1. Praktische gegevens 1.1 Titel: De oesters van Nam Kee
Auteur: Kees van Beijnum
1.2 Jaar van uitgave: 2000
1.3 Aantal bladzijden: 320
1.4 Datum boekverslag: juni 2006 2. Inhoud en opbouw 2.1 Typering: Dit boek is een psychologische roman. Je beleeft de gebeurtenissen vanuit de hoofdpersoon. Zijn gedachten beleef je mee gedurende het verhaal. 2.2 Samenvatting: Berry, een jongen van 18, blikt vanuit de gevangenis terug op zijn leven. Berry heeft een redelijke goede jeugd gehad, haalde goede cijfers op het gymnasium, had een goed leven en woonde in een villa met zijn altijd zorgzame moeder en zijn broer Rein die zich thuis schuilhoudt uit schaamte dat anderen erachter komen dat zijn wereldreis mislukte. Berry leidt een leven vol leugens. Zijn familie maakt hij wijs dat hij keurig zijn gymnasium heeft afgerond en een brave jongen is. Maar in werkelijkheid was hij gestopt met school omdat hij er geen zin meer in had en hangt hij buitenshuis met vrienden die criminele streken uithalen en niet vies zijn van een pilletje tijdens het uitgaan. Tegen hen liegt hij ook. Vertelt zijn vrienden stoere verhalen over misdaden en verzwijgt dat hij werkelijk in een villawijk woont en gymnasiast was. Vanaf de dag dat hij Thera ontmoette kreeg zijn leven een heel andere wending. Hij was meteen al weg van haar verschijning. Even was hij bang dat hij haar nooit meer terug zou zien, hij wist ten slotte helemaal niks van haar. Maar door stom toeval troffen ze elkaar een tweede keer. Dit keer liet hij haar niet zomaar gaan. Vertelde haar dat hij altijd op haar gewacht had. Ze leerden elkaar steeds beter kennen. Thera was danseres in een nachtclub en deed af en toe sexy fotoshoots. Ze at regelmatig oesters bij Nam Kee. Berry walgde van oesters maar hield dit verborgen voor Thera. Hun relatie werd steeds hechter. Ze gingen samen op bezoek bij hun ouders. Toen Thera bij Berry thuis was kreeg Thera ineens een epilepsie aanval. Berry wist niet dat ze al vanaf haar jeugd last heeft van epilepsie, maar ze al lange tijd geen last meer had van aanvallen. Na deze aanval kreeg Thera er nog enkele. Maar ondanks dat bleef Berry intens veel van haar houden. Ze besloten hun oude leven achter te laten en samen opnieuw te beginnen. Ze wilden gaan reizen naar verschillende landen. Om aan geld te komen bedachten zij een plan. Ze verhuurden Thera’s appartement aan meerdere mensen en werden op die manier duizenden euro’s rijker. Voordat ze Nederland zouden verlaten verbleven ze enkele dagen in het Hilton. Maar nog voor ze hier konden vertrekken kreeg Thera een epilepsie aanval met ernstige gevolgen. Ze moest naar het ziekenhuis. Eenmaal uit het ziekenhuis ging ze weer thuis wonen. Berry verloor haar langzamerhand uit het oog. Haar moeder wilde niet dat hij Thera nog langer lastig viel. Het werd hem onmogelijk gemaakt om contact te krijgen met Thera. Later kwam Berry erachter dat Thera weer bij Ben, haar ex waar hij een hekel aan heeft, was ingetrokken. Ben is fotograaf en leeft een luxe leventje. Dagenlang heeft Berry het huis van Ben geobserveerd en had na lange tijd eindelijk de moed om aan te bellen. Eindelijk zag hij Thera weer. Zij deed echter erg afstandelijk en wou dat Berry haar met rust liet. Ben was degene die Berry wegstuurde. Berry werd gek van verlangen naar Thera, wist niet meer wat hij moest doen om haar terug te krijgen. Tot hij op een dag van zijn vriend Otman een revolver te leen kreeg. Berry voelde zich stoerder en ging nogmaals Thera opzoeken. Dit verliep echter niet zoal hij gehoopt had. Thera moest hem niet meer en dat drong nu eindelijk tot hem door. Berry kon zijn sterke gevoelens voor Thera niet zomaar opzij zetten. Na deze gebeurtenis draaide hij door. Hij ging naar de opening van het nieuwe winkelcentrum in de Bijlmer. Hier trof hij ook zijn vrienden aan, die nu allemaal een baantje als verkoper of security hadden, puur omdat ze dit aangeboden hadden gekregen. Er waren veel belangrijke gasten, ook de burgemeester was van de partij. Berry voelde zich door alles en iedereen in de steek gelaten. Hij was alles kwijt. De reden weet hij niet maar hij pakte een steen van de grond die hij met alle verzamelde kracht en agressie recht tegen het hoofd van de burgemeester gooide. De burgemeester raakte hierdoor in coma. Uit angst liep Berry snel weg richting huis en liet zich aan de overkant in het gras vallen. Er schoten velen gedachten door zijn hoofd. De politie was al naar hem op zoek. Toen een politieman hem had gezien, en vroeg zijn handen op zijn hoofd te leggen, schoot Berry hem in zijn been. Berry’s eerste reactie was vluchten. Hij haalde thuis zijn spullen op en vertrok zonder iemand iets te laten weten naar zijn oude vakantiehuisje in Bretteville-sur-Laize. In dat huisje heeft hij tijdens zijn jeugd veel meegemaakt, maar nu is het van andere eigenaars. Het duurde niet lang voor de politie hem vond en meenam. Sindsdien zit Berry in de gevangenis, niet wetend wat de toekomst hem zal brengen en nog steeds wachtend op Thera. 2.3 Tijd: a- Het verhaal speelt zich in deze tijd af. Dat is onder andere te merken aan het taakgebruik van de personen, nogal modern. De grove, seksistische opmerkingen van Berry en zijn vrienden zouden een tijd geleden te schokkend zijn. Ook de gebeurtenissen geven dit aan. De bouw van het nieuwe winkelcentrum met bekende winkels, de merkkleding die wordt gedragen, de jongens die uitgaan naar grote discotheken, etc. b- In het boek blikt Berry terug op de tijd dat Thera in z’n leven verscheen tot aan dat hij opgepakt werd. Hoe lang deze periode duurde wordt niet precies gezegd, maar ik schat op een paar maanden. Over het lezen van het boek heb ik ongeveer 15 uur gedaan. c- Vertraging: Een belangrijke vertraging kom je tegen op bladzijde 309 t/m 310. Het moment waarop Berry de steen naar het hoofd van de burgemeester gooide is vertraagd. In werkelijkheid duurde het moment enkele tellen. Hier wordt het moment uitgebreid beschreven. De manier waarop Berry gooide, hoe de steen al wentelend door de lucht vloog en uiteindelijk de burgemeester raakte. Je zou kunnen zeggen dat deze gebeurtenis de oorzaak is dat de politie achter Berry aanzat en hij uiteindelijk werd opgepakt. Na het gooien van de steen sloeg Berry op de vlucht, schoot hierna een agent in zijn been en vluchtte naar zijn vroegere vakantiehuisje in Frankrijk, waar ze hem later vonden en gevangen namen. Versnelling: Op bladzijde 235 vind je een versnelling. Het is de periode dat Berry geen contact meer met Thera heeft en haar probeert terug te vinden. Hij gaat langs een vriendin van Thera, die vroeger haar collega was in de stripclub, om te vragen of zij weet waar Thera is. Maar zij had haar ook lange tijd niet gezien. Hierna volgt een witregel. Na de witregel is het twee maanden later. In die twee maanden is Berry gaan beseffen dat Thera hem had laten vallen. e- Flashback: Het verhaal zelf is een flashback. Een blik terug op de gebeurtenissen die plaatsvonden voor Berry in de gevangenis zat. Maar in dat verhaal kwamen ook weer flashbacks voor. Op veel momenten dacht Berry namelijk terug aan zijn kindertijd. Vaak aan de dingen die hij toen meemaakte in het vakantiehuisje in Frankrijk. De functie van de flashbacks is te laten zien dat dezelfde gebeurtenissen die toen meemaakte eigenlijk heel anders in elkaar zaten dan hij toen dacht. Hij wist toen bijvoorbeeld niet dat zijn vader z’n moeder bedroog met een ander. Hij dacht dat zijn vader zich zo anders en verdrietig gedroeg doordat hun paard, New Shatterland, was overleden. Maar dit bleek niet zo te zijn, Berry’s vader moest diezelfde dag aan Berry vertellen dat hij een andere vrouw was tegengekomen en bij haar wou gaan intrekken. Maar doordat New Shatterland juist op dat moment was overleden kwam het er niet van. Berry’s moeder en broer waren al op de hoogte. De flashback die de dood van New Shatterland beschrijft vind je terug op bladzijde 33 t/m 35. 2.4 Ruimte: a- De gebeurtenissen spelen zich af in Amsterdam. In de villa waar Berry woont, in de achterbuurt, de snackbar, en het Vondelpark waar hij vaak met zijn vrienden rondhing, bij Thera thuis, en het Hilton waar hij een tijdje met Thera verbleef. Ook speelde een deel zich af in het vakantiehuisje in Bretteville-sur-Laize. b- Er kwam niet echt een opvallende belangenruimte voor in het verhaal. 2.5 Personages: a- Berry Kooijman: Berry is de hoofdpersoon van het verhaal. Hij is een slimme jongen. Hij haalde goede cijfers op het gymnasium maar heeft het nooit afgemaakt, omdat hij er geen zin meer in had. Berry denkt veel na over het leven en de dingen die hij meemaakt. Zijn manier van vertellen is ook erg gedetailleerd. Personen waar hij over verteld beschrijft hij tot in de ‘haarpuntjes’, maar ook dingen als vlekjes op de schoorsteen. Berry was erg goed in liegen. Hij loog tegen iedereen over zijn leven en wie hij werkelijk was. Het enige wat echt was, was zijn liefde voor Thera. Volgens mij wist Berry niet goed wat hij met zijn leven wou, en is dat een van de redenen dat hij op het verkeerde spoor belandde. - Thera Bouman: Thera had een baantje als danseres in een stripclub. Ook kreeg ze af en toe opdrachten voor fotoshoots. Echt gelukkig met haar leven is ze volgens mij nooit geweest. Als kind had ze vaak epilepsie aanvallen die in de periode dat ze Berry leerde kennen steeds vaker terugkeerden. Thera kwam altijd een beetje emotieloos over. Alsof het haar allemaal niet uitmaakte. Een beetje een sombere kijk op het leven. Ze was wel verliefd op Berry, maar zei vaak dat hij niet teveel hoop moest hebben op een toekomst, omdat goede dingen nooit eeuwig duren. Alsof wist dat ze niet eeuwig bij Berry ging blijven. Haar ex, Ben, waar ze later weer bij introk, was dan wel zogenaamd goed voor haar, maar gelukkig is ze nooit met hem geweest. Wel kon ze van kleine dingen genieten zoals het eten van oesters bij Nam Kee, of van het krekelgeluid uit een doosje dat ze had gekocht. - Ben: Hij is fotograaf en maakt erotische fotoshoots. Hij heeft wat met Thera gehad. Ben is een egoïstische vent die alleen het beste voor zichzelf wenst. Als hij iemand niet moet, zoals Berry, dan zorgt hij er wel voor dat dit duidelijk wordt. b- Rein Kooijman: De twee jaar oudere broer van Berry. Had veel toekomstplannen en wilde de wereld rondreizen. Maar op reis hij werd afgeschrikt en keerde terug naar huis, waar hij zich schuil hield voor anderen die dachten dat hij nog op reis was. - Ellen Kooijman: Moeder van Berry. Ze was altijd erg bezorgd om anderen. - Peter Kooijman: Vader van Berry. Was cameraman bij de NOB en sprak soms ook kinderfilmpjes in. Hij overleed aan een hartinfarct. - Moeder Thera: Haar naam kwam niet voor in het boek. Ze is een vrouw die vooral om status geeft. Een erg kattige dame. Ze draagt een overvloed aan make-up en sieraden en vindt Berry maar niks. - Otman: Vriend van Berry. - Jamal: Vriend van Berry. Wilde professioneel voetballer worden maar werd gehinderd door iets aan z’n knieën. - De Laatste Mode (Rachid): Vriend van Berry. Besteed veel aandacht aan zijn uiterlijk en koopt uitsluitend merkkleding (vandaar de bijnaam). Is een echte vrouwenversierder. - Gerrie Grolsch: Hing ook altijd in de snackbar. Het is een erg dikke jongen die leeft van ongezond eten. Hij krijgt alles wat z’n hartje maar begeert van zijn ouders. - Fast Eddie: Eigenaar van de snackbar war Berry en zijn vrienden vaak rondhingen. - Freek Feek: Jeugdwerker die zich bezighoudt met de projecten in het gedeelde van Amsterdam waar Berry en zijn vrienden zich bevinden. - Mirjam: De vriendin van De Laatste Mode. Tijdens de periode dat de relatie in een dipje had ze seks met Berry. - Meesters: De psycholoog die Berry behandelt. - Crouwel: Leraar Nederlands op Berry’s oude school. 2.6 Vertelwijze: In het verhaal is verteld vanuit het ik-perspectief. Wat je leest zijn de gedachten van Berry. Hij blikt terug op het verleden. Het wordt duidelijk hoe hij de dingen meemaakte. 2.7 Structuur: a- Het boek is verdeeld in 35 hoofdstukken, genummerd van 1 t/m 35. Het verhaal is niet chronologisch verteld. Het bestaat uit flashbacks van Berry, die dan ook weer door elkaar staan, niet op een logische volgorde van tijd. b- Het boek heeft een opening in de handeling. Je valt midden in de gebeurtenis dat Berry zich in het vakantiehuisje in Bretteville-sur-Laize bevindt, waar hij zich schuil houdt voor de politie. Later kom je erachter is dat dit een flashback is waar ook nog eens meerdere gebeurtenissen aan vooraf gingen die je later ook te weten krijgt. c- Het verhaal heeft een open einde. Aan het einde zit Berry in de gevangenis, nog steeds te hopen dat Thera ooit bij hem terug komt. Of hij haar nog zal zien weet je niet. Hoe na alle gebeurtenissen de relatie met zijn vrienden nu is, en zal verlopen, weet je ook niet. Ook of Berry weer het normale leven kan oppakken blijft een vraag. 3. Thema en motieven 3.1 Thema: Een mogelijk thema zou kunnen zijn: - Een 18-jarige jongen gaf alles op voor de vrouw waarvoor hij gevallen was. Vanuit de gevangenis denkt hij terug aan vroeger en aan zijn leven vol leugens. 3.2 Belangrijkste motieven: - Bedrog: Berry’s leven is voor anderen één grote leugen. Hij liegt tegen zijn familie, maakt hen wijs dat hij z’n school heeft afgemaakt terwijl dit niet zo is, verzwijgt wat hij buitenshuis uitvoert met zijn vrienden… En tegen zijn vrienden liegt hij over zijn leven, hij verzwijgt dat hij het thuis goed heeft en in een villawijk woont, dat hij gymnasiast was en verzint stoere verhalen… ‘Wat ik aan liegen haat, los van het feit dat je zo verdomd goed moet onthouden wat je verteld hebt, is dat de eerste leugen altijd een hele keten van nieuwe leugens oproept. Voor je er erg in hebt ben je zo ver dat je je kapotschrikt als je jezelf betrapt op het vertellen van de waarheid.’(blz. 40) - Liefde: Natuurlijk staat de liefde tussen Berry en Thera centraal. Het gaat vooral om de obsessionele liefde die Berry voor Thera heeft. Vanaf de eerste ontmoeting wist hij al dat hij haar wou. Hij kon op een gegeven moment niet meer zonder haar. Deze liefde die niet meer beantwoord werd zorgde ervoor dat Berry helemaal op het verkeerde pad raakte. - Verlies: Het verlies van zijn vader speelt een grote rol in Berry’s leven. Ze waren altijd goede maatjes. En nu hij in de gevangenis er via zijn broer moest achterkomen dat zijn vader vreemd ging, en zijn moeder dus bedroog, komen alle herinneringen terug. Een belangrijk deel in het verhaal is dat Berry Thera verliest. Hij draafde helemaal door en ging gekke dingen doen. Dingen waardoor hij nu in de gevangenis zit. - Haat: Het leek erop dat Berry haatte alles van het leven haatte, behalve Thera. Van zijn eigen leven had hij een puinhoop gemaakt. De haat die Berry voor Ben voelde kwam vaker naar voren. Hij geeft hem er onder andere de schuld van dat Thera bij hem weg is. ‘Hij haatte zijn haar. Nog steeds. De kleur, de dikte, de structuur, alles.’(blz. 57) ‘Maakt niet uit in wat voor situatie ik verkeer. Op straat, thuis, lopend, in de tram. Er is geen ontkomen aan. Ik ben Ben. Rot op. Ik ben Ben. Sodemieter op. Ik ben… Ik raak volledig doorgeBENd, opgeBENd, uitgeBENd. Ik kan geen Ben meer horen.’(blz. 135) Ook toen Thera hem niet meer terugwilde, vroeg ze Berry om haar te haten. 3.3 Titelverklaring: ‘De Oesters van Nam Kee’ Thera at regelmatig oesters bij het restaurant Nam Kee. Tijdens de tweede ontmoeting met Berry nam ze hem mee hiernaartoe. Berry walgde van oesters maar hield dit verborgen en at ze met haar mee. Een soort teken van grote liefde zou je het kunnen noemen. Ook later, toen hij Thera ‘verloren’ was, ging hij wel eens in zijn eentje oesters eten. Waarschijnlijk omdat het hem, ondanks dat hij ze niet lustte, een goed gevoel gaf. Een herinnering aan Thera en de mooie tijd die hij met haar had.