De sandwich door A.F.Th. van der Heijden

Zakelijke gegevens
Auteur: A. F. Th. Van der Heyden
Titel: De sandwich, Querido, Amsterdam, 1994, 8e druk (1e druk in 1986),159 pagina’s.

Eerste reactie: Keuze: Ik ging in de bibliotheek zoeken naar wat boeken die op de boekenlijst stonden. Alleen dit boek en nog een andere was er. Dus moest ik dit boek wel nemen. Bovendien had ik wel eens eerder een boek van hem gelezen, en dat beviel me wel. Inhoud: het was een vrij moeilijk boek (moeilijke woorden en zinnen) en voor mij ook vrij inhoudloos. Het boek had ook geen goed sterk einde. Ik hield hierdoor geen bijzondere gevoelens over aan het boek. Mijn eerste indruk was dus negatief.

Verdieping: Samenvatting: Het boek is (een soort) autobiografie. Hij is zelf de hoofdpersoon in het verhaal, en heeft de gebeurtenissen allemaal zelf meegemaakt. Het boek is dan ook geschreven in het ik – perspectief.

De hoofdpersonen die voorkomen zijn hijzelf (adriën), zijn vroegere vriendin (Karine) en een goede vriend (Frank). Adriën is 27 jaar en woont in Amsterdam. De andere 2 wonen daar ook.

Het verhaal kan ik verdelen in 3 delen. In het eerste deel bespreekt hij de gebeurtenissen met Frank, In het tweede die met Karine en in het laatste deel probeert hij een situatie te vinden waarbij ze samen zijn en uiteindelijk vindt hij die. 1e deel: Frank was een beetje een herrieschopper en crimineel. Hij handelde in drugs, dronk veel, en vocht ook wel eens. Hij dook vaak op de meest onverwachtte plaatsen op. Op een avond zat hij dronken op het balkon naar muziek te luisteren. Ineens kreeg hij het benauwd door de koude wind en viel achterover van het balkon. Hij was dood.

2e deel: Karine is een ongelukkig persoon. Ze vindt zichzelf lelijk en ziet van veel dingen de mooiheid niet in. Ook jongens vindt ze helemaal niet aantrekkelijk. Karine heeft veel problemen met o.a. haar ouders. Ze hield zich har hele leven ook verborgen voor andere mensen. Ze stelde zich niet open voor andere mensen. Adriën leert haar kennen als “het stuk van de school” hem vraagt of hij haar zusje mee wil nemen naar een feestje. Dat zusje is Karine. Ze weten niet echt goed hoe ze met elkaar om moeten gaan. Adriën hunkert maar steeds naar seks en zij weet niet wat zij daarmee moet. Ze groeien uit elkaar. Hij gaat veel uit en heeft bouwt een groot seksleven op. Op een dag doet hij het zelfs met een gehandiapte. Zij neemt dan een boerenpummmel, als tegnoffencief. Op dat moment zijn ze echt uit elkaar. Zij maakt dan nog een laatste bedevaart waarbij ze alle plaatsen bezoekt die wat voor haar betekenden. Uiteindelijk hangt ze zichzelf op in een boom in Nijmegen. Adriën is nu 2 dierbaren kwijt.

3e deel: Hij gaat nadenken over de 2 dierbaren. Ze staan beide zoals hij het zegt aan beide kanten van een Zwitserse berg. Beide graven naar elkaar toe maar ontmoeten elkaar niet door een rekenfout. Zo is het ook bij hem. Hij kende beide goed, maar elkaar kenden ze nauwelijks. Dan gaat hij in zijn herinneringen op zoek naar een situatie waar ze wel samen zijn. Uiteindelijk vindt hij die situatie. Dat is de situatie dat ze allemaal eindexamenfeestjes bezoeken en uiteindelijk allemaal op de stopen hangen. Karine heeft het koud en gaat om het warm te krijgen op Frank liggen. Maar ze heeft het nog steeds koud en wil dat Adriën haar helpt door er een sandwich van te maken. Maar hij gaat daar niet op in. De sandwich blijft onvoltooid. De rode draad door het verhaal is dat Adriën de 2 dierbaren samen te brengen.

Onderzoek van de verhaaltechniek: Het verhaal is geschreven in het ik- perspectief. Hij vertelt over wat hij allemaal heeft meegemaakt met hen. Het speelt zich af in Amsterdam ongeveer 20 jaar voor 1986, want toen schreef hij het verhaal. De plaats is niet belangrijk maar de tijd wel. Je kan zijn drank en seks - gedrag namelijk een beetje verklaren met de tijd waarin hij leefde. De hoofdpersonen zijn Adriën, Frank en Karine. Zie begin samenvatting.

Hij gebruikt veel moeilijke woorden en maakt lastige zinnen. Ook maakt hij veel gebruik van beeldspraak. Het verhaal is zo wat moeilijker te begrijpen. Ik moest bijvoorbeeld de situatie waarin Frank van het balkon viel 3x lezen voordat ik het echt begreep.

Op zoek naar de thematiek: Het thema van de tekst is het samenbrengen van herinneringen van Frank en Karine. Typerend daarvoor zijn de situaties dat hij herinneringen probeert op te halen en dat hij gaat twijfelen of zijn herinneringen wel kloppen en of hij ze wel allemaal onthouden heeft.

De titel “de sandwich” verwijst naar de situatie aan het eind van het verhaal. De situatie dat Karine hem vraagt samen met Frank een sandwich te maken. Volgens mij was dat de ultieme situatie dat ze samen waren, een geheel waren. Dat verwijst dus naar het thema: het samenbrengen van Frank en Karine. Adriën maakte alleen die sandwich niet af. Misschien gingen ze daardoor allebei dood, maar hij niet.

Plaats in de literatuurgeschiedenis: Het boek is voor het eerst gepubliceerd in 1986. Het boek vormd een onderdeel van zijn thema: de tandeloze tijd. A. F. Th. Van der Heijden werd in 1951 in Geldrop geboren. Hij probeert al vanaf zijn zestiende zelf boeken te schrijven. Toen hij twintig was, schreef hij zijn eerste boek: ‘Het bejaardentehuis op de dak van de hemel’. Dat boek is nooit uitgegeven. Zijn debuut boek heet ‘Een gondel in de herengracht’. Hiervoor kreeg hij de Anton Wachter prijs. Hij is vooral bekend geworden door zijn monumentale, nog niet voltooide, romancyclus ‘De tandeloze tijd’. Hij schrijft vaak over herinnering. Hij zoekt in zijn verleden en probeert zijn herinneringen te ordenen, zodat het een zinvolle samenhang krijgt.

Dit wil je ook lezen:

Zo schrijf je een goed opiniestuk

Beoordeling: Ik vond het over het algemeen een slecht boek. Het verhaal wekt bij mij geen echte emotie op, het bevat geen spanning en ook geen grappige stukken. Ik werd alleen maar triester van het boek, het gaf me een rottig gevoel. Het boek heeft dus eigenlijk wel een emotie bij me losgemaakt, maar daar was ik niet blij mee. Meestal lees ik een boek zo snel mogelijk uit als ik eraan ben begonnen, omdat het dan toch leukt blijkt te zijn, maar deze keer las ik het verhaal met tegenzin. Dat komt ook doordat het voor mij vrij moeilijk was geschreven. Veel moeilijke woorden en beeldspraak. Bovendien was het geen verhaal, iets dat achter elkaar gebeurd. Hij sprong soms ineens naar iets anders, waardoor ik weer even de draad kwijt was. Dat het boek niet een verhaal was, maakte het boek voor mij wel bijzonder. Ook goed van het boek vond ik de dubbelle betekenis van siuaties of titels. Maar dat was ik al wel gewend van Van der Heijden (weerborstels). Over het algemeen keur ik dit boek dus af.