Prometheus, Amsterdam, 1995. 1c) Het is een roman. 2a) Dit boek heb ik gekozen, omdat ik al eerder een boek van Connie Palmen heb gelezen : I.M. en in dat boek komt "De vriendschap" ook in voor, vandaar. 2b) Het begin van het boek vond ik helemaal niet moeilijk en was makkelijk om te lezen, maar het laatste deel was wel heel moeilijk. Mijn conclusie is dat het geen onaardig boek is en best goed om te lezen. 3a) In het eerste deel van het boek worden de kinderjaren van Kit Buts beschreven. Het begint, dat Kit Ara leert kennen. Op dat moment zit Kit in de vijfde klas van de lagere school en Ara in de zesde klas, omdat ze een paar keer is blijven zitten. Al snel wordt Kit de vriendin van Ara, wat voor velen "vreemd" wordt gevonden. Een meisje moet met meisjes van haar eigen leeftijd omgaan. In het eerste deel komen alleen de "echte meisjesdingen "aan de orde. Deel twee begint met het feit dat Kit voor het eerst ongesteld is. Ze had gehoopt dat ze hiermee een nieuw tijdperk in ging en dat ze vanaf nu een vrouw zou zijn. Maar dit viel haar tegen. Ze was nog steeds maar een "gewoon"meisje van 16 jaar oud. Kit en Ara waren het over veel dingen niet eens, zo ook over ongesteldheid. Kit vond het een maandelijkse lijdensweg, maar Ara vond het juist puur natuur, "ze werd zuiver van binnen", zei ze. Met dat Kit "vrouw werd "begon voor haar ook de liefde. In het begin wilde ze daar niets van weten, want ze knapte als klassenleidster op de mavo flink af op al die liefdesproblemen. Maar toen ze uiteindelijk naar de PEDAC ging, kreeg ze met Mathias. Toen Kit’s moeder op een dag vroeg of ze geen maandverband meer nodig had, moest Kit bekennen dat ze al een jaar geen bloedingen meer had gehad. Ze moest naar het ziekenhuis en werd daar ontmaagd. Van de doktor moest ze ook meteen met een psychiator gaan praten, want ze had ook een eetprobleem. Voordat ze iets at moest ze altijd weten hoeveel calorieën er in zaten. De psychiator zei dat Kit het naar vond om als vrouw begeerd te worden. Hierna zou Kit ook alleen maar vallen op mensen die vielen op haar geest en niet op haar uiterlijk. Kit werd voor het eerst dronken in een disco. Ze zal toen ongeveer 18 geweest zijn, maar het was het begin van het einde. Het begon die avond toen ze Ara had opgebeld om mee te gaan naar een café en Ara had afgezegd. Ze ging naar een disco toen en naar een andere vriendin, voor het eerst dronk ze alcohol en zoals Kit zelf zegt : "Marga kon natuurlijk ook niet weten dat dit het was , dat ze mij op die avond voorstelde aan mijn liefste vijand an dat het de drank was die ze had zien staan in mijn hand". Kit’s verhouding met Mathias liep stuk. Hij zag dat zij zich door iedereen liet aanraken en voelde zich bedrogen. Kit kon ook niet tegen zo’n serieuze relatie. Na nog wat voorvallen komt ze op het idee om haar ouderlijk huis te verlaten. Dit is ook het begin van het 3de deel, waarin Kit afstudeert in filosofie, een man leert kennen waarmee zij het langer uithoudt dan met de meeste mannen, maar op hjet laatst ook weer verlaat. Het is Thomas. Hij lijkt qua uiterlijk veel op Ara en qua innerlijk kan Kit zich goed met hem vergelijken. Wanneer hij naar de USA vertrekt voor werk verlaat ze hem. Het boek eindigt in een beschouwing van het boek zelf, die geschreven is in de vorm van een breif naar Ara. Kit beseft dat Ara en zij eigenlijk elkaars tegen polen zijn en denkt na over de ruzies die ze ooit hebben gehad. Ze bekijkt ook de verbintenis die ze hebben kritisch. "Het is weer laat geworden. Ik ga slapen, Ara. Ik hou van je. Zonder jou ben ik minder waard. Als ik nu mijn wijsvinger in de lucht steek , doe jij dan ginder hetzelfde? " 3b) Stijl-> Er is sprake van een ik-perspectief. De vrouwelijke ik-persoon ( Kit) vertelt haar leven en je ziet alles door hara ogen. Ruimte-> In hun jeugd wonen de beide meisjes in een dorp in Limburg. Later woont Kit in Amsterdam. Het verhaal begint in de nazomer van 1965. De vriendschap verloopt van hun 10de jaar tot ongeveer hun 30ste. Verhaalfiguren-> Kit ( Catharine) Buts : We leren haar kennen wanneer ze 10 is. Ze is een leergierig kind, ze praat graag en veel. Ze groeit op in een arbeidersgezin in een Limburgs dorp. Ze heeft 2 oudere broers > Willem van 14 en Peter van 13 jaar en een veel jonger broertje van 3 jaar. Kit is blond, klein en heeft groene ogen. Ara ( Barbara ) Callenback : Zij is de tweede hoofdpersoon van het verhaal, zij is in het begin 11 jaar oud. Ze heeft pikzwart haar en lichtgrijze ogen, ze praat niet veel en communiceert meestal non-verbaal. Ze komt uit een architectengezin, ze zijn welgesteld, ze is groot, dik ( later blijkt dat ze verslaafd aan eten is ) en nors. Moeder van Kit : Ze is een nuchter mens en is heeft als kind vroeger niet genoeg liefde gehad, vandaar dat ze alles doet voor haar kinderen en hun alles probeert te geven. Ze adoreert Maria. Vaak brengt Kit haar een schuldgevoel aan. Vader van Kit : Dat is een gevoelige, bescheiden man en houdt veel van vogels en geeft heel veel om zijn gezin. Hij werkt erg hard voor ze. Situaties-> De vreindschap bestaat uit drie delen: 1) Dingen en woorden, waarin de jeugd van Kit en Ara wordt beschreven. 2) Eten en drinken, waarin de puberteit van de twee dames beschreven wordt, ook het begin van verslaving. 3) Werk en Liefde, Kit is uit huis en de liefde speelt een grote rol in dit hoofdstuk. Vertelwijze-> De verteller is Kit, dus de ik-figuur. Dat zorgt ervoor dat de lezer sterk met haar meeleeft, maar aangezien zij zelf de andere mensen van een afstandje probeert te bekijken en hun gedrag probeert te verklaren, is er regelmatig ook een redelijke afstand tot het verhaal. In het eerste deel vooral is er duidelijk sprake van twee ikken. Er is de dertigjarige die terug blikt op het kind dat ze was en er is het lagere school kind dat vertelt. Het onderscheid is direct waarneembaar in zinsbouw en woordkeus. 3c) Er zitten 3 motieven in dit verhaal, als eerste de vriendschap tussen Kit en Ara, wat soms meer een obsessie voor Kit is. Dan ook nog de tegenstellingen tussen Kit en Ara, Ara staat voor lichaam en Kit voor de geest. Verder is er de verbaal begaafde Kit en de woordblinde Ara. De titel is een beetje understatement, zeker vanuit Kit’s
positie gezien is er meer dan een normale vriendschap. Vanuit Ara’s gezichtspunt naar de realtie kijkt is vriendschap misschien wel een zware term. 3d) Voor het eerst in 1995 gepubliceerd, de schrijfster heeft ook de boeken >> De wetten en I.M . Ze heeft een eigen stijl van schrijven waar je van moet houden. Het laatste deel van het boek is heel moeilijk, maar dat schijnt in de Wetten ook zo te zijn. Het is een vrij recent boek ( 5 jaar oud ) 4)Het psycische gedeelte is heel diepzinnig. Door het hele boek zijn er mooie momenten en ook mindere momenten. Aan de andere kant heeft het laatste deel ook een saaie kant , doordat het moeilijk is. Het taalgebruik is in het begin makkelijk en op het einde niet moeilijk, maar ook niet makkelijk. Het boek is de moeite waard, maar je moet er van houden, Connie palmen heeft een eigen stijl ( moeilijk en soms wel eens vergezocht en vaag ). Recensies: Alle Lansu, Het Parool, 3 Maart 1995. De vriendschap is net als de wetten een chronologisch opgezette Bildungsroman waarin de vrouwelijke ik-figuur probeert om het leven onder de knie te krijgen. Het eerste deel van het boek gaat over de kinderjaren van Kit in het dorp in het zuiden van Nederland. Het beschrijft het eerste deel van een ‘onmogelijke’ vriendschap. In het tweede deel gaat het over de puberteit van beiden. In de loop der jaren( en dus in de loop van het boek) komen steeds meer filosofische dingen aan de orde. Dingen zoals de tegenstelling ‘hoofd’ en ‘hart’ gaan voor de filosofische bijl. Volgens de recensent kan ze met dat geleuter in haar hoofd urenlang doorgaan. Het wordt dan ook allemaal met "bakken tegelijk uitgestort ". Er worden veel filosofische zaken aan het licht gesteld, en er komen een paar originele definities voor in het boek: - ‘verslaving is vriendschap met je eigen tekort’, ‘een vriendschap zonder vriend.’ Maar je komt ook vaak ingewikkelde passages tegen die zelfs na het overlezen nog steeds hun ‘geheim’ niet prijsgeven. Volgens Alle Lansu heeft Palmen ‘psychologische en filosofische gedachtengoed te weinig leven in geblazen om er een heuse roman van te maken. ‘ Hij eindigt met : "Als dan in de loop van het boek de essayisten de romanschrijfster steeds meer voor de voeten gaat lopen, wordt het definitief een als roman vermomd essay. Jaap Goedegebuure, De Tijd, 3 Maart 1995

Meneer Goedegebuure’s verwachtingen werden pas in het laatste deel bekroond. Dit komt omdat hij van de schrijfster van de wetten verwachtte dat elk woordje precies zo bedoeld was als hoe het er stond. Verder gaat hij in op de inhoud van het boek, en probeert hij de link te leggen tussen "my fair lady"en de vriendschap. Ook ziet hij het verband tussen Kit Buts en Marie Deniet, de hoofdpersonen uit de wetten. Kit probeert net zoals Marie de ‘regels van de verschillende soorten maatschappelijk verkeer zo goed onder de knie te krijgen dat ze er naar hartelust mee kan manipuleren’. Als Kit op een bepaald moment in een dip komt, gaat ze de confrontatie met Ara en dus met zichzelf aan. Hij beëindigt het boek met : "Door als kwikzilver van het ene boek in het andere te blijven glijden, zou je denken als ik Connie Palmen was. Want ‘ schrijven is een ander lichaam geven aan je geest.’"