De wijde blik door Willem Jan Otten

Primaire Gegevens: Titel: De Wijde Blik
Auteur: Willem Jan Otten
Uitgave: September 1992
Uitgeverij: G.A. van Oorschot, Amsterdam
Genre: Roman, Overspel Verantwoording Keuze: Gezien het feit dat we in groepjes van drie een zelfde genre moesten lezen en wij het genre overspel hadden uitgezocht, koos ik het boek ‘De Wijde Blik’. Ik heb geen achterliggende reden voor mijn keuze, ik had een lijst met boeken die als genre overspel hadden en dit was het enige boek dat in de bibliotheek van onze school te vinden was. Aangezien ik zelf te lui was om naar de grote bibliotheek in de stad te fietsen, was mijn keuze snel gemaakt. Zodoende ben ik het boek gaan lezen. Verwachtingen vooraf: Een boek dat als toonzettend thema overspel heeft, ingewikkelde situaties en intriges. Verwikkelde relaties en geheime affaires. Haat, liefde, seks en ruzie. Spanning tussen mensen.
Eerste reactie achteraf: Ik vond het boek niet buitengewoon goed, slechts een boek over overspel en het enige spannende eraan was het ‘dubbele’ blind zijn van de partner van de hoofdpersoon, zowel letterlijk als figuurlijk. Verder vond ik het boek heel irritant geschreven, zó irritant dat het soms echt op mijn zenuwen ging werken en ik soms delen van het boek oversloeg omdat het zo vervelend en saai was om te lezen. Gezien het feit dat Willem Jan Otten ook een dichter is, heeft hij blijkbaar de neiging om heel veel bijvoeglijke naamwoorden te gebruiken, ontzettend lange zinnen te maken en alles heel gedetailleerd (op het vervelende toe) te omschrijven. Leest niet bepaald fijn. Verdieping; Verhaalanalyse: · Tijd en Ruimte De verteltijd is 177 blz. en het verhaal is opgedeeld in een proloog, 6 hoofdstukken en een epiloog. De vertelde tijd is ongeveer 20 jaar. Het verhaal speelt zich af in Amsterdam, maar ook in Groningen, thuis bij Susan en Lex, in het atelier van Joan tegenover het CS Amsterdam en de apenrots. Het boek wordt verteld in de gedachtes van de personages, het omschrijven van gebeurtenissen en van de omgevingen. Het verhaal wordt niet chronologisch verteld. In de proloog wordt verteld dat Susan blind is. In de hoofdstukken die volgen wordt verteld hoe ze blind is geworden. De hoofdstukken vinden wel chronologisch plaats. Elk hoofdstuk heeft paragrafen en soms zijn er flashbacks, zoals Susans herinnering van haar val. Er zijn geen vooruitwijzingen. Het verhaalbegin is in medias res, het begint meteen met een probleem. Het heeft een gesloten eind, omdat alle besproken verhalen en problemen beëindigd zijn. Lex en Susan zijn uit elkaar, Susan is terug naar haar oude geliefde en Lex blijft achter met zijn twee kinderen omdat Susan door haar blindheid niet meer voor haar kinderen kan zorgen. · Perspectief Het verhaal wordt verteld vanuit een ik-perspectief Lex, de hoofdpersoon. Als lezer maak je alles vanuit hem mee. · Spanning De spanning wordt veroorzaakt door de epiloog en het begin van het eerste hoofdstuk. Er wordt in de epiloog een gebeurtenis geschetst, de val van Susan. Je weet meteen dat dit haar blindheid veroorzaakt. Je wordt hierdoor als lezer meteen met een probleem geconfronteerd en niet met een aanloop naar een probleem toe. Door dit te doen creëert de schrijver spanning. Door in het eerste hoofdstuk (meteen na de proloog) al meteen ook de informatie te geven dat de blinde Susan lucht krijgt van een mogelijke affaire. Door de lezer meteen met alle problemen te confronteren, is het verhaal meteen vanaf het begin al spannend, i.p.v het verhaal presenteren met een aanloop naar een probleem. Hierdoor creëert hij een zekere spanningsboog. · Thema en Motieven Het thema in het boek is overspel in een relatie dat leidt tot een dubbele blindheid van Susan, zowel letterlijk als figuurlijk. Ook geestelijke verslaving is een thema, Lex zijn verslaving aan Joan, die hij niet vaarwel kan zeggen. Motieven in het verhaal zijn overspel, blindheid en seks.
· Personages Lex, Susan, Joan en Victor Rozemond zijn vier personen die het verhaal tot stand brengen. Lex en Susan zijn daarvan de hoofdpersonen, de round characters en Joan en Rozemond de flat characters. Verder heb je nog Violet, de beste vriendin van Susan, de twee kinderen van Lex en Susan, Tijmen en Jelle en tot slot de vader van Susan, maar deze personen hebben slechts een naam in het verhaal. Lex is de ikpersoon van het verhaal. Hij studeerde Filmkunde en was erg onder de indruk van Rozemond en ontmoet later ook zijn vriendin, Susan. Hij wordt verliefd op haar en uiteindelijk krijgen hij en Susan een relatie en twee kinderen. Lex werkt bij de krant als filmbespreker, hij schrijft wekelijks recensies van films voor een dagblad. Hij is continu op zoek naar thema’s voor zijn verhalen en denkt veel na over beelden. Dat zie je terug in de manier waarop dingen in het boek worden beschreven, het is immers de denkwijze van Lex. Hij is geen aantrekkelijk persoon, hij kijkt ontzettend scheel en durft mensen daarom ook niet recht in de ogen aan te kijken. Mensen krijgen door zijn schele blik ook eerder een negatief dan positief beeld over hem. Zijn grootste inspiratiebron voor het schrijven is Susan, ook bij zijn cursus bij Rozemond. Alles in zijn leven is voor Lex één grote spannende film. Zo ook zijn affaire met Joan. Hij ontmoet Joan in het filmmuseum en hij gaat voor ongeveer een half jaar met haar vreemd. Het verhaal zelf, het verbergen van zijn affaire, windt hem op. Hij voelt zich zo een regisseur die de gebeurtenissen zelf maakt. Hij houdt heel veel van Susan en denkt zelfs aan haar als hij met Joan vrijt. Wanneer Susan net blind is, durft hij zijn affaire niet op te biechten. Hij gaat er nog enkele maanden mee door, maar breekt dan uiteindelijk toch de relatie met Joan. Wanneer hij na een tijdje toch zijn affaire opbiecht, verlaat Susan hem en keert terug naar haar oude liefde Victor Rozemond. Susan is de vrouw van Lex, die zelf de affaire was van de getrouwde Victor Rozemond, een bekende schrijver. Ze krijgt twee kinderen van Lex, waar ze erg trots op is. Susan valt op een dag op haar stuitje en raakt blind. Ze leeft met dit gebrek, maar vind het heel moeilijk, ze wil niets weten van de veranderingen nu ze blind is, ze wil alles herinneren van toen ze nog kon zien. Zo herinnert ze Lex en alle personen om haar heen hoe ze waren vlak voor ze blind was; jong en onveranderlijk. Ze probeert zichzelf te kalmeren met vertrouwde geluiden, vooral uit haar huis. Geluiden die ze kan plaatsen. Ze is heel eerlijk, maar niet bot eerlijk. Ze zegt dingen niet op een beledigende manier maar slechts als een frisse opmerking. Zo zegt ze ook bij haar eerste ontmoeting met Lex: ‘Hemel, wat ben jij scheel’. Maar zoals zij het zegt is het niet erg. Ze vindt het dan ook makkelijk om met vreemden te praten, en haalt ze gemakkelijk in huis. Ze is spontaan en ze begrijpt mensen snel. Ze is fysiotherapeute op de orthopedische afdeling van een kinderziekenhuis. Ze vindt dat mensen, die van buiten niet mooi zijn, toch mooi kunnen worden, je kunt ook op andere gebieden successen bereiken. Susan weet eigenlijk al vanaf het begin dat Lex een affaire heeft, maar durft het zelf niet te geloven, ze wilt het niet geloven. Ze is bang voor de waarheid en voelt zich dan ook heel schuldig wanneer ze er naar vraagt en Lex boos wordt. Dit maakt Joan dubbel blind, ze is letterlijk blind, maar ook blind voor de waarheid. Als Lex eindelijk toegeeft aan zijn affaire verlaat Susan hem na een tijdje en keert ze terug naar Victor Rozemond. Joan is een schilderes die in een woonboot tegenover het CS Amsterdam woont. Lex heeft haar ontmoet toen hij naar een film ging. Joan kijkt bijna net zo scheel als Lex en was tien jaar jonger. Ze was van buitenlandse afkomst, haar vader was voor de helft een Javaanse Chinees, maar haar uiterlijk is eerder Spaans omdat ze een hele aparte neus heeft. Ze heeft blauwe ogen en een oosters gezicht. Ze heeft de bouw van een Indische jongen en omdat ze zoveel schildert zit ze altijd onder de verf. Zij wordt de affaire van Lex. Ze heeft de gewoonte om haar vinger in de mond van Lex te stoppen en hem dan te bekijken, met de blik van een kunstenares. Haar atelier is in het ruim van haar schip, waar ze samen met Lex altijd vrijt. Joan raakt opgewonden van hoeren, ze speelt er zelf een voor Lex en raakt hier opgewonden van. Ze gebruikt haar affaire om haar vorige relatie met Ruby (zoals ze hem noemt) te vergeten. Ze gebruiken elkaar eigenlijk. Joan weet niks van de blindheid van Susan af. Victor Rozemond is een bekende schrijver. Lex heeft grote bewondering voor hem tot op het moment dat hij een cursus bij hem volgt. Rozemond blijkt een anekdotische, monotone, praatzieke man te zijn. Hij is erg onelegant en zijn woorden zijn hard en stug. Hij is ontzettend behaard en heeft groene, vrijwel wimperloze ogen. Zijn wenkbrauwen zijn zwaar en springerig. Hij leeft voor zijn verhalen. Hij leeft zijn leven als een boek. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen maar gaat vreemd, puur om het te zien als een spannend verhaal. Zijn affaire is met Susan. Rozemond schrijft scenario’s en essays en was de eerste Nederlandse schrijver geweest die zich heeft afgevraagd wat het betekent dat film en fotografie bestaan. · Titel en Ondertitel, Motto De titel van het boek is ‘De Wijde Blik’ en slaat terug op Susan. Susan was de illusie van Lex dat hij iets kon meedelen van Rozemond. ‘Ik begon te beseffen hoe diep de temperatuur van mijn verzachtingen over mezelf in de loop der jaren was gedaald. Die daling was begonnen tijdens de cursus van Rozemond, in de week waarin ik gevangen werd in Susans wijde blik’. Susan had, net als haar vader, een wijde, zeegrijze blik. Lex was in tegenstelling tot Susan ontzettend scheel. Susan zag altijd alles en had dus een hele wijde blik, maar die verliest ze in de loop der tijd. Niet alleen door haar val op haar stuitje waardoor ze blind wordt, maar ook doordat ze weigert de waarheid in te zien. Lex beschrijft Susan als een ‘wijdogige vrouw’. Persoonlijke Beoordeling: Na de proloog gelezen te hebben was ik best nieuwsgierig. Allereerst was ik al verrast door het feit dat iemand daadwerkelijk blind kan worden door een val op haar stuitje! Ook het feit dat de schrijver je meteen met het probleem liet kampen dat ze blind was én haar man haar bedroog, maakte het verhaal in het geheel wel interessant. Niet een écht doorsnee verhaal van een getrouwd stel waarin de man (of vrouw) zijn of haar partner bedriegt. Ik kreeg meteen medelijden met Susan, ik vond het zo zielig en dacht meteen na wat ik zou doen als ik op mijn stuitje zou vallen en in een klap blind zou zijn. Ik weet niet of ik zo sterk zou kunnen zijn als Susan is. Naarmate ik verder las, boeide het boek me steeds minder. Ik hou ontzettend veel van romans, maar dit is denk ik de meest saaie die ik ooit heb gelezen. Het begin zet best toon, maar dit voldoet zeker niet aan alle verwachtingen die ik had over een boek met als thema overspel. Ik denk dat het vooral ligt aan de manier van schrijven. Ik vind dat Wielklem Jan Toten op een hele vervelende manier schrijft, het lijkt haast uitslovend. Lange moeilijk geconstrueerde zinnen met heel veel bijvoeglijke naamwoorden. Alsof hij de lezer met opzet wil irriteren. Soms sloeg ik zijn gedetailleerde beschrijvingen zelfs over, puur uit irritatie. Het verhaal is best goed opgezet maar zou veel spannender en intrigerend kunnen worden geschreven. Jammer, want de opzet en de bedoeling van het verhaal zijn eigenlijk wel mooi. Mijn mening over de hoofdpersonen is positiever. Ik kon erg meeleven met Susan, ik vond haar wilskracht om positief te blijven ondanks haar blindheid erg bewonderenswaardig. Ze is een krachtig persoon, een persoon dat zich niet makkelijk uit het veld laat slaan. Ze probeert altijd vrolijk en positief te blijven en houdt ontzettend veel van Lex, ondanks het feit dat ze weet dat hij een affaire heeft. Ze wil zo graag dat het allemaal niet gebeurt dat ze bijna de waarheid verdringt. Ze heeft liever haar eigen waarheid, waardoor ze blind wordt voor haar eigen leven. Het bijkomende feit dat ze echt blind is geworden, maar haar dubbel blind. Lex vind ik een rare man. Hij leeft zijn leven als een film. Hij houdt veel van Susan maar gaat toch vreemd, terwijl hij niks tekort komt. Ik snap niet hoe je je levenspartner zo kan bedriegen. Ik zou nooit op zo’n man vallen, die zijn leven als een film ziet en daarvan zelf de regisseur is. Ik heb medelijden met Joan, dat ze zich zo laat gebruiken. Maarja, op haar beurt gebruikt ze Lex ook weer. Rozemond zou een persoon zijn waarvan ik zou kotsen, een egoïstisch vies mannetje die om niets en niemand geeft. Ik snap ook niet waarom Susan terug naar hem gaat omdat hij nog een ergere versie van Lex is. Een onbetrouwbare hond.