De vijand door Jos Vandeloo

Boekbeschrijving Auteur: Jos Vandeloo
titel: de vijand
genre: oorlogsverhaal
Jaar van eerste druk: 1962
Motto: ---- Indeling Het boek is ingedeeld in tweeëntwintig korte hoofdstukken (elk vijf bladzijden). Elke titel van een hoofdstuk geeft weer waarover het hoofdstuk handelt. In het begin van het boek is er een witregel te vinden na de eerste cursief gedrukte tekst. Dit is een soort inleiiding naar het eerste hoofdstuk toe. De hoofdpersoon vertelt hierin dat hij altijd aan de vijand moet denken wanneer het regent. Het boek is een reeks van beschrijvingen tot en met hoofdstuk tien. De relatie wordt duidelijk gemaakt tussen de Amerikaanse soldaten en het hoofdpersonage. Ook constateert de verteller zowel de fysieke als de psychische schade van de oorlog. Daarna speelt het verhaal zich af in en rond de bunker. De overgang wordt gemaakt door een cursief gedrukte tekst na een witregel. In deze tekst wordt er een antwoord gegeven op de vraag:"Wie is de vijand?". Samenvatting Het vijftienjarig ik-personage vertelt over zijn ervaringen en belevenissen van de laatste maanden tijdens de tweede wereldoorlog. Hij haat de regen omdat telkens als het regende, iets onaangenaams voor hem gebeurde. In het dorp, vlakbij zijn huis kamperen vier Amerikaanse soldaten met wie hij vriendschap heeft gesloten. De soldaten zijn erg gesteld op de jongen omdat hij hun kolen brengt tegen de koude van het najaar. Daarvoor in ruil krijgt hij vaak eten waar zijn moeder heel blij mee is. Hij leert heel veel van de soldaten en gaat hen als zijn vrienden beschouwen. Hij vertelt over Bea, een meisje van zijn leeftijd die in zijn buurt woont en waar hij op verliefd is. Op een dag ziet de verteller de soldaat Karl, bovenop Bea liggen, maar begrijpt het niet helemaal. Daardoor is hij heel teleurgesteld, want Karl is maar zes jaar ouder en graatmager. Hij denkt vaak na over de gevolgen van de oorlog aan zijn familie. Iedereen is oud en levensmoe geworden. Zijn vader samen met een paar andere mannen uit het dorp hebben een grote schuilkelder gebouwd omdat de oorlog heviger werd. Het heeft de vorm van een ei en er is plaats voor zo een dertig personen. Steeds vaker moeten ze hun toevlucht nemen tot de bunker wat ze na een tijdje gewoon worden. Als het weer eens regent, wordt er vlak boven de bunker een Duitser neergeschoten. De mannen proberen hem zo goed mogelijk te helpen en leggen hem in een schuur vlakbij de kelder. Ook al werd er nog steeds gevochten, toch gaan er een paar mannen geregeld naar hem kijken, maar zijn toestand vermindert zienderogen. De gestorven Duitser wordt gevonden door een groep soldaten, die de dorpsbewonders in de bunker ervan verdenken hem vermoord te hebben. Alle mannen worden weggebracht en gevangen genomen, waaronder ook de vader van het hoofdpersonage.
Thematiek Het thema is de oorlog en alle gevolgen die het met zich meebrengt. Het boek geeft vooral een beschrijving van de emotionele schade van de oorlog, iedereen die levensmoe geworden is. Het geeft ook weer dat er geen winnaar is na een oorlog. Ook al winnen de geallieerden, hij zal waarschijnlijk zijn vader nooit meer weer zien. De werkelijkheid wordt goed beschreven omdat in een oorlog meestal de onschuldige burgers de dupe worden, wat hier ook het geval is. De bedoeling van de auteur is de ellende te beschrijven die de oorlog met zich meebrengt. Ook dat je in de oorlog je vrienden van je vijanden niet kan onderscheiden. Analyse titelverklaring De vijand is in dit geval de Duitsers in de Tweede wereld oorlog. De vijand neemt zijn vader en enkele andere mannen uit de buurt gevangen omdat ze denken dat zij een duitse soldaat hebben vermoord. Hoofdpersonen We weten niet veel van de personen. Het zijn allemaal Flat Characters. We weten alleen de namen van de Amerikaanse soldaten en van een meisje. De hoofdpersoon: een vijftienjarige jongen. Hij is een goede vriend van de Amerikanen. We zien alles door zijn ogen en weten daarom geen namen van hemzelf of zijn familie. Bea: een meisje waar de hoofdpersoon mee is opgegroeid. Ook zij is vaak bij de Amerikanen. Ze helpen elkaar door de periode in de schuilkelder heen door dicht bij elkaar de zitten en te praten. De Amerikaanse soldaten: 'Paps', Houston, Mac (Mac-Donald) en Karl. Mac en Karl zeggen niet veel tegen de jongen. De familie van de jongen: de vader: een van de mannen die hard gewerkt heeft om de schuilkelder te graven. De jongen houdt veel van hem. Hij is ook een van de mannen die 'de leiding' heeft in de schuilkelder. Hij wordt met de andere mannen door de Duitsers afgevoerd. de moeder: zij lacht volgens de jongen de laatste tijd nogal vermoeid. De oorlog heeft haar oud en moe gemaakt. de twee broers en zijn zusje: zijn broers eten alleen maar en zijn zusje zingt veel Amerikaanse liedjes. Relaties Er zijn relaties tussen de ik-persoon en de soldaten, de soldaten zijn de vrienden van de ik-persoon. Hij krijgt allerlei lekkernijen van ze. Hij gaat er vaak heen. Er is ook een relatie tussen de ik-persoon en het meisje Bea. Hij houd van haar en is verliefd op haar. Ze hielpen elkaar in de schuilkelder. Hij schrikt alleen als hij haar ziet met in de tent met Karl, een van de soldaten. Hij dacht dat ze dat nooit zou doen.Er is dus ook een relatie tussen Bea en de soldaten en vooral met de soldaat Karl. Verder de relaties tussen de ik-persoon en zijn moeder. Hij houd erg veel van zijn moeder. Perspectief Het verhaal is autobiografisch. Je hoort en ziet alles vanuit de ogen van de ik-persoon, een ik-perspectief dus. De ik-persoon doet ook mee met het verhaal
Tijd Het verhaal speelt zich af in de tweede wereld oorlog, om precies te zijn aan het eind van de tweede wereld oorlog omdat de geallieerden al zijn gekomen. De vertelde tijd in het verhaal is ongeveer zeven weken. De eerste vier weken gingen over de vriendschap met de Amerikaanse soldaten die over het leger praatten en over hun geboorteland, waar alles mooi en groot was. De laatste drie weken over het schuilen onder de grond en over het wegvoeren van de mannen door de Duitse soldaten. Het ging meestal over een paar weken waarin dingen gebeurden en belevenissen werden meestal per dag samengevat. Plaats van handeling Het gehele verhaal speelt zich af in een grensdorp tussen België en Nederland. Vooral in het korenveld waar de Amerikanen kampeerden wordt het verhaal gesitueerd. Na pagina 53 kent het verhaal zijn verloop in en rond de schuilkelder. De ruimte creëert een bepaalde sfeer in het boek, bijvoorbeeld de schuilkelder schept een sfeer van opgesloten te zijn, te wachten op betere tijden, machteloos te staan. Beoordeling Ik vond het een redelijk goed boek. Praktische argumenten
Ik vond het best een makkelijk boek. Het boek bevatte korte zinnen en makkelijke woorden. Het had 108 pagina’s dus niet zo veel. Emotionele argumenten
Ik vond het best zielig voor die jongen dat zijn vader werd meegenomen door de Duitsers. En ik vond het ook niet aardig van bea om op Karl te liggen. Morele argumenten
De meeste beslissingen die die jongen nam zou ik denk ik ook nemen, maar ik had het niet gepikt van Bea toen ze op die soldaat lag. Ik denk dat ik zelf ook bang zou zijn in die oorlog. Argumenten mbt de werkelijkheid
Het verhaal is realistisch. Het had echt gebeurd kunnen zijn. Dat vind ik best een goed punt van een boek. Argumenten mbt de vorm
Het boek zat goed in elkaar. Het eerste deel ging over de vriendschap met de soldaten en later ging het over de schuilkelder. Argumenten mbt de leerzaamheid

Ik heb geleerd dat vriendschap heel belangrijk is tijd van oorlog. Ook dat oorlog helemaal niet leuk is. Informatie over boek en schrijver Auteur: Jos Vandeloo
Hij is geboren in Zonhoven, Belgie. Hij heeft het St. Jozef College in Hasselt gedaan en ging daarna naar de middelbare school. Tijdens WOII was hij steenkooldeskundige. Een hobby van Jos was boksen. In 1944 meldde Jos zich als vrijwilliger voor het Britse leger. Hij fungeerde als tolk. In 1949 trouwde hij. Daarna kwam hij terecht in de mijnbouw en bij de BRT. Later wordt hij directeur van uitgeverij Manteau in Antwerpen. Debuut: 1955, Speelse parade, poëzie
1955, Wij waren 2 soldaten, novelle
Laatste Werk: 1995, Mannen & Vrouwen, verhalen Verdiepingsopdrachten Ik heb het boek gekozen omdat, ik aan familie vroeg wat een leuk boek was. Ze raadde me dit boek aan. Het boek was ook niet zo dik. Jos Vandeloo heeft zelf ook in het leger gezeten en was steenkooldeskundige. En zal zelf ook wel de oorlog hebben meegemaakt.. Een open plek was waarom Bea op die ene soldaat lag. Die vraag werd niet echt beantwoord. Nog een open plek was of de Duitsers hun zouden vinden. En wat er met de vaders gebeurt. Veel open plekken waren er niet. Recensie: De vijand is een boek van Jos Vandelooo uitgegeven in 1962 door Manteau. Het verhaal gaat over een jongen die in een dorp leeft tijdens de tweede wereldoorlog. Bij het dorp staat een Amerikaanse legertent met daarin vier soldaten. De bewoners van het dorp hebben een schuilkelder gebouwd waar ze in gaan zitten als er gevochten word bij hun in de buurt. Op een dag word eneens Duitse soldaat dood geschoten en de bewoners krijgen de schuld en de vaders worden afgevoerd. Aan deze roman zit geen begin en geen eind je valt zo midden in het verhaal en Vandeloo laat je meteen meevoelen met personen en aan het eind stopt hij zomaar ineens en laat je aan het denken. Volgens andere mensen is dit de beste bundel die Vandeloo geschreven heeft. Natuurlijk is Vandeloo niet de eerst schrijver die over de tweede wereld oorlog schrijft, maar hij weet het toch weer op een hele nieuwe marnier te brengen omdat om het oorlogs gebeuren er nog een heel verhaal omheen zit. De werkelijkheid is ook goed uitgewerkt omdat je goed kunt meeleven met de personen en daardoor word het verhaal heel realistisch. Je hebt ook niet het gevoel dat hij het helemaal uit zijn duim zuigt maar dat het een waar gebeurd verhaal is. Het is duidelijk dat Vandeloo de mensen aan het denken wil zetten over de wereld zoals hij nu is en hoe we tegenover de medemensen staan. Hij heeft dit verhaal niet alleen geschreven voor mensen die geïnteresseerd zijn in oorlogsboeken maar ook voor mensen die van een mooi verhaal houden. Vooral de momenten dat de mensen in de schuilkelder zijn erg spannend, je kunt dan erg goed voelen hoe die mensen zich voelen. Daartussen voel je echte momenten van rust. Vandeloo zet je aan het denken wie nu eigenlijk je vijanden zijn en dus moet je goed weten wie je kunt vertrouwen. De roman valt op door er niet met de stem verheven wordt en erg rustig verteld wordt. Geschreven door Sjook
Bronnen: Het boek De vijand van Jos Vandeloo www.studiehuis.net