De beschrijving van de leeservaring: 1.Primaire gegevens van het gelezen werk Auteur: Naima El Bezaz
Titel: De weg naar het noorden
Verschenen in: 1995
Aantal blz.: 138
Leestijd: ongeveer 2 uur
Uitgelezen op: 12 november 2003 2.Verantwoording voor de keuze Ik heb het boek vorig jaar al eens gelezen. IK vond het een erg interessant en leuk boek. Vandaar dat ik er nu een boekverslag over maak. Vorig jaar kwam ik erop doordat er in CJP-magazine een stukje over stond en ook in het Nederlands boek had met het erover. Het leek me wel eens interessant om een boek van een allochtone schijfver/schrijfster te lezen. 3.Verwachtingen vooraf Ik verwachtte een beetje een zielig boek, over hoe moeilijk het allemaal is om als Marokkaan naar Nederland te komen. Dat de schrijfster hiermee wilde bereiken dat mensen medelijden kregen met Marokkaanse vluchtelingen. Verder dacht ik wel dat het interessant zou zijn om te weten hoe dat allemaal in zijn werk gaat, een stiekeme overtocht naar Europa.
4.Eerste reactie achteraf Ik vind dit werk
1 niet 2 een beetje 3 erg
Spannend X
Meeslepend X
Ontroerend X
Grappig X Realistisch X
Fantasierijk X Interessant X
Origineel X
Goed te begrijpen X
Dit werk heeft mij aan het denken gezet: ja
Ik heb iets aan dit werk gehad: ja
Dit werk spreekt me wel aan, omdat ik wel wil weten wat er omgaat in vluchtelingen met problemen. 5.Korte samenvatting van de inhoud Ghali is een arme jongen uit Khemisset, een klein dorpje in Marokko. Als zijn moeder sterft, verhuist Ghali naar zijn Oom en Tante in Meknès. Daar trouwt hij met zijn nichtje, Fatima. Ghali is werkloos en brengt de dagen door in cafés in de stad, waar hij mintthee drinkt. Op een dag komt hij een oude schoolvriend uit Khemisset, Sadi, tegen. In tegenstelling tot Ghali ziet Sadi er chique uit. Het gaat goed met Sadi. Hij woont het grootste deel van het jaar in Frankrijk, in Parijs. Dat is ook de grote droom van Ghali, om in Europa een beter leven op te bouwen. Sadi stelt hem voor aan Yassine, die, in ruil voor flink wat geld, Ghali kan helpen om naar Europa te komen. Hoewel zijn oom Omar en een bevriende juwelier het Ghali afraden, besluit hij toch een flinke som geld neer te leggen om naar Europa te kunnen gaan. Hij verkoopt de sieraden van zijn moeder, ook al zijn dat de enige herinneringen die hij aan haar heeft. Omdat een van de sieraden, een armband die nog van zijn overgrootmoeder is geweest, erg veel oplevert, heeft Ghali genoeg geld om naar Frankrijk te komen, hij heeft zelfs nog veel over! Hij pakt zijn weinige bezittingen en vertrekt. Yassine, die al klaar staat met een vrachtwagen met daarop blikken olijven, maar in werkelijkheid zit er in de helft van de blikken cocaïne. Ghali komt maar net de grens over. Omdat Yassine de douanebeambte wat geld toesteekt, wordt de wagen niet gecontroleerd op cocaïne. Eenmaal in Frankrijk aangekomen wil Ghali niets meer met Yassine te maken hebben. Maar nu blijkt ineens dat Ghali nóg meer geld moet betalen. Gelukkig heeft hij nog genoeg geld over en betaalt Yassine. Hij neemt afscheid van Sadi en gaat naar het huis van Hamid, wiens adres hij heeft gekregen van zijn oom Omar. Hij gaat bij Hakim wonen en kan bij het restaurant van Anwar, waar ook Hakim werkt, als keukenhulp aan de gang. Op een dag wordt de andere keukenhulp, een Tunesiër ontslagen, omdat hij Ghali wilde laten opdraaien voor iets wat hij had gedaan. Hij stal namelijk geld van de baas. Ghali zag net dat de Tunesiër het geld in Ghali’s jaszak stopte en Ghali deed het geld snel weer terug in de zak van de Tunesiër zonder dat hij het zag. De Tunesiër was daarna kwaad op Ghali en vertelde de politie dat Ghali illegaal bij Hakim woonde. De politie kwam het huis van Hakim doorzoeken, maar ze hadden geluk dat Ghali er net niet was en de weinige kleren die hij had bij Hakim in de kast hingen. Toch besluit Ghali dat hij niet in Parijs kan blijven en vlucht verder naar Nederland. Daar maakt hij vrienden, maar als hij met een van hen, Karim, gaat stappen, wordt Karim mishandeld, zo ernstig dat hij ter plekke overlijdt. Zodra Ghali politiesirenes hoort, vlucht hij weer. Hij zal waarschijnlijk altijd blijven vluchten. De verdieping 1.Tijd en ruimte Het verhaal speelt zich af in het heden. Het zou zich vandaag de dag kunnen afspelen. Maar aangezien het boek in 1995 is verschenen, speelde het zich waarschijnlijk in het begin van de jaren ’90 af. De vertelde tijd is denk in ongeveer een jaar, het begint in Marokko en eindigt in Nederland. Hoe lang dat duurt is niet echt heel duidelijk, maar ik denk één of twee jaar. De verteltijd is denk een uur of 2-3. Het verhaal is chronologisch. De proloog gaat wel over wat er op het einde van het boek gebeurt, maar na de proloog wordt alles in een logische volgorde verteld. In het verhaal komen geen belangrijke flashbacks voor. Het boek begint niet in medias res en heeft een open einde, je weet niet wat er nu gaat gebeuren. Het verhaal speelt zich af op verschillende plaatsen. Het begint in Marokko, dan gaat het verder naar Frankrijk, eerst in Marseille en dan Parijs. Vervolgens gaat het door naar Nederland, Amsterdam. In Marokko speelt het zich vooral af in het huis van de hoofdpersoon en in het plaatselijke café, in Parijs in het huis van een vriend van Ghali en in Nederland in het huis waar hij dan woont. Als in Ghali in Europa komt, en dan vooral in Nederland, moet hij even wennen aan het weer. De klimatologische omstandigheden zijn hier heel anders dan in zijn vaderland Marokko.
2.Vertelwijze Er is sprake van een ik-verteller. De schrijver schrijft het hele verhaal vanuit de hoofdpersoon Ghali. Zo weet je precies wat er in die persoon omgaat. Je weet wat hij zegt, denkt en voelt. Je raakt meer betrokken bij het verhaal. 3.Spanning Het is al spannend als Ghali besluit naar Europa te vluchten, je wil dan al weten hoe hij van plan is dat te gaan doen. Hij moet dan aan geld zien te komen voor de overtocht, ook die overtocht zelf is spannend. Ghali wordt bijna gepakt. Als hij in Frankrijk is, wordt hem verteld dat hij zelfs nóg meer geld moet betalen voor zijn overtocht. Hij wordt bijna betrokken bij drugshandel, maar gelukkig komt hij daar onderuit. Erg spannend is het als iemand de politie heeft gewaarschuwd dat Ghali illegaal onderdak heeft bij een vriend en dat de politie het huis komen doorzoeken. Ghali besluit dan toch weer verder te vluchten naar Nederland en daar moet hij zich ook maar zien te redden. Zijn vriend en hij worden in elkaar geslagen, zijn vriend gaat zelfs dood. Het is dus een heel spannend boek, je hebt eigenlijk continue de drang om door te lezen, vandaar dat ik het boek ook bijna in één keer uitgelezen heb. 4.Thema en motieven Thema: Hoe komt een vluchteling van Marokko naar Nederland? Het hele boek draait eigenlijk om het verhaal van een Marokkaanse jongen die naar Nederland probeert te komen, wat hem uiteindelijk ook lukt. Motieven: - Het steeds opnieuw vluchten - Het dilemma wat te doen met de sieraden van zijn moeder; verkopen of niet? - Het steeds weer verstoppen voor politie of mensen die niet deugen - Het niet meer in vertrouwen kunnen nemen van iemand 5.Personages Ghali: de ikpersoon. Een arme jongen uit een klein dorpje in Marokko. Als zijn moeder dood gaat, verhuist hij naar zijn oom en tante in de grote stad. Trouwt daar met zijn nichtje. Brengt zijn leven door in cafés in de stad. Droomt al heel lang van een beter leven in Europa. Sadi: vroeger een vriend van Ghali. Is naar Frankrijk gegaan, heeft nu erg veel geld, loopt tegenwoordig ook in pak. Werkt voor ene Yassine. ‘Helpt’ Ghali naar Europa te komen. Yassine: Rijke man die zich bezighoudt met smerige zaakjes, zoals smokkelen van drugs. Door veel geld aan hem te betalen kunnen vluchtelingen via hem naar Europa komen. Maar als ze eenmaal contact met hem hebben gehad, komen ze niet gemakkelijk onder zijn smerige plannetjes uit. Wordt daarom niet voor niets ook wel ‘Al ankaboet’, ‘de spin’ genoemd. Omar: oom van Ghali. Als Ghali’s moeder sterft, komt Ghali bij hem, zijn vrouw Rahma en zijn dochters Leila en Fatima, van wie de laatste met Ghali is getrouwd. Hakim: zoon van een oude vriend van Omar. Is Marokkaans, maar woont en werkt in Parijs. Als Ghali in Frankrijk is, mag hij bij Hakim wonen en bij Hakim op het werk werken. Karim: Bij hem woont Ghali als hij in Nederland verblijft. Hij wordt mishandeld en sterft. 6.Titel, ondertitel en motto De titel “de weg naar het noorden” verwijst naar Ghali’s reis naar Europa, wat ten noorden van Marokko ligt. Ghali vlucht steeds verder naar het noorden. Naima El Bezaz begint het boek met de volgende tekst: Je zei: ‘Ik zal naar een ander land gaan, naar een andere zee. Een andere stad zal er te vinden zijn beter dan deze. Al wat ik onderneem wordt onherroepelijk veroordeeld

en mijn hart is - als een dode- begraven. Hoe lang zal mijn verstand hier moeten verkwijnen. Waar ik mijn ogen ook op richt, waar ik ook kijk, zwarte puinhopen van mijn leven zie ik hier, waar ik zoveel jaar heb doorgebracht, verwoest en bedorven.’ Ghali vlucht naar een ander land, in de hoop dat het daar beter is. Eigenlijk wil hij niet weg uit zijn vaderland, maar hij moet wel weg om ergens anders een toekomst op te bouwen. Aan de andere kant wil hij ook wel weg uit een Marokko, want het land is een puinhoop en in Europa schijnt alles stukken beter te zijn. Het eindoordeel Ik vond het een leuk boek, een erg interessant onderwerp. Ik heb het nog nooit van dichtbij meegemaakt, de reis van een vluchteling. Je hoort er wel veel over, dus ik vond het wel leuk om te weten. Ik had er nog nooit zo over nagedacht, over hoe moeilijk zoiets zou zijn, maar door dit besef ik nu wel dat het echt heel naar is. Er zijn geloof ik wel meer boeken over dit onderwerp, die heb ik nog nooit gelezen, maar ik vond de manier waarop deze schrijfster het beschreef wel heel spannend en realistisch, zowel de gebeurtenissen als de gevoelens en gedachten van de personages. Ook de personages zelf zijn realistisch weergegeven. Ik kon me meteen indenken hoe ze eruit zouden zien en hoe ze zouden zijn. Het was gelukkig niet zo’n lang boek, zodat ik het in een keer uit kon lezen, zo zat ik echt helemaal in het verhaal. Het taalgebruik vond ik niet echt lastig, ik had geen problemen om het boek te lezen. Kortom, ik vind het een erg leuk en interessant boek, zoals ik al verwacht had.