Boekverslag, De Passievrucht
Karel Glastra van Loon, De Passievrucht. Amsterdam 1999 (46e druk)

Motivatie
Ik heb het boek gekozen voor mijn boekverslag, omdat we tijdens de les Nederlands fragmenten hebben gelezen van verschillende literaire boeken en daar zat ook een fragment tussen van het boek ‘De Passievrucht’. Het fragment betreft de eerste anderhalve bladzijde van het boek. Daar wordt in verteld dat een man die een zoon heeft van dertien erachter komt dat hij zijn hele leven al onvruchtbaar is geweest. Het sprak me erg aan, omdat het me een boek leek dat niet over maatschappelijke onderwerpen ging, maar meer over sociale onderwerpen. Vandaar dat ik het boek heb gekozen.


Samenvatting
Armin en zijn vriendin Ellen hebben een vruchtbaarheidsonderzoek laten doen aangezien ze zwanger willen worden maar het niet wil lukken. De uitslag is voor Ellen positief maar voor Armin geldt het tegendeel. De gynaecoloog vertelt hem dat hij het syndroom van Klinefelter heeft; een aangeboren afwijking van de geslachtschromosomen waardoor zijn sperma geen zaadcellen bevat. Hij blijkt dus al zijn hele leven onvruchtbaar te zijn geweest. Armin roept van ontzet uit: ‘Maar dat is onmogelijk. Ik heb een kind, een zoon van dertien!’

Armin wil erachter komen wie de biologische vader van zijn ‘zoon’ Bo is. Hij kan echter de moeder van Bo, Monika, niet confronteren met de waarheid en haar vragen wat er is gebeurd, want zij is tien jaar geleden overleden aan een hersenvliesontsteking.
Armin weet niet wat hij moet doen en ook zijn vriendin Ellen – zij was Monika’s beste vriendin - zegt dat ze geen idee heeft wie de biologische vader zou kunnen zijn. Armin maakt de beslissing dat hij Bo (nog) niet vertelt dat hij niet zijn vader is.
Niet wetend waar hij moet beginnen, maakt hij een lijstje van mogelijke ‘daders’. De eerste op het lijstje is Monika’s ex, Robbert Hubeek. Robbert is de man die Monika heeft verlaten voor Armin. Hij en Robbert mogen elkaar niet heel erg en dat is te merken aan de gespannen sfeer tijdens het gesprek. Robbert vertelt dat hij nog een keer is afgetrokken door Monika nadat ze uit elkaar waren, maar dat er verder niks is gebeurd. Armin merkt aan wat hij zegt dat hij niet weet dat Monika dood is. Toen hij vertrok, zei hij er niks over.
Armin denkt niet dat Robbert de vader is dus gaat hij verder met zijn zoektocht. De tweede man op het lijstje is de huisarts van Monika. Uiteraard staan artsen altijd ook lichamelijk in contact met hun patiënten en er gaan wel vaker verhalen de rondte over relaties tussen dokter en patiënt. Vandaar dat Armin haar huisarts zeker niet uitsluit en hij besluit hem te bezoeken. De huisarts vertelt Armin uitdrukkelijk dat er niks was tussen hem en Monika en Armin gelooft hem.
De derde en laatste op zijn lijstje is Nico Neerinckx, een ex-collega van Monika. Hij weet zijn huis te vinden, belt ’s avonds aan en spreekt met als reden een verzonnen verhaal met Anke Neerinckx, Nico’s vrouw, af om de dag erna terug te komen. Die dag probeert Armin Anke uit te horen over haar man en kinderen en ontdekt onder andere dat Nico zijn zoon Bo heeft genoemd. Nico past precies in het plaatje dat Armin van de ‘dader’ in zijn hoofd had en denkt aan dingen als het vermoorden van Nico of het verkrachten van zijn vrouw, maar hij doet niks.
Armin en Bo, die inmiddels veertien is, besluiten zonder Ellen een weekend naar Ameland te gaan. Ze houden allebei erg veel van natuur en Armin kwam er vaak met Monika. Eenmaal op Ameland komen ze op het strand een groepje jongeren van Bo’s leeftijd tegen. Er zit een meisje met een zwart petje bij en zij lijkt Bo wel leuk te vinden.
’s Avonds in een kroeg komen ze het groepje weer tegen en na een tijdje gaat Bo erbij zitten. Armin krijgt ondertussen gezelschap van Bas, een bioloog, en samen praten en drinken ze wat. Bo loopt op een gegeven moment naar Armin toe en zegt dat hij met het groepje mee ergens anders heen gaat. Als Armin die avond dronken in hun huisje aankomt, treft hij Bo en het meisje met het zwarte petje samen in bed aan.
Als Armin de ochtend erna naar Bo’s kamer loopt, ziet hij dat het bed leeg is. Hij laat zich languit op het bed vallen en probeert zijn kater met een biertje weg te drinken. Hij wordt ineens wakker als Bo naast het bed staat te gillen dat Armin Bo’s kamer uit moet en dat Armin het hele kussen onder heeft gekotst. Armin wordt boos en begint tegen Bo te schreeuwen dat hij zijn vader niet is.
Halverwege het boek overlijdt de vader van Armin. Tijdens het uitzoeken van de spullen in het huis komt Armin een kistje tegen met brieven erin. Er zit één opvallend briefje tussen. Op de envelop staat ‘Cor’ geschreven, zonder adres. Op het briefje staat: Ik ben zwanger. M.
Als Armin die avond thuiskomt laat Bo hem een brief zien die Ellen hem had gegeven. Het is een brief die Monika voor haar dood aan Ellen gaf met de bedoeling dat zij hem doorgaf aan Bo wanneer hij het nodig had. In die brief legde Monika aan Bo uit dat zijn ‘opa’ eigenlijk zijn vader is.

Armin vertelt dat hij vlak daarvoor hetzelfde had ontdekt en diezelfde avond vraagt hij alle details aan Ellen. Zij wist het al die tijd, maar wilde Armin beschermen en vertelde hem niets.
Bo stelt voor om zijn opa’s as uit te strooien over Monika’s af en zo gezegd zo gedaan.
Tussen de stukken door die zich in het heden afspelen, denkt Armin regelmatig aan zijn verleden, bijvoorbeeld aan momenten met Monika.


Eerste persoonlijke reactie
In het begin sprak het boek me gelijk aan. De eerste anderhalve bladzijde, wat ook het fragment uit het lesboek van Nederlands was, was erg pakkend en gaf meteen aan waar het boek over zou gaan.
Het verhaal vind ik erg vloeiend om te lezen; toen ik eenmaal ermee begonnen was, las ik er zo doorheen. Dat was niet alleen omdat ik het een leuk boek vond, maar ook omdat ik het boek vrij gemakkelijk vind om te lezen. Er werden haast geen moeilijke woorden in gebruikt en situaties waren duidelijk beschreven.


Uitgewerkte persoonlijke reactie

Onderwerp:
Ik had van te voren de verwachting dat het boek erg veel zou draaien om de zoektocht naar de biologische vader van Bo. Dit was in het begin zeer zeker het geval, maar na ongeveer de helft van het boek draait het vooral om de vakantie van Bo en Armin op Ameland en om de herinneringen waar Armin tussendoor aan denkt. Dit vond ik echter niet jammer, want ik vond het tweede deel van het boek net zo leuk en boeiend om te lezen als het eerste deel, vanwege het feit dat er een duidelijke verhaallijn door het boek loopt en omdat alles mooi en toch begrijpelijk is beschreven.
Aan het einde van het boek vond Armin waar hij de zoektocht naar gehouden had; de biologische vader van Bo. Door het einde van het boek komt het onderwerp dat vooral in de eerste helft vooral aan bod was weer helemaal terug en eindigt het verhaal als een ronde circel.


Ik heb ooit de film ‘The Next Best Thing’ gezien en daarin verteld de moeder van een 8-jarig jongetje aan zijn ‘vader’ dat hij niet de biologische vader is. Omdat de moeder op het punt staat te trouwen met een andere man, kan zij als biologische moeder de voogdij opeisen. Het leidt uiteindelijk tot een rechtszaak.
De verhaallijn van het boek en de verhaallijn van de film zijn natuurlijk verschillend, maar het onderwerp ‘niet de biologische vader zijn’ staat bij beide centraal. Ik vond het boek beter dan de film, omdat ik de film minder confronterend vond. In het boek heeft Armin namelijk geen enkele mogelijkheid om aan zijn vrouw te vragen wie de biologische vader wel is. Robbert, de zogenaamde vader in de film, wist direct wie de biologische vader was. Daarom vond ik dat het boek spannender en dus beter was dan de film.


Gebeurtenissen:
Ik vind dat de gevoelens in het boek een grotere rol spelen dan de gebeurtenissen, omdat het boek over een gevoelig onderwerp gaat. Het lijkt erop dat de gebeurtenissen in het boek zijn beschreven om een duidelijke verhaallijn te vormen en om een aanleiding voor de gevoelens te geven. De gevoelens van Armin zijn vooral in zijn herinneringen van groot belang. Zijn emoties worden ook nadrukkelijk beschreven in het boek.
Dat de gevoelens zo belangrijk zijn, vind ik mooi, want daar houd ik van. Ik vind het dus positief dat de gevoelens van de personages belangrijker zijn dan de gebeurtenissen.

De gebeurtenis uit het boek die zonder twijfel de grootste indruk heeft gemaakt, is het moment waarop Armin het briefje van Monika aan zijn vader leest, waarop het antwoord staat waar hij zo lang naar heeft gezocht. Ik dacht dat het boek open zou eindigen en dat Armin er meer achter zou komen wie het daadwerkelijk was, omdat het in de tweede helft een stuk minder om de zoektocht draaide. Ineens kwam toen dat briefje en zowel het onverwachtse als het schokkende maakte een grote indruk op mij. Ik had absoluut niet verwacht dat Armins vader de biologische vader was.


Personages:
Ik vind dat de karakters van de personages goed uit het verhaal te halen zijn na het lezen van het boek, maar karakters worden niet letterlijk beschreven. Om daar een voorbeeld van te geven: Op Ameland neemt Bo steeds een oude koektrommel mee om daar alles in te doen wat hij vindt. Zo wordt duidelijk dat Bo onder andere van natuur houdt.
Ik vind het prettig als niet alles letterlijk wordt beschreven in boeken, want anders is er geen ruimte meer voor de eigen fantasie van de lezer. Er kunnen in een boek wel bepaalde kenmerken van iemands uiterlijk worden gegeven waar de lezer dan zelf een beeld mee kan creëren, maar in een film is dat effect volledig verdwenen, omdat het uiterlijk letterlijk in beeld wordt gebracht.

Ik kan me goed verplaatsen in Bo, omdat ik kan begrijpen hoe hij reageert wanneer Armin hem vertelt dat hij zijn vader niet is. Bo is in eerste instantie boos, maar uiteindelijk vergeeft hij Armin en blijft hij hem beschouwen als zijn vader; hij heeft hem tenslotte wel opgevoed. Ook vind ik het een mooi gebaar dat Bo aan het einde van het boek de as van zijn ‘opa’, zijn biologische vader, wil strooien over zijn moeders graf.

Als ik me goed in een personage kan verplaatsen is het voor mij vaak makkelijker om een boek te begrijpen. Als ik niet zou begrijpen waarom bepaalde personages kiezen voor bepaalde handelingen, wordt een boek al snel moeilijk om te lezen en zal ik er ook snel voor kiezen om het boek nooit uit te lezen. Een moeilijk, onbegrijpelijk boek stimuleert mij niet om het verder te lezen en er tijd in te steken. In het geval van ‘De Passievrucht’ was dat dus wel zo.


Opbouw
Er zitten vrij veel flashbacks in het verhaal wat ik in dit boek zeer prettig vind, omdat de flashbacks erg veel gebeurtenissen in het boek verklaren. Ze verklaren bijvoorbeeld waarom Armin zich op een bepaald moment op een bepaalde manier voelt of waarom hij op een bepaalde manier handelt.
Soms kan het in boeken onduidelijk zijn of het gaat om een flashback of niet. In dit boek was dat niet zo, omdat er bijna altijd werd aangegeven wanneer iets zich afspeelde. Bijvoorbeeld als er aan het begin van een hoofdstuk staat: ‘Op de ochtend van Bo’s achtste verjaardag...’ Door zulke tijdsaanduidingen ontstaat er geen onduidelijkheid over de chronologische volgorde van de gebeurtenissen.

Toen ik het boek uit had, had ik geen vragen meer open staan. Uiteraard stonden bepaalde details nog open, maar dat zijn geen dingen die belangrijk waren voor het boek. Ik vind het altijd wel prettig als een boek een gesloten einde heeft, want als ik een boek uit heb dat een open einde heeft, ga ik me al snel irriteren aan het boek omdat alle open plekken dan een raadsel blijven. Een boek met een gesloten einde, zoals bij ‘De Passievrucht’, vind ik leuker, omdat ik het boek dan in mijn ogen ook echt uitgelezen heb.


Taalgebruik
Ik vind het taalgebruik in het boek vrij gemakkelijk en dat vind ik ook fijn. Vaak bevatten boeken moeilijke woorden wat het voor mij lastig maakt om ze te lezen. In dit boek werden geen moeilijke woorden en geen onduidelijke zinnen gebruikt. Ook was er haast geen sprake van beeldspraak. Al met al was het boek dus erg prettig om te lezen qua taalgebruik.

Ik vind dat er een goede balans is tussen gesprekken en beschrijvingen. Er wordt redelijk wat beschreven in het boek, maar niet teveel. Bovendien zijn de beschrijvingen belangrijk voor de dialoog, omdat ze er nauw in contact mee staan. Zonder de beschrijvingen zouden de dialogen geen betekenis meer hebben of zou de betekenis ervan in ieder geval niet meer duidelijk zijn voor de lezer. De beschrijvingen geven namelijk verduidelijking bij bepaalde handelingen of emoties in de dialogen.


Eindoordeel
Mijn eindoordeel komt volledig overeen met mijn eerste persoonlijke reactie. Ik vind het onderwerp van het boek vanaf het begin tot het eind erg leuk en ik vind het boek makkelijk om te lezen. Aan de ene kant vond ik het wel vreemd dat het hoofdonderwerp halverwege het boek niet meer het hoofdonderwerp leek te zijn, maar het einde bracht het onderwerp weer terug op zo’n krachtige manier dat het vervagen in het midden niet meer erg was.

Ik vond het boek erg goed en zou het zeker aanraden aan anderen. Ik heb het met plezier gelezen.