De zonnewijzer door Maarten 't Hart

- De zonnewijzer - Maarten ´t hart - Druk is onbekend (Grote lijsters) - Jaar van uitgave is 2006 - Het is in Groningen uitgegeven Story: Leonie Kuyper is een gescheiden vrouw, is de enige erfgenaam van haar aan een zonnesteek overleden vriendin (Roos). De enige voorwaarde (dat ze erfgenaam is) is dat Leonie zo goed mogelijk voor haar drie poezen moet zorgen. Om dat goed te doen moet Leonie zelfs in het appartement van Roos gaan wonen, zodat er in het leven van de katten zo weinig mogelijk verandert. Leonie kruipt ter wille van de poezen in de huid van Roos. Ze gaat zich steeds meer gedragen en kleden zoals Roos. Op een gegeven moment is Leonie volledig met Roos geïdentificeerd. Langzamerhand komt Leonie erachter dat er veel meer aan de hand was dan een zonnesteek. Samenvatting: De zonnewijzer gaat over een gescheiden vrouw (Leonie Kuyper) die haar vriendin verliest en het leven van haar vriendin gaat leiden. Leonie staat voor haar kledingkast. Ze weet niet wat ze aan moet doen want ze moet naar de crematie van haar beste vriendin Roos Berczy. Roos is volgens de verhalen gestorven aan een zonnesteek. Leonie heeft alles geregeld omtrent de crematie omdat Roos geen familie had. Een paar dagen na de crematie wordt leonie opgebeld door notaris Graafland. Leonie is de enige erfgenaam. Ze erft alles maar dan moet ze (volgens de notaris) in de voetstappen van roos treden en goed voor de katten zorgen. Leonie trekt na een poosje in in het appartement van roos. Al gauw gaat ze zich net zo gedragen en kleden als Roos. Het begint met haar nagels na te doen. Roos had altijd grote lange nep nagels. Ook trekt ze de kleren aan van roos ( Leonie had zelf niet echt veel kleren en spullen meer omdat ze die in haar huis achter had gelaten voor de volgende bewoners. Dat waren allochtonen die helemaal niks hadden) En na een tijdje laat ze zich ook zo knippen als roos. Leonie lijkt nu heel erg op roos. Na weer een paar dagen wordt ze gebeld door Freek. Een vriend van Roos. Hij wist nog niet dat Roos dood was en wil het ook niet geloven. Hij kan niet geloven dat ze is doodgegaan aan een zonnesteek omdat ze juist heel goed tegen de zon kon. Hij denkt dat ze vermoord is. Dat is de druppel voor Leonie. Ze gaat naar het strand toe om ´onderzoek´te doen. Ze vraagt wat dingen aan mensen en komt zo bij flip. Die werkt in een strandtentje. Hij verwijst haar door naar Pleun Mastenbroek. Pleun is eigenlijk een mafketel. Hij heeft iedere keer stukjes van roos gefilmd als ze lag te zonnen. Hij heeft toevallig ook gefilmd op die bewuste dag. Roos mag de videobanden meenemen naar haar huis om ze te kopieren. Als op een dag Freek langskomt bekijken ze samen de videobanden. Nadat Freek de banden heeft gezien stuurt hij een privé-detective erop af. Helaas kan hij geen aanwijzingen vinden. (maar hij stuurt wel een dikke rekening) Een maand nadat roos overleed krijgt Leonie een briefje van haar werk. Op haar werk liggen nog spullen van haar en die moet Leonie maar even op halen. (Roos werkte op een laboratorium) Als Leonie de spullen op komt halen ziet ze een zonnewijzer. De tijd was helaas niet meer precies af te lezen omdat de Datura fastuosa, een bijzondere boom, zo groot was dat de schaduw van de tijd niet meer te zien was. In de gang komt ze Bas nog tegen. Hij verbied haar nog langer rond te lopen verkleed als Roos. Hij verbaast zich er ook over dat Roos alles aan Leonie heeft nagelaten en niks aan hem en zijn vrouw. Op aandringen van Freek gaat Leonie gaat naar de bank, in de persoon Roos, en opent de kluis: 50.000 gulden komen er te voorschijn. Thuis wil ze het geld verstoppen in boeken, maar ze vindt in deze boeken nog meer geld en ze vraagt zich af hoe Roos aan al dat geld kwam. Midden in de nacht probeert een meisje het appartement binnen de komen. Leonie had haar op de begrafenis ook al opmerkt. Ze laat het meisje niet binnen maar zoekt wel haar adres op in het condoleanceregister. Het meisje heet Fiona Stekenburg en Leonie zoekt haar op op haar woonboot Poseidon, maar ze is niet thuis. Leonie vermoed dat Roos XTC op die woonboot maakte en dat daar al dat geld vandaan komt. Tijdens het opruimen van de logeerkamer komt Leonie lieslaarzen met hoge naaldhakken, een zwart veterkorset van glimmend latex, handboeien en meer van dat soort spullen tegen. Ook komt ze foto’s tegen waarop Roos te zien is in haar veterkorset en met een gemaskerde man. Ze realiseert zich dat ze Roos eigenlijk niet kende. Freek bekent later dat hij met Roos en nog meer mensen aan SM deed. Op verzoek van een kennis, Riet, logeert een Frans-Canadese farmacoloog drie weken bij Leonie. Ze vertelt dat er een steeds groter vermoeden bestaat dat er op het laboratorium met de onderzoeksresultaten gefraudeerd wordt en ze komt dit uitzoeken. In alle voorgaande onderzoeken staat de naam van Roos: misschien is dit het motief waarom ze vermoord werd. De man van de farmacoloog komt haar ophalen en merkt de uitzonderlijke boom op. Hij vertelt dat die plant heel giftig is en dat je er en reuk- en smaakloos poeder van kunt maken. Als iemand dat binnen krijgt en in de zon loopt kan hij/zij in coma raken dan kan de afloop fataal zijn. Precies de symptomen waaraan Roos is overleden. Leonie belooft Freek een keer mee te gaan naar zijn SM-clubje: Freek, drie andere vrienden, en een blondine die Sheila heet. De plek waar het allemaal gaat gebeuren blijkt de Poseidon te zijn: de XTC-theorie valt dus af, wat Leonie heel erg oplucht. Het zou volgens Leonie ook iemand uit het lab kunnen zijn die Roos vermoord heeft, b.v. Marjolein, de vrouw van Bas, die altijd zo jaloers op Roos was. Leonie gaat weer op onderzoek uit in het laboratorium en terwijl ze naar huis fietst komt ze de zwarte Saab van Roos tegen. Ze achtervolgt hem en uit de auto stapt Fiona Stekenburg. Zij vertelt dat Roos haar de auto had beloofd wanneer ze zou sterven. Fiona was op weg naar haar vader, die niet wilde erkennen dat zij zijn dochter was. Ze ging hem vaker bespioneren. Leonie gaat met Fiona mee en de vader blijkt een collega van Roos te zijn, Eduard. Na 20 minuten nemen Leonie en Fiona afscheid van elkaar. Als Leonie weer op haar fiets stapt komt Eduard naar buiten. Hij ziet Leonie en valt flauw, omdat hij denkt dat het Roos is. Leonie rent naar zijn huis en samen met zijn vrouw slepen ze hem naar binnen. Leonie herkent dan de man van de SM-foto’s van Roos. Leonie wordt wakker in het ziekenhuis. De notaris en Freek zitten op het bed met elkaar te praten. Ze is vergiftigd geworden doormiddel van vergiftigde champignons die ze in de supermarkt had gekocht. De vergiftiging moest zijn gebeurd doormiddel van hetzelfde middel en dezelfde persoon die ook Roos heeft vermoord. Stennis, de prive-detective die Freek in het begin had gehuurd, had gezien hoe een vrouw met een grote bril het bakje champignons in Leonie’s karretje verwisselde. Toen Freek dit hoorde had hij gelijk aan Riet gedacht en had dit aangegeven bij de politie. Maar het was Riet niet. Zodra Riet vrij komt blijft ze bij Leonie waken, zodat de werkelijke moordenaar haar niet nog eens zou kunnen pakken. Zij vertelt dat wat Leonie al had bedacht, namelijk dat het de vrouw van Eduard moet zijn geweest. Riet heeft dit niet aan de politie vertelt omdat ze het allemaal zo sluw en perfect in elkaar vond zitten dat als er al een rechtszaak van zou komen, ze niet zou worden bestraft wegens gebrek aan duidelijk bewijsmateriaal. Ook Leonie had de vrouw van de supermarkt herkent aan haar eigenaardige schuifelpasje. De vrouw van Eduard heeft een zenuwaandoening en waarschijnlijk zal ze niet lang meer leven. Ze haatte Roos omdat zij met haar man was vreemdgegaan en had haar daarom vermoord. Ze had Leonie willen doden omdat ze bang was dat die teveel wist. Riet heeft een voorstel voor Leonie. Zij zullen de vrouw van Eduard niet aangeven, en Riet zal haar zeggen dat ze weten dat zij Roos vermoord heeft. Leonie realiseert zich dat Riet dit alleen maar doet om het Lab te beschermen maar toch stemt Leonie toe. Het kan haar allemaal niet meer zoveel schelen, Roos komt er immers niet mee terug. En de moordenares zou immers niet lang meer te leven hebben.
Vijf persoonlijke beoordelingswoorden: - Spannend - Moeilijk (moeilijke woorden) - Interessant - Droevig ( dat Roos dood moet) - Lachwekkend ( dat Leonie haar helemaal gaat nadoen en hoe ze over sommige dingen denkt en hoe ze mensen van repliek geeft) Spanningsopbouw: - Ik heb dit boek gekozen omdat we een boek moesten lezen en amber zei dat het wel een leuk boek was. Ik heb het ook gekozen omdat de achterkant me wel aansprak. - Ik verwachte eigenlijk dat het meer een kinderboek zou zijn. Dat kwam doordat de voorkant nogal kinderachtig is. - Mijn verwachting na het lezen van de eerste pagina´s was dat het een heel saai boek zou zijn. Maar dat was niet zo. - De ontknoping, is in hoofdstuk 25, wanneer Leonie vergiftigd is en in het ziekenhuis licht. Dan wordt pas bekend wie de moordenaar is. - Ja ben best tevreden met de ontknoping - De spanningsopbouw; Ik vond de spanningsopbouw wel goed. Er zaten 2 open plekken in. Daar kun je een vraag van maken. De ene open plek was: Is Roos vermoord (of gewoon door de zonnesteek doodgegaan) en door wie is ze vermoord. Die informatie wordt namelijk niet in 1 keer gegeven. De belangrijke intrigemomenten zijn eigenlijk wanneer er iemands ´s nachts voor de deur staat, wanneer Leonie erachter komt hoe Roos waarschijnlijk is vermoord en wanneer Leonie vergiftigd wordt. De manipulatietechnieken zijn: Vertragen/versnellen, flashback, einde suggereren en op het verkeerde been zetten. Verhaalfiguren: - Leonie Kuyper: Hoofdpersoon
Haar beste vriendin word vermoord en ze erft alle bezittingen. Kruipt in de huid
van Roos. - Roos Berczy: Beste vriendin, word vermoord al voordat de lezer in het verhaal stapt. Roos was een dominant type dat altijd in het middelpunt wilde staan en zich erg
bezighield met uiterlijk zoals kleren, make-up en nagels. - Freek Volbeda: Vriend van Roos
Freek en Roos kenden elkaar van het SMclubje. Freek helpt bij het zoeken naar
de moordenaar, is een simpele man met een eigen bouwbedrijf. - Riet, Bas, Eduard: Zijn alledrie collega’s van Roos. Riet zorgt voor de koffie, Bas is een vriend van Roos en Eduard is
vreemdgegaan met Roos. - Fiona Stekenburg: Niet erkende dochter van Eduard en vriendin van Roos, Roos noemt haar haar

nichtje. - Vrouw van Eduard: De Moordenaar waarnaar iedereen op zoek is. - Ze hebben allemaal een goed karakter. Ook de vrouw van Eduard, zij kon er niet zo veel aan doen want ze was niet helemaal goed bij haar hoofd. Ja de verhaalfiguren komen bij mij wel goed tot leven, ik kon goed met ze meeleven. ( maar dat heb ik met bijna alle boeken die ik lees) - Uiterlijke kenmerken. Die worden niet van iedereen gegeven, van roos wel, zij had lange nagels, bruin haar en ze liep altijd kaarsrecht. Fiona was heel mager had rood haar en sproeten. - De verlangens van Leonie; Zichzelf een look a like maken van Roos. Verlangens van Roos onbekend. Verlangens van Freek de moordenaar van roos vinden. Verlangens van Riet, Bas en Eduard je weet niet echt wat hun verlangens zijn. Fiona stekenburg, zij wil ook uitvissen wie de moordenaar is. Vrouw van Eduard zij wil roos vermoorden en daarna Leonie. - Het gedrag van iedereen is vrij normaal. Behalve van Leonie, zij wil Roos worden en het gedrag van Freek is ook niet echt om over naar huis te schrijven. Hij is nogal asociaal. - Hun wereldbeeld is ook normaal evenals hun mensbeeld. - De keuzes die in dit boek genomen worden, worden over het algemeen genomen door Roos. Bijvoorbeeld of ze de erfenis aanneemt, of dat ze mee met Freek wil, of dat ze besluit geen aangifte te doen bij de politie. - Er wordt gewoon normaal met elkaar omgegaan met uitzondering van de vrouw van Eduard. De normen en waarden zijn zoals ik ze zo zie gewoon hetzelfde als bij ieder ander mens. Alleen de normen en waarden van de vrouw van Eduard zijn een beetje anders, zij vindt het blijkbaar normaal om iemand om te brengen. - Op zich wel een voorbeeld want het is toch knap van iemand als hij/zij geen kwaad met kwaad vergeld. Leonie geeft de vrouw van Eduard niet aan terwijl die toch een moordaanslag op haar heeft gepleegd. Decor: - Plaats: In de buurt van Den haag en Katwijk - Tijd: Anderhalf jaar voor de euro dus ongeveer in 2000. - Tijdvak: Het verhaal speelt zich af in deze eeuw. - 3 functies van het decor zijn: Laten zien waar het verhaal zich afspeelt, zorgen dat er informatie verschaft word om de moord op te lossen, ervoor zorgen dat Leonie zich kan maken zoals Roos. - Ja het decor speelt een belangrijke rol want als bijvoorbeeld, de struik Datura fastuosa en de zonnewijzer er niet waren geweest dan was Roos ook niet op die manier vermoord en was het verhaal ook niet zo gelopen. - Ik denk dat de schrijver voor dit decor heeft gekozen omdat hij daar misschien is opgegroeid of omdat het een waar gebeurd verhaal is of omdat hij gewoon een decor nodig had en zelf iets is gaan verzinnen. Situaties: - Het motorisch moment komt eigenlijk al vrij snel. Het dient zich aan in hoofdstuk 2. - Een belangrijke gebeurtenis komt al meteen in het begin aan bod. Het overlijden van Roos. Nog een belangrijke gebeurtenis is dat een buitenlander verteld over de plant Datura Fastuosa. Daardoor wordt de link gelegd voor een moord. En het moment van de moordpoging op Leonie. Dan wordt echt heel duidelijk wie de moordenaar is. - Het mooiste moment in het verhaal vind ik het eind. Dat iemand bijna vermoord is en dat ze dan geen aangifte wil doen bewijst toch wel dat het een goed mens is. - De gebeurtenissen kun je wel geloofwaardig noemen. Eerst geloofde ik niet dat je met de zaden van een plant een reukloos een smaakloos poedertje kan maken en dan zo iemand ermee vermoorden. Maar achter in het boek stond ook nog een stukje ( in het engels) over die plant. - Ja! Ik vind dat er genoeg gebeurt in het verhaal. Ik heb niet een keer gedacht wat is dit boek nou toch saai zeg… - De opening begint eigenlijk met de crematie. - Er zijn wel vreemde situaties, bijvoorbeeld dat Bas zomaar het huis van Roos in
komt terwijl het niet eens zijn huis is. - Te mooie situaties: Dat Leonie met haar ´vermomming als Roos´ zoveel mensen
laat schrikken vind ik wel grappig en mooi. - Een onverwachte situatie dat Bas zomaar in het huis van Roos komt en dat
Fiona ook opeens midden in de nacht voor de deur staat. - Er is geen poppenkast effect. Het verhaal wordt verteld vanuit de ikpersoon en
je weet ook niet meer dan die persoon. Je moet zelf met de persoon
meedenken. -. Goed slot, maar ik had het denk ik anders gedaan. Ik had een slot gemaakt dat
iedereen van het verhaal bij elkaar komt en dat ze samen een oplossing
bedenken, en dat de politie er toch achter komt en zodat de moordenaar toch
opgepakt wordt. Want deze moordpoging kan dan wel mislukt zijn, er kunnen er

nog vele volgen. Wijze van vertellen: - Vertelsituatie: Er wordt vanuit de ik persoon verteld. (behalve in het een na laatste hoofdstuk dan is de ik persoon in het ziekenhuis, bewusteloos.) - Vertelperspectief: Je kruipt bij Leonie in de hersens. - Opbouw: De opbouw is wel goed verzorgd. Er zijn 26 hoofdstukken. Wel is opvallend dat in het begin de hoofdstukken veel korter zijn dan aan het einde. Ook zijn er alinea´s in dit boek. (dat was niet echt in m´n vorige boek) Er is eigenlijk maar 1 verhaallijn in het boek die echt gevolgd wordt - Tijdsopbouw: Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld. Er zitten wel af en toe flashbacks in. De verteltijd is 256 pagina´s. De vertelde tijd is ongeveer een halfjaar. Het loopt van augustus (toen Roos overleed) tot aan december (kerstmis) Ja er komen flashbacks in voor. Die zijn om erachter te komen wie en waarom Roos vermoord is. Er staan ook tijdsprongen in. Bij elk hoofdstuk wordt meestal een kleine tijdsprong gemaakt. Bijvoorbeeld een nieuwe dag die aanbreekt of een ander tijdstip. Er is wel sprake van tijdsvertraging en tijdsversnelling maar dat is niet echt belangrijk. Op het eind gaat het heel snel en spring je van de hak op de tak naar het ziekenhuis waar Leonie dan ligt. Thematiek - Het thema is denk ik de dood. Want als Roos niet dood was gegaan was ook al die commotie niet ontstaan. - Het verhaal motief is de moordenaar zoeken. - Literair motief is de dader vinden dus onderzoek - Er is wel sprake van herkenning, ik heb wel eens met de dood te maken gehad helaas… - Ja is wel geloofwaardig uitgewerkt. - Dat je moet oppassen voor sommige mensen, dat niet iedereen te vertrouwen is. En dat het leven nadat iemand overleden is gewoon door gaat. - Ja ik kijk op zich wel zo tegen dat thema aan. - Ja in groep 7 geloof ik maar daar vond ik toen niet zo heel veel aan dus dan is dit boek beter. - Ja, over de plant. Maar niet zo heel veel over het thema. Secundaire informatie: Al twintig jaar geleden, in de thrillergids van Vrij Nederland, hield Maarten 't Hart een vurig pleidooi voor een fusie van de gewone roman en de misdaadroman. Die twee, zo betoogde hij, waren in de loop van de negentiende eeuw uit elkaar gegroeid, waardoor het misdaadverhaal als literair genre niet meer echt meetelde. Als ze weer samen zouden gaan, zou de literaire roman daar in zijn ogen erg bij gebaat zijn, want sterke dialogen, spanning en een goede plot kon de Nederlandse literatuur van het begin van de jaren tachtig volgens 't Hart wel gebruiken. Hij schreef zijn essay 'Darwins vinken en de detectiveroman', opgenomen in de bundel 'Het eeuwige moment', niet lang voordat hij zelf de uiterst succesvolle literaire thriller 'De kroongetuige' publiceerde, in 1983. Een van de personages uit dat boek, de kinderloze Leonie Kuyper, is hem nadien blijven bezighouden, want hij liet haar een aantal jaren later weer optreden in het verhaal 'De draagmoeder', waarin andermaal de kinderwens en het moederschap aan de orde komen. Kennelijk heeft Leonie haar schepper sindsdien niet met rust gelaten, want in zijn nieuwste roman 'De zonnewijzer' is zij de hoofdpersoon, de ik. Die roman speelt ook bijna twintig jaar later en heeft net als 'De kroongetuige' duidelijk de pretentie een literaire thriller te zijn, al lijkt me dat 't Hart dit keer behoorlijk met de conventies van het genre dolt Ik ben het wel eens met de critici. Maarten 't Hart (Maassluis, 25 november 1944) is een Nederlandse bioloog en schrijver, met pseudoniemen Martin Hart en Maartje. 't Hart werd geboren als oudste zoon van een gereformeerde tuinder. Hij bezocht het Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen, en studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Leiden, waar hij in 1978 promoveerde op het proefschrift A study of a short term behaviour cycle. Hij werkte daarna als etholoog. Overige wetenschappelijke publicaties: Ratten (1973), De stekelbaars (studie, 1978). Als schrijver debuteert hij in 1971 onder het doorzichtige pseudoniem Martin Hart met Stenen voor een ransuil. Zijn doorbraak komt in 1978 met de roman Een vlucht regenwulpen. Veel werken verhalen over zijn jeugd in christelijk Maassluis - in het bijzonder de gereformeerde zuil -, zijn ervaringen als bioloog en zijn voorliefde voor klassieke muziek, literatuur en zijn onafhankelijke geest. Een vlucht regenwulpen is in 1981 verfilmd, met in de hoofdrol Jeroen Krabbé. Boeken van 't Hart zijn in diverse talen vertaald, onder meer in het Duits, het Engels, en het Zweeds. Voor Het vrome volk kreeg hij in 1975 de Multatuliprijs. In zijn studententijd heeft 't Hart gebroken met het christelijke geloof. Hij is in latere boeken soms sterk polemisch tegen het geloof uitgevallen. Vooral zijn twee bundelingen 'alternatieve bijbelstudies' Wie God verlaat heeft niets te vrezen en De bril van God zijn hier een scherp voorbeeld van. Ook in zijn romans en boeken is vaak een tegelijk nostalgische en afwijzende houding te bemerken jegens zijn jeugd in de gereformeerde wereld. 't Hart bedient zich vaker van polemiek, onder meer tegen de feministische beweging (bijvoorbeeld in De vrouw bestaat niet) en literatuurrecensenten (zoals in De som van misverstanden). Hij kan hierin buitengewoon fel betogen. Hier is wat informatie van de schrijver, maar je komt in het boek nikst te weten over het leven van de schrijver. De algemene literatuuropvatting van Maarten ’t Hart zijn boeken met een christelijke eigenschap. Slotoordeel - rationele spanning: In het boek moet je dingen echt met je verstand beredeneren om bijvoorbeeld achter de moordenaar te komen. Dat heeft op zich wel een rol gespeeld. - Emotionele spanning: Ik heb niet heel erg meegeleefd met de verhaalfiguren. Alleen een beetje met Roos omdat dat toch de hoofdpersoon is. Maar de emotionele spanning heeft naar mijn idee niet zo´n grote rol gespeeld. - Morele spanning: Je oordeelt wel over mensen omdat de hoofdpersoon dat ook doet. Daardoor zijn er verschillende ´verdachten´en dat bouwt ook wel spanning op. De morele spanning speelt wel een rol. - Esthetische spanning: Ik vond het taalgebruik nou niet echt om van naar huis te schrijven. Vaak stonden er woorden in waar ik nog nooit van gehoord had (ook me moeder niet). Ook stonden er Engelse, Franse en Duitse woorden in. En stukken uit de bijbel. Ik begreep niet altijd even goed wat er bedoeld werd. Maar dat zorgt ook weer voor een stukje extra spanning. Dus de esthetische spanning heeft bij mij wel een rol gespeeld.
Extra: - ondertitel: / - motto: / - Verklaring van de titel: Het boek heet De zonnewijzer, omdat het gif dat de dader gebruikt van de plant naast de zonnewijzer komt. De zonnewijzer staat op de binnenplaats van het lab. De titel is dus erg duidelijk.