verrassend zoals de dode konijnen, het feit dat Bente al een jaar dood blijkt te zijn en dat soort dingen. De afloop vond ik eigenlijk wel het spannendste en verrassendste van het hele boek. Ik had echt nooit gedacht dat er zo'n einde aan zou komen. Personen: Ik vond alle personen die in het boek voorkomen erg levensecht. Tenminste als je het boek nog aan het lezen bent. Dan weet je dus nog niet dat Bente helemaal niet bestaat, maar als je nog midden in het verhaal zit, is het allemaal heel erg levensecht. De relaties tussen de verschillende personen worden ook vanaf het begin goed uitgelegd en zijn ook allemaal heel erg logisch. Opbouw: Het verhaal was heel erg makkelijk opgebouwd en je zit vanaf het begin goed in het verhaal, al is het eerste hoofdstuk nogal vaag. Er zaten een aantal delen in het boek waarvan je bijna in slaap viel. De stukjes uit het Engelse boek bijvoorbeeld dat Ruben moest vertalen. De spannende momenten díe erin zaten komen wel op goede momenten vind ik maar als er war spanning in had gezeten was het beter geweest. Taalgebruik: Het taalgebruik was niet al te moeilijk op een paar woorden na, maar als je die woorden niet begrijpt kan je het verhaal nog wel hartstikke goed begrijpen. De beschrijvingen zijn erg duidelijk. Er zijn niet zoveel gesprekken in het boek maar dat is begrijpelijk als je alleen op een onbewoond eiland zit. Maar de gesprekken die er zijn zijn op een natuurlijke manier weergegeven, het is net of je ze zelf voert.