De Zaak 40/61 Auteur Biografische gegevens: Het boek is geschreven door Harry Mulisch, hij is geboren op 29 juli 1927. Hij maakte zijn debuut met het boek Tussen hamer en aambeeld (1952, novelle). Mulisch zegt over zichzelf dat hij schrijver is geworden omdat hij in juli jarig is. Omdat je dan nooit kun uitdelen op school (iedereen is immers op vakantie), trakteert hij nu, zoals hij zelf zegt uit frustratie op boeken. Recente werken van Mulisch zijn: De Oer-aanslag (1996), Zielespiegel. Bij wijze van catalogus (1997), Het zevende land (1998), De Procedure (1998), Het theater, de brief en de waarheid (2000) en Siegfried een zwarte idylle(2001) Bron: www.schrijversnet.nl Jaar en plaats 1e druk 1961 Amsterdam
Titelverklaring Het boek gaat over de rechtszaak van de staat Israël tegen Adolf Eichmann, de man die verantwoordelijk was voor het transport van miljoenen Joden naar Duitse concentratiekampen waar zij de dood vonden. De rechtszaak had nummer 40/61. Motto Het boek bevat geen motto. Plot Beschrijving van de karakters: De Aanklager: Giddeon Hausner De verdachte: Adolf Eichmann. Als zoon van een boekhouder in Solingen geboren. Hij breekt zijn studies af en is tussen 1925 en 1927 achtereenvolgens verkoper en handelsvertegenwoordiger. In april 1932 lid van de NSDAP en de SS. In 1933 militaire opleiding. In de herfst van 1934 werkzaam op de Veiligheidsdienst van de SS (SD) in Berlijn, vanaf 1935 in de afdeling II / 112 (jodendom). In 1938 en 1939 hoofd van de Centrale Bureaus voor joodse emigratie in Wenen en Praag. In 1939 ontwerpt hij plannen voor een “jodenreservaat” in het Poolse Nisko bij de rivier San. Vanaf december 1939 afdelingschef van de sectie IV B 4 (jodenaangelegenheden, evacuatie). In augustus 1941 bezoekt hij Auschwitz en bespreekt hij de plannen voor deportatie en uitroeiing. In november 1941 SS-majoor. Op 19 januari 1942 bezoekt hij het getto van Theresienstadt, de volgende dag brengt hij verslag uit op de Wannseeconferentie. Tussen 1942 en 1944 coördinator van de deportaties van en de massamoord op miljoenen mensen. In maart 1944 als chef van het “Speciale Commando Eichmann” naar Boedapest om de deportatie van meer dan 437.000 joden voor te bereiden. Begin mei 1945 camoufleert hij zich als luchtmachtkorporaal. Hij wordt gevangen genomen maar ontsnapt. Onder een valse naam als bosbouwarbeider nabij Celle. In 1950 vlucht hij via Italië naar Argentinië. In mei 1960 ontvoerd door leden van de Israëlische geheime dienst. In december 1961 in Jeruzalem ter dood veroordeeld en op 31 mei 1962 terechtgesteld. De Advocaat van Eichmann: Roberts Servatius
Samenvatting van het verhaal: Het boek/ de reportage gaat over het proces tegen Adolf Eichmann in 1961. Harry Mulisch woont het proces bij en vertelt over zijn ervaringen die hij daar meemaakt. In het boek gaat Mulisch op zoek naar de persoon Eichmann, Mulisch verdiept zich in wie Eichmann is en minder in wat hij eigenlijk gedaan heeft. Hij construeert dat Eichmann iemand is met een bijzondere persoonlijkheid, hij is een machine die in het systeem van de nazi-structuur slecht blindelings opdrachten uitvoert: Eichmann beroept zich dan ook telkens op het “Befehl ist Befehl”. Eichmann wordt ter dood veroordeeld en opgehangen. Mulisch wisselt zijn verslag over het proces af met beschrijvingen van bezoeken aan historische plaatsen in Duitsland zoals Eichmann’s werkplek, het landgoed Wannsee waar het besluit werd genomen over de vernietiging van de Joden en concentratiekampen. Daarnaast geeft hij nog in een viertal hoofdstukken persoonlijke beschouwingen over de gezags- en hiërarchie structuur van de nazi-top en over de motieven van met name Hitler om het jodendom te willen uitroeien. Structuur Opbouw: Het boek is opgebouwd uit 14 hoofdstukken waarin beschrijvingen van de rechtszaak, van bezoeken aan historische plekken in Duitsland, van reisjes door Israël(zoals naar Eilat aan de rode zee) en van filosofische beschouwingen over de mens en de bron van het kwaad, naar voren komen. Tijd: De beschrijvingen uit het boek beginnen op 26 maart 1961(Mulisch’s aankomst in Jeruzalem), het eindigen op 30 september 1961(Mulisch’s bezoek aan Auschwitz). Thema Het thema van het boek is Mulisch’s zoektocht naar de achtergronden en motieven van Eichmann: hoe is hij in godsnaam tot zoiets in staat geweest? Mulisch is minder geïnteresseerd in de feiten van de rechtszaak. Dit zie je doordat het boek meer een persoonlijke beschouwing en overpeinzing is van de personen in de rechtszaak dan een verslag over de feitelijke aanklacht. Uiteindelijk ontwikkelt Mulisch persoonlijke gedachtes over de aard van het nazi-fascisme, de alles overheersende rol van Hitler om het jodendom uit te willen roeien en de machinale dienstbaarheid daaraan van miljoenen mensen, waarvan Eichmann er slechts één is. Waardering De Zaak 40/61 vind ik het vervelendste boek wat ik ooit gelezen heb. Het boek heeft voor mij geen verhaal, geen spanning, het is een persoonlijke beleving van een rechtszaak. Maar vooral een opsomming van feiten. Afgezien van het feit dat het een zeer informatief en boeiend boek kan zijn voor sommige mensen, ik vond het helemaal niks. Het feit dat ik dyslectisch ben was ook niet bespoedigend voor het lezen van dit boek. Lezen is nooit mijn favoriete hobby geweest maar naar mijn mening “goede” boeken hebben me tot dusver wel altijd kunnen boeien. Bij dit boek had ik voor het eerst geen enkele drang om verder te lezen, de afloop was al bekend. De diepzinnige filosofieën en vergelijken die Mulisch in dit boek maakt waren voor mij niet te begrijpen.Ook de Duitse citaten waren lastig te begrijpen. Ik denk dat dit boek is weggelegd voor intellectuelen, Mulisch-liefhebbers en neerlandici, ik behoor tot geen van deze drie categorieën.