Een met een krachtige inhoud.
Amsterdam 2008 (eerste druk).
Motivatie van de Boekkeuze:
Ik heb de Pianoman gekozen om te lezen omdat ik er toevallig over hoorde in de tijd dat ik een boek uit moest kiezen om te lezen. Ik ben toen naar de bibliotheek gegaan en heb de achterkant gelezen. “De eerste drie jaar van zijn leven sprak Thomas Boender geen woord. Zijn vader Jelle en zijn moeder Tsjitske zeiden alleen het hoognodige tegen elkaar”. Dat zijn de twee zinnen die op de achterkant staan als korte introductie. Deze kort maar krachtige introductie sprak mij erg aan en ik wou het boek graag lezen.
Samenvatting:
In het huis van Thomas Boender, de enige zoon van Tjitske en Jelle Boender, wordt nauwelijks gesproken. De eerste drie jaar van zijn leven sprak Thomas geen woord, terwijl zijn norse ouders alleen het hoognodige tegen elkaar zeiden.
De laatste jaren op de basisschool zit hij bij meester Schaafstra in de klas, die verder geen extra aandacht aan hem besteedt.
Hij probeert het vmbo uit, maar na twee jaar vindt Thomas’ z’n vader (Jelle Boender) dat het tijd dat hij gaat werken en zo komt hij terecht in een fabriek waar fietsbanden gemaakt worden.
Als hij achttien jaar oud is houdt hij het niet meer uit thuis en gaat hij weg, met slechts een handjevol geld op zak. Hij besluit met de trein naar Amsterdam te gaan, waar hij op de Dam al snel Chris ontmoet; een Engels meisje dat in zilverkleurige kleding als levend standbeeld haar geld verdient. Ze maken kennis en Chris neemt hem mee de stad in. Thomas betaald haar eten en ze nemen samen een kamer in een jeugdherberg. In die jeugdherberg ontmoeten ze twee Amerikanen. Zij gaan op weg naar Parijs en willen Thomas en Chris wel meenemen als zij de helft van de benzinekosten op zich nemen. Thomas wil daar maar al te graag voor betalen en zo gaan ze met z’n vieren op weg naar Frankrijk. Onderweg wordt hij door één van de jongens in een tankstation nog seksueel bevredigd. Hij begint steeds meer te twijfelen aan zijn eigen geaardheid.
In Parijs nemen ze afscheid van elkaar en Chris neemt haar rol als levend standbeeld weer in en haalt wat geld op. Thomas betaald weer voor een slaapplaats voor hen, hij merkt dat hij het een fijn gevoel vindt om te betalen voor haar. Chris wil graag seks met hem, maar hij reageert niet, hij wil Chris liever als een soort zusje blijven zien.
Ondertussen, in het Friese dorpje, merkt juf Jenny dat Thomas weggelopen is van huis. Hij gaat langs bij Jelle en Tjitske Boender, die nog altijd nauwelijks spreken. Ze maken Jenny duidelijk dat ze niet van plan zijn aangifte te doen en dus kan Jenny verder niks meer uitrichten.
In Parijs begint het te regenen en besluit Chris dat ze graag weer terug wil naar Engeland. Samen met Thomas neemt ze de boot naar Dover. Als ze eenmaal aan de kant zijn, vraagt Chris hem om zijn paspoort. Onwetend als hij is geeft hij zijn pasoort aan Chris zonder te vragen wat ze ermee van plan is. Als hij later uit het toiletblok komt is Chris verdwenen. Nu hij alleen is achtergebleven weet hij niet goed wat hij moet doen en hij begint een beetje rond te zwerven. Hij regelt een lift van een vrachtwagenchauffeur die hem naar het noorden van Engeland brengt. In Sheerness wordt hij afgezet en de chauffeur gaat verder. Een beetje moedeloos loopt hij rond en uiteindelijk stapt hij aan boord van een bootje. Hij valt in slaap en zodra hij wakker wordt merkt hij dat hij ver van de kust afgedreven is. Zodra hij weer aan wal staat ziet hij een agent die hem toespreekt.
Omdat Thomas op geen van zijn vragen reageert zet de politieagent hem af bij een psychiatrisch ziekenhuis. Daar ontfermt de dokter Mc.Laren zich over hem, maar ook hij krijgt geen woord uit Thomas. Wel speelt Thomas op een piano in het ziekenhuis alle nummers die juffrouw Jenny hem ooit heeft geleerd. In het ziekenhuis beginnen ze hem de pianoman te noemen, en zo wordt hij ook door de pers genoemd. In kranten en op internet wordt er gezocht naar bekenden van Thomas, maar er komen enkel loze berichten binnen.
In het dorp ziet de oude meester Schaafstra in de krant een foto staan van Thomas. Met de foto gaat hij naar juffrouw Jenny, die meteen actie onderneemt en naar het ziekenhuis belt.
Eerste persoonlijke reactie:
Toen ik het boek uit had moest ik wel even nadenken voordat ik überhaupt wat kon verzinnen als eerste persoonlijke reactie. Er waren zoveel dingen die door mijn hoofd schoten dat ik niet precies wist welke reactie ik moest opschrijven. Het boek was, naar mijn mening, zeker makkelijk om te lezen maar het heeft echt een waardevolle inhoud in verband met de motieven die er gebruikt worden. Het is aan de ene kant ook wel een beetje een zielig boek. Ik kan niet zeggen waarom het een zielig boek is maar je voelt dat het een sombere invloed op je heeft tijdens het lezen. Misschien komt dit wel omdat je tijdens het lezen medelijden krijgt met Thomas. Het effect wat het boek op mij heeft uitgeoefend is dat ik nu inzie hoe belangrijk zwijgen kan zijn en hoeveel je daarmee kan bereiken. Ook heb ik gelezen dat muziek en taal een zeer grote invloed in je leven kunnen spelen.
Verdiepingsopdrachten:
Open plek
1. De meest opvallende open plek in het hele verhaal vind ik de naam van het dorpje waar Thomas woont, namelijk het plaatsje “D”. Ik heb mijn gedachte over dit dorpje al in de samenvatting geplaatst dus zoals je kan zien denk ik dat het Drachten is maar daar ben ik natuurlijk niet zeker van. Deze open plek weet je nog steeds niet na het lezen. Een andere echte open plek kan ik mij niet voor de geest en ik denk ook niet dat er echt veel open plekken zijn voor de lezer, desondanks zijn er wel open plekken voor de figuranten in het boek zoals: “Wie is deze mysterieuze Pianoman?”.
Hoofdpersoon
2. De hoofdpersoon is natuurlijk Thomas en het mooie van het verhaal is dat Thomas eigenlijk helemaal geen doel heeft, zolang hij maar weg blijft van zijn vader Jelle. Je zou kunnen zeggen dat weg blijven van zijn vader dus zijn doel is, maar dan er zijn geen helpers in het verhaal die hem steunen dat doel te bereiken, want hij loopt gewoon weg en hij ziet wel hoe het loopt. Je zou Jenny Vreeland een helper kunnen noemen, maar Thomas voelt zich verraden door haar aan het eind van het boek. Alhoewel de lezer Jenny als een helper ziet, ziet Thomas dat niet. Ik vind Chris eigenlijk meer een tegenstander dan een helper omdat ze meer dan negentig procent van de tijd dat ze bij Thomas is van hem profiteert. Thomas’ moeder is een neutraal persoon in het verhaal net zoals meester Schaafstra. Wat ik wel vind is dat het moeilijk is voor anderen om door Thomas geaccepteerd te worden.
3. Ruimte en Tijd
Er worden geen precieze jaartallen genoemd maar ik heb het gevoel dat het een actueel verhaal is, mede omdat het in 2008 is geschreven. Aangezien Bernlef geïnspireerd werd door een verhaal over een man in Sheerness die enkel piano speelde en tegen niemand praatte denk ik dat het rond die tijd moet zijn geweest (2005). De ruimte waar hij opgroeit is het plaatsje D. Na zijn 18e jaar reist hij natuurlijk verschillende plekken af en zo kun je niet bepaald zeggen in welke ruimte het zich afspeelt maar wel dat het zich in ieder geval in Europa afspeelt.
Perspectief
4. Het verhaal wordt verteld door een alwetende verteller dus het verhaal is zeer betrouwbaar en hier heb ik dan ook niks aan toe te voegen.
5. “De pianoman” werd de drenkeling genoemd die maar bleef zwijgen in het Engelse Sheerness en van wie men niet wist wie hij was. In dit boek is het Thomas Boender die in Engeland terecht is gekomen en daar net doet alsof hij geen Engels verstaat. Hij kan echter wel heel mooi piano spelen en om die reden werd de vondeling destijds in Engeland ook “De pianoman”genoemd. Bernlef heeft zich hierdoor laten inspireren. De motieven in dit verhaal zijn vooral het zwijgen tegen de harde buitenwereld en het gebruik van taal. Het spelen van muziek in plaats van praten is in dit verhaal ook heel belangrijk. Het thema van dit boek zou te maken hebben met taal of geheugen omdat Thomas weigert te praten haalt hij herinneringen uit zijn jeugd naar boven om een instrument te gaan bespelen.
Mening
6. Ik vind het een keurig boek omdat het makkelijk is om te lezen maar er ook veel symbolische aanwijzingen in voorkomen zoals taal, spraak, muziek, geheugen etc. Het boekje is in een beetje zakelijk taal gebruik geschreven wat ik ook wel makkelijk vind. Wat ik ook leuk vind is dat het boek gebaseerd is op een waar gebeurd verhaal wat ik altijd wel waardeer. Het boek is niet al te dik maar Bernlef slaagt er wel in om een goed, symbolisch, verhaal te plaatsen en dat vind ik fantastisch. Ik heb genoten om dit boek te lezen en ik zou hierna graag nog wat andere boeken van Bernlef willen lezen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
I.
I.
wauw, wat een topverslag! heb hier erg veel aan gehad, dankjewel!
12 jaar geleden
Antwoorden