Titel De Vierde Man Uitgegeven door Manteau Amsterdam/Antwerpen Jaar van uitgave oktober 1982 Achtergrondinformatie over de auteur Gerard Kornelis van het Reve, zoals hij tot 1973 heette, werd op 14 december 1923 in Amsterdam geboren. Hij ging naar het Vossiusgymnasium, maar verliet deze na vier jaar zonder diploma en volgde een opleiding aan de Grafische school. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog ging Reve bij het Parool werken. Hij komt uit een communistisch milieu; in 1966 trad hij toe tot de rooms-katholieke kerk. In 1946 trouwt Reve met Hanny Michaelis, maar zijn huwelijk werd weer ontbonden in 1959. Tussen 1952 en 1957 woont hij regelmatig periodes in Engeland. Hij werkt daar als verpleger in een psychiatrische inrichting. Van het Reve schreef romans, verhalen, novellen, een toneelstuk, gedichten, boeken met reisbrieven en liefdesromans. Zijn werk is realistisch en vaak sterk autobiografisch. Grote bekendheid kreeg hij door zijn autobiografische roman De avonden (1947). Deze werd bekroond met de Reina Prinsen Geerligsprijs en kreeg enorm veel aandacht. Reve schreef De vierde man in opdracht van de CPNB als boekenweekgeschenk, maar de CPNB weigerde het boek. Volgens het CPNB zou voor een breed publiek te veel seks in voorkomen. Paul Verhoeven verfilmde het boek in 1983, met in de hoofdrollen Renée Soutendijk en Jeroen Krabbé. Titelverklaring De weduwe Christine waar de schrijver een kortstondige liefdesrelatie mee heeft, blijkt al drie andere minnaars te hebben gehad. Zij zijn alle drie vroegtijdig gestorven. Gerard vreest dat hem hetzelfde zal gebeuren en verlaat halsoverkop het huis. Herman, een vriend van Christine waar de schrijver ook verliefd op was, blijkt de vierde man te zijn.
Andere boeken van Gerard Reve zijn - De avonden (1947) - Het Boek van Violet en Dood (1996) Genre Thriller, liefdesverhaal Indeling 'De Vierde Man' heeft 146 bladzijden. Het boek is verdeeld in 11 hoofdstukken. Deze hoofdstukken beginnen steeds op een nieuwe rechterbladzijde, waardoor de linkerbladzijde soms helemaal leeg is. Binnen de hoofdstukken worden scènes gescheiden door regels wit. De opening De opening is in de handeling. Er wordt direct begonnen in het leven van Gerard R. Het einde Het einde is gesloten. Men komt weer terug in het huis van Gerard, waar nog even over het verhaal wordt nagepraat. Personages Gerard Reve: is de hoofdpersoon in dit verhaal. Hij is homofiel en van beroep schrijver. Hij fantaseert heel veel en is daarbij een beetje sadistisch. Zelf vindt hij het 'magisch', 'kosmisch', of 'revistisch' denken. Hij is een alcoholist en houdt niet erg van geld uitgeven. Hij heeft een round-character, omdat je steeds meer van hem te weten komt. Christine: is een jonge, aantrekkelijke weduwe. Ze is een kapster en heeft haar eigen salon. Ze vertelt haar verhalen niet logisch. Haar kleding is onberispelijk. Waarschijnlijk heeft ze drie moorden op haar geweten van haar ex'en, maar dat is niet geheel duidelijk. Aangezien men niet veel van haar karakter weet (ze is nogal mysterieus) heeft ze een flat-character.
Herman: de vriend van Christine. Hem kennen we alleen maar van een foto. Laurens: een knappe, blonde haren die ontzettend ijdel is. Hij is een beetje nieuwsgierig. Ronald: is een kleurling. Hij fungeert alleen als toehoorder en 'proeflezer'. Plaats - het verhaal wat Gerard aan Ronald verteld speelt zich aan in de trein en in het Zuidhollandse havenstadje V. - de plaats waar Gerard het verhaal aan Ronald verteld. Tijd Het vertelde verhaal speelt zich af in de jaren zestig; in het eerste en laatste hoofdstuk verteld Gerard het verhaal jaren later. Het begin van het eerste hoofdstuk en het laatste hoofdstuk beslaan een paar uur, de tijd die nodig is om het verhaal te vertellen. Het vertelde verhaal beslaat acht dagen: van vrijdagavond tot zaterdagmiddag de week daarna. Daarin zien we tijdverdichting, alleen de twee vrijdagavonden en zaterdagen worden uitvoerig beschreven. Het verhaal over Christine wordt chronologisch verteld; de hele roman is niet chronologisch, omdat het begin van het eerste en het laatste hoofdstuk zich jaren later afspelen. De roman is geschreven in de verleden tijd. Er zijn een aantal opmerkingen (bijvoorbeeld over lezingen) die wel in de tegenwoordige tijd zijn gezet. De schrijver weet hoe het verhaal afloopt, omdat hij het jaren later vertelt, maar hij doet in het boek net of hij dat niet weet. Het vertelde verhaal is een grote flashback, met daarin weer andere flashbacks. Vertelwijze Gerard vertelt het boek in de ik-vorm (eerste persoon enkelvoud). Waarschijnlijk zijn de Gerard Reve in het boek en de schrijver van het boek dezelfde persoon.
Thema De roman heeft verschillende thema's, onder andere homofilie en angst voor de dood. In het begin van het boek lijkt het erop dat hij een liefdesrelatie gaat beschrijven tussen hem en een vrouw Christine. Halverwege het boek blijkt de liefde voor de man belangrijker als hij verliefd wordt op een man die hij alleen van een foto kent. Het andere thema is de angst voor de dood. De minnaars van Christine sterven snel achter elkaar. Misschien is Christine wel een femme fatale die haar minnaars op geheimzinnige manier de dood injaagt. Stijl Gerard Reve is een echte verteller, je moet ook kijken naar de manier waarop hij het verhaal verteld. Zijn taalgebruik is een beetje ouderwets (bijv. zeide, mede, weder). Ook Reve's eigen woorden komen erin voor: konijntje, zusje, ruiterlichaam. Eigen mening Ik vond het in het begin en ontzettend saai boek. Alles werd zo vreselijk langdradig verteld en begreep dan ook niet waarom dit boek op zoveel lijsten stond. Het is vrij onvoorspelbaar en begreep t/m het tiende hoofdstuk dan ook niet waar de titel op sloeg. Ik vind het leuk dat het boek zo'n verrassend einde heeft. Van mij hadden de gedachten van Gerard wat korter beschreven mogen worden. Alles bij elkaar vond ik het een zwaar boek (moeilijk door heen te komen), maar tegen het einde toch wel spannend. Samenvatting De ik, Gerard, vertelt aan zijn vriend Ronald een verhaal over wat hem in de jaren '60 een keer was overkomen. Op een dag moest hij een lezing houden over zijn werk- Gerard is schrijver- in het zuidnederlandse havenstadje V. In de trein daar naar toe had Gerard een nare droom over een lange gang en een kloppend geluid. De lezing verliep goed. Na afloop nodigde de penningmeester van de vereniging die de lezing georganiseerd had Gerard uit om bij haar te blijven slapen. Ze was een mooie jonge vrouw. Ze heette Christine. Gerard voelde zich tot haar aangetrokken, ook al was hij een homofiel. Christine woonde in een groot huis met een kapperszaak en een bijouterie erbij. De gedachte dat Christine eigenares van dit alles was en dus wel rijk zou zijn wond Gerard erg op. Ze gingen met elkaar naar bed. 's Nachts had Gerard weer een enge droom over een magere, zwarte man met een sleutel, die een aftelrijmpje zong. De volgende morgen zag Gerard op Christine haar bureau een brief liggen met daarbij een foto van een mooie jongen, op wie hij meteen hevig verliefd werd. Deze jongen, een zekere Herman uit Düsseldorf, moest hij een keer hebben. En Christine zou hem daarbij van dienst kunnen zijn. Toen zij hem vroeg het volgende weekend op haar huis te komen passen omdat zij weg moest, ging Gerard daar dan ook graag op in. Het weekend daarna ontlokte Gerard allerlei gegevens over Herman aan Christine door te doen alsof hij helderziend was. Daarbij kreeg Gerard wel twee 'echte' visioenen over Herman, die bij de boeg van een schip stond en een oog dicht hield. Christine had een verhouding met Herman. Zij zou dit weekend naar hem toe gaan. Hij was al verliefd op haar toen zij nog getrouwd was. Haar man was inmiddels overleden. Ze wist eigenlijk niet goed wat ze met Herman aan moest. Hij dronk nogal veel, was een beetje woest en te snel in bed. Gerard stelde voor dat zij Herman na het weekend mee zou nemen naar V. Dan kon hij met zijn verborgen gaven misschien helpen. De volgende morgen vertrok Christine. Gerard kon er niet goed tegen alleen te zijn in het lege huis. Tot schrijven kon hij zich niet zetten. Daarom ging hij een eindje wandelen in de hoop dat hij de jongen uit de Kamperfoeliestraat zou tegen komen, die hij de vorige dag gezien had. In plaats daarvan ontmoette hij een andere jongen, Laurens. Hij nam hem mee naar huis en ze vrijden. Toen Laurens weer weg was, ging Gerard kijken wat er in het kistje zat wat hij in de kast had zien liggen. Met een sleutel die precies leek op die uit de droom kon hij het kistje open maken. Daarin vond hij, naast zakelijke papieren, drie grote enveloppen met brieven van minnaars van Christine. Alle drie leken ze wat op Gerard. En alle drie waren ze plotseling overleden. In paniek vluchtte Gerard terug naar A., zijn woonplaats. Hadden zijn dromen hem al niet gewaarschuwd? Hij wilde de vierde man niet worden! Later belde Christine hem nog een keer op, en vertelde dat ze Herman inderdaad meegenomen had naar V. Hij had daar een auto-ongeluk gekregen: hij was tegen de boeg van een schip gereden, waardoor hij zwaar verminkt was. Een oog had hij verloren. Gerard was de dans dus net op tijd ontsprongen. Later vernam hij dat Christine met een Canadees zakenman getrouwd was en daarvan ook al weer weduwe was geworden. 'Het vrolijk weeuwtje'! Het verhaal is uit. Gerard vraagt Ronald wat hij ervan vindt, of het verhaal genoeg 'body' heeft om het op te schrijven? Is het wel een verhaal?