De tweeling

Samenvatting:
De 74 jarige Lotte Rockanje-Goudriaan is als het verhaal begint in het thermaal instituut in Spa. Daar is ze voor een kuur om haar artrose tegen te gaan. Op een gegeven moment wordt Lotte wakker van een vrouw die wat aan haar vraagt, ze antwoordt per ongeluk in het Duits. Dan komen de vrouwen erachter dat ze beiden uit Keulen komen en na een zeer kort gesprek vraagt de Duitse vrouw aan Lotte of ze soms in het oude casino heeft gewoond, en zegt dan dat Lotte haar tweelingzus is. Ze zijn op hun zesde jaar uit elkaar gegaan omdat eerst toen ze drie waren hun moeder overleed aan kanker en nog eens drie jaar later hun vader aan TBC. Lotte die ook TBC had moest naar Nederland en Anna, de andere zus, ging naar haar opa in Duitsland. Anna vindt het leuk om haar tweelingzus na zo een tijd weer te zien en overal over bij te praten, maar van Lotte hoeft het allemaal niet zo nodig, na al die tijd. Ze vindt het best als ze maar wat afstand houden en wil niet echt alles over hun jeugd en de rest van hun leven bepraten.

Lotte gaat, als ze weg moet uit Keulen, bij haar familie in het Gooi wonen, bij de familie Rockanje. In de begintijd schrijft ze veel naar Anna maar ze krijgt nooit brieven terug. Ze groeide op als een Nederlands meisje en dacht niet vaak meer aan haar tijd in Duitsland. Haar hobby's in die tijd waren pianospelen en zingen. Later ging haar stem steeds meer weg maar in de oorlog zong ze nog erg graag.


Anna gaat bij haar opa op zijn boerderij aan de Lippe wonen. Nadat hij is overleden en zijn zoon, oom Heinrich, met een heks van een vrouw is getrouwd, komt al het werk op Anna neer, ze moet stoppen met het Gymnasium zodat ze het huishouden moet doen. Ze zien in haar een goedkoop dienstmeisje. Anna raakt goed bevriend met iemand die een aanhanger van Hitler was, daardoor wordt ze door haar oom ontzettend mishandeld, zo erg dat ze op een gegeven moment weggaat naar een klooster. Als ze terugkomt uit het klooster is Hitler al aan de macht. Ze krijgt via de Pastoor een baan als dienstmeisje bij mensen van de betere stand.

Als ze 21 wordt krijgt ze zelf haar voogdijschap, ze is eindelijk van haar oom verlost. Ze komt erachter dat haar oom haar al die jaren zwakzinnig heeft verklaard, ze is daar woedend om. Ze neemt ontslag waar ze werkt (een erg strenge familie) en gaat bij een rijke familie in Keulen werken.

De oorlog.
In de oorlog gaat Lotte een keer op bezoek bij Anna, maar Anna, midden in de stress vanwege de oorlog, doet heel koel tegen Lotte en dit is dus geen succes. Lotte besluit dat als het op deze manier moet ze liever helemaal geen contact meer wil hebben.

Lotte leert veel mensen kennen in de oorlog, veel van hen waren onderduikers bij hen thuis. Later trouwt ze ook met een onderduiker, met Ernst Goudriaan.

Allebei haar pleegouders worden in de oorlog ziek, maar overleven het nog wel. In de tijd van de oorlog komt Lotte erachter dat haar vader eigenlijk een hele slechte man was. Hij hield een boel van de voedselbonnen achter om er lekkere dingen zoals roomboter van te kopen, en deze alleen op te eten terwijl zijn vrouw ziek is en alle onderduikers honger hebben.

Anna ontmoet de Weense soldaat Martin Grosalie en halverwege de oorlog trouwt ze met hem. In de oorlog trekt ze met de familie waar ze werkt naar Berlijn omdat het daar veiliger is. Later moet Anna van Martin naar Wenen trekken omdat ook Berlijn niet meer veilig is. Daar krijgt ze het bericht dat Martin gesneuveld is in de Eifel.

Door de Sociale dienst van de SS komt ze er weer een beetje bovenop en krijgt ze werk in een veldhospitaal. Ze heeft Martin belooft om Rodekruis-zuster te worden, en doet dit ook.Ze doet daar zwaar werk en zorgt met weinig hulp voor veel gewonde soldaten.

De vrede
Als de Amerikanen komen is er geen werk meer voor Anna in het ziekenhuis. Ze wilde bij de kinderbescherming, maar eerst gaat ze naar Martin's graf. Ze komt erachter wat er gebeurd is, hoe hij om het leven is gekomen en besluit daarna om naar Nederland om met Lotte te praten. Lotte weigert om Duits te praten en het

draait uit op en fiasco. Lotte zag de komst van de geallieerden van een heel andere kant, zij zag hoe de Duitsers werden afgevoerd. Nadat alle onderduikers verdwenen zijn, is ze erg eenzaam, ze leeft vooral voor de zorg van haar kinderen.


Langzaamaan begint haar mooie zangstem ook te verdwijnen ze begint te vereenzamen. Als Anna en Lotte gaan slapen in het terminaal centrum wordt Lotte de volgende morgen wakker van gepraat op de gang, ze hoort dat de vrouw waarmee ze zoveel omging overleden is aan een hartaanval.

Ze vragen aan Lotte of de vrouw nog familie had: "Ja" zegt Lotte " Ik ben… ze was mijn zuster". Eindelijk accepteert Lotte ook Anna als haar zuster.


Titel verklaring:
De titel slaat op de tweeling Lotte en Anna, die na de dood van hun ouders gescheiden worden


Personages:

Hoofdpersonen:
De hoofdpersonen in het verhaal zijn Anna en Lotte. De personen die zij in het kuuroord ontmoeten zijn van geen betekenis, ook niet voor hen, ze zijn constant met het verleden bezig.

-Lotte Rockanje-Goudriaan (officieel Bamberg) is bijna 76. Ze heeft donker, steil haar en lijdt aan artrose. Ze is weduwe, muzikaal, rustig en nuchter. Ze probeert Anna een beetje op afstand te houden. Ze heeft maar een paar overheersende karaktertrekken en ze heeft niets voorspelbaars.

Enkele personen uit de verhalen van Lotte zijn: haar vader en moeder in Nederland, haar zusjes in Nederland, de Joodse onderduikers in het gezin, David, haar begeleider bij de zangstudie(waar ze verloofd mee was), en vioolbouwer en Ernst Goudriaan haar echtgenoot, één van de onderduikers met wie ze vlak voor het eind van de oorlog trouwt. Lotte houdt zich bezig met de muziek die ze maakt. Ze heeft het redelijk goed, kan een studie volgen. Ze vindt dat je de Joden op alle mogelijke manieren moet helpen. Ze zou nooit meedoen met Hitler, maar ze heeft verder ook geen idee hou het er in Duitsland aan toe gaat.

-Anna Grosalie (officieel Bamberg) is ook bijna 76. Ook lijdt zij aan artrose en is ze weduwe. Ze wil Lotte leren kennen en haar alles proberen uit te leggen nu het nog kan. Ze is druk, altijd haantje de voorste, intelligent, vastberaden en ze heeft een goed geheugen. Ze heeft hele verrassende kanten, ze is heel dynamisch en je ontdekt steeds iets nieuws bij haar.


Enkele personen uit de verhalen van Anna zijn: haar grootvader, oom Heinrich, gravin von Garlitz en Martin, haar echtgenoot. bij Anna gaat het vooral om overleven, haar opdrachtgevers dienen en de Hitler-Jugend het dorp uit te krijgen. De eerste twee zijn primaire leefregels/behoeften. De laatste doet ze in opdracht van Pastoor Jacobsmeijer. Ze is het overigens met hem eens. Ze ziet niets in Hitler en zijn strenge aanpak van zijn ideeën. Ze vindt het oneerlijk dat rijkere mensen haar aankijken alsof ze zwakbegaafd is, alleen omdat ze de varkensstal uitmest. Doordat ze een zware jeugd heeft, is ze erg begaan met kinderen die in hetzelfde schuitje zitten. Ze is erg gelovig. Ze vindt dat je mensen niet kunt afrekenen op diens status of huidskleur, of geloof..

Ik heb geen voorkeur voor een personage, al moet ik zeggen dat Anna me het meest aansprak, door haar gedrevenheid en monterheid. De hoofdpersonen in dit verhaal zijn in zekere zin heldinnen te noemen, ze hebben beiden hun leven gewaagd om toch mensen te helpen die volgens hen in grotere problemen zaten als zijzelf.

Zoals ik al eerder heb geschreven; Anna heeft goede eigenschappen, die van Lotte zijn niet zo duidelijk, alleen koppigheid voert een duidelijke boventoon. Anna zet door, ze is monter, ze leeft zich in, ze is nuchter en kan goed relativeren, ze is overtuigend en abnormaal vitaal voor haar leeftijd. (en ook op basis van haar verleden is dat bewonderenswaardig)

Ik begrijp het gedrag van beide personages goed, dat is goed uitgelegd.

Ze reageren niet voorspelbaar, wat het verhaal verschillende malen interessante wendingen geeft.

De beslissingen die de personages in de loop van het boek gemaakt hebben, vind ik weloverwogen en goed, ik zou het niet beter gedaan hebben. Ik vond Lotte af en toe wat naïef, maar ik denk dat dat komt doordat ze een minder zware jeugd dan Anna had, en dat het bij de leeftijd hoort.


Perspectief:
Het verhaal wordt vanuit de alwetende verteller vertelt. Dit weet je doordat je de gedachten van de twee zussen kunt lezen. Als de twee bijvoorbeeld in gesprek zijn, lees je hoe de een op de ander reageert in haar gedachten. Hierdoor kun je je goed inleven in beide personen en voor beide personen begrip krijgen.



Opbouw:
Alles hangt met elkaar samen, ik kan verschillende gebeurtenissen met elkaar in verband brengen. De terugblikken vormen het verhaal, in elke terugblik ga je weer een stukje verder de oorlog in (of uit. Je volgt zo de oorlog, en tegelijkertijd het heden. In het heden gebeurt alleen niet zo veel, daar praten ze alleen maar over hun ervaringen. Het echte verhaal speelt zich af in de flashbacks.

Het einde is best zielig, maar wel duidelijk. Het is duidelijk het echte einde van een leven samen. Het is best jammer als een boek niet goed afloopt, maar hier vond ik het wel mooi. Het was een gesloten einde.


Er is sprake van een constante spanning in het verhaal. Ik wilde weten of Anna en Lotte hun wederzijdse verwijten aan de kant konden schuiven en elkaar konden vergeven. Ik zat steeds op dat moment te wachten. Ook in de flashbacks worden spannende dingen verteld, vooral de stukjes van Anna vond ik erg interessant en als er een flashback over Lotte’s leven kwam las ik snel door om erachter te komen hoe het verder zou gaan met Anna. Die afwisseling tussen het vertelheden en de flashbacks zorgde voor meer leesaandacht.


Tijd
De tijd waarin het werkelijke verhaal zich afspeelt is waarschijnlijk ergens in de jaren ’90. Het verhaal duurt een aantal dagen (ongeveer een week). De periode die wordt aangehaald door de bejaarde dames, is echter veel groter, zo’n 70 jaar.De flashbacks zijn veelal tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945), maar ook van ervoor en erna. Deze tijden zijn belangrijk, want het is zo ingedeeld dat Anna en Lotte rond hun twintigste de Tweede Wereldoorlog meemaken. Er zitten geen opvallende versnellingen en vertragingen in het verhaal. Wel is het begrijpelijk dat van het flashbackverhaal niets wordt verteld over de periode nadat Anna bij Lotte op bezoek is geweest. Dit is immers niet meer interessant; het zou waarschijnlijk alleen maar gaan vervelen. Het hele verhaal dat zich afspeelt in Spa is chronologisch, met uitzondering van de vele flashbacks, waarin wordt teruggeblikt naar het verleden van Anna en Lotte. Deze flashbacks zijn echter weer perfect chronologisch. In de flashbacks slaat het verhaal soms bepaalde tijd over, maar over het algemeen houdt de tijd zich aan de chronologie.


Plaats/ruimte
Het werkelijke verhaal speelt zich af in en om het Thermaal Instituut in Spa, en in vele eethuizen, restaurants en koffieshops in Spa zelf. Het verhaal dat door Anna en Lotte wordt verteld, wisselt vooral bij Anna zeer sterk van plaats. Eerst wonen Anna en Lotte in Keulen, dan verkast Anna naar haar boerendorpje bij de Lippe, waarna ze terug naar Keulen gaat en vervolgens haar intrek neemt in huize Von Garlitz. Ze gaat een aantal keer naar Wenen, waar haar schoonouders wonen en zij ook trouwt. Ze heeft echter nooit een vaste woonplaats. Als zuster trekt ze met de gewonden mee. Lotte heeft wat dat betreft een omgeving die beduidend meer vastomlijnd is. Zo woont ze - na haar vertrek uit Keulen - in Hilversum. Hier brengt ze een heel groot deel door. Ten slotte verhuist ze naar Den Haag waar ze samen met Ernst woont.

De plaats lijkt niet willekeurig gekozen. Hilversum maakte namelijk nog de Hongerwinter mee, wat de auteur goed van pas kwam, om het leed nog wat te versterken. Spa is natuurlijk een prachtig voorbeeld om twee bejaarde vrouwen te laten rondlopen, vanwege de rijke cultuur, natuur en historie die het plaatsje kent. Bovendien laat het zich - net als het Thermaal Instituut - heel goed beschrijven.


Thema:
Verzoening. Het verhaal beschrijft immers de onmogelijke verzoening van een tweeling. Anna en Lotte zijn niet in staat zich te verzoenen voordat de dood van Anna definitief herstel mogelijk maakt. Het thema van het boek zijn de verhoudingen tussen Duitsland en Nederland, voor, tijdens en na de oorlog. Lotte en Anna symboliseren dit.


Motieven:
Motto
‘Die Welt ist weit, die
Welt ist schon, wer
weiss ob wir uns wiedersehen.’

Het motto slaat op de situatie van Lotte en Anna, omdat zij heel lang van elkaar gescheiden waren en het was altijd maar de vraag of zij elkaar weer terug zouden zien, omdat de oorlog eigenlijk tussen hen in was komen te staan. De wereld is groot, maar toch zijn ze elkaar door toeval weer tegengekomen.


Dit moto slaat terug op de ontmoeting van Lotte en Anna in Spa.


Film Boek
Bij de ontmoeting van Martin en Anna moet Anna huilen in het boek moet Martin huilen.

Bij de ontmoeting van Anna en Lotte in Duitsland is de relatie perfect, in het boek is het een vervelende, nare en ongeïnteresseerde ontmoeting.

Anna sterft in het bos Anna sterft in bad.

David wordt bij een restaurant opgepakt David wordt opgepakt als hij in Amsterdam muziek maakt.