De Thuiskomst
Verlichting
De Verlichting was een tijd van hervormingen. Politiek, godsdienst, sociale verhoudingen… niets kon onder de kritiek van de filosofen uitkomen. De Verlichting is voor een groot gedeelte te danken aan de ontdekkingsreizen. Hierdoor ontdekten de Europeanen andere volkeren, die qua normen en waarden heel erg verschilden van hen. In eerste instantie werden deze volkeren als onbeschaafd gezien, maar later begonnen filosofen als Rousseau de schoonheid van hen in te zien.
Godsdienst
Door de ontdekkingsreis van Columbus kwam men er ook achter dat de wereld rond is, en niet plat, zoals de kerk al eeuwen beweerde. Door nog meer van dit soort ontdekkingen werden dogma’s van de kerk ontkracht en begonnen mensen hun twijfels te krijgen bij de kerk. Deze twijfels stamden uit de periode van 1500 tot 1600, waarin Erasmus, Luther en Calvijn een belangrijke rol hadden in de beweging tegen de kerk, hoewel zij nog wel in God geloofden. Voltaire, een verlicht filosoof, vond het christendom niet het enige geloof en had godsdienstige tolerantie als ideaal. Spinoza ging nog een stapje verder, en zweerde elk geloof af.
Ook Newton deed ontdekkingen waardoor men aan de kerk ging twijfelen. Waar Galileo bijna werd vermoord omdat hij zei dat de aarde rond de zon draait, werd Newton door de Engelse koning tot adel gemaakt.
Opvoeding
Zelfs de manier van opvoeden kon niet onder de kritische blik van de filosofen ontsnappen. Locke was van mening dat ieder mens bij zijn geboorte een onbeschreven blad was, en dat zijn goede eigenschappen dus konden worden aangeleerd via onderwijs en opvoeding. Rousseau vond dat ieder mens van nature goed was, maar dat het opgroeiende kind door zijn omgeving werd bedorven. Daarom moesten kinderen opgroeien met een vrije opvoeding, het liefst in de vrije natuur. Model stonden de simpele natuurvolkeren. Dit laatste ideaal maakt Rousseau tevens een filosoof van de Romantiek.
Politiek
Nadat in 1492 Amerika ontdekt werd, gingen er allerlei kolonisten naar dit nieuwe continent. Er ontstond een bloeiende driehoekshandel tussen Europa, Amerika en Afrika, waarbij de Europeanen wapens verkochten aan de Afrikanen en slaven meenamen uit ditzelfde continent. Deze werden vervolgens naar Amerika vervoert en verkocht. Daar werden de slaven vervolgens op plantages gezet, waardoor er veel grondstoffen geproduceerd konden worden, welke vervolgens aan de Europeanen verkocht werden. Na een tijdje kwam er echter kritiek op de slavenhandel. Deze werd abolitonisme genoemd. Op basis van ideeën over gelijke rechten voor alle mensen en de mens als individu werd deze kritiek geleverd. Maar de abolitionisten vonden wel dat vrijheid, gelijkheid en broederschap vooral voor de blanken moesten gelden en wat minder voor de zwarte slaven. ‘All men are created equal, but some are more equal than others.’
Over de politiek was Locke een van de eerste die kritiek leverde. Hij vond dat de regering diende het volk te beschermen; niet om er over te heersen. Montesquieu vormde op deze visie een theorie over hoe de politiek ingericht zou moeten zijn: de trias politica. Rousseau ging zelfs nog een stapje verder, hij vond dat de mens vrij geboren werd, maar overal verbleef in ketenen. Hij wilde dat de mensheid terugkeerde naar haar oorspronkelijke en eenvoudige leefwijze.
Revoluties
Waar Lodewijk de XIV nog geheel volgens het absolutisme leefde, waren andere vorsten wel enigszins vatbaar voor de verlichte ideeën. Deze werden verlichte despoten genoemd. Hoewel ze wel wat beter voor het volk waren dan de absolute vorsten, was er nog steeds geen sprake van democratie. Hun motto was dan ook: ‘Alles voor het volk, niets door het volk’
De Verlichting had grote gevolgen voor de hele wereld. De Amerikaanse revolutie is bijvoorbeeld voor een groot gedeelte op de ideeën van Locke gebaseerd, en Amerika werd zo verlicht mogelijk geregeerd. Zij waren dan ook het eerste land met een grondwet. Hierop volgde Frankrijk met een revolutie, waarbij alle edelen onthoofd werden.
“De Verlichting had invloed op alle terreinen van het denken. Zowel het socialisme als het liberalisme zijn op de Verlichting gebaseerd, terwijl ook anarchisme en vrijdenken' veel aan de Verlichting te danken hebben. Daarnaast zijn vele maatschappelijke processen zoals bijvoorbeeld individualisering, emancipatie, feminisme, secularisering en globalisering mede door de Verlichting gestimuleerd.”
(bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Verlichting_(stroming)#Wetenschap)
Kenmerken van de verlichting
Verstandelijk (Spinoza, Voltaire)
Afgebakend gevoel van ‘thuis zijn’
Behoefte aan regels en wetten (niet bij Rousseau, wel bijv. Locke en Montesquieu)
Aanvaarden van de werkelijkheid
Het beheersen van de woeste natuur door het aanleggen van tuinen
Behoefte aan het algemene, dus wat mensen gemeenschappelijk hebben
Alles wat ongeloofwaardig is wordt afgewezen, je moet het met je verstand kunnen beredeneren (Voltaire, Locke)
Het accent ligt op absolute waarheden die voor eens en altijd gelden
De klassieken zijn het eeuwige voorbeeld
Vrouwen krijgen iets meer zeggenschap
De samenleving wetenschappelijk onderzoeken
Gelijkheid en een menswaardig bestaan voor iedereen
Het volk hoort de macht in de staat te hebben
Verering van de natuur
Twijfel of je eigen kijk op de wereld de enige juiste is
Samenvatting
James wordt geboren op het platteland. Hij wil gaan varen en gaat daarom ervaring opdoen bij J. Walker in Whitby. Als hij daar klaar is gaat hij in dienst bij de marine.
Elizabeth deed thuis altijd de boekhouding. Haar oom zocht iemand voor zijn boekhouding en daarom gaat ze bij hem in de winkel werken. Daar ontmoet ze James. Ze trouwen en krijgen drie kinderen Jamie (James), Nat (Nathaniel) en Ellie (Elizabeth).
Dan gaat James weg voor zijn eerste grote reis. In hetzelfde jaar wordt er nog een zoon geboren: Joseph. Hij ziet er ongezond uit en overlijdt meteen. Nog voor James terug komt overlijdt ook Elly. Hij was drie jaar weg. Elly was op de weg aan het spelen, toen ze werd overreden door een koets. Elizabeth is hier helemaal kapot van.
James komt thuis en gaat ook na een half jaar weer weg. George wordt geboren, maar ook hij blijkt niet levensvatbaar. Dan is het wachten op James. Elizabeth wordt er zenuwachtig van en gaat het hele huis door de ogen van haar man bekijken en ruimt alles op wat volgens haar weg moet. Ondertussen kan ze het goed vinden met Hugh Palliser, een oude zeeman en collega van James. Ze zijn verliefd op elkaar maar durven er niet echt aan toe te geven.
James komt thuis en beloofd om niet meer op reis te gaan. Hij wordt lid van de Royal Society. Daarvoor moet hij wel een onderzoek presenteren. Verder moet hij ook, net als na elke reis, zijn scheepsjournaal tot een boek maken. Dit alles levert nogal wat spanning op in huis. Naast het onwennige wat er al is omdat James thuis is.
Er wordt nog een zoon geboren: Benny (Hugh). Het is het enige kind dat geboren werd terwijl James thuis was. De bevalling verloopt moeizaam en bovendien kan Elizabeth, als Benny eenmaal geboren is hem niet voeden. Daarom komt er een voedster in huis, Charlotte. Eigenlijk wou Elizabeth een dochter, ze ging er ook van uit dat het nieuwe kind een meisje zou zijn, en baalt er van dat Benny een jongen is. Ze kan geen band met hem opbouwen en weet niet goed wat ze met hem aan moet. Overigens heeft James de naam Hugh gegeven, naar Hugh Palliser. Elizabeth noemt hem altijd Benny omdat ze anders steeds aan Palliser moet denken, en dat kan ze niet aan omdat ze nog steeds op hem verliefd is.
Ondertussen in Jamie naar de zeevaartschool vertrokken. Hij vindt het er leuk, maar Elizabeth had hem liever thuis gehad. Ze wilde niet dat haar zoons zouden gaan varen. Vooral Nat niet, dat is zo’n gevoelige jongen, die hoort niet op zee. Toch treed een jaar later ook Nat in zijn vaders voetsporen. Niet met heel veel plezier, hij was liever muzikant geworden. Hij speelde namelijk viool.
Tegen alle beloftes in gaat James toch weer op reis. Hij kan de zee niet weerstaan. Elizabeth is teleurgesteld. Nu haar twee oudste zoons weg zijn is ze alleen met Benny en Charlotte, die ondertussen ook een soort van plaatsvervangend moeder is.
Samen met Jane, ook een vrouw van een zeeman, is Elizabeth een schooltje voor kinderen van zeemannen begonnen, als afleiding, tijdverdrijf.
Op een bepaald moment staan er twee mannen van de admiraliteit (de baas van James) in de keuken van Elizabeth. Ze brengen slecht nieuws. Er is een brief van de schepen waar James mee weg was. Daarin stond dat James overleden was, al meer dan een jaar geleden. Elizabeth’s wereld stort in. Ze wil van alles weten. Het enige wat ze te horen krijgt is dat hij vermoord is op Hawaii. Het laatste deel van het scheepsjournaal mist dus daarom weten ze niet wat er precies gebeurd is.
Ondertussen is Nat ongeveer klaar met de zeevaartschool. Nat is er nog steeds niet gelukkig, hij wil zijn vioolstudie afmaken, maar beloofd om een keer naar West-Indië te gaan uit respect voor de nagedachtenis aan zijn vader. In een orkaan vergaat het schip. Iedereen verdronk. Hiervan is Elizabeth al helemaal van slag. Ze gaat in bed liggen en eet niets. Ook de moeder van Elizabeth houdt bed in haar eigen huis. Vrienden en familie weten zich geen raad. Op een gegeven moment heeft Elizabeth zelfs geen besef meer van dag en nacht. Pas als meneer Hartland een brief schrijft komt ze weer uit bed, en bezoekt hem. Hij had goede herinneringen aan Nat en kon nog goed herinneren hoe hij altijd speelde. Meneer Hartman speelt een stuk voor Elizabeth dat Nat ook altijd heel mooi vond. Elizabeth wordt er helemaal geëmotioneerd van.
Elizabeth blijft zoeken naar de waarheid rond de dood van James en hoe hij z’n laatste dagen heeft beleefd. Ze krijgt een brief via een bonthandelaar van Charles, de kapitein van het andere schip. Daaruit blijkt dat hij zeer wreed was in zijn lage dagen.
Elizabeth verhuist samen met Benny en Isaac Smith, een neef van James. Later verbreekt Elizabeth het contact met Hugh. Hij zal altijd van haar blijven houden.
Benny gaat naar de universiteit om theologie te studeren. Hij wil dominee worden. Ook al iets wat Elizabeth niet begrijpt. Ze heeft niets met het geloof. Ongeveer een jaar later overlijdt Benny, hij was ziek.
Uiteindelijk sterft ook haar laatst overgebleven zoon, Jamie, bij een ongeluk op een schip.
Vlak voor Hugh sterft, stuurt hij haar een afscheidsbrief, waarin hij ook vraagt om hem niet te bezoeken. Hij wil het haar niet aandoen. Met zijn brief stuurt hij ook het laatste deel van het scheepsjournaal, dat hij eruit had gehaald om te voorkomen dat iedereen het kon lezen. Het is een wreed verhaal. Er blijkt min of meer uit dat James zich in zijn laatste dagen nogal raar gedroeg. Hij was blij om te sterven. Waarschijnlijk omdat hij dan niet thuis hoefde te komen zonder echt iets bereikt te hebben. Als Elizabeth het gelezen heeft, verbrand ze het.
Geen man, geen kinderen. Elizabeth woont in een veel te mooi huis samen met Isaac Smith. Tot ook hij sterft en ze helemaal alleen overblijft.
Boek en de verlichting
Het is een beetje onduidelijk of Elizabeth en James gelovig zijn of niet, want ze laten hun kinderen wel dopen en ook de begrafenis wordt in de kerk gehouden, maar ze gaan niet regelmatig naar de kerk. Ook is Elizabeth niet erg blij als ze merkt dat haar jongste zoon Benny zich buitengewoon sterk interesseert voor het christelijke geloof, maar ze houdt hem niet tegen.
Wat wel wat duidelijker te zien is, is dat Elizabeth wat meer zeggenschap heeft dan vrouwen uit vroegere tijden. In haar jeugd heeft ze onderwijs gehad, en later wilden haar vader en oom veel liever haar als boekhouder dan wie dan ook.
Het beheersen van de woeste natuur door het aanleggen van tuinen komt in dit boek sterk naar voren. James brengt van alle verre en onbekende gebieden waar hij komt planten en zaden mee. Een deel gaat naar de Koninklijke tuinen en een ander deel wordt in zijn eigen tuin gepland.
Ook de wetenschap komt in dit boek duidelijk naar voren. James vaart de hele wereld over om kaarten te maken en nieuwe landen te ontdekken en te verkennen. Daar schrijft hij objectieve verslagen, die vervolgens naar de koning gaan en bestudeerd worden.
Het aanvaarden van de werkelijkheid komt duidelijk naar voren wanneer Elizabeth alles verliest wat ze lief heeft. Bij haar eerste kind, Elly, heeft ze het er nog wel erg moeilijk mee en gaat ze elke dag naar het grafje. Later, als James, Nat en Jamie overlijden, ligt ze dagenlang op bed en wil ze niets. Na een tijdje weet ze de draad weer op te pakken en kan ze verder met haar leven.
Een ander kenmerk dat een klein beetje naar voren komt in dit verhaal, is de twijfel van James of zijn eigen kijk op de wereld wel de goede is. Waar andere mensen de vreemde volksstammen met hun rituelen, zoals kannibalisme, belachelijk maken en afkeuren, probeert James alles ook vanuit hun oogpunt te bekijken.
Informatie over de schrijfster
De schrijfster van het boek ‘De thuiskomst’ is Anna Enquist, ze is geboren op 19 juli 1945. Anna Enquist is een pseudoniem voor Christa Widlund-Broer. Haar vader was hoogleraar in de fysica en het verstand was bij haar thuis zeer belangrijk. Daarom ging Anna psychologie studeren. Toen Anna haar klaar was met haar studie psychologie, ging ze naar het conservatorium, waar ze ook afstudeerde. Na deze studie werd ze schoolpsycholoog aan het conservatorium. Naast haar baan als schoolpsycholoog deed ze een studie voor analyticus. Anna nam ontslag bij het conservatorium en werd fulltime psychoanalyticus.
Toen Anna volledig bezig was met psychoanalytica ging ze gedichten schrijven. Haar eerste gedichten stonden in een tijdschrift, de Maatstaf. Hiervoor kreeg ze een prijs. Ze schreef daarnaast ook nog een paar gedichtenbundels in de jaren 1991-1996. Voor een aantal van die bundels kreeg ze ook een prijs. De gedichten van Anna zijn somber. De gedichten hebben de thema’s onveiligheid, afscheid, wanhoop en eenzaamheid. Anna haalt haar inspiratie uit haar dagelijks leven.
Toen Anna 64 was, begon ze met het schrijven van boeken. Naast schrijfster was Anna ook nog steeds psychoanalyticus. Haar eerste boek heette ‘Het meesterstuk’ en kwam uit in 1994. ‘De thuiskomst’, het boek dat wij gelezen hebben, is het derde boek dat Anna geschreven heeft. Ze heeft dit boek uitgebracht in 2005, ze heeft er 8 jaar over gedaan om het boek te schrijven. Anna is getrouwd met een Zweedse cellist en is zelf pianist. Muziek speelt een grote rol in haar werk, zo is de hoofdpersoon in haar tweede boek ‘Het geheim’ een pianist en zijn veel van haar boeken begonnen met een muziekstuk. Anna haalt haar inspiratie ook uit muziek.
Anna heeft in 2002 het boekenweekgeschenk geschreven, wat ‘De ijsdragers’ heette. Het boek ging over een weggelopen dochter. In de zomer van 2001 overlijdt haar dochter door een dodelijk ongeluk op de Dam in Amsterdam. Dit ongeluk en het kwijt raken van haar dochter hebben geholpen het verhaal te voltooien.
Na een lang rouwproces kan Anna zich eindelijk weer concentreren op het schrijven. Ze begon weer met het schrijven van gedichten. Deze gedichten zijn extreem somber en verdrietig. Het eerste boek dat Anna schrijft na het overlijden van haar dochter is het boek ‘De thuiskomst’, wat wij dus hebben gekozen. Dit is de eerste historische roman die ze schrijft en ze heeft niet van te voren een schema opgesteld, wat ze normaal wel altijd doet. Alleen zonder schema zou ze naar eigen zeggen deze roman geschreven kunnen hebben. Het laatste boek dat ze geschreven heeft is het boek ‘Het contrapunt’. Dit is tevens een roman. Daarnaast heeft Anna nog een paar gedichtenbundels uitgebracht.
Waarom interesseert de schrijver zich in deze periode en waarom is het boek in deze periode geschreven?
Anna Enquist interesseert zich niet echt in deze periode. Al haar boeken, op deze na, zijn geschreven in de tijd waarin Anna op dat moment leefde. Die verhalen spelen zich dus recent af. Waar Anna zich wel interesseerde, waren de boeken over James Cook, een ontdekkingsreiziger tijdens de Verlichting. Ze las deze boeken niet omdat ze had bedacht dat ze een boek ging schrijven over het leven van deze man, maar voor haar plezier. Maar omdat Anna het leven van James Cook zo boeiend vond, is ze zich hier steeds meer in gaan verdiepen en besloot ze op een of ander moment hier een boek over te schrijven. Zoals ik al eerder heb verteld heeft ze niet van te voren een schema gemaakt bij het schrijven van dit boek en is ze gewoon begonnen met schrijven. Het boek is dus in deze tijd geschreven omdat James Cook toevallig in die tijd leefde.
Verlichting
De Verlichting was een tijd van hervormingen. Politiek, godsdienst, sociale verhoudingen… niets kon onder de kritiek van de filosofen uitkomen. De Verlichting is voor een groot gedeelte te danken aan de ontdekkingsreizen. Hierdoor ontdekten de Europeanen andere volkeren, die qua normen en waarden heel erg verschilden van hen. In eerste instantie werden deze volkeren als onbeschaafd gezien, maar later begonnen filosofen als Rousseau de schoonheid van hen in te zien.
Godsdienst
Door de ontdekkingsreis van Columbus kwam men er ook achter dat de wereld rond is, en niet plat, zoals de kerk al eeuwen beweerde. Door nog meer van dit soort ontdekkingen werden dogma’s van de kerk ontkracht en begonnen mensen hun twijfels te krijgen bij de kerk. Deze twijfels stamden uit de periode van 1500 tot 1600, waarin Erasmus, Luther en Calvijn een belangrijke rol hadden in de beweging tegen de kerk, hoewel zij nog wel in God geloofden. Voltaire, een verlicht filosoof, vond het christendom niet het enige geloof en had godsdienstige tolerantie als ideaal. Spinoza ging nog een stapje verder, en zweerde elk geloof af.
Opvoeding
Zelfs de manier van opvoeden kon niet onder de kritische blik van de filosofen ontsnappen. Locke was van mening dat ieder mens bij zijn geboorte een onbeschreven blad was, en dat zijn goede eigenschappen dus konden worden aangeleerd via onderwijs en opvoeding. Rousseau vond dat ieder mens van nature goed was, maar dat het opgroeiende kind door zijn omgeving werd bedorven. Daarom moesten kinderen opgroeien met een vrije opvoeding, het liefst in de vrije natuur. Model stonden de simpele natuurvolkeren. Dit laatste ideaal maakt Rousseau tevens een filosoof van de Romantiek.
Politiek
Nadat in 1492 Amerika ontdekt werd, gingen er allerlei kolonisten naar dit nieuwe continent. Er ontstond een bloeiende driehoekshandel tussen Europa, Amerika en Afrika, waarbij de Europeanen wapens verkochten aan de Afrikanen en slaven meenamen uit ditzelfde continent. Deze werden vervolgens naar Amerika vervoert en verkocht. Daar werden de slaven vervolgens op plantages gezet, waardoor er veel grondstoffen geproduceerd konden worden, welke vervolgens aan de Europeanen verkocht werden. Na een tijdje kwam er echter kritiek op de slavenhandel. Deze werd abolitonisme genoemd. Op basis van ideeën over gelijke rechten voor alle mensen en de mens als individu werd deze kritiek geleverd. Maar de abolitionisten vonden wel dat vrijheid, gelijkheid en broederschap vooral voor de blanken moesten gelden en wat minder voor de zwarte slaven. ‘All men are created equal, but some are more equal than others.’
Over de politiek was Locke een van de eerste die kritiek leverde. Hij vond dat de regering diende het volk te beschermen; niet om er over te heersen. Montesquieu vormde op deze visie een theorie over hoe de politiek ingericht zou moeten zijn: de trias politica. Rousseau ging zelfs nog een stapje verder, hij vond dat de mens vrij geboren werd, maar overal verbleef in ketenen. Hij wilde dat de mensheid terugkeerde naar haar oorspronkelijke en eenvoudige leefwijze.
Revoluties
Waar Lodewijk de XIV nog geheel volgens het absolutisme leefde, waren andere vorsten wel enigszins vatbaar voor de verlichte ideeën. Deze werden verlichte despoten genoemd. Hoewel ze wel wat beter voor het volk waren dan de absolute vorsten, was er nog steeds geen sprake van democratie. Hun motto was dan ook: ‘Alles voor het volk, niets door het volk’
De Verlichting had grote gevolgen voor de hele wereld. De Amerikaanse revolutie is bijvoorbeeld voor een groot gedeelte op de ideeën van Locke gebaseerd, en Amerika werd zo verlicht mogelijk geregeerd. Zij waren dan ook het eerste land met een grondwet. Hierop volgde Frankrijk met een revolutie, waarbij alle edelen onthoofd werden.
“De Verlichting had invloed op alle terreinen van het denken. Zowel het socialisme als het liberalisme zijn op de Verlichting gebaseerd, terwijl ook anarchisme en vrijdenken' veel aan de Verlichting te danken hebben. Daarnaast zijn vele maatschappelijke processen zoals bijvoorbeeld individualisering, emancipatie, feminisme, secularisering en globalisering mede door de Verlichting gestimuleerd.”
Kenmerken van de verlichting
Verstandelijk (Spinoza, Voltaire)
Afgebakend gevoel van ‘thuis zijn’
Behoefte aan regels en wetten (niet bij Rousseau, wel bijv. Locke en Montesquieu)
Aanvaarden van de werkelijkheid
Het beheersen van de woeste natuur door het aanleggen van tuinen
Behoefte aan het algemene, dus wat mensen gemeenschappelijk hebben
Alles wat ongeloofwaardig is wordt afgewezen, je moet het met je verstand kunnen beredeneren (Voltaire, Locke)
Het accent ligt op absolute waarheden die voor eens en altijd gelden
De klassieken zijn het eeuwige voorbeeld
Vrouwen krijgen iets meer zeggenschap
Gelijkheid en een menswaardig bestaan voor iedereen
Het volk hoort de macht in de staat te hebben
Verering van de natuur
Twijfel of je eigen kijk op de wereld de enige juiste is
Samenvatting
James wordt geboren op het platteland. Hij wil gaan varen en gaat daarom ervaring opdoen bij J. Walker in Whitby. Als hij daar klaar is gaat hij in dienst bij de marine.
Elizabeth deed thuis altijd de boekhouding. Haar oom zocht iemand voor zijn boekhouding en daarom gaat ze bij hem in de winkel werken. Daar ontmoet ze James. Ze trouwen en krijgen drie kinderen Jamie (James), Nat (Nathaniel) en Ellie (Elizabeth).
Dan gaat James weg voor zijn eerste grote reis. In hetzelfde jaar wordt er nog een zoon geboren: Joseph. Hij ziet er ongezond uit en overlijdt meteen. Nog voor James terug komt overlijdt ook Elly. Hij was drie jaar weg. Elly was op de weg aan het spelen, toen ze werd overreden door een koets. Elizabeth is hier helemaal kapot van.
James komt thuis en gaat ook na een half jaar weer weg. George wordt geboren, maar ook hij blijkt niet levensvatbaar. Dan is het wachten op James. Elizabeth wordt er zenuwachtig van en gaat het hele huis door de ogen van haar man bekijken en ruimt alles op wat volgens haar weg moet. Ondertussen kan ze het goed vinden met Hugh Palliser, een oude zeeman en collega van James. Ze zijn verliefd op elkaar maar durven er niet echt aan toe te geven.
Er wordt nog een zoon geboren: Benny (Hugh). Het is het enige kind dat geboren werd terwijl James thuis was. De bevalling verloopt moeizaam en bovendien kan Elizabeth, als Benny eenmaal geboren is hem niet voeden. Daarom komt er een voedster in huis, Charlotte. Eigenlijk wou Elizabeth een dochter, ze ging er ook van uit dat het nieuwe kind een meisje zou zijn, en baalt er van dat Benny een jongen is. Ze kan geen band met hem opbouwen en weet niet goed wat ze met hem aan moet. Overigens heeft James de naam Hugh gegeven, naar Hugh Palliser. Elizabeth noemt hem altijd Benny omdat ze anders steeds aan Palliser moet denken, en dat kan ze niet aan omdat ze nog steeds op hem verliefd is.
Ondertussen in Jamie naar de zeevaartschool vertrokken. Hij vindt het er leuk, maar Elizabeth had hem liever thuis gehad. Ze wilde niet dat haar zoons zouden gaan varen. Vooral Nat niet, dat is zo’n gevoelige jongen, die hoort niet op zee. Toch treed een jaar later ook Nat in zijn vaders voetsporen. Niet met heel veel plezier, hij was liever muzikant geworden. Hij speelde namelijk viool.
Tegen alle beloftes in gaat James toch weer op reis. Hij kan de zee niet weerstaan. Elizabeth is teleurgesteld. Nu haar twee oudste zoons weg zijn is ze alleen met Benny en Charlotte, die ondertussen ook een soort van plaatsvervangend moeder is.
Samen met Jane, ook een vrouw van een zeeman, is Elizabeth een schooltje voor kinderen van zeemannen begonnen, als afleiding, tijdverdrijf.
Op een bepaald moment staan er twee mannen van de admiraliteit (de baas van James) in de keuken van Elizabeth. Ze brengen slecht nieuws. Er is een brief van de schepen waar James mee weg was. Daarin stond dat James overleden was, al meer dan een jaar geleden. Elizabeth’s wereld stort in. Ze wil van alles weten. Het enige wat ze te horen krijgt is dat hij vermoord is op Hawaii. Het laatste deel van het scheepsjournaal mist dus daarom weten ze niet wat er precies gebeurd is.
Ondertussen is Nat ongeveer klaar met de zeevaartschool. Nat is er nog steeds niet gelukkig, hij wil zijn vioolstudie afmaken, maar beloofd om een keer naar West-Indië te gaan uit respect voor de nagedachtenis aan zijn vader. In een orkaan vergaat het schip. Iedereen verdronk. Hiervan is Elizabeth al helemaal van slag. Ze gaat in bed liggen en eet niets. Ook de moeder van Elizabeth houdt bed in haar eigen huis. Vrienden en familie weten zich geen raad. Op een gegeven moment heeft Elizabeth zelfs geen besef meer van dag en nacht. Pas als meneer Hartland een brief schrijft komt ze weer uit bed, en bezoekt hem. Hij had goede herinneringen aan Nat en kon nog goed herinneren hoe hij altijd speelde. Meneer Hartman speelt een stuk voor Elizabeth dat Nat ook altijd heel mooi vond. Elizabeth wordt er helemaal geëmotioneerd van.
Elizabeth blijft zoeken naar de waarheid rond de dood van James en hoe hij z’n laatste dagen heeft beleefd. Ze krijgt een brief via een bonthandelaar van Charles, de kapitein van het andere schip. Daaruit blijkt dat hij zeer wreed was in zijn lage dagen.
Elizabeth verhuist samen met Benny en Isaac Smith, een neef van James. Later verbreekt Elizabeth het contact met Hugh. Hij zal altijd van haar blijven houden.
Benny gaat naar de universiteit om theologie te studeren. Hij wil dominee worden. Ook al iets wat Elizabeth niet begrijpt. Ze heeft niets met het geloof. Ongeveer een jaar later overlijdt Benny, hij was ziek.
Vlak voor Hugh sterft, stuurt hij haar een afscheidsbrief, waarin hij ook vraagt om hem niet te bezoeken. Hij wil het haar niet aandoen. Met zijn brief stuurt hij ook het laatste deel van het scheepsjournaal, dat hij eruit had gehaald om te voorkomen dat iedereen het kon lezen. Het is een wreed verhaal. Er blijkt min of meer uit dat James zich in zijn laatste dagen nogal raar gedroeg. Hij was blij om te sterven. Waarschijnlijk omdat hij dan niet thuis hoefde te komen zonder echt iets bereikt te hebben. Als Elizabeth het gelezen heeft, verbrand ze het.
Geen man, geen kinderen. Elizabeth woont in een veel te mooi huis samen met Isaac Smith. Tot ook hij sterft en ze helemaal alleen overblijft.
Boek en de verlichting
Het is een beetje onduidelijk of Elizabeth en James gelovig zijn of niet, want ze laten hun kinderen wel dopen en ook de begrafenis wordt in de kerk gehouden, maar ze gaan niet regelmatig naar de kerk. Ook is Elizabeth niet erg blij als ze merkt dat haar jongste zoon Benny zich buitengewoon sterk interesseert voor het christelijke geloof, maar ze houdt hem niet tegen.
Wat wel wat duidelijker te zien is, is dat Elizabeth wat meer zeggenschap heeft dan vrouwen uit vroegere tijden. In haar jeugd heeft ze onderwijs gehad, en later wilden haar vader en oom veel liever haar als boekhouder dan wie dan ook.
Het beheersen van de woeste natuur door het aanleggen van tuinen komt in dit boek sterk naar voren. James brengt van alle verre en onbekende gebieden waar hij komt planten en zaden mee. Een deel gaat naar de Koninklijke tuinen en een ander deel wordt in zijn eigen tuin gepland.
Ook de wetenschap komt in dit boek duidelijk naar voren. James vaart de hele wereld over om kaarten te maken en nieuwe landen te ontdekken en te verkennen. Daar schrijft hij objectieve verslagen, die vervolgens naar de koning gaan en bestudeerd worden.
Het aanvaarden van de werkelijkheid komt duidelijk naar voren wanneer Elizabeth alles verliest wat ze lief heeft. Bij haar eerste kind, Elly, heeft ze het er nog wel erg moeilijk mee en gaat ze elke dag naar het grafje. Later, als James, Nat en Jamie overlijden, ligt ze dagenlang op bed en wil ze niets. Na een tijdje weet ze de draad weer op te pakken en kan ze verder met haar leven.
Een ander kenmerk dat een klein beetje naar voren komt in dit verhaal, is de twijfel van James of zijn eigen kijk op de wereld wel de goede is. Waar andere mensen de vreemde volksstammen met hun rituelen, zoals kannibalisme, belachelijk maken en afkeuren, probeert James alles ook vanuit hun oogpunt te bekijken.
Informatie over de schrijfster
De schrijfster van het boek ‘De thuiskomst’ is Anna Enquist, ze is geboren op 19 juli 1945. Anna Enquist is een pseudoniem voor Christa Widlund-Broer. Haar vader was hoogleraar in de fysica en het verstand was bij haar thuis zeer belangrijk. Daarom ging Anna psychologie studeren. Toen Anna haar klaar was met haar studie psychologie, ging ze naar het conservatorium, waar ze ook afstudeerde. Na deze studie werd ze schoolpsycholoog aan het conservatorium. Naast haar baan als schoolpsycholoog deed ze een studie voor analyticus. Anna nam ontslag bij het conservatorium en werd fulltime psychoanalyticus.
Toen Anna volledig bezig was met psychoanalytica ging ze gedichten schrijven. Haar eerste gedichten stonden in een tijdschrift, de Maatstaf. Hiervoor kreeg ze een prijs. Ze schreef daarnaast ook nog een paar gedichtenbundels in de jaren 1991-1996. Voor een aantal van die bundels kreeg ze ook een prijs. De gedichten van Anna zijn somber. De gedichten hebben de thema’s onveiligheid, afscheid, wanhoop en eenzaamheid. Anna haalt haar inspiratie uit haar dagelijks leven.
Toen Anna 64 was, begon ze met het schrijven van boeken. Naast schrijfster was Anna ook nog steeds psychoanalyticus. Haar eerste boek heette ‘Het meesterstuk’ en kwam uit in 1994. ‘De thuiskomst’, het boek dat wij gelezen hebben, is het derde boek dat Anna geschreven heeft. Ze heeft dit boek uitgebracht in 2005, ze heeft er 8 jaar over gedaan om het boek te schrijven. Anna is getrouwd met een Zweedse cellist en is zelf pianist. Muziek speelt een grote rol in haar werk, zo is de hoofdpersoon in haar tweede boek ‘Het geheim’ een pianist en zijn veel van haar boeken begonnen met een muziekstuk. Anna haalt haar inspiratie ook uit muziek.
Anna heeft in 2002 het boekenweekgeschenk geschreven, wat ‘De ijsdragers’ heette. Het boek ging over een weggelopen dochter. In de zomer van 2001 overlijdt haar dochter door een dodelijk ongeluk op de Dam in Amsterdam. Dit ongeluk en het kwijt raken van haar dochter hebben geholpen het verhaal te voltooien.
Na een lang rouwproces kan Anna zich eindelijk weer concentreren op het schrijven. Ze begon weer met het schrijven van gedichten. Deze gedichten zijn extreem somber en verdrietig. Het eerste boek dat Anna schrijft na het overlijden van haar dochter is het boek ‘De thuiskomst’, wat wij dus hebben gekozen. Dit is de eerste historische roman die ze schrijft en ze heeft niet van te voren een schema opgesteld, wat ze normaal wel altijd doet. Alleen zonder schema zou ze naar eigen zeggen deze roman geschreven kunnen hebben. Het laatste boek dat ze geschreven heeft is het boek ‘Het contrapunt’. Dit is tevens een roman. Daarnaast heeft Anna nog een paar gedichtenbundels uitgebracht.
Waarom interesseert de schrijver zich in deze periode en waarom is het boek in deze periode geschreven?
Anna Enquist interesseert zich niet echt in deze periode. Al haar boeken, op deze na, zijn geschreven in de tijd waarin Anna op dat moment leefde. Die verhalen spelen zich dus recent af. Waar Anna zich wel interesseerde, waren de boeken over James Cook, een ontdekkingsreiziger tijdens de Verlichting. Ze las deze boeken niet omdat ze had bedacht dat ze een boek ging schrijven over het leven van deze man, maar voor haar plezier. Maar omdat Anna het leven van James Cook zo boeiend vond, is ze zich hier steeds meer in gaan verdiepen en besloot ze op een of ander moment hier een boek over te schrijven. Zoals ik al eerder heb verteld heeft ze niet van te voren een schema gemaakt bij het schrijven van dit boek en is ze gewoon begonnen met schrijven. Het boek is dus in deze tijd geschreven omdat James Cook toevallig in die tijd leefde.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden