Uitgever Veen, uitgevers – Utrecht/Antwerpen Druk Zesde druk Illustraties Op de voorkant van de kaft staat geen illustratie. Er staat alleen de titel, de naam van de schrijver en van welke uitgever het boek afkomt. Op de achterkant van de kaft staat wel een illustratie, een foto van Gerard Reve Motto Er is geen motto, wel een opdracht: "Voor Perkin Walker". Wat voor boek roman
Genre Het is een parodie op een thriller. Inhoud De ik-persoon verteld een verhaal aan zijn vriend Ronald over wat hem in de jaren ’60 een keer overkomen was. Hij moest een lezing houden over zijn werk, Gerard is een schrijver, in een Zuid-Nederlands havenstadje V(lissingen). Op weg daar naartoe, in de trein, dommelde gerard in en had hij een rare droom over een lange gang en een kloppend geluid. Tijdens de lezing ontmoette Gerard christine. Christine was de penningmeester en ze was erg aantrekkelijk. Zij nodigde hem uit bij haar te slapen. Christine woonde in een groot huis en het idee dat ze rijk was wond Gerard op. Die nacht slapen ze met elkaar. Diezelfde nacht had Gerard weer een vreemde droom, nu over een magere oude man met een sleutel, die een rijmpje zong. De volgende ochtend zag Gerard een foto van Herman en was meteen verliefd op hem. Chistine ging het volgende weekend weg en vroeg Gerard of hij op het huis wilde passen. Gerard ging daar grif op in. Het volgende weekend deed Gerard alsof hij helderziend was tegenover Christine en kwam zo allemaal dingen over Herman te weten. Gerard kreeg hierbij echter wel twee echte visioenen over Herman. Hij zag Herman voor de boeg van een schip staan terwijl hij een oog dicht hield. Christine vertelde dat ze een verhouding met Herman had en dat ze dit weekend naar hem toeging. Gerard stelde voor dat ze Herman mee terug zou nemen. De volgende morgen vertrok Christine. Gerard verveelde zich in het grote huis en ging een stukje wandelen. De vorige dag had hij een leuke jonge gezien op de Kamperfoeliestraat en hij hoopte hem weer tegen te komen. Dat gebeurde niet maar hij kwam wel een andere jongen tegen, Laurens. Ze gingen naar Christine’s huis en vreeën. Onder het vrijen stootte Gerard tegen het muurkastje waardoor er een boek viel. Toen Gerard het boek wilde terugzetten ontdekte hij een zwarte kist. Toen Laurens weg was opende Gerard het kistje. De sleutel van het kistje was dezelfde als uit zijn droom. I het kistje zaten brieven van minnaars van Christine. Alle drie waren ze overleden en alle drie leken ze op Gerard. Gerard raakte in paniek, ruimde alles weer op en vluchtte terug naar A(msterdam). Hij wilde niet de vierde man worden. Twee dagen later belde Christine Gerard op en vertelde dat Herman meegekomen was. Ze vertelde ook dat Herman een auto-ongeluk had gehad. Hij was tegen de boeg van een schip aangereden en had een oog verloren. Dat was het verhaal en Gerard wilde de mening van Ronald weten. Is het wel een verhaal? Overheersende elementen De Hoofdpersoon, Gerard, heeft erotische fantasieën over jongens die hij maar een keer gezien heeft. Opbouw Er zijn 11 genummerde hoofdstukken en er is sprake van raamvertelling. (Er wordt een verhaal in een verhaal verteld.) Hoogtepunt Toen Gerard de inhoud van het kistje, dat hij tijdens het vrijen ontdekt had, las en ontdekte dat hij wel eens nummer vier zou kunnen zijn. Personages De hoofdpersonen zijn Gerard Reve en Christine. Gerard heeft een round character. Hij beschrijft zijn gedachten en fantasieën, vooral zijn wisseling van heteroseksuele fantasieën naar homoseksuele fantasieën zijn kenmerkend voor zijn round character. Christine is een flat character. De schrijver beschrijft alleen haar uiterlijk en de manier waarop zij dingen zegt. Deze dingen blijven onveranderd in het verhaal. Christine is een knappe, jonge weduwe die het hele verhaal mysterieus blijft omdat je niet weet hoe ze dingen ziet en wat ze er van vindt. Gerard is ouder dan Christine, en omdat het boek verteld wordt door de ogen van Gerard merk je allen de gedachte van Gerard. Hij fantaseert veel, vaak nogal sadistisch. De bijpersonen zijn Herman, Laurens en Ronald. Herman ken je alleen van een foto. Volgens Christine is hij een alcoholist en niet goed in bed. Laurens is een jongen die Gerard bij de bioscoop tegenkwam. Er wordt verder niets over hem verteld. Ronald is een neger die alleen maar dient als luisteraar voor Gerard’s verhaal. Karakter hoofdpersonen Gerard: Gerard is een homofiel en een alcoholist. Hij heeft veel sadistische trekjes en is erg gierig.
Houding auteur t.o.v. hoofdpersonen Gerard wordt neutraal neergezet, dit komt omdat de auteur veel van zichzelf in Gerard heeft verwerkt. Ze hebben dezelfde naam en ze zijn beide homofiel en schrijver. Christine wordt negatief benaderd, ze is een "femme fatale". Ze wordt voorgedaan als een heks, een vampier. Mogelijke bedoeling van de auteur Dit boek was oorspronkelijk bedoeld als boekenweekgeschenk in1981 maar werd geweigerd omdat er teveel seks in voor zou komen. De bedoeling van Gerard Reve met dit boek was om een spannend verhaal te schrijven dat voor iedereen geschikt was om te lezen. Thema Dood, homofilie en religie. Homofilie. -De hoofdpersoon heeft steeds fantasieën over mannen en vrouwen. Vooral over mannen. Dood. -Christine heeft veel met de dood te maken gehad, ze is al meerdere malen weduwe geworden. Motieven Het kistje en de man met de sleutel. Het kistje = doodskist De man = Magere Hein De sleutel = De loop van een geweer De naam Christine = Christus (thema religie) Martelen en nachtmerries visioenen. PerspectiefBEr is sprake van een ik-verteller. De hoofdpersoon Gerard vertelt in de eerste persoon enkelvoud wat hem jaren geleden overkwam. Tijd Het verhaal speelt zich af in de jaren zestig. In het boek staat 196*. Het hele verhaal is eigenlijk een grote flashback. Vanaf het moment dat Gerard het verhaal tegen Ronald begint te vertellen tot het moment dat hij klaar is, is een flashback. Het boek is dus niet chronologisch maar de flashback wel.
Vertelde tijd het verhaal over Christine duurt negen dagen. Verteltijd 138 Blz. Ruimte 1. Gerard komt uit A(msterdam) en gaat naar V(lissingen). 2. Het verhaal speelt zich voor het overgrote deel af in het grote huis van Christine. Het huis wordt uitvoerig beschreven. Het is een groot herenhuis dat bestaat uit drie panden. Het huis bepaald voor een groot deel de stemming waarin de schrijver verkeert. Wanneer Gerard weg wil, komt dat vooral omdat het huis eng op hem overkwam. Informatie over de auteur Gerard reve ( eigenlijk Gerard Kornelis van het Reve) is geboren in 1923 in Amsterdam. Hij groeide op in een communistisch milieu. Hij debuteerde in 1947 met "De avonden", een autobiografische roman. Belangrijke onderwerpen in zijn romans zijn homoseksualiteit, dood en religie. Hij trad in 1966 toe tot de Rooms-katholieke kerk. Hij is eens aangeklaagd wegens godlastering omdat hij god vergeleek met een ezel, in 1968 werd hij door de Hoge Raad vrijgesproken. De reacties bij het uitkomen De literaire kritiek ontving de roman redelijk positief. De meeste critici beschouwden hem als een tussendoortje van Reve, op bestelling gemaakt(boekenweekgeschenk), maar toch getuigend van vakmanschap. ‘Allerlei elementen uit het klassieke griezelverhaal worden vakkundig gehanteerd en revistisch uitgewerkt.’ Martin Ruyter in De Volkskrant ‘Deze jongste Reve is van ongewoon ouderwets gehalte. Dat in deze novelle ook nog ‘suspense’ opgesloten zit, geeft De vierde Man een extra dimensie.’ Doris Grootenboer in Algemeen Dagblad. ‘Bij De vierde Man blijf je als lezer aan zijn lippen hangen: een boeiend verteller aan de borreltafel, die zelfs de glaasjes doet vergeten.’ Reg Ten Zijthoff in Nieuwsblad van het Zuiden
Verband van dit boek met andere werken van deze auteur Dit boek heeft tevens als de meeste boeken van Gerard Reve dood, homofilie en religie als thema. Leeservaring Waarom dit boek/onderwerp? De titel, het is een spannende, geheimzinnige titel. Ik vind de titel een belangrijk onderdeel van een boek. Als de titel mij niet aanspreekt lees ik het boek ook niet. Waar heb je dit boek vandaan? Ik heb dit boek geleend van de Openbare bibliotheek van Zuid-Scharwoude. Hoe heb je dit boek gelezen en waarom zo? Over de eerste dertig bladzijden van het boek heb ik bijna twee weken gedaan. Dit kwam vooral omdat ik het saai vond. Vanaf hoofdstuk vier (Blz. 30) tot het einde werd het spannender en bleef het verhaal boeiend. Vandaar dat ik dat gedeelte in vier uur achter elkaar heb uitgelezen. Wat vind je goed en niet goed aan het werk? Ik vind het een goed boek, het begin is wat saai maar dat wordt goedgemaakt door de rest van het verhaal. Het verhaal wordt goed verteld en het taalgebruik is niet moeilijk. Romantisch of Realistisch? Het is een realistisch boek omdat het de werkelijkheid zou kunnen beschrijven. Het zou in de werkelijkheid ook zo kunnen gebeuren. Er is niets mooier gemaakt, de schrijver heeft niets mooier laten lijken dan het werkelijk was, zou kunnen zijn.