Tussenstand 1
In deze tussenstand behandel ik het eerste deel van het boek, dat bestaat uit blz. 9 tot en met blz. 165. Dit stuk bestaat uit tien hoofdstukken.
Een korte samenvatting van het verhaal;
In Keulen worden ongeveer twintig jaar voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog twee meisjes geboren. Ze zijn een tweeling. De eerste jaren van hun leven zijn erg gelukkig, maar op jonge leeftijd overlijden kort achter elkaar hun vader en hun moeder. De tweeling wordt op zesjarige leeftijd uit elkaar gehaald. Anne wordt opgenomen in de Duitse familie van haar vader, uiteindelijk zal vooral haar oom haar opvoeden. Lotte gaat daarentegen naar een Nederlands gezin toe. Dit omdat zij leidt aan tbc, waarvan men denkt dat dit in het Nederlandse land beter zal herstellen.
De tweeling groeit geheel verschillend op. Anne wordt in het primitieve boerse en katholieke milieu niet gewaardeerd en wordt vernedert en misbruikt. Uiteindelijk, na jaren heel hard voor haar familie te werken zonder dat dat ook maar iets opleverde verlaat ze haar huis en gaat ergens als dienstmeisje aan de slag. Lotte leidt een goed leven bij haar Hollandse familie.
Een paar opvallende dingen:
Dit eerste deel van het boek was naar mijn mening iets te langdradig. Ik vind dat er eigenlijk te weinig gebeurt. De beschrijving van het langzame opkomen van de Nationalistische staat onder Hitler vind ik wel erg mooi en interessant. Je ziet de zaken nu eens vanuit het standpunt van de gewone Duitser. In dit gedeelte krijg je er wel begrip voor dat het Duitse volk zich in de jaren dertig zo door Hitler en zijn partij liet bedriegen.
Wat ik best wel opmerkelijk vond tijdens het lezen was dat de twee zusjes eigenlijk zo weinig in elkaar geïnteresseerd zijn. Af en toe lees je wel dat ze aan elkaar denken, maar meestal is er een duidelijke scheiding tussen hen. Dit kan ik niet echt begrijpen. Als ik op zesjarige leeftijd van mijn broertje zou worden gescheiden zou ik er heel veel voor over hebben om hem terug te zien en hij zou in ieder geval altijd in mijn gedachten zijn.
Het gedeelte over de sterilisatie van Anne snap ik niet helemaal. Je komt later tot de conclusie dat zij in de tijd dat zij bij haar oom leefde gesteriliseerd moet zijn, omdat ze, zo verklaart de oom, zwakzinnig en broos van gezondheid is. Ik snap dan niet waarom de oom dit dan heeft verklaart en heeft toegestaan dat Anne werd gesteriliseerd. Wat was hier zijn reden voor. Hij wist toch dat een zwakzinnige in het nationaal-socialistische Duitsland onvruchtbaar gemaakt werd om het volk te beschermen tegen slechte invloeden?
Wat voor mij ook niet helemaal duidelijk is, is waarom de vrouw, waarmee haar oom trouwt haar zo verschrikkelijk misbruikt en uitbuit. Wat is de reden van haar geweest om dit te doen? Waren het frustraties over haar eigen jeugd?
Enkele begrippen die ik toepas op het eerste gedeelte van het boek.
Spanning:
In dit eerste gedeelte van het boek komen weinig spanningsmomenten voor. De momenten waarvan ik dacht hê, wat is er precies aan de hand heb ik hierboven al beschreven. Voor de rest is dit eerste gedeelte erg voorspelbaar en dat leidt ertoe dat ik dit deel soms best wel een beetje saai vond.
Conflicten:
De pleegvader van Lotte is sterk communistisch. Hij scheld openlijk veel op de niet - communistische opvattingen. Hier is dus sprake van een uiterlijk conflict.
Anne’s pleegouders hebben heel vaak ruzie met Anne. En dat over allerlei kleine dingen, ook hier is dus weer sprake van een uiterlijk conflict.
Een innerlijk conflict vindt je bij beide meisjes. Eigenlijk willen ze elkaar heel graag zien, maar door omstandigheden is dit steeds niet mogelijk. Beiden hebben een conflict over of en hoe ze elkaar moeten weerzien.
Perspectief:
Dit boek is geschreven met een personaal perspectief. De schrijver schrijft over de hoofdpersonen als ‘hij’-personen.
INFORMATIE OVER DE AUTEUR EN ZIJN OEUVRE
Tessa de Loo is een pseudoniem voor Tineke Duyvené de Wit. Ze werd geboren op 15 oktober 1946 in Bussum. Haar vader was chemicus bij een farmaceutisch bedrijf en in zijn vrije tijd amateur-cellobouwer. Het gezin bleef enige tijd in het Gooi wonen, verhuisde toen naar Amsterdam en vervolgens naar Oss. Daar werden haar broer en zus geboren. In Brabant ging Tineke ook naar school: eerst naar het gymnasium en daarna naar de HBS. Op beide scholen haalde zij echter zulke slechte cijfers, dat zij tenslotte naar een derde school, het Maaslandcollege, werd gestuurd. Daar haalde zij in 1965 haar MMS-diploma.
Na school ging Tineke Nederlands studeren in Utrecht. Eigenlijk wilde zij naar de kunstacademie, maar haar ouders vonden dat geen goed idee: als kunstenaar zou zij een onzeker en armoedig bestaan tegemoet gaan. Tijdens haar studie trouwde zij met een bouwkundige, van wie zij later zou scheiden, en in 1971 werd haar zoon geboren. Tineke stond nog enige tijd voor de klas als docent Nederlands en schreef tussendoor verhalen. Tijdens haar leven verhuisde Tineke vaak: na Utrecht woonde zij in de Achterhoek, op Texel, in het Groningse Pieterburen en in Amsterdam. Tegenwoordig woont zij in Coimbra, Portugal.
Haar eerste twee verhalen publiceerde zij, onder haar eigen naam, in 1979 in Vrij Nederland en Opzij. Daarna publiceerde zij onder het pseudoniem Tessa de Loo; Tessa is afgeleid van Texel, waar zij heeft gewoond, en haar grootmoeder heette van Loo.
In januari 1983 verscheen haar verhaal ‘De muziekles’ in het literaire tijdschrift Maatstaf, waarin maanden later ook het verhaal ‘De meisjes van de suikerwerkfabriek’ verscheen.
In november 1983 verscheen De Loos debuutbundel De meisjes van de suikerwerkfabriek. Haar tweede boek, de roman Meander, verscheen in 1987. De roman beschrijft de ondergang van een alternatieve gemeenschap onder leiding van een valse profeet in Zeeland. In 1987 mocht De Loo het Boekenweekgeschenk schrijven. Het werd Het rookoffer, een novelle over de onmogelijke liefde tussen een docente Frans en haar achttien jaar jongere leerling. Twee jaar later verscheen Isabelle, een thrillerachtige roman over een ontvoeringszaak, waarin de tegenstelling tussen mooi en lelijk, macht en onmacht thema is. In 1993 verscheen De Loos buitengewoon succesvolle roman De tweeling. Deze roman, waarin de lotgvallen van twee zussen tijdens de Tweede Wereldoorlog worden beschreven, werd bekroond met de Trouw Publieksprijs 1994 en de Duitse Otto vor der Gablenzprijs. De roman is inmiddels al vele malen herdrukt. Vervolgens verscheen in 1995 van haar hand ‘Alle verhalen tot morgen.
Haar laatste boek verscheen in 1998 en is getiteld ‘Een varken in het paleis’.
(Bron: Bulkboek De meisjes van de suikerwerkfabriek)
Tussenstand 2
In deze tussenstand behandel ik het tweede deel van het boek, dat loopt van blz. 167 tot en met blz. 363.
Dit deel van het boek beslaat evenals deel 1 tien hoofdstukken.
Een korte samenvatting van het verhaal;
Zoals verwacht breekt in het jaar 1939 de oorlog uit. Anne ontmoet in het begin van de oorlog de man van haar leven, die natuurlijk in het Duitse leger dienst neemt. Ze hebben samen enkele mooie dagen, hoewel hun relatie steeds weer onderbroken wordt omdat hij weer naar het front moet. Meer naar het einde van de oorlog trouwen ze. Anne heeft gedurende de eerste oorlogsjaren een best wel gelukkige tijd. Ze werkt nog steeds als dienstmeisje, maar haar werk wordt erg gewaardeerd.
Maar na die mooie tijd breekt voor Anne de hel los. Martin komt om tijdens gevechtshandelingen en weer is Anne die zich eindelijk weer met iemand verbonden voelde helemaal alleen. Zij besluit werk te gaan verzetten voor de vele slachtoffers van de gevechten, als rode kruis medewerker. Zo weet zij de oorlog te overleven.
Lotte komt in Nederland natuurlijk onder Duits bewind terecht. Maar dat laat de familie niet zomaar over zich heenkomen. Er worden vele onderduikers in huis genomen. Lotte wordt op een van hen - een Joodse vioolbouwer - verliefd en aan het eind van de oorlog trouwen zij. Lotte heeft eigenlijk een best wel mooie tijd, hoewel haar ouders - en dan vooral haar vader -, haar best wel eens gek maken. Haar vader is namelijk een asociale man die met niemand rekening wenst te houden.
Lotte zoekt een maal contact met Anne en krijgt dat ook. Ze ontmoeten elkaar in Duitsland, op de plaats waar Anne werkt. De ontmoeting is echter zo koel dat beiden er een kater aan over houden.
Enkele dingen die mij opvielen:
Wat mij niet erg duidelijk was, is waarom de compagnie waartoe de man van Anne behoort op eens wordt ingedeeld bij de SS. De Duitsers hadden ook later in de oorlog toch nog verbindingstroepen nodig? Dit detail is voor het verhaal best wel belangrijk, omdat Martin in de korte tijd dat hij bij de SS zat om het leven kwam.
Wat ik ook raar vond was waarom Anne zo koel doet tegenover Lotte als zij elkaar na al die jaren weer ontmoeten. Je zou toch zeggen dat je, als je na al die jaren je zus terugvind, wel anders reageert. Wat was voor Anne nou de reden om zich zo koel tegenover Lotte op te stellen?
Wat ik echt een heel mooi stukje vond is het stukje waarin Lotte de IJ in Amsterdam per pond oversteekt op de terugweg van een van haar voedselreizen in ’44. Twee WA- mannen duiken op om de tassen van de passagiers te doorzoeken. Ook een kleine jongen moet de lading van zijn kar die is afgedekt met een stuk zeildoek laten controleren. Hij wil dit niet, maar de WA- mannen bevelen hem het zeildoek weg te halen. Onder het zeildoek ligt een uitgehongerde dode man, die zijn vader blijkt te zijn.
Enkele begrippen.
Spanning:
In dit deel van het boek zitten vrij veel spanningselementen. Vooral het stuk over de razzia die bij Lotte in het dorp wordt gehouden is vrij spannend. Bijna worden de onderduikers ontmanteld, wat voor Lotte en haar familie de dood zou betekenen.
Conflicten:
Van uiterlijke conflicten is vooral sprake tussen Lotte en haar vader. Zo ontdekt Lotte bij toeval eens dat haar vader alle voedselbonnen die bedoeld zijn voor haar zieke moeder zelf gebruikt om zichzelf te verwennen. Dit leidt tot grote conflicten tussen Lotte en haar vader.
Anne wordt de hele tijd geplaagd door innerlijke conflicten. Ze moet in deze oorlogsjaren maar al te vaak moeilijke beslissingen nemen die grote gevolgen (kunnen) hebben. Ze tobt veel over deze zaken.
Perspectief:
Dit boek is geschreven met een personaal perspectief. De schrijver schrijft over de hoofdpersonen als ‘hij’-personen.
Tussenstand 3
In deze tussenstand behandel ik het derde deel van het boek, dat loopt van blz. 367 tot en met blz. 435. Dit gedeelte van het boek beslaat vier hoofdstukken en is het kleinste deel.
Een korte samenvatting van het verhaal.
De oorlog is voorbij. Duitsland heeft gecapituleerd en het NAZI rijk bestaat niet meer. Voor Lotte gaat het leven gewoon verder. Samen met haar vioolbouwer bouwt ze een normaal bestaan op. Haar verdere leven verloopt rustig en aangenaam.
Nog eenmaal ontmoeten Lotte en Anne elkaar. Maar Lotte wil eigenlijk niets meer met Anne te maken hebben. Haar anti- Duitse instelling gaat zo ver dat ze zelfs haar Duitse zus niet meer wil erkennen. Ze weigert Duits te spreken met haar, zodat ze niet eens een gesprek kunnen voeren.
Anne moet na de oorlog eerst een gevangenenkamp in, omdat ze werkte voor het Duitse leger. Ze mag echter al snel weg. Ze trekt in bij Frau Schmidt, een ex- onderwijzeres. Zij zorgt er voor dat Anne bij een goede onderwijzer lessen kan gaan volgen, zodat zij kan worden toegelaten aan de opleiding voor medewerker bij de kinderbescherming. Dit wil zij graag, omdat zij zelf vroeger altijd misbruikt is en er toen niemand was om haar te steunen. De rest van haar leven werkt ze bij de kinderbescherming. Ze hertrouwt niet.
Enkele opvallende dingen;
Waarom mogen de hoge Duitse officieren in het gevangenkamp gewoon doorgaan met hun lekkere leventje, - er worden hele feesten voor hen georganiseerd - , maar wordt de gewone soldaat zo hard gestraft. Waarom behandelden de Amerikanen deze machtshebbers die zoveel misdaden pleegden zo goed?
Wat is er gebeurt met Anne’s oom in de oorlog? Als Anne hem opzoekt na het einde van de oorlog is haar oom Heinrich verandert in een levende dode. En waarom mag Anne het rijtje boeken dat haar vader haar heeft nagelaten niet meenemen van haar oom? Haar oom weet dat hij snel zal sterven, waarom geeft hij deze boeken, het enige dat Annes vader haar heeft nagelaten, niet mee?
Ook vraag ik mij af waarom Anne in haar verdere leven niet hertrouwd? Je zou toch zeggen dat ze zich na de dood van haar man zo eenzaam moet voelen dat ze behoefte heeft aan gezelschap en een nieuwe man zoekt.
Het einde van het boek vind ik erg mooi. Anne en Lotte treffen elkaar op hoge leeftijd in een kuur center bij Spa. Na het uitwisselen van alle verhalen overlijdt Anne aan een hartstilstand. Pas dan, als iemand haar vraagt; ‘goh, jij bent toch een vriendin van de overledene?’, zegt ze eindelijk ‘Nee, ik ben haar zuster. Door dit te zeggen laat de schrijfster zien dat Lotte zich eindelijk heeft verzoend met haar geschiedenis en dat zij eindelijk haar zus als zus erkent.
Enkele begrippen:
Spanning:
Ook in dit gedeelte van het boek ontbreekt het niet aan spanningselementen. Vooral het einde van het verhaal verloopt anders dan je verwacht. Je denkt dat het tussen Lotte en Anne eigenlijk nooit meer goed kan komen, maar onverwacht erkent Lotte Anne toch als haar zuster.
Conflicten:
Volgens mij komen er in dit gedeelte van het boek geen innerlijke of uiterlijke conflicten voor.
Perspectief:
Dit boek is geschreven met een personaal perspectief. De schrijver schrijft over de hoofdpersonen als ‘hij’-personen.
Slotbeschouwing.
Dit boek draait eigenlijk om vergeving. De twee zussen Anne en Lotte staan volgens mij voor de twee landen Nederland en Duitsland. (Anne staat dan voor Duitsland en Lotte voor Nederland). Eigenlijk zijn we met elkaar dicht verbonden, maar toch is het voor de Nederlanders moeilijk om de daden van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog te vergeven.
Ik denk dat de schrijfster dit boek heeft geschreven om de lezer de oorlog ook eens mee te laten maken vanuit de Duitse zijde en om de lezer aan te sporen tot vergeving van de fouten van de Duitsers. Niet voor niets eindigt het boek ook met vergeving, Lotte vergeeft Anne na al die jaren de fouten die zij en haar volk gemaakt hebben.
Ik vond het boek ‘De tweeling’ van Tessa de Loo een erg mooi en indrukwekkend, maar vooral ook leerzaam boek. Door het lezen van dit boek krijg je meer begrip voor de verschrikkelijke dingen die de Duitsers hebben gedaan in de Tweede Wereldoorlog. Ik vind het boek ook een aanrader en dan vooral voor jongeren. Jongeren hebben namelijk weinig begrip voor de daden van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, hoewel ze deze niet eens zelf hebben meegemaakt. Ik weet zeker dat zelfs de meest grote Duitser hater na het lezen van dit boek enig begrip zal krijgen voor de daden van de Duitsers.
Na het uitlezen van het boek zit ik nog met een aantal vragen waarvan het antwoord mij nog niet helemaal duidelijk is:
- Wat is er gebeurt met de oom van Anne tijdens de oorlog. Als Anne van huis wegloopt is hij nog een sterke gezonde kerel, maar wanneer ze hem na de oorlog ziet is er niets meer over van zijn levenslust.
Misschien kan de oom in een krijgsgevangenenkamp hebben gezeten, of misschien wel in een concentratiekamp. We zullen het waarschijnlijk nooit weten.
-Waarom wordt Anne bij haar oom en haar tante zo verschrikkelijk uitgebuit? Wat is voor hun de reden om haar zo slecht te behandelen? Zijn het wraakgevoelens of is het jaloezie?
- Waarom verklaart haar oom tegenover de voogdijraad dat Anne lichamelijk zwak en zwakzinnig is?
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden