Titel: De weg naar het noorden
Schrijver: Naima El Bezaz
Plaats en jaar van uitgave: Amsterdam, 1998 KORTE INHOUD Ghali, een 22-jarige werkloze Marokkaan verdoet zijn tijd aan koffieshops en bioscopen. Hij is zijn leven in Marokko beu en wil naar Europa verhuizen om te gaan werken. Als hij een oude vriend, Sadi, tegenkomt in een theehuis, vertelt hij hem dat hij graag naar Europa wil. Sadi brengt hem in contact met de beruchte Yassine, die voor valse papieren kan zorgen. Dit kost Ghali veel geld. Hij besluit de sieraden van zijn gestorven moeder te verkopen. Het blijkt dat ze veel geld waard zijn. Meer dan genoeg om Yassine te betalen. Hij krijgt valse papieren onder de naam Mohammed ben Salem. Hij vertrekt naar Europa, zonder het zijn vrouw, Fatima, te vertellen. Als Ghali in Parijs aankomt kan hij terecht bij een vriend van zijn stiefvader, Hakim. Hij zorgt goed voor hem en biedt hem onderdak en werk. Ghali komt er snel achter dat Yassine hem bedriegt. De papieren kloppen niet en Ghali is nog geld aan hem verschuldigd. Hij vindt Yassine lastig worden en Sadi brengt Ghali naar de flat van een ver familielid in Nederland, Karim. Ghali lijkt veel op hem. Hij helpt hem aan onderdak en werk. Na een avondje stappen worden Ghali en Karim achtervolgt door een groep Hollandse jongens. Ze worden allebei in elkaar geslagen. Karim overlijdt. Ghali wordt wakker in het ziekenhuis. Hij wordt aangesproken met “Hamidane”, dit blijkt de achternaam van Karim te zijn. Ze hadden namelijk per ongeluk de verkeerde jas aangetrokken waarin hun identiteitspapieren zaten. Ghali heeft nu de identiteit van Karim en is niet langer illegaal, maar zijn landgenoot Mulat wist van de verwisselde identiteitspapieren en chanteerde Ghali. Hij weet niet wat hij moet doen en vlucht het ziekenhuis uit. (281 woorden) VERDIEPING structuur en tijd 1 a Is de volgorde van de gebeurtenissen chronologisch of niet-chronologisch? De volgorde van de gebeurtenissen is niet-chronologisch.
b Leg je antwoord uit m.b.v. de concrete inhoud van je boek. Het verhaal wordt niet op volgorde van tijd verteld. Het begin van het boek begint met een flashforward. Je leest het stuk van het einde van het verhaal. In het verhaal komt ook een flashback voor, er wordt dan vertelt over de dood van de moeder van Ghali. 2 a Is er een verschil tussen fabel en sujet in het boek dat jij gelezen hebt? Ja, er is een verschil tussen fabel en sujet. b Zo ja, beschrijf dat verschil Er komt een flashback voor in het verhaal. Deze zal de lezer in een andere tijd plaatsen dan waar de schrijver het geplaatst heeft. Er ontstaat een sujet omdat de schrijver het verhaal op zijn eigen manier vertelt. Hij vertelt het niet-chronologisch. 3 Hoe ziet de geleding van de gebeurtenissen uit? Het verhaal bestaat uit 18 hoofdstukken. De hoofdstukken zijn genummerd. Het begint met een proloog en eindigt met een epiloog. De proloog gaat over het onderwerp van het verhaal. Er wordt een belangrijke gebeurtenis verteld. Karim en Ghali lopen op straat, op weg naar huis. Ze komen van een café af en worden achtervolgd door een groepje jongens. Karim en Ghali worden in elkaar geslagen. Karim overlijdt. „De kale houdt zijn stiletto vlak voor Karims buik. Dan, plotseling, met een flitsende, draaiende beweging, steekt hij toe. Karim spert zijn ogen wijd open en schreeuwt geluidloos. De jongens laten hem los en doen een paar stappen opzij. Gefascineerd kijken ze toe hoe hij valt en roerloos blijft liggen. Dan draaien ze zich om en komen langzaam op me af.“ (bladzijde 9 en 10). Na de proloog gaat het boek over Ghali‘s leven in Marokko. Er wordt sterk duidelijk gemaakt dat hij er weg wil. Later in het boek gaat het over zijn vertrek naar Europa. Het verhaal eindigt met een epiloog. Het zorgt ervoor dat de situatie opgehelderd wordt. Ghali ligt in het ziekenhuis en wordt wakker. Hij herinnert zich de vechtpartij en de jongens. „Ik hoor een man en een vrouw met een gedempte toon met elkaar praten. De stemmen zijn vreemd. Langzaam open ik mijn ogen en kijk in twee gezichten die ik niet eerder heb gezien. Verbaas laat ik mijn blik door het vertrek dwalen.“ (bladzijde 117) De proloog en de epiloog sluiten goed op elkaar aan, door de epiloog wordt het verhaal duidelijk. 4 a Zijn de gebeurtenissen fragmentarisch of aaneengesloten verteld? De gebeurtenissen zijn fragmentarisch verteld.
b Geef uitleg. Je leest een reeks gebeurtenissen die niet duidelijk met elkaar verbonden zijn. Tussen de gebeurtenissen zijn open plekken. 5 a Wat valt er te zeggen van de samenhang van het verhaal: is er sprake van een hechte of van een losse structuur? Er is sprake van een hechte structuur. b Leg uit. Een hoofdstuk eindigt meestal als Ghali gaat slapen, als het avond wordt. Als er een nieuw hoofdstuk begint gaat het over hoe zijn dag begint. Waar hij is en wat hij doet. De gebeurtenissen volgen elkaar ondanks de proloog en epiloog wel op. Als Ghali niets meemaakt, dus als hij ligt te slapen, dan wordt dit ook niet verteld. 6 a Is er maar één verhaallijn of zijn er meer? Er is maar één verhaallijn. b Wat is de kern van elke verhaallijn? De kern van de verhaallijn is dat Ghali het beu is in Marokko. Hij wil graag naar Europa verhuizen. Via een vriend krijgt hij valse papieren. Hij is illegaal. Hij wil graag werk vinden zodat hij zijn eigen geld kan verdienen. c Zijn de verhaallijnen gelijkwaardig of is er sprake van ondergeschiktheid? Er is sprake van ondergeschiktheid. d Leg uit. Er is sprake van één verhaallijn. Dit is de belangrijkste. Het verhaal gaat over Ghali, een Marokkaanse jongen die graag naar Europa wil, maar geen papieren heeft.
7 Leg uit welke invloed de structuur op de spanningsbouw heeft. De structuur heeft invloed op de spanningsbouw omdat het verhaal begint met een proloog. Je belandt midden in een gebeurtenis. Alleen als je verder leest snap je de gebeurtenis beter. Het verhaal eindigt met een epiloog waardoor de gebeurtenis helemaal duidelijk wordt op het einde. Het verhaal wordt spannender omdat de lezer nieuwsgierig wordt gemaakt, over hoe het verhaal afloopt. 8 Welke opvallende tijdmanipulaties zijn er? Er zijn verschillende tijdmanipulaties gebruikt. De belangrijkste flashback is in: hoofdstuk 3 pagina 25 t/m 29. Een korte samenvatting van de flashback: Ghali gaat terug naar de dag dat zijn moeder overleden was en de dag dat hij bij zijn ouderlijke huis werd weggenomen. De belangrijkste terugverwijzing is: ‘Sadi was net elf toen hij van school verdween. Zijn vader kon het schoolgeld niet langer opbrengen. Sadi werd de straat opgestuurd, om als sigarettenventer het nodige aan de huishoudkas bij te dragen. Niet lang daarna vertrokken ze uit Khemisset’.( pagina 15) De belangrijkste vooruitwijzing staat in de proloog: ‘Ik ben een illegaal, zonder papieren, zonder verblijfsvergunning. Als ze me te pakken krijgen word ik het land uitgezet. Terug naar Marokko. Terug naar Fatima, die ik heb verlaten als een dief in de nacht’. ( pagina 10) 9 Wat zijn de effecten van deze tijdmanipulaties? Tijdmanipulaties zorgen ervoor dat het verhaal spannend wordt en blijft. Er komen vragen bij je op waardoor je actiever gaat lezen. Wat zou Fatima hebben gedacht toen ze erachter kwam dat Ghali haar verlaten had? 10 a Geef de verteltijd en de vertelde tijd. De verteltijd is 131 pagina‘s. Ongeveer 5 uur lezen. De vertelde tijd is ongeveer 6 maanden. b Hoe is hun onderlinge verhouding? Hun onderlinge verhouding is dat de vertelde tijd en de verteltijd niet gelijk zijn. De verteldetijd is veel langer dan de verteltijd. 11 In welke historische tijd speelt het verhaal zich af? Het verhaal speelt zich af in de 19e eeuw. Het is pas sinds een paar jaren dat de douane streng controleert op drugssmokkel over de grens. In het verhaal komt het voor dat Ghali drugs wil smokkelen over de grens van Frankrijk. De douane laat hem doorrijden omdat ze bezig zijn met de voorganger van Ghali te controleren. EINDOORDEEL Ik had al eerder een stukje uit het boek gelezen. Het was een korte tekst, maar ik vond het erg spannend. Mijn verwachting van het boek was dat Ghali problemen zou tegenkomen op zijn weg naar Europa. Mijn verwachting is uitgekomen. Ik ben door dit boek anders gaan denken over het onderwerp, mensen uit het buitenland verhuizen naar andere landen omdat ze werk nodig hebben, omdat ze het in hun eigen land niet krijgen. Ik realiseer me nu dat die mensen het erg moeilijk hebben. Ik leef erg mee met Ghali. Hij heeft moeilijke beslissingen moeten maken, zijn vrouw verlaten en de sieraden van zijn overleden moeder verkopen zodat hij genoeg geld had voor valse identificatie. Ik vind de gebeurtenissen erg spannend, door het proloog in het begin van het boek, maakte het me nieuwsgierig over hoe het verhaal zou aflopen. De gebeurtenis dat het meeste indruk op me heeft gemaakt was het stuk over de jongens die Ghali en Karim in elkaar slaan. Waarom doen ze zoiets? De Marokkaanse woorden in het verhaal maakte het verhaal interessanter. Het was een spannend boek. (183 woorden)