Verschenen in: 1997 2e druk Aantal blz.: 156 Genre: Autobiografische roman Motivatie De naam ‘Kader Abdolah’ klonk me bekend in de oren. Na nader onderzoek bleek hij een allochtone Nederlander te zijn. Het leek me interessant om eens een boek van hem te lezen. Eerste persoonlijke reactie Het boek was interessant om te lezen. Ik ben een beetje te weten gekomen hoe een allochtoon over Nederland denkt. Ik vind het boek herkenbaar, omdat ik wel meer buitenlanders heb gezien of allochtonen met zulke moeilijkheden over Nederlandse cultuur, ik bedoel daarmee buitenlanders die van azielcentrum naar nieuwe huis gaan in een andere land met een andere cultuur. Ik vind het boek begrijpeljk, omdat ik best kan begrijpen dat het moeilijk is om het verleden en je cultuur achter je laten en om een nieuwe cultuur te leren kennen. Ik vind het boek mooi, omdat er veel waargebeurde verhalen in voor komen en daar ben ik altijd geïnteresseerd in. Het is ook wel een leerzaam boek, omdat wie weinig of niet veel weet over de allochtonen of buitenlandse cultuur en wil weten wat ze allemaal mee maken raad ik ze aan om dit boek te lezen. Korte samenvatting Een vluchteling, ‘Bolfazl’ genaamd, krijgt een huis aangeboden naast een zekere René in een dorp aan de IJssel. Hij leefde nog in twee werelden, de ene besloeg Iran waar hij vandaan kwam. De andere was zijn nieuwe plek aan de IJssel in Nederland. Bolfazl moest erg wennen aan de nieuwe cultuur. De buurt bood hem afgedankte spullen aan, wat hij als een belediging ervoer. René leefde op dat moment samen met een andere man die Bolfazl Moka Moka noemde, omdat hij z'n naam niet kon onthouden. Anderhalf jaar later kwam zijn moeder op bezoek. Zij moest niets weten van de homofiele René, die van haar een foto had gemaakt. Moeder wilde precies weten waar Mekka lag. Bolfazl zei dat ze zich richting de kerktoren, die juist boven de dijk uitkwam, moest richten. Op een dag was ze overstuur, de kerk was weg. Het was mistig die dag. René had echter een windwijzer, een ijzeren haan. De haan gaf voortaan Mekka aan. René had ook een dochter, Miranda genaamd, wie al gauw het huis zou verlaten. Bolfazl zat enkele dagen later op uitnodiging in de tuin bij René een glas wijn te drinken. René had al een fles leeg voor zijn glas leeg was. Ze praatten over hoe zij hun vrouwen hadden leren kennen. Er stonden na een tijd veel lege flessen op het punt te vertrekken, de reis van de lege flessen. Moka Moka woonde niet veel later niet meer bij René. René zat sollicitatie- brieven te schrijven.Na een tijdje kreeg Bolfazl een baantje aangeboden, hij moest mest verscheppen. Toen hij na maanden lang werk poolshoogte nam bij René, was deze er niet meer. Er hing nog één pruim aan de boom. Als die zou vallen, kwam René niet meer terug. Maar die kwam terug, met grijs lang haar en een baard. Hij was verward en werd opgenomen. Het huis van René was een tijd gesloten. René was voor hem de verbinding met de rest van de buren, maar die was er niet meer. Bolfazl werkte in de blikfabriek. Na z'n werk ging hij naar de bibliotheek om precies om vijf uur naar huis te gaan, net als de andere mannen in de wijk. Hij kwam René tegen, maar zwaar onder de kalmeringsmiddelen herkende die hem niet. Toen Bolfazl merkte dat René z'n verleden niet meer herinnerde en niet meer wist wie Bolfazl was, realiseerde hij zich dat ook hij zich maar met moeite zijn eigen verleden kon herinneren, de geur van zijn eerste meisje bijvoorbeeld. Hij realiseerde zich dat z'n gezin uit elkaar begon te vallen. Wat had hij hen nog te bieden? In z'n vaderland was hij een man met perspectief, hier een zoeker naar kortstondige baantjes. Hij zat in een dal. Hij ging op bezoek bij René op diens nieuwe adres. René liet hem een schilderij zien van een trein. Toch kon Bolfazl geen woorden meer vinden. Het dossier René was in hem gesloten, z'n gevoel was weg. En voor wie weg was heb je geen woorden meer. Z'n vrouw en z'n zoon waren Bolfazl in het Nederlands ver vooruit. Hij hoefde in de fabriek ook niets te zeggen, alleen de productielijn in de gaten te houden. Toen ging de telefoon, René: hij was dood, zelfmoord. Hij had zich voor de trein geworpen. In een afscheidskaart had hij haar geschreven dat hij gecremeerd wilde worden en dat alleen zij twee aanwezig mochten zijn. Zelfs z'n dochter was niet welkom. Anneke, de ex van René, kwam op bezoek. Bolfazl werd weggestuurd bij de blikfabriek. Toen kreeg Bolfazl een nieuwe buurman, Jacobus. Bolfazl hielp hem met het plaatsen van een nieuwe antenne op het dak. Deze kwam in plaats van de windhaan die eerder op het dak werd geplaatst, zodat de moeder van Bolfazl wist waar Mekka lag, die was nu niets meer dan een roestige herinnering. Hij kreeg nieuw werk, bij het gemeentelijk depot van dossiers. Z'n huwelijk liep steeds slechter. Z'n vrouw had werk gevonden bij een chocoladefabriek. Ze ging een leven voor zichzelf opbouwen. Jacobus vulde geleidelijk de lege plek van René op. Toch kon hij geen vriendschap met hem opbouwen. Een vrouw kwam, Mary Rose, de vrouw van Jacobus. Mary Rose‘s vader was gestorven in Mexico van een hartaanval. De vrouw van Bolfazl wilde niet met haar praten omdat haar Nederlands dan achteruit zou gaan. Wat was Mary Rose eigenlijk voor hem, hoop, rust? Miranda de dochter van René, stuurde een felicitatiekaart naar hem, omdat hij 40 werd. Zij zocht dus contact met hem. Hij ging naar haar toe in Groningen. Zij verbaasde zich over zijn Nederlands. Toen ging hij ook naar Anneke en haar nieuwe vriend. Hij voelde zich als iemand die uit een slaap van vijf, zes, zeven jaar ontwaakte, omdat hij de taal een beetje onder de knie kreeg. Hij vertelde aan de vriend het verhaal van de fles en de reis van de lege flessen. Ze dronken oude jenever. De vriend maakte een schilderij van hem, die zich niet verzette. Het was de vlucht, een verlengstuk van de ballingschap. Kader Abdolah stamt uit een familie met een lange traditie in de Perzische literatuur en woont sinds 1988 in Nederland. Voor zij eerste Nederlandse verhalenbundel ‘De adelaars’ kreeg hij ‘Het Gouden Ezelsoor 1993’. Zijn tweede werk ‘De meisjes en de partizanen’ werd bekroond met het ‘Charlotte Kohlerstipendium’ en stond op de longlist van de ‘AKO literatuurprijs’ en de ‘LIBRIS literatuurprijs’. Abdolah is vaste columnist van ‘de Volkskrant’. De landelijke pers was lovend over zijn werk. Ook internationaal breekt Abdolah door. Aangezien Abdolah zelf uit Iran komt zou het heel goed kunnen dat de gebeurtenissen en gedachten autobiografisch zijn. Voor zover ik weet is Abdolah echter geen vluchteling, maar als goed schrijver zal hij natuurlijk ook aanpassingsproblemen hebben gehad. Relatie tussen tekst en literatuurgeschiedenis

Er is geen stroming in de literatuur waarbij je deze tekst kunt indelen. De hoeveelheid allochtone schrijvers in Nederland valt dan ook in het niet in vergelijking met autochtone schrijvers. Relatie tussen tekst en maatschappij
Het werk heeft zeker een maatschappelijke boodschap. Abdolah weet heel mooi te beschrijven wat een buitenlander meemaakt en welke problemen hij ondervindt bij de aanpassing aan de gevestigde cultuur. 3. Verdieping I De schrijver wil de lezer duidelijk maken wat al die vluchtelingen mee maken en hoe ze dat gaan oplossen terwijl ze niet echt goed Nederlands kunnen spreken en begrijpen en hij wil duidelijk maken dat niet iedereen moet denken dat de vluchtelingen het gemakkelijk hebben als naar Nederland komen of andere landen van de hele wereld. In de verhaal komen veel open pleken voor want, de schrijver wilt het duidelijk maken maar dan moet je wel een paar hoofdstukken lezen voordat je begrijpt wat er aan de hand is in de verhaal bijvoorbeeld een stuk in het verhaal dat wordt verteld dat Bolfazl graag zou willen wetene waarom en hoe zijn ex-buurman is overleden maar daar komt hij pas na vier hoofdstukken achter. De belangrijkste open plekken zijn is het verhaal: -Waarom René nooit iets over zijn dochter Miranda vertelde? -Waarom Miranda zo opeens weg ging van huis? -Waarom ze niets van zichzelf liet horen totdat zijn vader dood ging? Op die vragen is er maar één antwoord en dat is dat Miranda nooit te vaak biij zich vader kwam omdat ze niet veel van hem wou weten omdat haar vader homo was en als ze toch een keer kwam was het nooit te persoonlijk en toen haar vader stierf wou ze alleen aan iemand vertellen wat haar gevoelens voor haar vader was en daar kom je pas achter als je een paar bladzijde bij het einde van het boek bent. De belangrijkste vraag die steeds in de open pleken word opgeroepen is: „Waarom René is dood gegaan of om duidelijk te zijn zelfmoord heeft gepleegd.“Deze vraag word niet echt duidelijk gemaakt maar er wordt wel verteld wie misschien hem heeft aangereden maar daar blijkt ook een vraagteken achter te zitten. Er komen geen open plekken die de lezer zelf moet invoelen of zelf moet uitzoeken alles word uitgelegd hoe meoilijk ook het wordt uitgelegd je begrijpt het later toch. Het eerste maniplatie techniek is dat er wordt verteld dat Bolfazl van zijn vrouw wil scheiden maar er wordt nooit duidelijk gemaakt waarom en wanneer en hoe maar het gebeurd ook nooit er ziet een beetje spanning in maar die spanning word nooit uitgebreider. Ik heb zelf geen duidelijke spanningsboog kunnen vinden. Het verhaal is eigenlijk een aaneenschakeling van gedachten en gebeurtenissen. 4. Verdieping II De onderwerp ‘De reis van de lege flessen’ slaat op een herinnering aan zijn grootvader. In z'n huis was een kelder met lege flessen, al eeuwen. Ze vertelden over de doden en de geheimen van de mannen in het huis die er niet meer waren. Toen opa stierf haalde oma alle flessen en wierp ze in de rivier, waar ze aan een lange reis begonnen. Deze herinnering kwam bij Bolfazl boven toen hij bij René een glas wijn dronk. Na een tijd stonden er veel lege flessen, die ook aan een reis zouden beginnen. Het onderwerp was redelijk origineel. In die zin dat het goed beschreven en zeer realistisch was. Het onderwerp had heel interessant kunnen zijn als er iets meer spanning had gezeten. Het was wel herkenbaar met mezelf, want ik ben een Nederlander, maar toch een buitenlander. Ik denk dat de eenzaamheid en de nieuwsgierigheid in dit boek zeer belangrijk zijn. Ze worden ook heel duidelijk naar voren gebracht. De gebeurtenissen hadden net zoals het onderwerp iets meer spanning mogen bedragen maar ze waren wel heel duidelijk. De personages waren zeer realistisch. Je kon je goed inleven hoe de hoofdpersoon maar ook de bijpersoon zich voelde. · Bolfazl: hij is een vluchteling naar Nederland gekomen. Vanuit zijn ogen maken we het verhaal mee. Hij is een 33-jarige Iraniër en heeft moeite met de Nederlandse cultuur. · René: de buurman van Bolfazl. Hij is de enige houvast die Bolfazl in het vreemde Nederland heeft. Als René later verhuist, heeft Bolfazl daar dan ook grote moeite mee. · Moka Moka: de homofiele vriend van René. Deze speelt niet zo’n grote rol in het verhaal. Omdat René de Nederlandse naam van hem niet kon onthouden, had hij deze zelf een naam gegeven: Moka Moka. · Jacobus: de nieuwe buurman van Bolfazl. Hij is treinconducteur en verwoed fan van zendapparatuur. Bolfazl denkt zelfs dat hij de man is op de trein zat toen Rene zich ervoor wierp. Ook al is hij de nieuwe buurman, hij zal niet dezelfde band met Bolfazl krijgen, zoals René die met Bolfazl had. · Miranda: de dochter van René. Zij wordt door Bolfazl Mietra genoemd. Als Bolfazl later in Groningen bij haar komt, doet ze hem denken aan het eerste meisje dat hij had in Iran. · Mary Rose: de vrouw van Jacobus. Haar vader in Mexico was gestorven. De vrouw van Bolfazl wilde niet met haar praten omdat haar Nederlands dan achteruit zou gaan. Bolfazl sprak wel met haar. Hij putte hoop en rust uit haar. Waarschijnlijk omdat zij dezelfde aanpassingsmoeilijkheden doormaakte die hij ook gekend had. Het verhaal opbouw was heel origineel. Door de hele tijd te verwijzen naar de verschillende verhalen bleef het verhaal nog wel een beetje leuk. De overlappingen en sprongen zijn niet te groot waardoor je goed de loop van het verhaal kan volgen. De woordkeuze was makkelijk. De woorden en zinnen waren niet te moeilijk gemaakt en daardoor was het boek lekker soepel te lezen. De gebeurtenissen konden wat ruimer omschreven worden maar dan werd het boek waarschijnlijk ook saaier om te lezen. In totaal helemaal geen slecht boek. Alleen had er iets meer spanning in gemogen om de echte aandacht te houden. Evaluatie Ik vind het boek herkenbaar, omdat ik wel meer buitenlanders heb gezien of allochtonen met zulke moeilijkheden over Nederlandse cultuur. Ik vind het boek begrijpeljk, omdat ik best kan begrijpen dat het moeilijk is om het verleden en je cultuur achter je laten en om een nieuwe cultuur te leren kennen. Ik vind het boek mooi, omdat er veel waargebeurde verhalen in voor komen en daar ben ik altijd geitreseerd in. Het is ook wel een leerzaam boek, omdat wie weinig of niet veel weet over de allochtonen of buitenlandse cultuur en wil weten wat ze allemaal mee maken raad ik ze aan om dit boek te lezen. En ik zal het volgende keer de andere boeken van ‘Kader abdollah‘ lezen, als het mag. Ik vond de verdiepingsopdrachten in het begin moeilijk, want ik begreep helemaal niks van dat komt dat ik nog nooit zo’n boekverslag gemaakt, maar ik kreeg het door met het hulp van mijn zusje. Ik hoop dat de volgende keer makkelijker zal gaan met een boekverslag, want dan snap ik het al.