De rode strik door Mensje van Keulen

~ Titel: De Rode Strik ~ Titelverklaring: ‘De strik van de stroper. Als die een vosje of een konijntje strikt, wordt hij rood’. Oom Leen zegt dat wanneer Bee een rode strik in haar haar heeft. ~ Auteur: Mensje van Keulen ~ Samenvatting: In het eerste hoofdstuk bezoekt Maria talberg haar zusje. Daarmee eindigt het verhaal ook. In die tussenliggende hoofdstukken wordt uitgelegd waarom Bee, haar zusje, in dat tehuis zit. Maria leidt een behoorlijk zelfstandig leven omdat haar moeder al vroeg weg moet om een kantoor schoon te maken. Haar vader is weggelopen en verder heeft ze alleen nog een vervelende nicht die in een saai dorp woont. Zij en haar zusje trekken veel met de buurtkinderen op. Wanneer haar moeder met een nieuwe vriend komt aanzetten zijn Bee en Maria daar niet blij mee. Ze noemen hem al snel de beestenman, omdat hij een winkel heeft met dierenbenodigdheden, maar ook omdat hij zelf een beest van een man is. De beestenman komt steeds vaker en neemt hun ook mee op vakantie. Bee en Maria verzetten zich in stilte steeds meer tegen zijn opdringerige en luidruchtige manier van doen. Al vrij snel vinden ze dat hij weg moet, het liefst dood. Ze bidden en smeken om zijn dood, als dat niet helpt blijkt Maria in staat te zijn om hem te vermoorden. Maria’s moeder krijgt tijdens het eten een bloeding en moet naar het ziekenhuis. Bee en Maria weten niet wat er aan de hand is en geven de beestenman de schuld, ze denken dat hun moeder dood gaat. Wanneer hij ’s avonds thuiskomt en het konijn van hun de nek om wil draaien slaat Maria hem met een pan op zijn hoofd. Hij stort in elkaar en Maria sleurt hem samen met Bee de gang in en laat hem daar van de trap rollen. Zo wil ze laten lijken dat hij van de trap is afgevallen. Bee gaat daarna naar bed en Maria gaat tv kijken. Ineens staat Bee te schreeuwen en ziet ze de beestenman omhoog komen. Maria doet haar hand voor Bee’s gezicht en begint op zijn hoofd te trappen. Hij valt weer naar beneden en Maria belt mevrouw Mees, de buurvrouw. Die regelt verder alles wel. Bee heeft sinds die tijd niets meer gezegd, hetgeen waar het boek me begint. ~ Typering van de hoofdpersonen: · Maria Talberg: Maria is de hoofdpersoon. Ze is 11 jaar, geen braaf meisje en haalt veel kattenkwaad uit met de buurtkinderen. Haar vader is weggelopen, dus ze leeft samen met haar moeder en zusje (Bee) in een flat, in een wijk in Den Haag. Ze heeft het er erg moeilijk mee wanneer de neef van haar vader (en de nieuwe vriend van haar moeder) bij hun komt wonen. Ze vindt hem niet aardig, beter nog, ze haat hem! Hij lacht haar uit, en verbied & verplicht haar allerlei dingen. Bovendien denkt ze dat hij haar moeder kwaad doet. Daarom vermoord ze hem, nadat Bee dat een keertje had voorgesteld. Maria is ook de gene die het verhaal (in de ik-vorm) verteld. Ze vertelt heel nauwkeurig over wat ze als kind meemaakt. Het wordt in korte zinnen (en korte hoofdstukjes) verteld. · Bee Talberg: is 9 jaar en het zusje van Maria. Waarschijnlijk is ze heel intelligent want ze mag een klas overslaan. Ze is bang voor wormen en vindt de vriend van haar moeder ook niet aardig. Hij pest haar ook (meestal in de vorm van jennen) en een avond als ze in bed ligt stelt ze voor om Leen ‘gewoon’ te vermoorden, dan waren ze tenminste van hem af! Bee draag altijd kinderachtige, gekleurde linten in haar haren. Ze heeft geen lievelingskleur, maar houdt net als Maria niet van oranje. Bee draait vaak woorden om, een gewoonte die ze al van kinds af aan heeft. · (moeder) Maria Talberg: is aardig en heel nuchter. Ze werkt hard omdat ze er alleen voor staat. Wanneer de neef van haar ex-man langs komt zwicht ze voor hem. Hij rookt, drinkt en praat plat, allemaal dingen waar zij niet van houdt. Ze wordt zwanger en krijgt een miskraam. (Dat is de bloeding die ze tijdens het eten kreeg.) Maria houdt van haar kinderen, maar wanneer Leen streng tegen hun is, durft ze hem niet tegen te spreken en voor hun op te komen. · Leen Talberg: de neef van moeders ex-man. Hij heeft een dierenwinkel, waar hij illegaal gesmokkelde tropische dieren verkoopt. Hij heeft net zoals Maria’s en Bee’s vader tijdens de WO II in het vreemdelingenlegioen gediend. Daardoor heeft hij geen paspoort en kan dus niet naar het buitenland. Leen vind Maria en Bee niet echt aardig, en onderneemt ook niet veel pogingen om dat niet te laten blijken. Hij krijgt al snel de bijnaam ‘de beestenman’. Leen wordt met een pan op zijn hoofd geslagen door Maria, wanneer hij hun konijn (die hij hun zelf had gegeven) probeert te wurgen. Daarna gooien ze hem in van de kelder gat, waardoor hij overlijdt. · Cor Talberg: Cor (ik neem aan dat hij zo heet*) komt niet in het verhaal voor, maar word wel vaak genoemd. Hij is de vader van Maria en Bee, de ex-man van (moeder) Maria, en Leen Talberg is zijn neef. Cor heeft tijdens de WO II in het vreemdelingenlegioen gediend. *= zijn naam heb ik afgeleid uit dit stukje van het boek (p.84): “‘Ik heet eigenlijk Cornalia, naar mijn vader’, zei Bee. …”
~ Thema: Maria en Bee Talberg wonen samen met hun moeder in een flat. Het is niet erg duidelijk waar hun vader is. Op een dag komt Leen Talberg (de neef van hun vader) langs & trekt hij bij hun in. Bee & Maria zijn hem op ten duur zo zat, dat ze hem vermoorden wanneer hij een poging waagt tot het wurgen van hun konijn. ~ Motieven: Machteloosheid (wanneer Maria weer eens word beschuldigd van iets waar zij niet alleen schuld aan heeft), haat (de haat die Maria en Bee voor Leen Talberg voelen), vriendschap (de vriendschap tussen Maria en haar vriendinnen word vaak duidelijk gemaakt als ze elkaar geheimen vertellen, etc.), Stiekemheid (het stiekeme roken van Maria en haar vriendinnen, en de plannen die Maria en Bee samen stiekem maken), de hartvormige tatoeage die Leen op zijn borst heeft (deze word best vaak genoemd in het verhaal, terwijl hij eigenlijk helemaal geen –grote– rol speel in het verhaal!). ~ Tijd: Het speelt zich af in de jaren vijftig, gezien de spelletjes die de kinderen nog op straat kunnen spelen. Dit kan je ook afleiden aan de scholen waar Maria en Bee heen gingen, ze moesten naar een nonnenschool en daarna naar een hogere school voor meisjes, of een huishoud school. *** Mensje van Keulen is zelf in Den Haag geboren en heeft daar in de vijftiger jaren als kind gespeeld. Vandaar dat de spelletjes die de kinderen spelen ook helemaal kloppen met die tijd. Het zijn haar eigen jeugd spelletjes.*** - Ik denk dat er bijna een jaar voorbij gaat in het boek, omdat Maria van groep 8 naar de 1e klas gaat. - Het boek telt in totaal 205 pagina’s. ~ Plaats: Hhet verhaal speelt zich grotendeels af in de plaats waar Maria en haar familie woont, een flat in een wijk in Den Haag. ~ Genre: Het is een boek met het genre drama, omdat Bee & Maria het erg moeilijk hebben met de komt van Leen Talberg, en hem op ten duur zelfs vermoorden! Dat noem ik toch wel dramatisch… ~ Extra info: Recensies over De rode strik: In de artikelen en documentaires die de afgelopen jaren over (serie)moordenaars zijn
gemaakt, wordt opvallend vaak gesteld dat de daders weliswaar een onevenwichtige

jeugd hebben gehad, maar verder uiterlijk het leven van een modale burger leiden. Mensje van Keulen draagt in deze ragfijne roman haar exemplaar bij. Aan de rode
strik is hoegenaamd niets bloedstollends te ontdekken - en net dàt is horribel, want toch wordt er een moord met voorbedachten rade in gepleegd, en staat uiteindelijk Maria nog met beide beentjes op de grond(…) een subtiele thriller. - Arjan Peters in De Volkskrant. …lof voor haar stilistische vaardigheid (…) gevoel voor suspense - Alle Lansu in Het Parool. …een wereld waarin de taal de baas is - Doeschka Meijsing in Elsevier. …een spannend verhaal vol onheilspellende tragiek waarin de schrijfster een
geraffineerd spel speelt met het ethisch gevoel van de lezer(…) Beelden van afschuwelijke, vieze, enge dingen roepen onmiddellijk het eigen kindergevoel op. Bij het zien van 'magere vingers waarvan er twee aan de binnenkant zo donker waren als tabak' denkt Maria: "Als je zulke vingers in je mond hield, werd je tong er bitter van" en griezelt de lezer met haar mee. Een subtiele vooruitwijzing naar wat er
tijdens de moordpartij gebeurt. Op die manier leidt de schrijfster je de geheimzinnige
wereld van Maria binnen, een kinderwereld vol angsten, gegriezel om vieze dingen
als een emmer vol krioelende wormen, ruzietjes met buurkinderen, leugentjes en
pesterijen. (…) razend knappe dialogen en duivels goed geschreven. - Ingrid Hoogervorst in De Telegraaf. Korte Biografie van Mensje van Keulen: Mensje van Keulen werd op 10 juni 1946 geboren in Den Haag als Mensje Francina van der Steen, roepnaam Mennie. Ze heeft een zoon en woont in Amsterdam. Van 1970 tot 1972 was ze redacteur van Propria Cures waarvoor ze schreef en literaire en politieke cartoons tekende. Hierna maakte ze te zamen met o.a. Gerrit Komrij, Theo Sontrop en Martin Ros acht jaar deel uit van de redactie van het literaire tijdschrift Maatstaf. Haar eerste verhaal (Een bruiloft) werd gepubliceerd in 1969 in Hollands Maandblad. Haar debuut Bleekers zomer verscheen in 1972. Met de woorden :'Dit is het.' begon de eerste recensie (door K.L. Poll in NRC Handelsblad) op deze bejubelde en al vele malen herdrukte roman die inmiddels tot de klassieken in de Nederlandse literatuur wordt gerekend. In het autobiografische Olifanten op een Web (1997), dat Mensje naar aanleiding van de dood van haar moeder schreef, is veel over haar jeugd, latere belevenissen en haar schrijverschap te vinden. Verschenen titels (Uitgeverij Atlas): Bleekers Zomer (roman; 1972) Allemaal tranen (verhalen; 1972) Van Lieverlede (roman; 1975) De avonturen van Anna Molino (schelmenballade; 1979) Overspel (roman; 1982) De Ketting (verhalen; 1983) Engelbert (roman; 1987) De lach van Schreck (reisverhalen; 1991) Geheime Dame (biografie over Maarten 't Hart als dame; 1992) De rode strik (roman; 1994) Olifanten op een web (autobiografische roman; 1997) Het vroege werk (heruitgave van werk uit de jaren zeventig; 2000) De gelukkige (roman; 2001) Het andere gezicht (verhalen; 2003) kinderboeken (verschenen bij de uitgeverijen Querido en Leopold): Tommie Station (1985) Polle de orgeljongen (1987) Vrienden van de maan (1989) Van Aap tot Zet (gedichten 1990) Meneer Ratti (1992) Snottebel Lies (gedichten 1994) Pas op voor Bez (1996) Tien stoute katjes (aftelvers 2000) Mijn mening: Ik vond dit een leuk boek om te lezen, en het verhaal bleef altijd leuk en spannend. Ik vond de manier waarop dit boek is geschreven erg apart. (de korte zinnen, de korte hoofdstukjes, volwassen onderwerpen die heel kinderlijk beschreven waren) Er werd over allerlei dagelijkse dingen geschreven, zonder dat je nou eigenlijk wist waar het om ging. Maar langzamerhand werd het verhaal stukje bij beetje duidelijker. Dat vind ik leuker dan als je in het begin van het boek al word verteld waar het verhaal om draait. Het boek begon eigenlijk bij het einde van het verhaal. (het stukje dat Bee niks wou zeggen.) Het hele boek vraag je jezelf af waarom, maar aan het einde van het boek wordt dan eindelijk verteld wat de aanleiding tot haar zwijgen is. Dat houdt vooral de spanning in het verhaal. Ik vind dat de hoofdpersonen goed beschreven zijn, en je kon je goed met ze inleven. Ik identificeerde me het meest met Maria, alhoewel ik vind dat ze aan het einde van het boek toch wel een beetje doordraaide… Ik had het meeste medelijden met Bee, omdat ze vaak werd buitengesloten bij spelletjes, en ook omdat ze zo’n moord eigenlijk helemaal niet aan kon. (ze besefte eigenlijk helemaal niet wat ze nou eigenlijk zei, toen ze voorstelde om Leen ‘gewoon’ te vermoorden.) De persoon die ik een beetje verafschuwde, was Leen Talberg. Maar dit kwam grotendeels door de negatieve beschrijvingen die gegeven werden door Maria en Bee. Ik had trouwens nog nooit eerder een boek van Mensje van Keulen gelezen. Ik had dit haar boek gekozen, omdat er ook een verhaal van haar in ons Nederlandse literatuur boek staat. Ik zocht in de bibliotheek eigenlijk naar de titel van dat verhaal, maar toen ik die niet kon vinden nam ik ‘De rode strik’ maar mee. Ik had geen flauw idee waar het boek over ging, en hij leek me eigenlijk ook niet echt leuk… Maar na een paar bladzijdes veranderde mijn mening totaal, en kon ik het boek bijna niet meer wegleggen! Ik vind ‘De rode strik’ uiteindelijk dus een leuk, spannend boek, en het is echt een aanradertje. Ook ben ik van plan om zeker meer boeken te lezen van Mensje van Keulen!