De witte stad door J. Bernlef

Verwachting ‘Verloren Zoon’ en ‘Hersenschimmen’ zijn toch wel de bekendste boeken van Bernlef. Maar toen er een derde boek bij kwam, was er maar weinig keuze in de mediatheek. In feite waren er vier boeken waar ik uit kon kiezen. ‘Sterrenlicht’, was er een van. Ik vind dit een hele rare titel, en het was duidelijk voor mij dat ik deze niet ging lezen. ‘Doorgaande Reizigers Verhalen’ was nummer 2. Dit boek bestaat uit meerdere kleinere verhalen, en dat lijkt me niet handig voor een werkstuk. Voor Duits heb ik namelijk ook al eens een verhalenbundel gelezen. Je kunt daar moeilijk over praten, omdat daar alle delen al weer totaal apart (kunnen) zijn. Verder was er nog een boek dat ging over het terugkomen van je geheugen. Er stond ook al bij dat dat boek vergeleken kon worden met ‘Hersenschimmen’, maar dan wordt het omgekeerde beschreven. Dit boek heb ik wel over getwijfeld, maar waarschijnlijk had het toch te veel eg van Hersenschimmen, en om dan twee ker hetzelfde thema mee te maken in een werkstuk was een beetje eentonig. Bleef over; ‘De Witte Stad’. Ik wist niet wat ik er van moest denken. In de eerste instantie dacht ik dat het over cowboys ging. Vanwege de kaft, waarop een poort met veren en alles staat in de woestijn. Maar ik zat er dus totaal naast uiteindelijk. Dat kwam ook omdat een korte samenvatting op de kaft ontbrak… Samenvatting Following the formal principle established by the march, ragtime composition is almost invariably constructed according to an additive process in which several complete, independent 16-measure sections (each regerred to as a "theme" or "strain") are joined whitout transitional connection. Het verhaal begint als William Reynolds in Venetie op vakantie is. Het is 1901 en Reynolds wordt verliefd op een vrouw uit zijn hotel. Hij spreekt haar niet maar volgt haar elke dag. Op een dag is de vrouw echter weg, net zosnel als ze in Reynolds leven kwam. Het eigenlijke verhaal speelt zich af in 1911, dat jaar zou ook het laatste jaar voor Dreamland worden, Reynolds pretpark. Het gaat al een tijdje niet goed met zijn pretpark, maar niemand weet eigenlijk hoe dat komt. De mensen vinden het pretpark niet realistisch meer ofzo. Bovendien verkeert het park in slechte staat en moet nodig opgeknapt worden. En juist wanneer iemand het onderdeel "Hel" van het park op aan het knappen is, vat een attractie door kortsluiting vlam en binnen enkele minuten staat Dreamland in lichterlaaien. Reynolds komt niet naar Dreamland toe als hij wordt opgebeld, maar blijft in bed liggen. Hij lag die nacht voor het eerst van zijn leven namelijk met een vrouw in bed, een vrouw die op de vrouw uit Venetie leek. Reynolds leek gedurende het hele boek een ongelukkige, gefrustreerde man. Hij dronk

veel en had nooit geluk in de liefde. Inhoud en structuur, analyse
Personen Een duidelijk hoofdpersoon is niet aan te wijzen in dit verhaal. Iedereen heeft een deel in het verhaal, zonder dat je hun aandeel groter kunt noemen dan die van een ander. In geen van de personen is ook een echte groei of verandering voorgekomen. Daarom zal ik enkele personen kort beschrijven. De steenrijke directeur van Dreamland is William Reynolds. Hij komt zelden kijken in het park, waar vroeger iedereen verbaast was over de aparte attracties die het park kende. Zijn hoofdkantoor staat in het centrum van New York, waar hij schijnt te zitten als hij niet in het park is. Sinds hij zijn jeugdliefde kwijt is heeft hij geen persoonlijke contacten meer gehad. Daardoor komt hij verbitterd over, maar dat komt ook omdat hij blijft piekeren over de toekomst van zijn park. Als hij vijftig is geworden begint zijn interesse af te nemen voor het park. Hij is voor het eerst in lange tijd dronken, nadat hij met Arthur de Booij naar een café is geweest. Als hij een paar dagen later voor het eerst weer een seksuele relatie heeft (met een hoer), brandt tegelijk zijn park af. Dan komt hij erachter dat hij opgelucht is, in plaats van verdrietig over zijn park, waar hij zoveel voor voelde… Sam Gumpertz is onderdirecteur in het park.Hij is altijd ter plaatse, en heeft een idee om Dreamland op te vrolijken, zodat het wellicht meer bezoekers trekt. Hij wil namelijk het witte vergane Dreamland een kleurrijke schilderbeurt geven. Maar Reynolds ziet dit niet zitten. Dit zit Gumpertz een beetje dwars, maar er wordt verder niet echt op ingegaan in het boek. Gumpertz trouwe assistent is Eddie Breker. Ze lijken qua karakter wel op elkaar; ze zijn beiden gericht op hun zakelijk verstand en houden het park zo lang het nog kan draaiende. Ze zijn ook best wel gewijdt aan het park. In een van de hotels is Arthur de Booij de vaste pianist voor een beetje vermaak. Helaas heeft hij gebrek aan talent, maar omdat hij zijn hele leven al bezig is met piano spelen kan hij het goed genoeg om in een hotel te spelen. Maar als de ragtime zijn opmars doet, houdt hij het niet meer bij. Toch probeert ook hij de veranderingen in het park bij te houden. Bad Sam is een neger, met een een of ander huidziekte, waardoor hij op ene blanke begint te lijken. Hij heeft gouden vingers en kan daarom erg goed pianospelen. Vooral de ragtime speelt hij vanuit het hart. Hij heeft misschien een relatie met Lois, maar dat is niet helemaal duidelijk. Elk pretpark heeft er een! Ook Dreamland heeft een prostitue, genaamd Lois. Het is wel een sympatieke vrouw, die zorgt voor de zwakkeren uit het park. Momenten Veel belangrijk momenten zijn niet te benoemen. Er vinden vooral eentonige dingen plaats, die allemaal duiden op het verval in het park. Dat kan direct zijn, maar ook indirect, als er bijvoorbeeld niets ernstig plaats vindt, maar er wordt wel over gepraat. Voorbeelden hiervan zijn de verhalen die Bad Sam ophangt over ragtime, en zijn visie op het leven. Discussies tussen de leidinggevenden, en hoe Lois de arme kreupelen helpt. Het eerste belangrijke, en misschien wel meest interessante deel van het boek is wel het eerste hoofdstuk. Reynolds is op zoek naar het antwoord op zijn liefde, maar hij weet de moed niet op te brengen haar aan te spreken. Als ze op een dag verdwijnt is Reynolds getekend voor zijn leven. Hij zal altijd iets missen, tot hij zover is dat hij het kan vergeten. Ook een noemenswaardigheidje is de 50ste verjaardag van Reynolds. Op deze avond begint het leven van hem een ommeslag te maken. Hij is voor het eerst weer eens dronken, nadat hij met Arthur de Booij en Bad Sam, twee onbekenden voor hem, een avondje naar een café in het park ging. Het derde en laatste belangrijke moment is de avond dat het park afbrandt. Reynolds tweede liefde (de eerste was de vrouw uit Venetië) is dan totaal verdwenen. Maar Reynolds heeft net op tijd zijn verleden achter zich te weten laten. Als hij te horen krijgt dat zijn pretpark in lichterlaaie staat, maalt hij er niet meer om. Die avond had hij ‘toevallig’ ook zijn vrouw uit Venetië weten te vergeten, door met ene prostitue naar bed te gaan. (Deze vrouw is overigens een ander dan Lois.) Waarmee hij dus zijn verleden echt kwijt is. Reynolds voelt een enorme opluchting. Zijn liefde bleek dus ook zijn last, in twee aspecten van zijn leven. Reynolds is hierna dan ook een totaal andere richting in geslagen, en vervolgde zijn leven als een vastgoedhandelaar. Onduidelijk is of hij nu wle of gene vrouw heeft… Ruimte Het eerste hoofdstuk speelt zich af in Venetië. Hier vindt hij namelijk zijn echte liefde, en Venetië is wel een romantische plaats daarvoor, lijkt mij zo. Vervolgens gaat hert verhaal verder in New York, een stad die rond 1900 een harde groei meemaakt, waarin rijke figuren als Reynolds hun plaats kunnen vinden om hun droomplannen te verwezenlijken. Reynolds bouwde er bijvoorbeeld zijn Dreamland. Tijd Het verhaal begint net iets voor 1900. Een tijd waarin de Amerikaanse groei groot was en er was veel rijkdom, waardoor sommige Amerikanen al op vakantie konden. Reynolds was een van die rijke Amerikanen, die zich dus kon veroorloven naar Europa te gaan voor een doorreis van enkele weken. Later,als hij terug is, een paar jaar na Venetië is Dreamland er al, en deze is dan ook alweer in verval. Hier komen wij er weer bij met het verhaal, en dan loopt het boek door tot de grote brand in het park. Thema Echt met zekerheid is niet te zeggen waar het boek nou werkelijk over gaat. Maar als aan het eind Reynolds zich erg opgelucht voelt is dat waarschijnlijk omdat hij het verleden achter zich heeft kunnen laten. Als zijn voormailge trots Dreamland tot op de grond toe is weggebrand heeft hij het over die opluchting. Hierdoor zou je kunnen denken dat the thema gaat over de drukte die bezit en rijkdom met zich meebrengen. Maar omdat Reynolds ‘toevallig’ die avond ook zijn jeugdliefde uit Venetië achter zich laat, door met een vrouw van lichte zede een avondje door te brengen (zijn eerste relatie na Venetië),zit er waarschijnlijk meer achter. Bovendien is Reynolds ook nog eens net vijftig geworden. Een mooie leeftijd om opnieuw te beginnen. Dus ik denk dat Reynolds gewoon in het algemeen blij is dat hij zijn verleden kan vergeten, en de rest van zijn leven nog voor zich heeft.
Motieven In dit boek vertellen meerdere mensen hoe zij de teleurstelling van het park waarnemen, en sommige ook hoe zij het zouden oplossen. Daarom is het slechtdraaiende Dreamland zelf een van de motieven in mijn ogen. Verder denk ik niet dat er echte motieven aan te wijzen zijn. Het verhaal vind ik daarvoor te oppervlakkig. De oorzaak ligt hiervan denk ik in de vele personen met hun meningen die hun zegje hebben in het boek. Zo wordt het liefdesleven van Reynolds niet verder beschreven dan wat sommige medewerkers van het park er over denken. Perspectief Bernlef heeft hier zijn creativiteit laten zien. Helaas is deze niet erg positief te noemen… Het boek begint namelijk met een ik-verteller, vanuit de ogen van Reynolds, die op dat moment rond loopt te zwijmelen over zijn liefde. Maar vanaf het tweede hoofdstuk is het heel apart. De tweede hoofdstuk wordt namelijk vanuit de ogen gezien van Arthur de Booij, een pianist in een otel in Dreamland. Er wordt dan ook meteen gesproken met een hij/zij-perspectief. Maar als er dan in zelfs elke alinea van vertellend persoon, en van perspectief gewisseld wordt, is er niks meer van te maken. Het maakt een hoop onduidelijk, en dat gaf mij ook het gevoel dat ik pas begreep waar het boek over ging toen ik al halverwege het boek was… Stijl Net als voorgaande boeken is Bernlefs schrijfstijl even eenvoudig. Geen lange zinnen, geen moeilijke woorden. Gevolg is, in combinatie met zijn weinigbeschrijvende gebeurtenissen, dat het verhaal tegen het eentonige zit. Daardoor is een zin makkelijk te lezen, maar een bladzijde wordt al gauw eentonig, en saai. Motto Following the formal principle established by the march, ragtime composition is almost invariably constructed according to an additive process in which several complete, independent 16-measure sections (each regerred to as a "theme" or "strain") are joined whitout transitional connection. Dit motto is de definitie van ragtime, een muzieksoort die altijd wordt gedraait in de cafe's waar Reynolds naar toe gaat. Titelverklaring De titel ‘De witte stad’ slaat op het park van Reynolds. Deze is voornamelijk wit. Het beeldt ook uit dat het pretpark niet meer zo interessant is, misschien zelfs wel saai. Dit is dan ook het grote probleem in het boek; waarom doet Dreamland het niet meer?