Stijl
Zeer veel moeilijk woorden gebruik. Er zit een geweldig grote dosis technische informatie in. Afgezien daarvan is het een uiterst simpel verhaal. Genre
Het is een Roman
Titelverklaring
Quinten is op zoek naar een gebouw met alleen een binnenkant en geen buitenkant, het gebouw van zijn droom. Het is het midden van de wereld. De titelverklaring kan ook slaan op de ontdekking van Max vlak voor zijn dood. Hij ontdekt het begin van het helal. Verteller
Eigenlijk is het een ik-vertelwijze. De engel die het verhaal vertelt is een ik-persoon. Maar aangezien het overgrote deel van het boek de vertelling van de engel is, is het een hij-perspectief. Tijd en ruimte

Het verhaal wordt in chronologische volgorde vertelt. Er vinden een paar flash-back's plaats. Het verhaal vindt op een aantal verschillende plaatsen plaats. De intermezzo's spelen zich af in de hemel. Het verhaal speelt zich af in Nederland, Italië (Venezië, Rome en Florence) en in Jeruzalem (Tel aviv) . Personen
Onno Quist, een bijbels persoon met een feilloos geheugen. Zijn taalgebruik is op zeer hoog niveau. Hij kent de bijbel uit zijn hoofd, maar is geen gelovige. Max Delius, een man van joodse komaf. Hij is , zoals hij en Onno dat noemen, een twee eiïge eenling. Zij hebben niet zomaar een vrienschap. Max praat met Onno als geniën qua taalgebruik en qua kennis. Quinten Quist, eigenlijk de zoon van Max, is geboren in een half-dode vrouw. Hij is een uiterst geniaal en anders figuur, al vanaf zijn geboorte. Hij heeft ook een uiterlijke schoonheid. Als hij een persoonlijke opdracht heeft doet hij alles ervoor om het uit te voeren. Ada Brons, eerst een vriendin van Max en later een vriendin van Onno. Ze is een gevierd celliste. Ze raakt lichtelijk jaloers als ze merkt dat de vriendschap tussen Max en Onno zeer speciaal is. Sophia Brons, de moeder van Ada, heeft een seksuele relatie met Max. Samen met hem voet ze Quinten op nadat Ada, de moeder van Quinten, in langdurige coma ligt. Inhoud
Het boek is verdeeld in vier delen. Aan het begin van elk deel is er een Intermezzo. Daarin bespreekt de engel die dit verhaal heeft gemaakt wat er gebeurd is in het vorige deel met een andere engel. HET BEGIN VAN HET BEGIN
Max en Onno ontmoeten elkaar en er onstaat gelijk al een hechte band. Max is sterrenkundige van beroep, terwijl Onno zich voor de politiek interesseert. Max is een echte rokkenjager en ziet Ada Brons in een muziekwinkel cello spelen. Hij vindt dat ze schitterend speelt en verleidt haar. Ze wordt zijn vriendin. Onno heeft al een tijd een vaste relatie met Helge en is niet zo'n rokkenjager. Helga wordt een beetje jaloers op de vrienschap van Max en Onno en maakt het uit met Onno. Onno geeft Max de schuld. Er komt een kleine dip in de vriendschap. Na een paar maanden maakt Ada het ook uit en gaat Max naar Polen om meer te weten te kemen over zijn ouders. Hij bezoekt Auzwitz en krijgt opeens een andere visie op het leven. Als hij terug naar Nederland gaat heeft Ada opeens met Onno. Ada heeft een optreden op Cuba en Max en Onno gaan ook mee. Dan op een zwoele avond, de laatste avond op Cuba, gaat Ada vreemd met Max, in de zee. Op de zelfde avond gaat ook Onno vreemd. HET EINDE VAN HET BEGIN
Ada is zwanger. Het kind is verwekt op de laatste avond van de vakantie op Cuba. Max raakt in paniek, maar Ada denkt dat het gewoon het kind van haar en Onno is. Onno weet van niks. Ze trouwen. Ada raakt in coma na een auto-ongeluk. De baby is ongedeerd. Ze bevalt een paar maanden later. Ze wordt in leven gehouden door slangetjes en machines. Na de geboorte wijst niets erop dat het Max' zoon is. Onno noemt hem Quinten. HET BEGIN VAN HET EINDE
De vader van Ada is overleden. Als Max op bezoek is en krijgt aangeboden om daar te overnachten, kruipt Sophia, de moeder van Ada, bij Max in bed. Die nacht vrijen ze. Aangezien Ada (voor de rest van haar 'leven') in coma ligt, en Onno het zeer druk heeft in de politiek als staatssecretaris, zoekt hij pleegouders voor Quinten. Max biedt Onno aan om samen met Sophia voor het kind te zorgen. Dat lijkt Onno de perfecte oplossing. Ze vestigen zich in Drenthe, in Groot Rechteren. Onno komt af en toe op bezoek. De eerste drie jaren spreekt Quinten geen woord. Hij leert veel van de andere bewoners van Groot Rechteren. Van zijn geboorte leek Quinten al een geniaal kind (zijn eerste woord dat hij sprak was : 'obelisk' ). Onno is inmiddels weer een nieuwe relatie begonnen met Helga. Als ook deze relatie op een wrede manier wordt beëindigd, omdat Helga wordt vermoord, vlugt Onno naar een onbekende bestemming. Ook Max heeft een nieuwe relatie, met Tsjallingtsje. Op een avond is Max dronken en vestigt zich in de schuur. Hij denkt over allerlei dingen na en ontdekt wat het begin van het heelal is, de grootste ontdekking ooit. Op diezelfde avond wordt hij getroffen door een meteoriet. Dan wordt Quinten geconfronteerd met een droom. Hij bezoekt in zijn droom een gebouw dat geen binnenkant heeft. Het is het midden van de wereld. Hij noemt het de burcht. Zijn droom noemt hij SOMNIUM QUINTI. Hij zit op het gymnasium. HET EINDE VAN HET EINDE
Als Quinten in het vijfde jaar van het gymnasium zit, besluit hij zijn vader, die hij niet bewust kent, op te zoeken. Quinten is zeer geïnteresseerd in architectuur mede dankzij zijn droom. Hij gaat naar Venetië om daar de grootse gebouwen te bezichtigen. Daarna gaat hij naar Florence en vervolgens narr Rome. Daar ontmoet hij zijn vader. Quinten vertelt hem over de dood van Max. Onno praat veel over de bijbel en Quinten creeërt een eigen theorie over de stenen tafelen (met de tien geboden) en op een nacht breken ze in het Sancta Sanctorium (het heilige van het heilige) in. Ze vinden de stenen tafelen en vluchten naar Tel Aviv. Daar ontdekt Onno dat Quinten het kind van Max is. Op diezelfde dag haalt de engel Quinten naar de hemel met de tafelen. Ook Onno gaat dood aan een hartaanval. Thema en motieven
Het thema is de relatie mens, god en techniek. De belangrijkste motieven zijn de burcht en de stenen tafelen. Spanning
De plotselinge dood van Max was zeer spannend en verwarrend, omdat het totaal onverwacht was. Het was zeer spannend geschreven toen Quinten naar de hemel steeg. Waardering
Ik vind dit een indrukwekkend, boeiend en veelzijdig boek. Het boek is vergelijkbaar met De Procedure qua taalgebruik en qua filosofische gedachte. Ik beschouw Harry Mulisch nu als een geniaal persoon. Ik geef dit boek een 10, omdat er simpelweg geen mooier boek kan worden geschreven.