De Tweede Man
Doeschka Meijsings
Em. Querido’s uitgeverij BV
Amsterdam 2000
1ste druk (2000) Korte Samenvatting Als zijn broer sterft, wordt Robert Martin in een klap multimiljonair. Zijn nieuwe leven begint veelbelovend. Een verliefdheid in Rome, een vriendschap in Oxford. Maar langzamerhand begint het raadsel van de steen die bij de nalatenschap de overhand te krijgen. Als na verloop van tijd de steen geen steen blijkt te zijn maar een brief bevat, begint de grote speurtocht naar het onderwerp ervan. De brief gaat over niemand minder dan Alexander de Grote. Hij krijgt ook steeds meer te maken met de oude vrienden van zijn broer. Steeds meer gedachtes die hij over zijn broer had, blijken niet te kloppen. Zo komt hij erachter dat zijn broer gewoon een dronkelap was, die niet zonder vrienden kon. En hij blijft nog de hele tijd in de schaduw van zijn al overleden broer staan. Lange Samenvatting Robert is leraar oude talen in Amsterdam. Hij geeft daar 10 uur in de week. Hij leeft voor de rest van de erfenis van zijn moeder. Die had hem achtergelaten bij zijn vader toen hij twee jaar oud was en was zelf naar Amerika verhuisd samen met zijn broer. Hij is tevreden met zijn leven, dat met de regelmaat van de klok verstrijkt. Dan krijgt hij op een dag een telefoontje dat het niet goed gaat met zijn broer. Dat hij zo snel mogelijk naar Cyprus moet komen. Als hij daar aankomt, is het al te laat. Alexander is al dood. Alexander blijkt te hebben gewoond in een huis op Cyprus, met nog 6 andere mannen. Daarvan was er een zijn minnaar. Chaim. Dat is de mooiste man de Robert ooit heeft gezien. Hij probeert via de vrienden van zijn broer erachter te komen wat er precies was met Alexander, maar ze zijn alle erg zwijgzaam. Zeker Chaim die Robert de eerste paar dagen niet te zien krijgt. Als Robert en Chaim naar de notaris moeten voor het testament van Alexander, blijkt dat Robert een paar Miljoen heeft geërfd. Chaim heeft een miljoen en het huis geërfd. Bij zijn erfenis krijgt Robert ook nog een pakketje. Er blijkt een steen in te zitten. Hij wil opzoek naar de oorsprong van de steen, of wat hij dan ook te beteken heeft. Door die steen komt hij op allerlei verschillende plekken. Hij gaat eerst naar zijn oom toe. Die is oud en leeft in een klooster. Zijn oom stuurt hem door naar Dottore Leonardo Beretta in Rome. Dat was een oude geleerde die was weggestuurd bij de universiteit, maar die niet wilde geloven dat hij gewoonweg te slecht was. Bij Beretta leerde hij Anna kennen. Hij was op slag verliefd. Beretta stelde voor dat Robert zijn assistent werd, dan konden ze samen naar de oorsprong van de steen zoeken. Ze denken dat de steen hoort bij de gevonden Dode Zeerollen. Dat blijkt niet zo te zijn. Maar het blijkt ook helemaal geen steen te zijn. Het blijkt een koker te zijn, met daarin een brief. Robert gaat die brief vertalen. Hij en Anna hebben ondertussen een affaire gekregen. Omdat hij zo lang mogelijk bij Anna wil blijven, rekt hij het onderzoek naar de steen zo lang mogelijk. Ze gaan naar musea en ze wandelen in de parken van Rome. Ze lunchen samen in restaurantjes in Rome. Als Robert zijn angst uitspreekt dat mensen en Beretta erachter zullen komen, lacht Anna zijn twijfels weg. Het is heel gewoon dat de vrouw van de professor met zijn assistentes optrekt. Alle twijfels en angsten die Robert eerst had door en over al zijn geld, lijken in Rome helemaal niet belangrijk. Hij koopt een appartement en alles lijkt goed te gaan. Maar Robert kan natuurlijk niet eeuwig in Rome blijven. Hij kan Beretta ook niet voor altijd aan het lijntje houden. Tegen de zomer krijgt hij de tip van Beretta om naar Oxford te gaan. Daar zit een vriend van hem. Die zou Robert wel kunnen helpen. Met pijn in zijn hart neemt hij afscheid van Anna, die zelf voor de zomer samen met Beretta naar het Zuiden trok. In Oxford leert hij Isaak Conrad kennen. Hij en Isaak worden goede vrienden. Robert legt al zijn theorieën voor aan Isaak die geduldig luisterde. Doordat de brief over Alexander de Grote ging, die ook homo was, moest Robert de hele tijd aan zijn broer Alexander denken. Die was ook homo geweest. Uit de brief bleek dat de vriend van Alexander de Grote, Hefaistion, altijd in de schaduw van Alexander de Grote had gestaan. Robert heeft ook altijd door zijn ideeën over Alexander in diens schaduw gestaan. Robert kreeg allerlei fantasieën over Hefaistion. Hij dacht zichzelf als Hefaistion. Na de zomer in Oxford keert Robert weer terug naar Rome. Hij is helemaal gelukkig dat hij Anna weer ziet. Alles gaat goed tussen hen totdat Isaak een keer naar Rome komt. Hij is zo druk bezig met zijn brief, dat hij niet in de gaten heeft dat Isaak en Anna hopeloos verliefd worden op elkaar. Als Isaak Robert op een gegeven moment vertelt dat hij Anna ten huwelijk wilde vragen, stortte Roberts wereld in. Robert besefte dat hij weer op de tweede plaats was gekomen. Hij was weer de tweede man. Hij besloot weg te gaan uit Rome. Hij stapte op het eerste het beste schip weg van Rome. Toevallig ging et schip naar Dakar, Afrika. Aan boord leert hij Luigi kennen. Hij is de scheepskok. Luigi en hij schaken avonden aan elkaar. Luigi zit op het schip omdat zijn vrouw vreemd was gegaan met zijn beste vriend. Zo hebben steun aan elkaar. In Dakar leert hij Sam Smart kennen. Sam Smart is een Amerikaan die weet dat hij mislukt is. Hij zat elke avond in de Totobar. Pipsy was de barman die hen elke avond bijschonk en op Robert na, de enige vriend van Sam was. Sam Smart leerde aan Robert vele dingen over het leven. Als Robert weer eens over zijn grote broer Alexander zat te praten maakte Sam Smart hem duidelijk dat hij niets anders was geweest als een grote dronkelap die zichzelf niet in de hand kon houden. Ook vertelde Sam hem dat hij niet meer zo veel moest drinken als hij niet net als zichzelf en Alexander wilde eindigen. Robert wist wel dat Sam te veel dronk. Sam vond dat niet erg. Hij wist dat hij in Dakar aan de alcohol zou sterven. Hij wist dat het geen zin voor hem had om nog te proberen wat te maken van zijn al lang verprutste leven. Zo gebeurde het dan ook dat hij stierf aan de alcohol. Robert en Pipsy woonden als enige twee de begrafenis van Sam Smart bij. Nu Sam gestorven was, kon Robert niet meer in Dakar blijven. Hij besloot om naar Jeruzalem te gaan. Hij woonde daar en werkte aan zijn zogenaamde boek. Deed allerlei research, maar er kwam vrij weinig van zijn boek terecht. Op een gegeven moment kwam hij in Jeruzalem Isaak tegen. Hij koesterde geen wrok tegen hem, zoals hij eigenlijk zou willen. Hij was alleen maar blij dat hij zijn verloren vriend weer had gevonden. Nu kon hij eindelijk zijn theorieën weer aan hem voorleggen. Het erover hebben. Met Anna en hem bleek het toch niet te werken. Zij had al aan Beretta verteld dat ze wilde scheiden, omdat ze met Isaak wilde trouwen. Toen zij met hem naar Engeland ging om voorgesteld te worden aan zijn ouders, bleek dat ze het daar helemaal niet leuk vond. Te koud, te nat, te Engels. Daarbij kwam dat de ouders van Isaak het helemaal niks vonden dat hun joodse zoon met een niet joods meisje wilde trouwen. Zo kwamen er steeds meer bezwaren, totdat het uiteindelijk helemaal niet meer doorging. Het leek niet zo goed te gaan met Isaak. Hij zei weinig en werd steeds dunner. Robert bedacht dat hij weer zou terug keren naar het huis van zijn broer. Chronos Chrysios. Toen hij daar kwam, zag hij hoe vervallen het huis eigenlijk was. De vrienden waren blij om Robert weer te zien. Hij besloot zijn intrek te nemen in het huis. Hij liet het verbouwen. Niemand mocht zich er mee bemoeien, behalve Chaim. Hij liet een kamer voor hem maken, voor Chaim en de kamers van de rest werden verbouwd. Er kwam een directe waterleiding en een telefoonkabel. De vrienden probeerde ondertussen Robert duidelijk te maken dat hij minder moest gaan drinken, anders zou hij net zo eindigen als zijn broer. De laatste keer dat hij Isaak ziet, is als die naar Chronos Chrysios komt. Robert is weer helemaal blij. Weer vraagt hij of Isaak hem wil helpen met zijn boek. Ondertussen is hij er al drie jaar mee bezig. Isaak vraagt hoever hij eigenlijk is met zijn boek over Hefaistion, de tweede man achter Alexander de Grote. Het blijkt dat hij alleen nog maar wat trefwoorden heeft. Isaak rent overstuur weg en laat een pakje bij hem achter. De volgende dagen wil Robert niemand zien. Het is een boek. Over de tweede man, achter Jezus van Nazareth. Het onderwerp is hetzelfde als van zijn boek, alleen de personen zijn anders. Hij is woedend. Dit is de tweede keer dat Isaak hem iets heeft afgenomen. Eerst de vrouw van zijn leven, en nu zijn boek. Het enige wat hij nog over had na de dood van Alexander. Toch leest hij het boek. Hoe boos hij ook is, hij kan niet ontkennen dat het boek fantastisch is. Het is tot in de puntjes goed. Heel goed geschreven. Alles klopt gewoon. Dat maakt hem nog verdrietiger. Het wijst hem ook op de feiten. Dat zijn leven eigenlijk mislukt is. Dat hij alles te lang heeft laten wachten, dat hij alles voor vanzelfsprekend aan nam als dat niet het geval was. Als laatste gaat hij nog naar de presentatie van het boek. Als hij daar komt blijkt het gigantisch druk te zijn. Het is dan ook een veel besroken boek. Het zet namelijk heel de christelijke fundering van dat geloof op wankele poten. Hij komt dan ook niet binnen. Hij besluit maar weg te gaan. Met in zijn achter hoofd dat hij hoe dan ook altijd de tweede man zal blijven.
Essayistisch ervaringsverslag Wat ik het beste van dit boek vond was dat het absoluut niet voorspelbaar was. Ik begon te lezen en wist niet waar het verhaal naar toe zou gaan. Door het verhaal krijg je eigenlijk heel veel medelijden met Robert, de hoofdpersoon. Hij is een hele lieve man die door de erfenis van zijn broer eigenlijk veel meer kwijt raakt dan krijgt. Eerst had hij een gestructureerd leven in Amsterdam. Een leven met een ritme. Hij wist precies wat hij wanneer ging doen. Maar toen kreeg hij al dat geld en toen kon dat opeens niet meer. Ook raakte hij door al dat geld zijn dichtkunst kwijt. Of in ieder geval dat dacht hij. Met al dat geld in zijn achterhoofd kon hij niet meer dichten. Hij was de richting kwijtgeraakt. Hij komt dan op Chronos Chrysios. Hij ontmoet voor het eerst de vrienden van zijn grote broer (twintig jaar ouder) die hij nog nooit in zijn leven heeft gezien. Hij kijkt enorm op tegen zijn broer en maakt in zijn gedachtes hem tot half god. Langzamerhand proberen verschillende mensen in zijn leven hem duidelijk te maken dat Alexander helemaal niet zo’n held was. Dan raakt hij natuurlijk nog meer de weg kwijt. Als hij gaat fantaseren over Hefaistion wordt het boek wel heel erg moeilijk. In het begin had ik namelijk niet door wat nou de werkelijkheid was en wat niet. Doordat zijn broer Alexander heet en in zijn fantasieën Alexander de Grote voorkomt, is dat heel verwarrend. Het is wel grappig dat de titel van het boek steeds duidelijker wordt. In het begin was het nog niet duidelijk. Vanaf het moment dat Robert over Hefaistion gaat fantaseren, en zijn leven parallel stelt aan dat van Hefaistion kreeg ik het een beetje door. Hefaistion stond altijd in de schaduw van Alexander de Grote. Robert staat altijd in de schaduw van meerdere mensen. Bijvoorbeeld zijn broer Alexander, zijn vrienden Isaak en Sam. Nooit is hij de beste of de leukste of de liefste. Eigenlijk is Robert een mislukkeling die dat zelf niet weet. De hele tijd probeert hij goed te doen, maar dat lukt nooit helemaal. Ook de verhouding tussen Robert en Chaim vind ik mooi bedacht. Chaim is van oorsprong een bedoeïen. Door Alexander uit zijn groep gehaald en naar de universiteit gestuurd. Hij is van oorsprong heel beleefd en hij toont dan ook een slaafse dankbaarheid voor Alexander. Daardoor behandelt Alexander hem ook als bezit. Chaim toont die slaafse gehoorzaamheid ook aan Robert. Maar omdat Robert dat niet wil is die relatie heel stroef. Robert kan ook nooit hoogte krijgen van Chaim. Hij is een hele stille man, heel erg in zichzelf gekeerd. Toch hebben ze een soort respect en vriendschap voor elkaar. Ik vond het boek dus heel goed. Op zich is het boek niet moeilijk, alleen gaan er dus meerdere verhalen lijnen door elkaar. Het zit wel heel knap in elkaar. Een mooie opbouw, met herinneringen, dialogen, gedachten. Ik vond het ook heel erg knap bedacht hoe de levens van Robert en Hefaistion parallel gaan lopen. Hoe dat bedacht en beschreven is. Ik weet niet of ik Robert nou gek vind of zielig. Dat blijft er ook altijd tussen schommelen in het hele boek. Beoordeling van klanten 29-jul-00 intrigerend
Doeschka Meijsing is met de Tweede Man in geslaagd mij zeer te boeien. Het blijft lang de vraag waar de schrijfster precies heen wil. Juist wanneer het te lang dreigt te duren komt er weer voldoende vaart in het verhaal: knap geschreven. Mooi hoe de geschiedenis van Hefaistion en Alexander de Grote er doorheen geborduurd is. www.bol.com Verwerkingsopdracht Waarom zou dit verhaal zich ook in een andere tijd kunnen afspelen? Dit verhaal zou zich heel erg makkelijk in een andere tijd kunnen afspelen. Er wordt al gesproken over Alexander de Grote die altijd iemand achter zich had staan. Dat loopt parallel met bepaalde gebeurtenissen uit het leven van Robert. Maar er zou ook een verhaal geschreven kunnen worden over Hefaistion en hoe deze achter Alexander de Grote stond. Dit zou dan wel niet met twee verhaallijnen zijn. De tweede verhaallijn is dan namelijk niet mogelijk. Maar het verhaal op zich, met iemand die altijd in de schaduw van iemand anders staat zou altijd kunnen gebeuren dus ook in elke tijd geschreven kunnen worden.