Als Robert aan zijn onderzoek begint, vergelijkt hij Chaïm met Hefaistion, de vriend van Alexander de Grote, die ook altijd naast hem leefde op de achtergrond en waar eigenlijk bijna nooit iemand iets over heeft gehoord.

Dit idee wil Robert in zijn boek verwerken, maar Isaak, zijn beste vriend, heeft het idee van de tweede man van hem afgepakt en gebruikt het voor Jacobus in de schaduw van Jezus van Nazareth.

Op het laatst ontdekt Robert dat hijzelf ook de tweede man is en altijd zal blijven, in de schaduw van zijn broer Alexander die hij nooit zou kunnen evenaren en Isaak, die een veel beter boek had geschreven en er nu met de eer rondliep.

1. Motieven:

Literair-historische motieven:

• De dood is een belangrijk motief in het verhaal. Het doodgaan van iemand gaat steeds gepaard met een grote verandering in Roberts leven. Het begint met de dood van zijn moeder, van wie hij een klein bedrag als erfenis waar hij een bescheiden, relaxed leventje van kan leiden. Alles verandert als ook zijn stinkend rijke broer, Alexander, overlijdt. Hij erft het overgrote deel van het geld en is in één klap multimiljonair. Zijn leefgedrag veranderd drastisch: hij gaat in Rome wonen en is niet onvoorzichtig met zijn geld. Als Isaak, zijn beste vriend, een bijna doodervaring krijgt, verandert alles en is Robert genoodzaakt om weg te gaan uit Rome. Hij belandt in Dakar, waar Sam, die hij daar ontmoet, gezelschap houdt terwijl ze zich dag in, dag uit lam drinken. Maar ook Sam sterft aan de drank en gedreven door het lot vertrekt Robert weer weg naar een andere plek, waar hij waarschijnlijk tot zijn dood zou blijven.
• Ongelukkige liefde. Geen enkele liefde blijkt stand te houden in dit verhaal. De ouders van Alexander en Robert zijn al vroeg gescheiden en hebben een grondige hekel aan elkaar. Chaim gaat door een periode van liefdesverdriet, omdat Alexander overlijdt. Robert verliest de liefde van zijn leven aan zijn beste vriend, waardoor hij helemaal de kluts kwijtraakt en ook Luigi die hij ontmoet tijdens een boottocht, zou niet op die boot gezeten hebben als hij niet verlaten was door zijn vrouw. De rest van zijn vrienden gaat ook allemaal single het leven door. Bovendien gaat de relatie tussen zijn vriend en de vrouw die hij heeft afgepakt later ook weer stuk.
• Alcoholisme kan ook zeker niet over het hoofd gezien worden. Alexander de Grote en Alexander (zijn broer) sterven aan de drank, evenals Sam en de kans is groot dat Robert deze weg ook zal volgen. De fles wordt in dit verhaal afgeschilderd als de enige betrouwbare vriend, de enige betrouwbare partner en factor in het leven. De fles zal je nooit teleurstellen, in tegenstelling tot vele andere dingen in het leven. Een citaat uit blz. 282: ‘Vrouwen denken dat ze jouw redder zijn, dat houdt ze op de been. Maar jij en de fles weten dat jullie en jullie alleen de dikste kameraden zijn en dat elke andere liefde opgelegd pandoer is.’
• Eenzaamheid/isolement. Robert is niet het persoon om vastgebonden te zitten aan iemand. Dat is ook de reden waarom hij scheidde met zijn vrouw en waarom Anna later niet met hem, maar met zijn vriend verder wilde gaan. Daarom reist hij ongebonden rond, gedreven door zijn eenzaamheid, zonder enig idee waar hij heen moet gaan. Telkens ontmoet hij andere eenzamen mensen, bij wie hij dan een tijdje in gezelschap blijft en uiteindelijk vindt hij zichzelf in het oude huis van Alexander, Chronos Chrysios, met een bijeengeraapt hoopje vrienden die ook eenzaam zijn. Ze leven daar in isolement, afgezonderd van het echte leven.
• Obsessie: Robert is zo geobsedeerd door de steen en het verhaal van Alexander en Hefaistion, dat hij bijna alleen daar aan kan denken en anderen afsluit. Hij besteedt te weinig aandacht aan Anna, die dit ook als rede aanduidt dat ze bij hem weg wil. Hij praat met iedereen over Hefaistion, terwijl niemand dit echt boeit. Hij blijft steken in het verhaal en laat zijn leven aan zich voorbijgaan. Alles in zijn leven synchroniseert hij met het leven van Alexander en Hefaistion tot hij op een gegeven moment beseft dat hij zelf net als Hefaistion ís en dan stort zijn wereld in.
• Queestemotief. Het verhaal gaat eigenlijk over de zoektocht naar Alexander de Grote, maar vooral de zoektocht naar Hefaistion. Zonder het zelf door te hebben is het eigenlijk een zoektocht naar hemzelf.

                Leidmotieven:

• Godsdienst. Steeds komt in het verhaal duidelijk naar voren dat Robert agnost is. Ook komen de qumran rollen telkens terug in het verhaal, waarin informatie staat die schadelijk kan zijn voor het christendom. Robert vraagt zich af waarom hij tekens weer te maken krijgt met deze rollen, maar schuift het onderwerp opzij. Eigenlijk zijn de rollen en de veel voorkomende toespelingen op Roberts atheïsme een soort van verwijzing naar wat er later gaat gebeuren: zijn vriend pakt het idee van ‘de tweede man’ af, past het toe op het christendom en schrijft er zelf een boek over. Dit is het moment dat Robert inziet dat al zijn werk voor niets is geweest, dat hij in een tunnelvisie heeft geleefd en dat hij niks heeft bereikt in zijn leven.
• Tijd: voordat Robert de erfenis van zijn broer kreeg en zijn leven veranderde, verliep alles met regelmaat. Elke dag deed hij hetzelfde, strikt dezelfde routine. Op de boot op weg naar Alexander is hij genoodzaakt zijn horloge weg te geven aan de schipper, omdat hij anders niet kon overvaren. Vanaf dat moment verandert heel zijn leven. Door al het geld wat hij erft wordt tijd wordt een onbelangrijk begrip. Het kan dan ook geen toeval zijn dat de schrijfster het luxe huis van zijn broer ‘Chronos Chrysios’, Gouden Tijd, heeft genoemd.
• Water.Een quote van Alexander is: De vissen hebben stil verdriet./ Ze huilen maar het troost hen niet./ Aquaria zijn oceanen/ van ongeschreven vissentranen. Hier staat het water dus voor verdriet.Evenals wanneer Sam overlijdt en het plotseling vreselijk hard gaat regenen.Bovendien brengt Robert na zijn vlucht uit Rome, een tijdje op een boot door om zijn verdriet te kunnen verwerken.Ook in een droom die Robert vaak heeft gehad staat het water voor verdriet: hij wil zich behoeden voor het verdriet en probeert daarom het anker dat boven zijn hoofd hangt te grijpen. Als dit lukt, houdt hij stevig vast, maar het anker zit nergens aan vast. 

1. Idee: Dit verhaal wil duidelijk maken dat je je niet op één onderwerp moet focussen en vervolgens nergens anders meer omkijken naar hebt, omdat, wanneer dit ene ding dan in elkaar stort, je helemaal niets meer hebt.

• Godsdienst. Steeds komt in het verhaal duidelijk naar voren dat Robert agnost is. Ook komen de qumran rollen telkens terug in het verhaal, waarin informatie staat die schadelijk kan zijn voor het christendom. Robert vraagt zich af waarom hij tekens weer te maken krijgt met deze rollen, maar schuift het onderwerp opzij. Eigenlijk zijn de rollen en de veel voorkomende toespelingen op Roberts atheïsme een soort van verwijzing naar wat er later gaat gebeuren: zijn vriend pakt het idee van ‘de tweede man’ af, past het toe op het christendom en schrijft er zelf een boek over. Dit is het moment dat Robert inziet dat al zijn werk voor niets is geweest, dat hij in een tunnelvisie heeft geleefd en dat hij niks heeft bereikt in zijn leven.
• Tijd: voordat Robert de erfenis van zijn broer kreeg en zijn leven veranderde, verliep alles met regelmaat. Elke dag deed hij hetzelfde, strikt dezelfde routine. Op de boot op weg naar Alexander is hij genoodzaakt zijn horloge weg te geven aan de schipper, omdat hij anders niet kon overvaren. Vanaf dat moment verandert heel zijn leven. Door al het geld wat hij erft wordt tijd wordt een onbelangrijk begrip. Het kan dan ook geen toeval zijn dat de schrijfster het luxe huis van zijn broer ‘Chronos Chrysios’, Gouden Tijd, heeft genoemd.
• Water.Een quote van Alexander is: De vissen hebben stil verdriet./ Ze huilen maar het troost hen niet./ Aquaria zijn oceanen/ van ongeschreven vissentranen. Hier staat het water dus voor verdriet.Evenals wanneer Sam overlijdt en het plotseling vreselijk hard gaat regenen.Bovendien brengt Robert na zijn vlucht uit Rome, een tijdje op een boot door om zijn verdriet te kunnen verwerken.Ook in een droom die Robert vaak heeft gehad staat het water voor verdriet: hij wil zich behoeden voor het verdriet en probeert daarom het anker dat boven zijn hoofd hangt te grijpen. Als dit lukt, houdt hij stevig vast, maar het anker zit nergens aan vast. 

1. Idee: Dit verhaal wil duidelijk maken dat je je niet op één onderwerp moet focussen en vervolgens nergens anders meer omkijken naar hebt, omdat, wanneer dit ene ding dan in elkaar stort, je helemaal niets meer hebt.

Verteltechniek:

1. Historische tijd: Vijf jaar na de vrede van de Tweede Wereldoorlog werd Robert geboren, dus in 1950. Zijn leeftijd liep tegen de 50 aan toen het verhaal begon, dus waarschijnlijk speelt het zich ergens rond het jaar 2000 af.
2. Tijdsduur: Het verhaal duurt drie jaar.
3. Tijdsvolgorde: De tijd loopt niet chronologisch. Sterker nog: heel het verhaal is een flashback. Het boek begint met: ‘Ik heb Chaïm voor het eerst gezien op Chronos Chrysios in de maand september, nu drie jaar geleden.’

Ook zijn er in het verhaal nog een paar kleine flashbacks, bijvoorbeeld bij Sams dood, waarbij het hoofdstuk begint met: ‘Het was aan het begin van de regentijd dat Sam stierf’ en vervolgens het stukje komt vlak voor Sams dood.

De stukjes over Alexander de Grote en Hefaistion reken ik niet tot de flashbacks, aangezien dat door Robert zelf wordt geschreven en dus niet echt gebeurd is.

1. Perspectief: in dit boek is er sprake van een ik- verteller, Robert, die vision par derrière vertelt. Je ziet telkens maar stukjes van zijn leven. Hij kijkt terug op een periode van zijn leven en vertelt ook af en toe al informatie die later zal gaan gebeuren.

‘… alsof ik in één klap miljonair was geworden. Dat dat inderdaad het geval was, wisten we geen van drieën.’

Je zou dus ook kunnen spreken van een alwetende verteller.

Het perspectief is meervoudig. Robert schrijft in zijn verhaal ook stukjes die Hefaistion meegemaakt zou kunnen hebben. Die stukjes worden weergeven door een personale verteller (Hefaiston) die vision par derrière vertelt.

1. Personages:

• Robert Martin: Hij is leraar klassieke talen, hij is gescheiden van zijn vrouw en leeft in het begin van het boek van een kleine erfenis van zijn moeder.

Robert heeft een eenzame jeugd gehad, zijn vader besteedde nooit veel aandacht aan hem en zijn moeder heeft hem verlaten toen hij twee was. Door die eenzaamheid vind hij het later ook moeilijk om zich aan iemand te binden, daarom bind hij zich niet aan personen, maar aan dingen: eerst de tijd en na de erfenis van zijn broer de steen en de alcohol. Hij denkt deze dingen onder controle te hebben. Hij denkt zijn leven onder controle te hebben, maar hij heeft niet door dat hij alles helemaal niet onder controle heeft.

• Alexander Martin

Alexander is de broer van Martin. Hij is reiziger en avonturier, maar ook drugssmokkelaar en alcoholist. Op een gegeven moment vestigt hij zich op Cyprus, omringd door vrienden in een groot huis, waar hij sterft aan overmatig drankgebruik.

Iedereen mocht hem, hij was altijd vrolijk en in voor uitdaging. Hij heeft een vriend Chaïm.

• Chaïm is dus de vriend van Alexander. Hij is een bedoeïnen uit de woestijn van Judea. Toen hij zes jaar was, werd hij aangereden door Alexander, die hem naar de dokter bracht en de jongen daarna niet meer los kon laten. Chaïm wordt vooral omschreven als mysterieus, zoals hij ’s avonds laat vertrekt en hele stukken gaat lopen om ’s ochtends pas weer terug te komen. Hij wordt omschreven als een mooie man.
• Isaak Conrad: Isaak is de vriend van Robert, een joodse man in de buurt van de vijftig. Hij helpt Robert vooral met zijn zoektocht naar de inhoud van de steen. Isaak is vooral bescheiden, maar wel goed in heel veel dingen, zoals de wetenschap en schrijven. Daarnaast is hij wel een beetje geniepig, aangezien hij Roberts vriendin en het idee over zijn boek afpakt.

1. Structuur:  Het boek kent vierentwintig hoofdstukken, onderverdeeld in drie delen. Dat zijn dus ongeveer 16 pagina’s per hoofdstuk, wat redelijk veel is.

Literaire achtergronden:

1. Invloed van biografische gegevens van de auteur op het werk: Robert woont oorspronkelijk in Amsterdam, de stad waar Meijsing ook woont. Meijsing heeft gymnasium gedaan en Robert studeerde klassieke talen.

Waarschijnlijk hebben persoonlijke problemen met relaties ook bijdragen gehad aan dit boek. In de opdracht staat ook: ‘Voor X.’ wat waarschijnlijk duidt op haar ex-vriendin Xandra Schutte, die haar bedroog door vreemd te gaan met een man. Dit zie je ook terug in het verhaal, omdat bijna geen relatie erin standhoudt.   

1. Relatie tussen inhoud en tijd van ontstaan: Het boek is uitgekomen in het jaar 2000 en rond deze tijd speelt het boek zich ook af. Technische uitvindingen uit deze tijd komen ook naar voren, bijvoorbeeld de televisie, de computer en het mobieltje.