Verwachtingen en eerste reactie Ik heb gekozen voor dit boek omdat onze lerares ons dit boek heeft aangeraden. Ze heeft een korte samenvatting gegeven van het boek en dat sprak me meteen aan. Ik ben op zoek gegaan naar het boek in de bibliotheek en heb toen nog de achterkant gelezen. Ook de dikte zit mee dus heb ik voor dit boek gekozen. Uiterlijke gegevens Het boek De weg naar het Noorden is geschreven door Naima El Bezaz. De eerste druk was in 1995 en is toen uitgegeven door Uitgeverij Contact/ Amsterdam, Antwerpen Samenvatting van de inhoud Ghali is een jonge werkloze Marokkaan, die geen goed leven heeft in Marokko. Hij is getrouwd met Fatima, de dochter van zijn vaders broer. Nadat zijn moeder was overleden, moest Ghali bij zijn oom Omar wonen. Fatima is de enige die werk heeft, en dus het enige inkomen dat ze hebben. Verder is er nog Rahma, de vrouw van Omar. Zij mag Ghali absoluut niet en ziet hem als een stuk vuil die van Fatima´s inkomen moet leven. Op een dag in een theehuis ziet Ghali zijn oude schoolvriend Sadi. Het blijkt dat Sadi een heel goed leven heeft gekregen in het buitenland. Ghali vertelt hem dat hij werkloos is, en graag in het buitenland werk wil gaan zoeken. Zo komt hij is contact met Yassine, die hem voor veel geld wel naar Frankrijk wil brengen. Ghali verkoopt de sieraden van zijn overleden moeder om aan geld te komen. Van die sieraden wist niemand wat af, anders zou Rahma het misschien nog afpakken. Hij bracht zijn oom Omar op de hoogte van zijn reis. Die schrok toen hij de naam Yassine hoorde. “Pas op voor hem, Ghali! Yassine is niet te vertrouwen.” Ghali keek verbaast. Hij had niet verwacht dat zijn oom hem zou kennen. “Yassine staat bekent als el Ankabout, dat de spin betekent. Als je in zijn web verstrikt raakt, kom je er nooit meer uit.” Het doet Ghali niet veel, hij blijft vastbesloten. Omar biedt later maar zijn hulp aan, door Ghali een adres mee te geven van een bevriende relatie in Frankrijk. Wanneer Ghali en Sadi met een zeer gammele auto Yassine willen gaan bezoeken, botst Sadi door zijn slechte rijgedrag tegen een Duits bestelbusje aan. Met veel excuses krijgen de Duitsers een hotelkamer aangeboden en na anderhalve dag was de bestelbusje gerepareerd door een van Yassine medewerkers. Wanneer Ghali de benodigde papieren in handen krijgt van Yassine, blijkt dat hij ook een identiteitsverandering moet ondergaan. Vanaf nu heet hij Mohammed ben Salem. Ghali werd geconfronteerd met het afscheid van zijn eigen persoon. Hij ging beginnen met zijn opdracht. Hij moet een vrachtwagen beladen met olijven vervoeren naar Frankrijk. Grotendeels zijn de blikken gevuld met drugs, dus het is erg gevaarlijk. Yassine belooft Ghali dat er niks zal gebeuren, en Ghali accepteert het. Bij aankomst in Spanje wilde een douanebeambte een steekproef nemen van de olijven. Door ingrijpen van Yassine werd de douanier snel omgekocht. De aandacht werd geconcentreerd op het campingbusje van de Duitsers dat Yassine had laten repareren. Als bij toverslag ontdekte een drugshond onder het busje een pakketje. De Duitsers werden aangehouden, Sadi en Ghali konden nu hun weg volgen. Ghali belandde in een voorstad van Parijs bij Hakim, de zoon van Omar’s vriend. Hij was zeer gastvrij en wees de weg in de stad. Ghali vertelt zijn verhaal aan Hakim. Hij reageerde nogal sceptisch op de beloftes die Yassine aan Ghali had gedaan Hakim vond dat Ghali zich in een wespennest had gestoken, waar hij nog niet zomaar van af kon. Ghali was te naïef geweest. Ook landgenoten bedreigen elkaar. Hakim regelde een illegaal baantje voor Ghali in een restaurant. Ondertussen wist Yassine Ghali te vinden en hij kwam om zijn restschuld op te halen. Yassine probeerde Ghali nog aan zich te binden, maar hij weigerde. Wel liet Yassine zijn visitekaartje achter. Na een vervelend voorval op Ghali`s werk, viel de politie bij Hakim binnen. Ghali kon net op tijd ontsnappen. Maar hij wist dat hij weg moest, de politie zocht hem en wist dat hij illegaal is. Als een op de vlucht gejaagd beest vertrok Ghali naar Nederland. Daar werd hij via Hakim voorgesteld aan Karim, qua uiterlijk zijn ze evenbeeld. Ze lijken precies op elkaar. Ghali maakte via hem kennis met Nederland. Op een avond gingen ze drinken. Karim en Ghali waren allebei dronken op weg naar huis toen er opeens een groep Hollandse jongens hun inhaalden. Ze werden allebei hard geslagen en getrapt. Allebei lagen ze uitgeteld op de grond. De groep racisten ging in een halve cirkel om hen heen staan. Een kale kwam opeens met een stiletto op Karim af, en stak hem in zijn buik. Toen was Ghali aan de beurt. Net toen de kale wilde aanvallen, kwam de politie. Het geluid van de sirene kwam dichterbij, maar voor Karim was het te laat. Ghali wist niets te doen. Hij was nog altijd illegaal. Hij komt bij in het ziekenhuis en wordt aangesproken met Hamidane, dit blijkt de achternaam van Karim te zijn. Ze hadden namelijk per ongeluk elkaars jassen aangetrokken waarin hun identiteitspapieren zaten. Ghali heeft nu de identiteit van Karim en is niet langer illegaal. Zijn landgenoot Mulat, wist van de persoonverwisseling en chanteerde hem. Ghali vluchtte uit het ziekenhuis en sloot zich op in een hotelkamer om knopen door te hakken en de waarheid onder ogen te zien. Zijn droom was niet verwezenlijkt en hij was weer terug bij af en zijn toekomstbeeld was weer even uitzichtloos en negatief als enige tijd geleden.
Analyse 1) Personages Ghali: Na het overlijden van zijn moeder woont hij bij de broer van zijn vader Omar en zijn vrouw Rahma. Hij is getrouwd met Fatima; de dochter van Omar. Ghali heeft geen werk en probeert een beter leven te krijgen in (West) Europa. Daar heet hij Mohammed ben Salem volgens zijn valse paspoort. Na een tijd blijkt dat het hier niet zo mooi gaat als hij gedacht had. Hij is gelovig (gelooft in Allah). Hij wil niet in het illegale circuit komen maar komt dat wel door het in vertrouwen nemen van mensen zoals Yassine. ROUND CHARACTER
Fatima :Zij is de vrouw van de hoofdpersoon Ghali. Zij is degene die het geld verdient. Ze wordt later in de steek gelaten door Ghali. Er wordt niet veel over haar vertelt en ze speelt geen belangrijke rol in het verhaal, daarom een FLAT CHARACTER. Omar: Hij is de oom en schoonvader van Ghali. Ook zorgt hij nog eens voor hem. Hij probeert Ghali nog te beschermen tegen Yassine maar wanneer dat niet wil accepteert hij dat ook en steunt hem door hem een adres te geven van een kennis in Frankrijk. FLAT CHARACTER
Sadi: Ghali kent hem nog van vroeger. Hij vertrouwt hem maar Sadi is een dikke oplichter. Hij is een van Yassine en brengt Ghali met hem in contact. FLAT CHARACTER
Yassine: Hij zit in het illegale circuit. Hij doet aan drugs handel en mensenhandel. Hij is niet te vertrouwen. Hij heeft veel ‘vrienden’ die de klusjes voor hem opknappen zoals Sadi. Deze persoon speelt een belangrijke rol in het verhaal. ROUND CHARACTER
Hakim: Hij is een familielid (ver) van Ghali. Hij woont in Parijs en helpt Ghali aan een baan als afwasser bij een restaurant. Ghali slaapt bij hem thuis. Hij zorgt er voor dat Ghali later naar Amsterdam kan. Hij is wel te vertrouwen in tegenstelling tot Yassine. FLAT CHARACTER
Karim: Hij is een dubbelganger van Ghali en dat komt goed uit op het laatst van het verhaal wanneer Karim wordt doodgestoken. Want nu kan Ghali zijn identiteit aannemen en is hij niet langer illegaal. 2) Perspectief Het verhaal wordt vertelt vanuit het ik-perspectief. Hierdoor kun je de gevoelens goed doorgeven aan de lezer. Ik vond zelf de keuze ook goed omdat het er een stuk duidelijker van wordt. 3) Tijd Het verhaal is niet chronologisch vertelt omdat er een flashforward in zit en een flashback. Het begin van het boek begint met een flashforward. Je begint met een spannend stuk van het einde van het verhaal. Dit heb ik nog nooit eerder gehad in een boek maar ik vond het wel interessant. Vooral op het einde wanneer je dat weer tegenkomt. Om dit te kunnen begrijpen moet je het hele boek uitlezen. Ik heb ook nog een flashback kunnen vinden: Je leest dan over de dood van de moeder van Ghali en hoe hij uiteindelijk bij zijn oom Omar terecht gekomen is. Er zijn ook heel vaak tijdsprongen maar dat is normaal in een verhaal bijvoorbeeld van dag naar dag maar ik weet niet of je dit een tijdsprong kunt noemen. De vertelde tijd is ongeveer 7 maanden.
4) Ruimte Het verhaal speelt zich af in Marokko en Europa. In Marokko speelt het zich af op de straten van Meknès en in het kleine huisje waarin hij woont en waarop hij vaak op het dak zit. Verder speelt het zich ook nog af in kleine cafés waar alle werkloze mannen zitten. In Europa zit hij eerst in Spanje. Via hier gaat hij naar Frankrijk waar hij in een flat woont. Hij werkt dan in een restaurant. Van Amsterdam waar hij later heen gaat hoor je niet veel. Je weet niks over de omgeving daar. Het boek laat goed de verschillen tussen rijk en arm zien (Oost- en West Europa). 5) Spanning Het boek was niet echt spannend. Maar dat is ook niet de bedoeling van het boek. Spannende stukken zijn bij de douane beambte in Spanje en op het einde van het verhaal wanneer Ghali en Karim worden aangevallen door de Nederlandse jongens. 6) Titel en Motto De titel is ‘De weg naar het noorden’. Hier bedoelen ze mee de weg die de Marokkanen moeten afleggen om in het ‘paradijs’ te komen, het rijke westen van Europa. Maar de schrijver laat met dit boek zien dat dit niet zonder moeite gaat en dat het niet zo’n paradijs is als de mensen denken. Motto van het boek: Je zei: ´Ik zal naar een ander land gaan, naar een andere zee. Een andere stad zal er te vinden zijn beter dan deze. Al wat ik onderneem wordt onherroepelijk veroordeeld en mijn hart is – als een dode – begraven. Hoe lang zal mijn verstand hier moeten verkwijnen. Waar ik ook mijn ogen op richt, waar ik ook kijk, zwarte puinhopen van mijn leven zie ik hier, waar ik zoveel jaar heb doorgebracht, verwoest en bedorven.` K.P. Kaváfis, 1986
Verklaring: Dit laat dus goed zien dat de mensen die naar een ander land gaan en denken dat het daar zo mooi is, dat niet altijd is. Dat zie je ook wel in het boek terug. 7) Thema en Motieven Thema: De reis van een Marokkaanse vluchteling naar een beter leven in het Noorden. Verschillende motieven zijn: -Werkloosheid, Ghali heeft geen baan. -Emigreren, de hoop op een betere toekomst in het rijke noorden. -Risico, hij weet niet of hij Yassine kan vertrouwen. -Criminaliteit, Ghali komt in de onderwereld terecht. -Uitzichtloosheid, hij weet niet of hij in Nederland moet blijven of terug
moet naar Marokko.
8) Stijl Naima El Bezaz gebruikt heel eenvoudige zinnen. Er worden ook niet veel bijvoeglijke naamwoorden gebruikt. De ruimte wordt helemaal niet duidelijk beschreven. Wat me ook opviel is dat ze Marokkaanse woorden gebruikt. Om deze te kunnen begrijpen is er achter in het boek een lijst opgesteld met de betekenis van die woorden. Dit vind ik erg handig en zo leer je ook nog wat van een andere cultuur. Eindoordeel en evaluatie 1) het onderwerp Ik heb gekozen voor dit boek in verband met het onderwerp. Niet omdat het dun was ofzo. Het onderwerp is op zich niet zo bijzonder maar wel de gehele reis die hij aflegt. Ik heb ook nog nooit een boek met hetzelfde thema gelezen. Toen mevrouw Dankert het onderwerp kort samenvatte in de les heb ik gelijk de titel genoteerd omdat dit mij wel aansprak. Ik ben uiteindelijk blij dat ik het boek gelezen heb want het is een leuk boek en ook absoluut niet langdradig of eentonig. 2) de gebeurtenissen De leukste gebeurtenis van het verhaal vind ik op het einde dat Ghali moet kiezen: of zijn eigen identiteit houden en een grote kans lopen om teruggestuurd te worden naar Marokko of de identiteit aannemen van Karim en gewoon in Nederland blijven wonen. Alle gebeurtenissen zijn niet saai en ook heel onvoorspelbaar, zo blijft de spanning in het boek. 3) de bouw (compositie, structuur, samenhang) De bouw vind ik ook erg goed. Vooral omdat er in het begin gebruik is gemaakt van een flashforward en dat vind ik erg leuk. Verder zijn er niet veel flashbacks waardoor het niet moeilijk is om het boek te begrijpen. Het verdere verhaal verloopt chronologisch dus erg makkelijk te begrijpen en je hoeft niet elke keer te denken van wanneer nou iets was… 4) de personages Ik snap Ghali heel erg goed. Omdat hij geen toekomst heeft in Marokko, wil hij het proberen in Europa, maar dat lukt niet. Dat vind ik heel erg voor hem, maar dat gebeurt met heel veel vluchtelingen uit Marokko. Hij heeft alles geprobeerd, maar eindigt weer waar hij was begonnen. Hij is er dus niks mee op geschoten.
5) het taalgebruik Het taalgebruik is erg gemakkelijk te begrijpen. Af en toe gebruikt de schrijver Marokkaanse woorden en daar weet je niet altijd de betekenis van. Maar achterin vind je een ‘woordverklaring lijst’ en dat maakt het een stuk makkelijker. Verder gebruikt ze geen ingewikkelde woorden. Auteur Naima El Bezaz is geboren in Meknès, Marokko, in 1974. In 1878, toen Naima 4 jaar oud was, emigreerde ze met haar moeder naar Nederland. Haar vader woonde en werkte hier al, namelijk in Alphen aan de Rijn. Naima studeert rechten aan de universiteit van Leiden. In haar vrije tijd schrijft ze. De weg naar het noorden is tot nu haar enige boek.