Dochter van Eva door Carry Slee

Motivatie: Ik had het boek ‘Moederkruid’ van Carry Slee al gelezen. Dochter van Eva is het vervolg op dit boek. Het leek me erg leuk om te lezen, hoe het verhaal verder ging. Ik heb ook nog meer andere (jeugd) boeken van Carry Slee gelezen, deze spraken mij erg aan. Daardoor weet ik dat haar boeken lekker vlot lezen, en ik vind haar schrijfstijl erg leuk. Korte Samenvatting: Het meisje is net verhuisd, naar een betere buurt in Amsterdam. Ze woont samen in een huis met haar moeder, vader en zus Els. Vader behandelt haar altijd als een jongen. Hij had een meisje, dat was Els, dus moest hij ook een jongen hebben. Dat was dan het meisje. Met het meisje kan hij voetballen, stoeien. Dat kan niet met Els, want zij is een meisje. Bij Els komt hij ’s avonds laat in bed liggen, helemaal tegen haar aan. Dat vindt Els nooit leuk, want zij huilt altijd als hij weer weg gaat. Ook als Els zich gaat omkleden kijkt hij altijd met een rare blik naar haar. Zo kijkt hij nooit naar het meisje, want dat is een jongen. Bij het meisje in de flat woont een jongen, Alex. Voor wat geld laat hij haar meekijken als hij met een meisje vrijt. Ze stelt zich dan voor dat zij Alex, is die met het meisje vrijt. Els heeft een vriendje, Freek. Als Els zich een keer voor de ogen van haar vader moet omkleden, komt Freek binnen. Hij schrikt van de blik in vaders ogen. Hij vertelt dit aan Els, en zij besluit om nooit meer zoiets voor haar vader te doen. Ze doet vanaf nu veel afstandelijker tegen hem. Het meisje vindt haar moeder helemaal niet aardig. Ze besluit op zoek te gaan naar een andere. Op de middelbare school ziet ze wel een paar aardige moeders: de lerares Frans, de gymlerares en de rectrix. Maar zij blijken allemaal niet geschikt te zijn. Het meisje heeft al een tijd last van pijn in haar zij. Daarvoor gaat ze naar het ziekenhuis, ze blijkt nierstenen te hebben. Het is niet ernstig, maar ze moet wel goed verzorgd worden. Haar eigen moeder kan dat niet, want ze zou op vakantie gaan en dat laat ze niet verpesten door haar kind. Dus blijft het meisje alleen thuis uitzieken. Haar mentrix, mevrouw Klei, belt haar op, om te vragen of alles goed gaat. En ze vraagt ook of het meisje niet bij haar thuis wil uitzieken, dan is ze niet zo alleen. Natuurlijk wil het meisje dit, dus trekt ze bij mevrouw Klei (“Zeg maar Eva, mevrouw is zo afstandelijk”) in. Eva woont in een mooi huis, op zolder is een atelier waar het meisje mag slapen. Eva heeft ook een zoontje, Joris. Het meisje past vaak op Joris. Op een dag aait Eva over Joris zijn hoofd en zegt: “Jij bent mijn lieve zoon.” En tegen het meisje zegt ze: “En jij bent mijn grote dochter.” Dit was het moment waarop het meisje had gewacht, en vanaf nu houdt ze heel veel van Eva. Eva vindt dat het meisje niet gelukkig is en stuurt haar naar een psycholoog. Eva stuurt haar ook naar een kennis van haar in Egmond, waar het meisje in de paasvakantie kan logeren. Het meisje vindt het daar niet leuk, ze mag daar helemaal niets. Ze wil weer snel terug naar Eva, ze verzint een smoes en gaat terug. Eva is boos omdat het meisje heeft gelogen. Eva wilde het allerbeste voor haar en daarom moest het meisje ergens anders gaan wonen. Els was ondertussen al getrouwd met Freek en daar kon het meisje wel op de zolder wonen. Als ze er een tijdje woont, krijgt het meisje ruzie met Freek over de afwas. Ze besluit weer ergens anders te gaan wonen. Eerst kijkt ze of ze bij haar ouders kan wonen. “Dat kan niet meer, want ik heb nu een heerlijke slaapkamer voor mezelf. Die laat ik me door niemand afnemen,” zei moeder. Ze kan een kamer huren bij Carla, een vriendin van Eva. Die kamer neemt ze, hoewel het erg gehorig is en ’s winters is het er erg koud. De rectrix vraagt of ze er wel kan leren, want ze zat voor haar eindexamen. Dat lukte wel volgens het meisje. Het meisje had toen ze bij Eva woonde een Fins meisje leren kennen, Örsa. Zij komt in de nieuwe kamer van het meisje kijken. Ze zoenen en zitten aan elkaar. Het meisje weet niet wat voor een gevoelens ze heeft. Sinds ze Örsa had leren kennen, stond ze uren voor de spiegel. Ze begint zichzelf erg mooi te vinden, vooral haar borsten. Het eindexamen begon al bijna en het meisje raakte een beetje in paniek omdat ze nog niks had geleerd. Door juffrouw Bont begint ze te denken dat ze helemaal niets hoeft te leren, want alle stof werd toch herhaald. Natuurlijk zakt ze voor haar diploma, ze vindt dit niet zo erg. Ze vindt het erger dat ze juffrouw Bont durfde te vertrouwen. Het meisje besluit op reis te gaan. Ze heeft met Örsa afgesproken in Avignon. Daar heeft Eva samen met de ouders van Örsa een huisje. Alleen Örsa weet dat ze komt. Örsa geeft het meisje een liefdesverklaring, en vraagt of ze ook hetzelfde voor haar voelt. Maar dat is niet zo. Örsa is kwaad op haar en wil niets meer van haar weten. Het meisje gaat nu naar Eva toe, om met haar te praten. Maar als ze bij het huisje is, vraagt Eva wat ze komt doen. Deze plek is namelijk voor Eva alleen en dat wil ze zo houden. Ze gaat weer, hevig teleurgesteld, naar huis. Ze snapte dat ze niet langer meer de dochter van Eva was. Ze dacht: ”Ik heb al een moeder. Want ook al kon mama geen moeder zijn: ik was haar dochter.” (bron: www.scholieren.com)
Mijn eerste reactie: Ik vond het een erg mooi en aangrijpend boek. De moeder in het verhaal is psychisch niet in orde, je ziet wat het doet met de kinderen. Er wordt niet echt duidelijk gemaakt of de kinderen door hebben dat hun gezinssituatie niet normaal is. Ik vind dat alles erg mooi wordt beschreven. De meeste dingen worden niet bij naam genoemd maar je ziet ze gebeuren vanuit de ogen van de ik persoon. Mening over het boek: Welke gevoelens de tekst bij mij heeft opgewekt: Medelijden, ik heb medelijden met de ik persoon in het verhaal. Ze is opgegroeid met een moeder die psychiatrisch patiënt is. Haar jeugd is haar een beetje ontnomen, dit komt vooral doordat haar moeder smetvrees heeft. Ze wou zo graag een ‘gewone’ moeder. De belangrijkste zin uit het boek: Ik heb niet echt één zin die ik echt belangrijk vond in het boek. Maar een zin die goed weergeeft hoe de moeder van de ik persoon is: ‘Je wordt bedankt,’ zei ze. ‘Net nu ik op vakantie zal gaan word jij ziek.’ (blz. 113) Dit stukje geeft goed de persoonlijkheid van haar moeder weer. Haar moeder denkt altijd alleen maar aan zichzelf. Heeft ontzettend veel medelijden met zichzelf, en bekommert zich niet om haar kinderen. Het belangrijkste woord uit het boek: Ik vind het woord ‘moeder’ in dit boek het belangrijkste woord. De ik persoon is het hele verhaal opzoek naar een goede moeder. Ze heeft natuurlijk een biologische moeder, maar ze is er niet van overtuigd dat dit haar echte moeder is; ‘Er moet daarboven iets mis zijn gegaan’. Het woord moeder wordt meerdere malen in het boek genoemd. Mening over gedrag van de hoofdpersoon: In het boek wat ik heb gelezen, is 1 hoofdpersoon. Dit is de ik persoon. Ik denk dat het gedrag van de ik persoon verklaard kan worden door het gedrag van de moeder. De moeder is bij een psychiater. Uit het handelen en doen van de moeder wordt goed duidelijk dat ze niet ‘normaal’ is. De gedachten van de ik persoon zet je aan het denken. Eerst identificeer je je met haar. Maar op den duur begint het wel allemaal erg raar te worden. Ze zoekt een moeder, interpreteert mensen verkeerd. Een mooi voorbeeld hiervan is als ex-rectrix mevrouw Bont haar aanbied om voor haar examens bij haar thuis te komen leren. De ik persoon denkt dat mevrouw Bont haar als dochter wil en slaat het aanbod dus af, omdat Eva al haar moeder is. Analyse van het boek: Personages: Het boek begint ongeveer als het meisje een jaar of 10/11 is. De ikpersoon is duidelijk een round character, je komt zoveel over haar te weten dat ze echt tot leven lijkt te komen. Al haar gevoelens en gedachten worden beschreven. De rest van de personen die in het boek voorkomen neigen meer naar de flat character. Omdat je ze ziet door de ogen van de ik persoon. Alle informatie die je over de personen krijgt is impliciet. De belangrijkste personen in het verhaal: De ik persoon is de hoofdpersoon van het boek: Het is een meisje van 10/11 jaar dat naar de middelbare school gaat, en aan het einde van het boek heeft ze eindexamen gedaan. Haar vader beschouwd haar als een jongen, omdat hij liever een zoon had gehad, en daarom gedraagt ze zich ook heel erg als jongen, totdat ze voor het eerst ongesteld word, dan beschouwd de vader haar als een meisje. Door de manier van doen van haar ouders raakt ze heel erg in de war en gestresst. De enige die ze dan nog kan vertrouwen en begrijpen is haar zus (Els). Ze heeft het gevoel dat ze samen tegen over haar ouders staan. Maar dan krijgt Els iets met Freek en word de relatie tussen Els en de ik persoon steeds minder sterk. Els: Is de zus van de ik persoon, ze is altijd het grote voorbeeld van “ik” geweest. Zij deed alles goed, was lief en had een perfect leven. Els is 2 jaar ouder dan “ik”. Ze is heel goed op school, ze heeft een heel goede reputatie, in tegen stelling tot de ik, er zijn veel mensen die haar aardig vinden. Ze wordt misbruikt door haar vader. Moeder van de ik persoon en Els: het is een psychiatrisch patiënt. Ze maakt zichzelf, en daardoor ook Ik en Els helemaal gek. Ze wil dat het huis altijd helemaal schoon is. Naar mijn idee heeft ze smetvrees. Zo mogen er geen kinderen thuis komen. Bovendien is ze ook hartstikke egoïstisch. Haar moeder lijdt ook aan waanideeën. Zo denkt ze dat haar man vreemd gaat. Vader van de ik persoon en Els: Hij wordt niet zo uitvoerig beschreven, en treedt ook niet echt op de voorgrond. Je komt wel te weten dat hij Els misbruikt en een eigen winkel heeft. Eva: Zij is de nieuwe moeder van de ik persoon. Je komt niet veel over haar te weten, alleen dat ze een lerares op school is, dat ze een zoontje heeft, schildercursussen geeft en heel aardig is.
Perspectief: Het hele verhaal is vanuit het ik perspectief geschreven. Je beleeft alles vanuit de ogen van een meisje die aan het begin 10/11 jaar is, tot een poosje na haar (niet gehaalde) eind examen. Het is weliswaar ook een onbetrouwbaar perspectief. Het meisje is niet ‘normaal’. Structuur: Het verhaal begint in medias res. Het is een vervolg op het boek ‘Moederkruid’. Op het moment dat het boek begint verhuist het gezin van de ik persoon net naar een ‘betere buurt’ zoals de moeder zegt. Het verhaal heeft een heel logische opbouw. Het is chronologisch verteld en bezit nauwelijks flashbacks. Dit gebeurt hoogstens als de ik persoon iets tegenkomt waarvoor haar moeder haar heeft gewaarschuwd, omdat haar moeder daar dan iets heel ergs mee had meegemaakt( maar die dingen overdreef haar moeder altijd gigantisch). Dan waren er korte flashbacks, maar verder niet. Het hoofd intrige in dit verhaal is dat de ik persoon een échte moeder probeert te vinden. Het hele verhaal is ze op zoek naar een moeder. Er zijn in dit verhaal ook nevenintriges. Zo speelt de school een vrij grote rol in dit verhaal. Hier zijn veel ‘kandidaat-moeders’. De ontwikkeling van een meisje van 10/11 jaar tot een jonge vrouw van rond de 19 is ook een nevenintrige. Het verhaal heeft een open einde. Maar de hoofd intrige is wel opgelost. Ze denkt dat Eva haar moeder is, maar als Eva haar opeens bij haar vakantie woning wegstuurt, weet het meisje dat haar biologische moeder haar moeder is. Ook al is zij niet altijd een even goede moeder. Je komt niet te weten hoe het leven van de ik persoon verder gaat. Tijd: De verteltijd in dit boek is 223 bladzijden. De vertelde tijd is ongeveer 9 jaar. Er vindt een tijdversnelling plaats, aangezien de verteltijd korter is dan de vertelde tijd. Ruimte Het verhaal speelt zich in verschillende ruimtes af. Hieronder bespreek ik elke ruimte die in het verhaal voorkomt. Geografische ruimte: het hele verhaal speelt zich in Amsterdam af. Je krijgt niet echt een beschrijving van de omgeving, of concrete namen waaruit je kan afleiden waar precies in Amsterdam het afspeelt. Tijd: Het verhaal speelt zich in het ‘nu’ af. Werkelijke ruimtes: Huis van familie van de ik persoon: Dit is een flat, haar ouders slapen in de woonkamer. Els en de ik persoon hebben een eigen kamertje. Voor de rest kom je niet echt veel te weten over deze ruimte. Huis van Eva: Dit is een gezellig huisje, ze heeft ook een atelier waar de ik persoon slaapt. Het huis staat aan een gracht, en er is een brug over deze gracht vanaf waar je het huis kunt zien. Kamer ik persoon: als de ik persoon op zichzelf gaat wonen heeft ze een klein zolderkamertje. Waar het ’s winter ijskoud is. Erg groot is het ook niet, maar ze is al lang blij dat ze een eigen kamertje heeft. Spanning: Aan het begin van het verhaal kan je je nog enigszins identificeren met de ik persoon. Maar als zij wat in de war raakt, en rare ideeën krijgt wordt dit steeds minder. Je leeft eigenlijk wel steeds ernaartoe wanneer ze haar ‘moeder’ gaat ontmoeten. Als ze in de examentijd zit voel je bij jezelf ook een lichte stress. Ze stelt het leren steeds uit, tot ze bedenkt dat het een list is… het leren is helemaal niet nodig, dit is alleen maar om je bang te maken. Als ze haar examen heeft denkt ze zelf dat ze het goed heeft gemaakt. Je bent bijna overtuigd dat het zo is, totdat ze dat uitslag krijg.
Stijl: Er is niet één bepaalde sfeer in het verhaal. De sfeer wordt bepaald door de stemming van de ik persoon. Het verhaal wordt verteld van uit het ik perspectief. Het taalgebruik is dus niet moeilijk. Aangezien de ik persoon nog een kind is. Thema, motief en titel: Het thema van dit verhaal is dat de ik persoon een moeder wil vinden, maar zich moet realiseren dat ze al een moeder heeft. Enkele motieven zijn: Verdriet: de ik persoon is vaak verdrietig. De ene keer omdat haar vader haar niet meer accepteert, omdat ze bij Eva weg moet of omdat ze haar studie niet meer aan kan. Sigaretten: Elke keer als de ik persoon zich depressief voelt, grijpt ze naar de sigaretten. Ze rookt ontzettend veel, dit keert ook steeds weer terug. Moeder: dit begrip keert telkens weer terug. De ik persoon ziet veel vrouwen die ze als haar toekomstige moeder ziet, maar ze denkt ook dat veel vrouwen haar als dochter willen. De psycholoog: Doordat haar moeder vaak naar de psycholoog ging en het niets hielp, had ze een hele slechte indruk over de zo’n persoon. Ze was helemaal verbaasd toen Eva zei dat het misschien wel goed voor haar zou zijn om met zo’n iemand te praten, omdat ze het gevoel had dat ze met haar gedachten in knoei zat. Ze voelde zich erg beledigd, ging nukkig naar de psycholoog en bedacht zich dat ze nog nooit zo teleurgesteld was geweest in Eva. Titelverklaring: De titel is ‘Dochter van Eva’. Deze titel is gekozen omdat de ik persoon voortdurend opzoek is naar een moeder. Uiteindelijk vind ze haar moeder, dit is Eva. ‘En ineens zei Eva het, zomaar terloops, terwijl ze de planten water gaf. Eerst aaide ze Joris door zijn haar. “Mijn mannetje,” zei ze. En toen tegen mij: “Jij bent mijn grote dochter”. Dit bewijst dat Eva de ik persoon ook echt als een dochter zag. Over de schrijfster: Carry Slee werd in 1949 geboren in Amsterdam. Al op jonge leeftijd was ze veel met verhalen en boeken bezig. Na de middelbare school ging ze naar de Academie voor Woord en Gebaar in Utrecht. In 1975 slaagde ze voor deze opleiding. Ze werd dramadocent in het middelbaar onderwijs. Carry Slee heeft 2 dochters, Nadja en Masja zijn haar grootste inspiratiebron vormen. Carry Slee schrijft voor kinderen van alle leeftijden (Moederkruid was haar eerste boek voor volwassenen). Soms zijn haar boeken gebaseerd op dingen die echt gebeurd zijn, soms zijn ze verzonnen. Carry Slee schrijft klare taal, die kinderen aanspreekt. De situaties die ze beschrijft zijn heel herkenbaar en de personages zijn zo goed uitgewerkt dat de lezer zich makkelijk kan identificeren. Hoe heeft de schrijfster het verhaal uitgewerkt? Het verhaal is uit het ik perspectief geschreven. De dingen worden beschreven zoals de ik persoon het beleefd. Zo moet jezelf conclusies trekken. Er wordt bijvoorbeeld niet met veel woorden gezegd dat haar moeder psychisch niet helemaal in orde is. Ook wordt niet verteld dat de ik persoon lesbisch is. En je komt niet te weten hoe de buitenwereld tegen het gedrag van de ik persoon aankijkt.