De vloek van Polyfemos door Evert Hartman

Zakelijke gegevens Titel: De vloek van Polyfemos
Auteur: Evert Hartman
Uitgeverij: Lemniscaat
Jaar van verschijnen: 1994 Samenvatting Na de 10-jarige oorlog om Troje varen Odysseus en zijn mannen terug naar huis, naar het eiland Ithaka. Het zit hen echter niet mee. Op de terugreis komen ze allerlei gevaren tegen en alsof dat nog niet erg genoeg is, probeert Poseidon, god van de zee, Odysseus op alle mogelijke manieren te dwarsbomen. 10 jaar lang zwerft Odysseus rond op zee. Op het laatst is van zijn honderden bemanningsleden en zijn 12 schepen alleen hijzelf nog over. Odysseus drijft doelloos rond op een vlot, vrezend dat hij nooit meer thuis zal komen. Poseidon besluit nu eindelijk om er voorgoed een eind aan te maken en hij veroorzaakt een vreselijke storm. Maar de zeenimf Leukthea komt hem te hulp. Meer dood dan levend bereikt hij het land van de Faiaken. Zij helpen Odysseus om terug op Ithaka te komen. Daar aangekomen wacht hem nog een onaangename verrassing. Honderden vrijers verblijven in zijn paleis, allemaal vastbesloten om met Odysseus’ vrouw Penelope te trouwen. Samen met Telemachos, zijn zoon, Eumaios, de trouwe zwijnenhoeder en Filoitios de koeherder vermoordt hij, in opdracht van zijn beschermster de godin Pallas Athene, alle vrijers en ontrouwe slavinnen. Daarna kan hij zonder gevaar na 20 lange jaren Penelope weer in zijn armen sluiten. Personen Odysseus: Odysseus is de koning van Ithaka. Hij is een dapper krijger en hij staat bekend om zijn listen. Pallas Athene: Pallas Athene is de godin van de wijsheid. Ze is de beschermster van Odysseus. Poseidon: Poseidon is de god van de zee hij wordt ook wel Aardschokker genoemd. Poseidon is al jaren een gezworen vijand van Odysseus. Hij probeert te verhinderen dat Odysseus thuis komt. Penelope: Penelope is de vrouw van Odysseus en koningin van Ithaka. (De klemtoon valt op de schuin gedrukte letters)
Probleem en afloop Na de oorlog om Troje varen Odysseus en zijn mannen terug naar Ithaka. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan want Poseidon, god van de zee, doet er alles aan om te zorgen dat dit niet lukt. 10 jaar lang zwerft Odysseus rond op zee en verliest al zijn mannen. Uiteindelijk wordt hij door de Faiaken naar huis gebracht. Genre De hoofdgenre is epiek. Dit verhaal is een mythe. Perspectief Het is een hij-verhaal. Open plekken/spanning Er zijn weinig open plekken in het boek. Als er een nieuwe persoon bijkomt wordt meteen vertelt wie hij/zij is. Ook van gebeurtenissen wordt meteen vertelt wat er gebeurt. Wel worden de avonturen van Odysseus afgewisseld met wat er op Ithaka gebeurt maar voordat het verhaal op Ithaka verdergaat wordt een avontuur afverteld zodat je, je alleen kunt afvragen wat zijn volgende avontuur wordt. Einde Het boek heeft een gesloten einde. Je weet precies hoe het afloopt en ik ben niet met vragen blijven zitten.
Plaats Odysseus beleeft, buiten de stormen die Poseidon veroorzaakt, zijn avonturen op het land. Landen specifiek kan ik niet noemen, want hij bereikt telkens weer een ander land. Tijd Het verhaal speelt zich af in de Griekse Oudheid. Vanaf het begin van het verhaal tot het einde verloopt een periode van 10 jaar. Taalgebruik Het taalgebruik is vrij gemakkelijk want er worden geen moeilijke woorden gebruikt, maar het past niet echt bij de tijd. Grieken zeiden de dingen vaak op heel andere manieren dan wij en zulke dingen ben ik in het verhaal niet tegen gekomen. Wel worden bijvoorbeeld uitdrukkingen gebruikt zoals: “als Zeus de Olympus had afgebroken”, “zo dronken als een Mykener” en “bij alle onsterfelijken.” De beschrijving en de gesprekken worden wel goed afgewisseld. Ik vind het wel jammer dat je bijna nooit leest wat iemand denkt. Opbouw De vertelwijze van het verhaal is fabel. (In tegenstelling tot het oorspronkelijke verhaal van Homeros) Het verhaal is van het begin tot het einde spannend want Odysseus stort zich in het ene avontuur na het andere. De bouw is helemaal niet ingewikkeld want alles wordt gewoon beschreven in de volgorde dat het gebeurd is. Ook zitten er helemaal geen terugblikken in het verhaal. Het einde is heel duidelijk want ik heb geen enkele vraag meer. Mening Ik vind het een heel leuk boek. Ik hou sowieso van mythes omdat ik het leuk vind om te lezen wat mensen vroeger allemaal verzonnen om iets te verklaren. Deze mythe leert je dat je de goden te vriend moet houden (Odysseus en Poseidon zijn al jarenlang gezworen vijanden) omdat je anders “gestraft” wordt. Ik had verwacht dat het verhaal zou beginnen bij de Faiaken en dat Odysseus daar zijn avonturen zou vertellen maar het verhaal begint gewoon bij het eerste avontuur.
Informatie over de schrijver Evert Hartman werd geboren op 12 juli 1937 in Dedemsvaart en stierf in Hoogeveen op 7 april 1994. Hij was Nederlands schrijver van jeugdromans en leraar aardrijkskunde, hij debuteerde met spannende boeken voor volwassenen in de trant van streekromans, maar boekte pas succes met zijn jeugdromans. Hij behandelde bij voorkeur originele en ongebruikelijke onderwerpen: de gevoelswereld van een kind van ouders die lid waren van de Nationaal-Socialistische Beweging in Oorlog zonder vrienden (1979), politieke en maatschappelijke problemen, helderziendheid, euthanasie en ook bijbelse stof in Het bedreigde land (1988). Zijn verhalen onderscheiden zich door een grote dosis spanning. Zijn populariteit bij de jeugd werd bevestigd door de verkiezing van Morgen ben ik beter (1987), uitgeroepen tot mooiste boek van het jaar door de Nederlandse Kinderjury van 1988. Er was veel kritiek op zijn oppervlakkige stijl en de zwakke psychologische uitwerking van zijn figuren, maar Hartman vond het oordeel van de jeugd belangrijker.