Titelbeschrijving
Louis Couperus, De stille kracht. De Gids. 1900 (Uitgeverij Astoria. Benthuizen 2016)
Relevant over de auteur
Meerdere van Louis Couperus zijn literaire werken deelden een thema. Hij geloofde in de noodlot gedachte. Hij heeft zijn thematiek op deze wijze verwoord: “Het leven van de mens wordt bepaald door buiten hem staande omstandigheden waar hij geen grip op kan krijgen.” Deze thematiek komt ook voor in de romans ‘Eline Vere’ van 1888 en ‘Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan’ van 1906. Verder schreef Couperus meerdere belangrijke historische romans. Louis’ schrijfstijl behoort tot het naturalisme.
Samenvatting
Otto van Oudijck wandelt naar de haven voor een afspraak en denkt na over zijn residentschap. Van de zee komt een warme wind af. Later in het residentshuis aan het eten vraagt zijn dochter Doddy of zij die avond naar de binnenstad mag. Van Oudijck wil net nee zeggen wanneer zijn zoon hem vertelt dat hij meegaat. Iedereen weet eigenlijk of heeft een vermoeden van waarom Doddy zo graag naar de binnenstad wil.
De volgende dag komt de stiefmoeder van Theo en Doddy met de trein aan in Laboewangi met haar zoons Ricus en René. Dezelfde avond wordt er een steen door een van de ruiten gegooid. De buurvrouw Eva Elders vindt het ook vreemd. Samen met haar vrienden roddelt ze over wat er is gebeurd en waarom.
In het district Ngadjiwa heerst er oneerlijkheid. De regent is verslaafd aan gokken en heeft een deel van het loon van zijn administratie weggespeeld. Als resident zijnde grijpt Van Oudijck in en waarschuwt de oudere broer van de regent van Ngadjiwa. Deze verzekert Van Oudijck dat het allemaal in orde zal komen.
Na enkele weken is de resident het uiteindelijk zat en de regent van Ngadjiwa wordt ontslagen. De aankondiging zorgt voor dreigingen van opstanden binnen de Indische bevolking. De vrienden van Eva hebben onderhand een tafeldans uitgevoerd en vrezen het ergste. Tijdens het halfjaar festival gebeurt er hoewel niets. Het blijkt dat de resident de regentenfamilie heeft bezocht en hen verzekerd heeft dat er geen sprake zal zijn van een opstand. Enkele weken later stuit Léonie op een gif-spuitende pad in haar badkamer. Na dit gebeuren durft niemand de badkamer meer in gaan. Niet veel later is er niemand die de eerste etage nog durft te betreden.
De relatie tussen Léonie en Addy wordt ontdekt door Van Oudijck via Theo. Al lukt het Léonie hoewel om de situatie om te keren door te vertellen dat Addy haar had gevraagd om haar zegen om Doddy’s hand in huwelijk. Zonder veel tegenstribbeling, zoals hij enkele weken wel had gehad, gaat Van Oudijck erop in. De enige wens die hij zelf heeft is dat iedereen de vervloekte woning uit zal gaan. Dit lukt hem; Léonie ging terug naar Batavia en later Europa; Theo probeerde wat in Batavia maar belandde later ergens anders; en Doddy ging samenwonen bij haar echtgenoot.
Wat er op de eerste etage van het huis aan de hand was, wist niemand. De vermoeide resident was er met soldaten en generaals in gegaan. Niet veel later hadden ze een verklaring ondertekend dat ze er nooit over zouden spreken. Het duurde niet lang voordat Van Oudijck zijn positie als resident opgaf en verhuisde. De buurvrouw Eva ging niet veel later met haar familie terug naar Nederland. Voordat ze vetrokken zocht Eva de oude resident op om hem vaarwel te zeggen.
Verhaalanalyse
Ruimte
Het verhaal ‘De stille kracht’ speelt zich af in Laboewangi op het eiland Java in Indonesië. Indonesië behoorde tot 1963 tot het Nederlands Koninkrijk als kolonie. Laboewangi ligt in de buurt van Batavia. De gebeurtenissen nemen vooral plaats in de residentswoning, de woning van de secretaris Onno van Elders en omstreken. Het gebied waar de Nederlanders woonden was niet kenmerkend Indisch. De westerse en Chinese maatschappij heeft veel invloed gehad op de vorming van de binnenstad.
Het verhaal speelt zich af rondom wisseling van de 19de eeuw tot de 20ste eeuw. Dit is te duiden aan het feit dat de meeste romans geschreven rondom deze tijd in de tegenwoordige tijd werden geschreven sinds ze als een reactie op de maatschappij van toen dienden. Gezien het werk in 1900 werd uitgegeven kan men zeggen dat het in deze tijd, of kort ervoor, afspeelde. Couperus schreef ook historische romans, maar ‘De stille kracht’ is hier niet een van.
Personages
Otto van Oudijck is 48 jaar en resident te Laboewangi. Hij is een strenge en geleerde personage die de regels stipt volgt. Hij is gerespecteerd door zijn administratie en de lokale regentenfamilie. Van Oudijck is van Nederlandse afkomst en heeft een typisch Nederlands uiterlijk. Zo is hij bijvoorbeeld lang, heeft hij blonde haren en blauwe ogen. Zijn karakter vervaagt aan het einde van de roman. Hij is overwerkt en verliest zijn wilskracht en concentratie. De relaties van de resident zijn als volgt. Met zijn eerste vrouw kreeg hij Theo, met zijn tweede Doddy en met Léonie Ricus en René. Hij heeft geen goede relatie met ze.
Léonie van Oudijck is een 30-jarige vrouw die zich niet laat beïnvloeden door haar burgerlijke staat. De reden waarom dit haar nooit tot iets hindert is dat ze door iedereen geliefd is. Zo blijft zij altijd lachen en positief. Weinig mensen hebben haar kwaad gezien en dan nog is haar vriendelijke postuur moeilijk te haten. Dit weet Léonie goed en misbruikt dit meerdere malen, bijvoorbeeld wanneer ze iets van haar man wil hebben of wanneer simpelweg met een andere man naar bed is. Niemand kan haar iets weigeren.
Addy de Luce is Indisch en van de lokale regenten familie. Het vriendje van Doddy is een zogenaamde ‘womanizer’ en laat zich net zoals mevrouw Van Oudijck niet stoppen door relaties. Als Indische persoon vindt de resident het eerst niet prettig dat hij met zijn dochter omgaat, maar later wanneer Van Oudijck inziet dat dit de enige manier is om zijn vrouw van hem weg te houden gaat hij ermee op in. Addy de Luce wordt zo de verloofde van de dolblije Doddy die geen vermoedens meer heeft.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden