Zakelijke gegevens
1. Titelbeschrijving
KEES VAN BEIJNUM; Oesters van Nam Kee; Amsterdam, 2002, 10e druk (2000), 320 blz.
2. Motto (en opdracht)
Er is geen motto.
Opdracht: Voor Tatjana & Allard
3. Korte inhoud
Als het verhaal begint is Berry naar het oude vakantiehuisje van zijn ouders in Bretteville-sur-Laize in Frankrijk gevlucht. Hij wordt hier opgepakt door de franse gendarmerie. Hierna vertelt Berry vanuit de gevangenis zijn verhaal, vaak door middel van gesprekken met een psychiater. Hij vertelt over het feit dat hij tegen zijn moeder heeft gelogen en dat hij zijn Gymnasium diploma heeft gehaald terwijl hij al lang van school afgegaan is. Hij hangt elke dag maar wat rond met zijn vrienden Otman, Jamal en de laatste mode, vaak bij de snackbar van Fast Eddie. Berry liegt ook tegen hen, want hij vertelt hen dat zijn vader is opgepakt bij een grote drugs deal in Lyon, terwijl hij eigenlijk gewoon overleden is. Vervolgens vertelt hij over zijn eerste ontmoeting met Thera, die hij ontmoet doordat hij haar twee lichtgevende hoorntjes verkoopt op een straathoek in Amsterdam. Thera geeft hem de bijnaam Diablo. De tweede keer dat hij haar ontmoet is in een cafe waar hij zich voordoet als een filmproducent genaamd Raymond. Hij doet dit omdat Thera een Raymond verwacht. Zij komt erachter dat hij Raymond niet is en raakt hierdoor geirriteerd, maar toch gaan ze samen winkelen en haar stemming wordt langzamerhand weer beter. Uiteindelijk eten ze oesters bij Nam Kee, dit is de eerste keer dat Berry oesters eet, hij vindt ze niet lekker en zal ze ook nooit lekker gaan vinden. Hierna vertelt Berry meer over zijn echte ik. Zijn vader heet Peter en was cameraman bij de NOB, zijn moeder werkt bij de reclassering en hij heeft ook een broer Rein met wie hij altijd ruzie heeft over het gedrag van zijn vader. Hij vertelt over het eerste wat hij had gestolen; een pakje batterijen, en de eerste keer dat hij opgepakt werd; toen hij loden platen van een kerk aan het afhalen was samen met Otman. De eerste keer dat hij out ging was tijdens een rave in Hoofddorp, omdat hij de verkeerde pillen had gekregen. Ook heeft hij het over Tilly, een meisje dat hij van de tennisclub kent, zij was verliefd op hem, maar Berry kon dat niet geloven, hij belde haar nooit terug net zo lang totdat zij niet meer belde en zo bewees hij zijn gelijk. Hierna vertelt Berry meer over Thera en haar werk als stripper in een achteraf gelegen barretje in Amsterdam. Hij is een keer naar binnen geweest toen hij haar kwam ophalen, maar hij vond het zo’n aanstellerij dat hij voortaan buiten wachtte. Thera woont op een oud zolderkamertje in Amsterdam, haar moeder in Haarlem en haar vader met zijn nieuwe vrouw in Malta. Ze heeft ook een zus die met haar man een zoontje in Heemstede wonen. Berry vindt de hele familie nogal voorspelbaar. Thera wil graag naar het buitenland alleen daar is geld voor nodig. Samen bedenken ze dan een plan om aan geld te komen. Ze adverteren in de krant voor de verhuur van een gemeubileerd appartement met tuin in Amsterdam. Dit is de woning van de dame van wie Thera haar zolderkamer huurt. Dit is mogelijk omdat de oude vrouw in een verzorgingstehuis zit. Ze laten 15 sleutels van het appartement maken, en zo verhuren ze meerdere keren hetzelfde appartement voor een prijs die niet te hoog maar ook niet absurd laag ligt. Ze vertrekken de dag daarna met 21.000 gulden op zak naar het Hilton Hotel waar ze een van de duurste bruidssuites huren. Ze geven veel geld uit aan kleren en eten en maken plannen voor een vakantiereis. Ze zullen nog een nachtje in het Hilton blijven, daarna 3 dagen Parijs waarna ze 4 weken naar Bali zullen gaan en uiteindelijk zullen ze in Arizona eindigen. Maar alles loopt anders als gepland wanneer Thera weer last krijgt van epilepsie aanvallen, waar ze vroeger veel last van heeft gehad. Het verblijf in het Hilton eindigt dan ook in het ziekenhuis, waar Thera na een ernstige aanval zes dagen moet blijven. Berry komt haar tweemaal per dag opzoeken.
Thera trekt na deze tijd in het ziekenhuis weer in bij haar moeder. Berry probeert op alle mogelijke manieren in contact met Thera te komen, wat steeds verhindert wordt door Thera’s moeder. Uiteindelijk vertelt Thera ze niets meer met hem wil. Dan komt hij erachter dat Thera weer wat heeft met haar ex Ben, die een keer foto’s voor de Penthouse van haar heeft gemaakt. Ook hier probeert Berry weer contact met haar te zoeken, maar dit wordt verhinderd door Ben. Berry krijgt op een gegeven moment een geweer van zijn vriend Otman te leen, maar hij is niet van plan het te gebruiken. Tijdens een opstootje met Ben valt het geweer uit zijn broek. Ben en Thera schrikken hiervan en Thera vertelt hem nog eens dat het over is. Berry’s vrienden vragen hem dan of hij meegaat naar de opening van een nieuw buurthuis. Ze hangen hier wat rond totdat de burgemeester op het punt staat in zijn auto te stappen om te vertrekken. Berry pakt opeens een steen en gooit die tegen de burgemeester. De burgemeester wordt op zijn hoofd getroffen en raakt in coma. Berry vlucht en neemt de trein naar Frankrijk, waar hij bij het vakantiehuisje van zijn ouders opgepakt wordt, en aan Nederland uitgeleverd wordt, waar hij in de gevangenis op zijn proces wacht.
Analyse
4. Structuur
Het boek is verdeelt in 33 genummerde hoofdstukken. Het is niet zo dat na elk hoofdstuk je in een nieuwe situatie terecht komt. Het perspectief blijft het hele boek lang bij Berry. Hij vertelt elke keer een stukje over een bepaald deel van zijn leven. Die stukjes wisselen per alinea. Soms lopen ze mooi in elkaar over, soms hebben ze niets met elkaar te maken. Door deze manier van schrijven kom je steeds een beetje meer over de achtergrond van Berry te maken en wordt er een zekere spanning opgebouwd. Je wordt zo meegesleurd Berry’s leven in. Je snapt heel goed waarom hij het helemaal zat is, op een gegeven moment. Het hoogtepunt lag voor mij bij de opening van het nieuwe buurthuis. Hij vindt het maar een multiculturele poppenkast en haat wat hij ziet, wat dan heel goed begrijpelijk is. Dan gooit hij de steen naar de burgemeester.
Het boek heeft een gedeeltelijk open, omdat Berry nu in de gevangenis zit en wacht op de uitslag van de rechter en je niet weet wat daar uit komt.
5. Verhaalfiguren
Berry Kooijman: Een achttienjarige jongen in Amsterdam, waar hij woont met zijn moeder en broer, in een villastraatje. Hij doet zich tegenover zijn vrienden anders voor dan hij is. Hij gedraagt zich alsof hij nergens bang voor is en niemand nodig heeft, maar eigenlijk is hij heel slim en gevoelig, zelfs een beetje onzeker. Het slechte aan hem is dat hij constant liegt. Vooral tegen zijn moeder, maar ook tegen zijn vrienden, zijn broer en de directeur van zijn school.
Berrie is vrij in zichzelf gekeerd, sinds de dood van zijn vader. Hij praat dan ook nooit echt over gevoel. Wanneer Berrie een relatie met Thera krijgt gaat het veel beter met Berry. Hij krijgt meer zelfvertrouwen, is gelukkiger, hij is eerlijk (tegen Thera), hij ziet zijn (foute) vrienden minder en hij houdt veel van Thera. Daardoor veranderd zijn karakter dan ook. Berry is dan ook een round character.
Je krijgt ook nog een hele andere kant van Berry te zien. Want wanneer het uit is met Thera wordt hij helemaal gek, hij raakt geobsedeerd en bedreigt dan ook Ben, de ex-vriend van Thera waar ze nu bij ingetrokken is. Dan slaat hij helemaal door en wanneer hij ontploft gooit hij een baksteen op het hoofd van de burgemeester, waarna hij opgepakt wordt. Dit past helemaal niet bij de lieve kant van Berry en iedereen schrikt er dan ook van.
Na dit voorval is Berry wel weer rustiger en verstnadiger geworden. Het is dan ook bijna zeker dan wanneer Berry uit de gevangenis komt dan hij heel anders gaat leven. Ik geloof wel dat hij er van geleerd heeft.
Thera Bouwman: Een negentienjarig meisje uit Amsterdam. Ze werkt in een nachtclub waar ze erotisch dans. Ze lijkt erg zelfverzekerd, maar daar komt wel verandering in.
Thera krijgt een relatie met Berry. Dat gaat lang goed maar uiteindelijk maakt Thera het uit en gaat Thera terug naar haar ex-vriend, Ben. Dat was omdat ze begon te beseffen dat ze niet verder wilde leven op de manier zoals ze met Berry had gedaan, dus wilde ze even tijd om na te denken, maar Berry was ongeduldig, opdringerig en na een tijdje zelfs obsessief.
Therea heeft soms last van epilepsieaanvallen. Die kreeg ze een keer één waar Berry bij was, waardoor ze veel onzekerder wordt, of blijkt te zijn. Ook Thera is dus een round character.
Ellen Kooijman: De moeder van Berry, als slachtoffer van zijn vele leugens. Ze werkt als reclasseringsmedewerker. Ze weet niks van Berry’s criminele activiteiten en denkt dat hij gewoon elke dag naar school toe gaat. Ze vertrouwd haar zoon dan ook. Ondertussen wordt ze aan alle kanten bedrogen. Wanneer Berry in de gevangenis komt schaamt ze zich voor haar zoon, tegenover de mensen die langs hun huis lopen, haar collega’s, de buren etc. Vooral omdat ze zelf niks aan heeft zien komen. Ze heeft altijd goed voor Berry kwijt is, het probleem is dat ze het overzicht over hem kwijt is geraakt.
Ze werkt dan wel als reclasseringsmedewerker, waarbij ze de hele dag bepaalt of er tegen haar gelogen wordt of niet, de leugens van haar zoon gelooft ze allemaal.
Over Ellen zelf wordt niet veel verteld, niet over wat ze voelt en over wat haar bezig houdt. Ellen is dan ook een flat character.
Meesters: De psychiater die Berry onder zijn hoede heeft genomen nadat het voorval is gebeurd. Praat veel met Berry maar schiet niet heel veel op. De ene keer heeft Berry een hekel aan hem en de andere keer vindt hij het wel een toffe vent. Berry krijgt het gevoel of Meesters hem helemaal leegzuigt, bijna alles wat hij over zichzelf en de rest van de wereld weet wordt hem ontfutseld. Over het leven van Meesters zelf wordt niet veel verteld, hij is dan ook een flat character.
Rein Kooijman: Dit is de broer van Berry. Hij is een brave, onzekere en bange puber. Berry en Rein zijn dit hele boek haast nooit aardig tegen elkaar, toch zijn ze blij dat ze broers zijn. Rein is dan ook degene die Berry uit het vakantiehuisje weet te krijgen wanneer Berry gevlucht is.
Berry verwijt Rein dat Rein hun vader voortdurend naar beneden haalt. Berry wil simpelweg niet geloven wat Rein zegt. Rein is er namelijk achter gekomen dat hun vader een andere vrouw ziet, bij hun moeder weg wil gaan en hun in de steek wil laten. Vader heeft dat hem ook toegegeven, maar heeft dat Berry nooit durven vertellen, omdat Berry zijn vader heel erg idealiseert.
Rein zou op wereldreis gaan, maar al snel ging er iets fout en moest hij weer naar huis komen. Hij durft de wereld niet te laten zien dat hij nu al weer terug is, omdat hij zich daarvoor schaamt, daarom blijft hij binnen.
Rein weet van de leugens van Berry af. Hij weet heel goed dat Berry niet naar school gaat en hij komt er zelfs achter dat Berry de auto van hun moeder gestolen heeft.
Over Rein zelf, bijvoorbeeld waarom hij al snel terug was van zijn wereldreis, kom je niks te weten. Rein is een flat character.
Geen van de namen in dit is een zogenaamde ‘speaking name’ .
6. Tijd
Het verhaal speelt zich niet lang geleden af. Ik schat zo tussen 1996 en nu. Er komen veel dingen in voor die van de laatste tijd zijn zoals drugs, feesten, straatnamen, nieuwe gebouwen en er zijn veel hangjongeren. Aan de sfeer van dit boek merk je ook al dat dit een boek is van de laatste jaren. Het is te merken aan taalgebruik bijvoorbeeld.
Het verhaal is totaal niet chronologisch verteld. Het boek staat vol met flahbacks. Een voorbeeld van een flashback: “Mijn vader stierf aan een hartinfarct. Mijn broer en ik zaten ’s nachts boven aan de trap en hoorden hem beneden in de woonkamer een raar geluid maken. Hij blafte als een hond. Het klonk niet als doodgaan. Mijn moeder was erbij. Zij heeft het allemaal zien gebeuren. Wij konden hem alleen maar horen. We dachten dat hij moest overgeven. “Net goed”, zei mijn broer, “moet-ie maar niet zoveel zuipen.” (blz. 17)
Per hoofdstuk wordt verteld over de vakanties in Frankrijk, Berry’s leven in de gevangenis, de band met zijn vader, zijn relatie met Thera en het leven met zijn vrienden door elkaar verteld. Daardoor moet je af en toe even nadenken over in welk gedeelte van het verhaal je nu weer zit. Het voordeel van deze manier van vertellen is dat je steeds meer te weten komt, beetje bij beetje, over het leven van Berry. Zo wordt er ook een goede spanning opgebouwd.
De vertelde tijd is een paar maanden. Vanaf het moment dat hij helemaal doordraaide tot het moment dat hij al even in de gevangenis zat. De flashbacks gaan alleen terug naar toen Berry nog een klein kind was, zijn vader stierf en hij iets met Thera kreeg.
7. Ruimte
a. Concrete ruimte
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam; op straat, in de friettent waar hij vaak zit met zijn vrienden, in zijn huis, in Thera’s huis, in het ziekenhuis waar Thera komt te liggen en in het Hilton, waar Thera en Berry ook overnachten.
Ook speelt het verhaal zich af in Frankrijk. In het vakantiehuisje in Bretteville-sur-Laize.
b. Symbolische ruimtewerking
Berry maakt foto’s van wolken. Hij heeft een hele verzameling. De dag dat hij Thera weer zag voor de tweede keer omschreef hij als: “Het was een dag met mooie wolken. Dat weet ik nog, want ik was er die ochtend op uit getrokken met het fototoestel van mijn vader.” (blz. 29). De wolken staan voor zuiverheid. Als een dag grauw is, noemt Berry het een slechte dag. De dag waarop hij Thera ontmoette was een mooie dag, met mooie wolken.
8. Perspectief
Het hele boek lang ligt het perspectief bij Berry, dus dat is een subjectief perspectief. De beschreven werkelijkheid is dan ook niet geheel betrouwbaar. Bijvoorbeeld de voortdurende discussie tussen Berry en Rein. “Rein vindt dat ik ‘vroeger’ idealiseer. Hij beweert dat mijn vader en moeder die laatste zomer nooit hand in hand op het pad van ons huisje in Bretteville hebben kunnen staan.” (blz 38). Misschien heeft Rein wel gelijk en kan het helemaal niet zo geweest zijn, maar heeft Berry het alleen zo onthouden. Je leest wel de hele discussie die Berry en Rein hebben, maar je weet uiteindelijk, doordat je het alleen door Berry’s ogen ziet, nog steeds niet hoe het nu werkelijk was.
“ ‘Dat lijkt me stug, hij deed de hele dag geen bek open. Alleen maar zuipen.’ Ik griste het album uit zijn handen en sloeg het dicht.
‘Je bent een klootzak, Rein. Het spijt me dat ik het zeggen moet, maar je bent gewoon een gefrustreerde klootzak. Pa en ik hadden er die ochtend bij gestaan toen New Shatterhand werd opgehaald door de wagen van het destructiebedrijf. De kraaien hadden zijn ogen uitgepikt, het was… Wij hebben alles gezien. Wij en niet jij. Daarom was pa stil, begrijp je? Nee, natuurlijk niet. Dat soort dingen bestaan voor jou niet.’
‘Je bent zo stom jij, jij ziet nog steeds elanden die er niet zijn, Berry. Iedereen weet dat er geen elanden in Amsterdam voorkomen, iedereen behalve jij. Nog steeds niet.’
‘Wat bedoel je?’
‘Dat is jouw probleem. Daarom zit je hier, daarom maak je er een klote zootje van. Jij ziet altijd wat er niet is. Wordt het niet eens tijd dat je gaat zien wat er wel is? Hoe het echt is. Pa was een alcoholist.’
‘Rot op.’
‘Hij was een chagrijn.’
‘Rot op.’
‘Hij was een bedrieger.’
‘Ik waarschuw je, Rein. Ik waarschuw je.’” (blz 215/216)
Rein beschuldigt Berry ervan dat hij dingen ziet die er niet zijn, terwijl je dit hele boek zo mee wordt gesleurd Berry’s leven in dat je Rein zelf ook niet gelooft, terwijl je weet dat het best waar zou kunnen zijn.
Interpretatie
9. Titeluitleg
Dat is heel simpel. De titel is Oesters van Nam Kee. Dat is de naam van het restaurant waar Thera en Berry regelmatig oesters gaan eten. Ook als het uit is eet Berry af en toe nog oesters in dat restaurant. Het lijkt niet heel belangrijk, maar die oesters zijn natuurlijk een belangrijk motief. Ook wordt de naam van het restaurant (de titel dus) of delen ervan regelmatig in het boek genoemd.
10. Motto-uitleg
Er is geen motto.
11. Motieven
a. Abstracte motieven.
De belangrijkste motieven uit dit boek zijn:
- leugens en bedrog
- dood (van Berry’s vader)
- obsessie (voor een vrouw)
- haat
- liefde (voor Thera en zijn moeder)
b. Belangrijkste verhaalmotieven
Oesters: dat is toch wel het belangrijkste motief denk ik. Thera vindt ze erg lekker en neemt Berry mee naar Nam Kee om oesters te eten. Hij vindt ze niet lekker en zal ze ook nooit lekker gaan vinden, toch eet hij ze vaak. De oesters staan voor het karakter van Berry: zacht van binnen, hard van buiten, want zo is Berry en zo zijn oesters ook.
Ook is het zo dat Thera en Berry allebei naar geluk zoeken. Ze vinden het alleen allebei niet. “Er zijn maar weinig oesters die een parel hebben.”
De oesters lijken een symbool te zijn voor het geluk dat ze allebei zoeken. Ze vinden het beiden echter niet: “er zijn maar weinig oesters die een parel bevatten!” (bron: uittrekselbank).
Wolken: een ander belangrijk motief is de wolkenverzameling van Berry. Berry gaat er vaak met zijn camera op uit om foto van wolken te maken. Hij fotografeert niets anders dan wolken. Berry relateerd wolken aan hoe de dag is. Op een mooie dag, zoals de dag waarop hij Thera weer zag, omschreef hij als een dag met mooie wolken.
“Ik had die dag iets nieuws uitgeprobeerd. Voor het eerst had ik meer dan alleen maar lucht gefotografeerd. Lucht was mijn specialiteit. Lucht was het enige dat ik fotografeerde. Lucht. Wolken. Tot die dag. Ik had op mijn rug in de wat nauwere staten en stegen van het centrum gelegen en wolken gefotografeerd maar met aan de randen van het kader - en dat was het nieuwe, het experimentele – lijntjes daklijst en gevel. Ik was nieuwsgierig naar het effect daarvan, na anderhalf jaar van wolken en niets dan wolken.”
(blz 30)
Hij heeft nooit een foto van Thera gemaakt. Toen ze er om vroeg maakte hij een foto van de wolken, omdat die foto voor hem pas echt telde als zijn foto van haar.
“Toen we buiten kwamen, wilde ze dat ik een foto van haar maakte. ‘Dat gaat niet.’ ‘Is het te donker?’ ‘Dat is het niet. Ik fotografeer geen mensen.’ ‘Waarom heb je dan zo’n ding bij je?’ ‘Niet om mensen te fotograferen.’ ‘Zak.’ Ze was beledigd. Echt beledigd. Ik wees omhoog naar de hemel. ‘Dat fotografeer ik.’ ‘De lucht?’ Ik knikte. In het lawaai van de vroege avond, onder de schemerige hemel, wij tweeen in het midden van de straat, mijn opgestoken hand. ‘Jezus, man jij bent me wel wat schuldig na die rotstreek van vanmiddag. Maak godverdomme een foto van me.’ Ik aarzelde, nam mijn camera in beide handen, richtte de lens op de hemel, draaide de scherptering naar oneindig en drukte af.” (blz 31/32)
Een ander motief is de horoscoop die Berry en Thera meerdere malen in het boek lezen en voorlezen. Ze geloven allebei in deze horoscopen en proberen zo te zien of ze een gelukkige toekomst krijgen samen.
“Op de roltrap las ze me uit de Beau Monde mijn horoscoop voor.” (blz 31)
12. Thema
Soms moet je dingen loslaten om verder te kunnen.
Waardering
13. Auteur
Kees van Beijnum is geboren en opgegroeid in Amsterdam. Als telg van een horecageslacht bracht hij het grootste deel van zijn jeugd door in cafes van zijn familie, in de omgeving van de Zeedijk. Na het gymnasium volgde een niet kinderachtig aantal baantjes, tot hij in 1991 besloot zich fulltime aan het schrijven te wijden. Dit heeft inmiddels diverse romans en filmscripts opgeleverd.
In 1991 verscheen zijn eerste boek, Over het IJ,de reconstructie van een moord, dat in brede kring bewondering oogstte. 'Eindelijk een eigen equivalent van Truman Capotes In Cold Blood,' schreef Rene Zwaap in De Groene Amsterdammer.
Na Over het IJ verscheen begin 1994 Hier zijn leeuwen, waarmee de auteur als romancier debuteerde. Dit boek werd genomineerd voor de Debutantenprijs en geselecteerd voor de longlist van de Libris Literatuur Prijs.
Begin 1995 verscheen Dichter op de Zeedijk, een semi-autobiografische roman die door de lezers en critici in de armen werd gesloten. Dichter op de Zeedijk werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs. 'Een groot en groots boek,'aldus het jury rapport.
In De ordening (1998) bespeelt Van Beijnum weer een ander register dan in zijn voorgaande boeken. Het is een prikkelend en onderhoudend boek met een subtiele intrige, een roman waarin de auteur de vraagstukken van zijn tijd geenszins uit de weg gaat.
En begin 2000 heeft Van Beijnum de problemen van de grote stad tot onderwerp gemaakt in zijn nieuwe roman. De oesters van Nam Kee is een geestige, met grote vaart en scherpte geschreven roman over hunkering. Hunkering naar waarheid, naar liefde en vooral naar 'echtheid'. De oesters van Nam Kee is bekroond met de Bordewijk-prijs 2001. De filmeditie is verschenen in mei 2002.
Behalve romancier is van Beijnum ook actief als scenario schrijver. Hij schreef onder andere De langste reis, een door Pieter Verhoeff geregisseerde en door de VPRO uitgezonden televisiefilm, gebaseerd op de ontvoering van Gerrit-Jan Heijn. Deze film werd genomineerd voor het Gouden Kalf voor het beste tv-drama van 1996. Verder is Van Beijnum scenarist van Maten alsook van de speelfilm De zwarte Meteoor. De verfilming van, waarvoor Van Beijnum zelf het scenario schreef, werd bekroond met het Gouden Kalf voor het beste tv-drama van 1999.
Op 5 september 2002 gaat de verfilming van De oesters van Nam Kee in premiere. De hoofdrollen worden vertolkt door Egbert-Jan Weeber en Katja Schuurman.
14. Recensie(s)
Schrijver: Kees van Beijnum
Titel: De oesters van Nam Kee
Jaar van uitgave: 2000
Bron: Trouw
Publicatiedatum: 22-01-2000
Recensent: T. van Deel
Recensietitel: De taal van opgefokte jongens
http://www.trouw.nl/tr/nl/4512/Cultuur/archief/article/detail/2529170/2000/01/22/De-taal-van-opgefokte-jongens.dhtml
Eigen mening
“De geschiedenis, met nog een aantal verrijkende zijlijnen, is afgezien van de wisselvallige stijl waarin ze verteld wordt, met het oog op behoud van de spanning opgezet. Wat mij betreft wat te nadrukkelijk, zodat je het gevoel krijgt aan het lijntje te worden gehouden”, zegt de recensent. Dit boek is erg spannend, inderdaad, door de manier van het door elkaar vertellen van de gebeurtenissen. Alle verrijkende zijlijnen zorgden er bij mij juist voor dat je steeds beter gaat begrijpen waarom Berry zoiets heeft gedaan, waarom alles voor hem zo logisch lijkt. Er kwam zelfs een punt, net voordat Berry de steen gooide dat ik me zo erg inleefde dat ik als ik in zijn schoenen gestaan zou hebben had ik die steen zelf gegooid.
Er wordt ook gepraat in meerdere stijlen; de vlotte straattaal van de jongeren met korte dialogen en veel gevloek en de mooie lange zinnen. Ik vind dit juist wel mooi, omdat Berry ook twee personen is. Berry is wie zijn vrienden denken dat hij is; de persoon die hij verzint en bij elkaar liegt, de stoere jongen. Recht daar tegenover staat een jongen die het verdriet van zijn vader niet helemaal verwerkt heeft en er van houdt na de wolken te kijken, de jongen die verliefd is geworden op Thera. Daarom ben ik het niet eens met de recensent wanneer deze zegt dat het verschil in stijl en de spanning in het boek je te veel aan het lijntje lijkt te houden.
Ik heb voor dit boek gekozen, omdat ik de film een aantal jaren geleden een keer had gezien en ik was dus ook wel benieuwd naar het boek. Laatst heb ik de film ook nog eens gezien en hoewel wat mooi acteerwerk vind ik toch het boek mooier, omdat het boek veel meer verteld.
Het verhaal verteld over de gedachte van Berry wanneer die in een gevangenis zit en niet meer kan veranderen wat hij heeft gedaan. Hij denkt dan terug aan wat er allemaal gebeurt is. Daardoor leef je je steeds meer in in waarom Berry dat heeft gedaan en dat spreekt me heel erg aan. Dat komt mede doordat het erg realistisch is allemaal, het zou zomaar echt gebeurt kunnen zijn. De gesprekken die Berry en zijn vrienden voeren hoor ik ook op straat bijvoorbeeld.
Ook vind ik het wel mooi te zien hoe verschillend Berry en Rein reageren op de dood van hun vader. Berry idealiseert hem en Rein zeikt hem af. Uiteindelijk geeft Berry ook wel een beetje toe dat hij misschien te positief is over zijn vader, maar dat zou hij Rein nooit toegeven. Hoewel ze dit flinke meningsverschil hebben over hun vader is Rein uiteindelijk wel degene die Berry uit het vakantiehuis krijgt wanneer de politieagenten dat niet lukt. Natuurlijk lukt Rein dat wel, Rein blijft zijn broer en dat ziet Berry dan ook wel in.
De liefde tussen Thera en Berry. Je gaat zo op in Berry dat het je haast niet opvalt dat hij na een tijdje echt obsessief is. Ik snapte haast niet waarom Thera opeens weg ging en hem niet meer wilde zien of spreken, zo goed leefde ik me in in Berry en dat vind ik echt erg mooi aan dit boek.
Ik ken verder geen boeken van Kees van Beijum, maar ik ga toch eens op zoek naar een ander boek van hem om te kijken of hij nog meer verhalen heeft van deze kwaliteit.
Geraadpleegde literatuur
www.scholieren.com (voor de samenvatting)
www.deoestersvannamkee.nl (voor informatie over de schrijver van het boek)
Literom (voor de recensie)
1. Titelbeschrijving
KEES VAN BEIJNUM; Oesters van Nam Kee; Amsterdam, 2002, 10e druk (2000), 320 blz.
2. Motto (en opdracht)
Er is geen motto.
Opdracht: Voor Tatjana & Allard
3. Korte inhoud
Als het verhaal begint is Berry naar het oude vakantiehuisje van zijn ouders in Bretteville-sur-Laize in Frankrijk gevlucht. Hij wordt hier opgepakt door de franse gendarmerie. Hierna vertelt Berry vanuit de gevangenis zijn verhaal, vaak door middel van gesprekken met een psychiater. Hij vertelt over het feit dat hij tegen zijn moeder heeft gelogen en dat hij zijn Gymnasium diploma heeft gehaald terwijl hij al lang van school afgegaan is. Hij hangt elke dag maar wat rond met zijn vrienden Otman, Jamal en de laatste mode, vaak bij de snackbar van Fast Eddie. Berry liegt ook tegen hen, want hij vertelt hen dat zijn vader is opgepakt bij een grote drugs deal in Lyon, terwijl hij eigenlijk gewoon overleden is. Vervolgens vertelt hij over zijn eerste ontmoeting met Thera, die hij ontmoet doordat hij haar twee lichtgevende hoorntjes verkoopt op een straathoek in Amsterdam. Thera geeft hem de bijnaam Diablo. De tweede keer dat hij haar ontmoet is in een cafe waar hij zich voordoet als een filmproducent genaamd Raymond. Hij doet dit omdat Thera een Raymond verwacht. Zij komt erachter dat hij Raymond niet is en raakt hierdoor geirriteerd, maar toch gaan ze samen winkelen en haar stemming wordt langzamerhand weer beter. Uiteindelijk eten ze oesters bij Nam Kee, dit is de eerste keer dat Berry oesters eet, hij vindt ze niet lekker en zal ze ook nooit lekker gaan vinden. Hierna vertelt Berry meer over zijn echte ik. Zijn vader heet Peter en was cameraman bij de NOB, zijn moeder werkt bij de reclassering en hij heeft ook een broer Rein met wie hij altijd ruzie heeft over het gedrag van zijn vader. Hij vertelt over het eerste wat hij had gestolen; een pakje batterijen, en de eerste keer dat hij opgepakt werd; toen hij loden platen van een kerk aan het afhalen was samen met Otman. De eerste keer dat hij out ging was tijdens een rave in Hoofddorp, omdat hij de verkeerde pillen had gekregen. Ook heeft hij het over Tilly, een meisje dat hij van de tennisclub kent, zij was verliefd op hem, maar Berry kon dat niet geloven, hij belde haar nooit terug net zo lang totdat zij niet meer belde en zo bewees hij zijn gelijk. Hierna vertelt Berry meer over Thera en haar werk als stripper in een achteraf gelegen barretje in Amsterdam. Hij is een keer naar binnen geweest toen hij haar kwam ophalen, maar hij vond het zo’n aanstellerij dat hij voortaan buiten wachtte. Thera woont op een oud zolderkamertje in Amsterdam, haar moeder in Haarlem en haar vader met zijn nieuwe vrouw in Malta. Ze heeft ook een zus die met haar man een zoontje in Heemstede wonen. Berry vindt de hele familie nogal voorspelbaar. Thera wil graag naar het buitenland alleen daar is geld voor nodig. Samen bedenken ze dan een plan om aan geld te komen. Ze adverteren in de krant voor de verhuur van een gemeubileerd appartement met tuin in Amsterdam. Dit is de woning van de dame van wie Thera haar zolderkamer huurt. Dit is mogelijk omdat de oude vrouw in een verzorgingstehuis zit. Ze laten 15 sleutels van het appartement maken, en zo verhuren ze meerdere keren hetzelfde appartement voor een prijs die niet te hoog maar ook niet absurd laag ligt. Ze vertrekken de dag daarna met 21.000 gulden op zak naar het Hilton Hotel waar ze een van de duurste bruidssuites huren. Ze geven veel geld uit aan kleren en eten en maken plannen voor een vakantiereis. Ze zullen nog een nachtje in het Hilton blijven, daarna 3 dagen Parijs waarna ze 4 weken naar Bali zullen gaan en uiteindelijk zullen ze in Arizona eindigen. Maar alles loopt anders als gepland wanneer Thera weer last krijgt van epilepsie aanvallen, waar ze vroeger veel last van heeft gehad. Het verblijf in het Hilton eindigt dan ook in het ziekenhuis, waar Thera na een ernstige aanval zes dagen moet blijven. Berry komt haar tweemaal per dag opzoeken.
Thera trekt na deze tijd in het ziekenhuis weer in bij haar moeder. Berry probeert op alle mogelijke manieren in contact met Thera te komen, wat steeds verhindert wordt door Thera’s moeder. Uiteindelijk vertelt Thera ze niets meer met hem wil. Dan komt hij erachter dat Thera weer wat heeft met haar ex Ben, die een keer foto’s voor de Penthouse van haar heeft gemaakt. Ook hier probeert Berry weer contact met haar te zoeken, maar dit wordt verhinderd door Ben. Berry krijgt op een gegeven moment een geweer van zijn vriend Otman te leen, maar hij is niet van plan het te gebruiken. Tijdens een opstootje met Ben valt het geweer uit zijn broek. Ben en Thera schrikken hiervan en Thera vertelt hem nog eens dat het over is. Berry’s vrienden vragen hem dan of hij meegaat naar de opening van een nieuw buurthuis. Ze hangen hier wat rond totdat de burgemeester op het punt staat in zijn auto te stappen om te vertrekken. Berry pakt opeens een steen en gooit die tegen de burgemeester. De burgemeester wordt op zijn hoofd getroffen en raakt in coma. Berry vlucht en neemt de trein naar Frankrijk, waar hij bij het vakantiehuisje van zijn ouders opgepakt wordt, en aan Nederland uitgeleverd wordt, waar hij in de gevangenis op zijn proces wacht.
4. Structuur
Het boek is verdeelt in 33 genummerde hoofdstukken. Het is niet zo dat na elk hoofdstuk je in een nieuwe situatie terecht komt. Het perspectief blijft het hele boek lang bij Berry. Hij vertelt elke keer een stukje over een bepaald deel van zijn leven. Die stukjes wisselen per alinea. Soms lopen ze mooi in elkaar over, soms hebben ze niets met elkaar te maken. Door deze manier van schrijven kom je steeds een beetje meer over de achtergrond van Berry te maken en wordt er een zekere spanning opgebouwd. Je wordt zo meegesleurd Berry’s leven in. Je snapt heel goed waarom hij het helemaal zat is, op een gegeven moment. Het hoogtepunt lag voor mij bij de opening van het nieuwe buurthuis. Hij vindt het maar een multiculturele poppenkast en haat wat hij ziet, wat dan heel goed begrijpelijk is. Dan gooit hij de steen naar de burgemeester.
Het boek heeft een gedeeltelijk open, omdat Berry nu in de gevangenis zit en wacht op de uitslag van de rechter en je niet weet wat daar uit komt.
5. Verhaalfiguren
Berry Kooijman: Een achttienjarige jongen in Amsterdam, waar hij woont met zijn moeder en broer, in een villastraatje. Hij doet zich tegenover zijn vrienden anders voor dan hij is. Hij gedraagt zich alsof hij nergens bang voor is en niemand nodig heeft, maar eigenlijk is hij heel slim en gevoelig, zelfs een beetje onzeker. Het slechte aan hem is dat hij constant liegt. Vooral tegen zijn moeder, maar ook tegen zijn vrienden, zijn broer en de directeur van zijn school.
Berrie is vrij in zichzelf gekeerd, sinds de dood van zijn vader. Hij praat dan ook nooit echt over gevoel. Wanneer Berrie een relatie met Thera krijgt gaat het veel beter met Berry. Hij krijgt meer zelfvertrouwen, is gelukkiger, hij is eerlijk (tegen Thera), hij ziet zijn (foute) vrienden minder en hij houdt veel van Thera. Daardoor veranderd zijn karakter dan ook. Berry is dan ook een round character.
Je krijgt ook nog een hele andere kant van Berry te zien. Want wanneer het uit is met Thera wordt hij helemaal gek, hij raakt geobsedeerd en bedreigt dan ook Ben, de ex-vriend van Thera waar ze nu bij ingetrokken is. Dan slaat hij helemaal door en wanneer hij ontploft gooit hij een baksteen op het hoofd van de burgemeester, waarna hij opgepakt wordt. Dit past helemaal niet bij de lieve kant van Berry en iedereen schrikt er dan ook van.
Na dit voorval is Berry wel weer rustiger en verstnadiger geworden. Het is dan ook bijna zeker dan wanneer Berry uit de gevangenis komt dan hij heel anders gaat leven. Ik geloof wel dat hij er van geleerd heeft.
Thera krijgt een relatie met Berry. Dat gaat lang goed maar uiteindelijk maakt Thera het uit en gaat Thera terug naar haar ex-vriend, Ben. Dat was omdat ze begon te beseffen dat ze niet verder wilde leven op de manier zoals ze met Berry had gedaan, dus wilde ze even tijd om na te denken, maar Berry was ongeduldig, opdringerig en na een tijdje zelfs obsessief.
Therea heeft soms last van epilepsieaanvallen. Die kreeg ze een keer één waar Berry bij was, waardoor ze veel onzekerder wordt, of blijkt te zijn. Ook Thera is dus een round character.
Ellen Kooijman: De moeder van Berry, als slachtoffer van zijn vele leugens. Ze werkt als reclasseringsmedewerker. Ze weet niks van Berry’s criminele activiteiten en denkt dat hij gewoon elke dag naar school toe gaat. Ze vertrouwd haar zoon dan ook. Ondertussen wordt ze aan alle kanten bedrogen. Wanneer Berry in de gevangenis komt schaamt ze zich voor haar zoon, tegenover de mensen die langs hun huis lopen, haar collega’s, de buren etc. Vooral omdat ze zelf niks aan heeft zien komen. Ze heeft altijd goed voor Berry kwijt is, het probleem is dat ze het overzicht over hem kwijt is geraakt.
Ze werkt dan wel als reclasseringsmedewerker, waarbij ze de hele dag bepaalt of er tegen haar gelogen wordt of niet, de leugens van haar zoon gelooft ze allemaal.
Over Ellen zelf wordt niet veel verteld, niet over wat ze voelt en over wat haar bezig houdt. Ellen is dan ook een flat character.
Meesters: De psychiater die Berry onder zijn hoede heeft genomen nadat het voorval is gebeurd. Praat veel met Berry maar schiet niet heel veel op. De ene keer heeft Berry een hekel aan hem en de andere keer vindt hij het wel een toffe vent. Berry krijgt het gevoel of Meesters hem helemaal leegzuigt, bijna alles wat hij over zichzelf en de rest van de wereld weet wordt hem ontfutseld. Over het leven van Meesters zelf wordt niet veel verteld, hij is dan ook een flat character.
Rein Kooijman: Dit is de broer van Berry. Hij is een brave, onzekere en bange puber. Berry en Rein zijn dit hele boek haast nooit aardig tegen elkaar, toch zijn ze blij dat ze broers zijn. Rein is dan ook degene die Berry uit het vakantiehuisje weet te krijgen wanneer Berry gevlucht is.
Berry verwijt Rein dat Rein hun vader voortdurend naar beneden haalt. Berry wil simpelweg niet geloven wat Rein zegt. Rein is er namelijk achter gekomen dat hun vader een andere vrouw ziet, bij hun moeder weg wil gaan en hun in de steek wil laten. Vader heeft dat hem ook toegegeven, maar heeft dat Berry nooit durven vertellen, omdat Berry zijn vader heel erg idealiseert.
Rein zou op wereldreis gaan, maar al snel ging er iets fout en moest hij weer naar huis komen. Hij durft de wereld niet te laten zien dat hij nu al weer terug is, omdat hij zich daarvoor schaamt, daarom blijft hij binnen.
Over Rein zelf, bijvoorbeeld waarom hij al snel terug was van zijn wereldreis, kom je niks te weten. Rein is een flat character.
Geen van de namen in dit is een zogenaamde ‘speaking name’ .
6. Tijd
Het verhaal speelt zich niet lang geleden af. Ik schat zo tussen 1996 en nu. Er komen veel dingen in voor die van de laatste tijd zijn zoals drugs, feesten, straatnamen, nieuwe gebouwen en er zijn veel hangjongeren. Aan de sfeer van dit boek merk je ook al dat dit een boek is van de laatste jaren. Het is te merken aan taalgebruik bijvoorbeeld.
Het verhaal is totaal niet chronologisch verteld. Het boek staat vol met flahbacks. Een voorbeeld van een flashback: “Mijn vader stierf aan een hartinfarct. Mijn broer en ik zaten ’s nachts boven aan de trap en hoorden hem beneden in de woonkamer een raar geluid maken. Hij blafte als een hond. Het klonk niet als doodgaan. Mijn moeder was erbij. Zij heeft het allemaal zien gebeuren. Wij konden hem alleen maar horen. We dachten dat hij moest overgeven. “Net goed”, zei mijn broer, “moet-ie maar niet zoveel zuipen.” (blz. 17)
Per hoofdstuk wordt verteld over de vakanties in Frankrijk, Berry’s leven in de gevangenis, de band met zijn vader, zijn relatie met Thera en het leven met zijn vrienden door elkaar verteld. Daardoor moet je af en toe even nadenken over in welk gedeelte van het verhaal je nu weer zit. Het voordeel van deze manier van vertellen is dat je steeds meer te weten komt, beetje bij beetje, over het leven van Berry. Zo wordt er ook een goede spanning opgebouwd.
De vertelde tijd is een paar maanden. Vanaf het moment dat hij helemaal doordraaide tot het moment dat hij al even in de gevangenis zat. De flashbacks gaan alleen terug naar toen Berry nog een klein kind was, zijn vader stierf en hij iets met Thera kreeg.
7. Ruimte
a. Concrete ruimte
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam; op straat, in de friettent waar hij vaak zit met zijn vrienden, in zijn huis, in Thera’s huis, in het ziekenhuis waar Thera komt te liggen en in het Hilton, waar Thera en Berry ook overnachten.
Ook speelt het verhaal zich af in Frankrijk. In het vakantiehuisje in Bretteville-sur-Laize.
Berry maakt foto’s van wolken. Hij heeft een hele verzameling. De dag dat hij Thera weer zag voor de tweede keer omschreef hij als: “Het was een dag met mooie wolken. Dat weet ik nog, want ik was er die ochtend op uit getrokken met het fototoestel van mijn vader.” (blz. 29). De wolken staan voor zuiverheid. Als een dag grauw is, noemt Berry het een slechte dag. De dag waarop hij Thera ontmoette was een mooie dag, met mooie wolken.
8. Perspectief
Het hele boek lang ligt het perspectief bij Berry, dus dat is een subjectief perspectief. De beschreven werkelijkheid is dan ook niet geheel betrouwbaar. Bijvoorbeeld de voortdurende discussie tussen Berry en Rein. “Rein vindt dat ik ‘vroeger’ idealiseer. Hij beweert dat mijn vader en moeder die laatste zomer nooit hand in hand op het pad van ons huisje in Bretteville hebben kunnen staan.” (blz 38). Misschien heeft Rein wel gelijk en kan het helemaal niet zo geweest zijn, maar heeft Berry het alleen zo onthouden. Je leest wel de hele discussie die Berry en Rein hebben, maar je weet uiteindelijk, doordat je het alleen door Berry’s ogen ziet, nog steeds niet hoe het nu werkelijk was.
“ ‘Dat lijkt me stug, hij deed de hele dag geen bek open. Alleen maar zuipen.’ Ik griste het album uit zijn handen en sloeg het dicht.
‘Je bent een klootzak, Rein. Het spijt me dat ik het zeggen moet, maar je bent gewoon een gefrustreerde klootzak. Pa en ik hadden er die ochtend bij gestaan toen New Shatterhand werd opgehaald door de wagen van het destructiebedrijf. De kraaien hadden zijn ogen uitgepikt, het was… Wij hebben alles gezien. Wij en niet jij. Daarom was pa stil, begrijp je? Nee, natuurlijk niet. Dat soort dingen bestaan voor jou niet.’
‘Je bent zo stom jij, jij ziet nog steeds elanden die er niet zijn, Berry. Iedereen weet dat er geen elanden in Amsterdam voorkomen, iedereen behalve jij. Nog steeds niet.’
‘Wat bedoel je?’
‘Dat is jouw probleem. Daarom zit je hier, daarom maak je er een klote zootje van. Jij ziet altijd wat er niet is. Wordt het niet eens tijd dat je gaat zien wat er wel is? Hoe het echt is. Pa was een alcoholist.’
‘Rot op.’
‘Hij was een chagrijn.’
‘Rot op.’
‘Hij was een bedrieger.’
‘Ik waarschuw je, Rein. Ik waarschuw je.’” (blz 215/216)
Rein beschuldigt Berry ervan dat hij dingen ziet die er niet zijn, terwijl je dit hele boek zo mee wordt gesleurd Berry’s leven in dat je Rein zelf ook niet gelooft, terwijl je weet dat het best waar zou kunnen zijn.
Interpretatie
Dat is heel simpel. De titel is Oesters van Nam Kee. Dat is de naam van het restaurant waar Thera en Berry regelmatig oesters gaan eten. Ook als het uit is eet Berry af en toe nog oesters in dat restaurant. Het lijkt niet heel belangrijk, maar die oesters zijn natuurlijk een belangrijk motief. Ook wordt de naam van het restaurant (de titel dus) of delen ervan regelmatig in het boek genoemd.
10. Motto-uitleg
Er is geen motto.
11. Motieven
a. Abstracte motieven.
De belangrijkste motieven uit dit boek zijn:
- leugens en bedrog
- dood (van Berry’s vader)
- obsessie (voor een vrouw)
- haat
- liefde (voor Thera en zijn moeder)
b. Belangrijkste verhaalmotieven
Oesters: dat is toch wel het belangrijkste motief denk ik. Thera vindt ze erg lekker en neemt Berry mee naar Nam Kee om oesters te eten. Hij vindt ze niet lekker en zal ze ook nooit lekker gaan vinden, toch eet hij ze vaak. De oesters staan voor het karakter van Berry: zacht van binnen, hard van buiten, want zo is Berry en zo zijn oesters ook.
Ook is het zo dat Thera en Berry allebei naar geluk zoeken. Ze vinden het alleen allebei niet. “Er zijn maar weinig oesters die een parel hebben.”
Wolken: een ander belangrijk motief is de wolkenverzameling van Berry. Berry gaat er vaak met zijn camera op uit om foto van wolken te maken. Hij fotografeert niets anders dan wolken. Berry relateerd wolken aan hoe de dag is. Op een mooie dag, zoals de dag waarop hij Thera weer zag, omschreef hij als een dag met mooie wolken.
“Ik had die dag iets nieuws uitgeprobeerd. Voor het eerst had ik meer dan alleen maar lucht gefotografeerd. Lucht was mijn specialiteit. Lucht was het enige dat ik fotografeerde. Lucht. Wolken. Tot die dag. Ik had op mijn rug in de wat nauwere staten en stegen van het centrum gelegen en wolken gefotografeerd maar met aan de randen van het kader - en dat was het nieuwe, het experimentele – lijntjes daklijst en gevel. Ik was nieuwsgierig naar het effect daarvan, na anderhalf jaar van wolken en niets dan wolken.”
(blz 30)
Hij heeft nooit een foto van Thera gemaakt. Toen ze er om vroeg maakte hij een foto van de wolken, omdat die foto voor hem pas echt telde als zijn foto van haar.
“Toen we buiten kwamen, wilde ze dat ik een foto van haar maakte. ‘Dat gaat niet.’ ‘Is het te donker?’ ‘Dat is het niet. Ik fotografeer geen mensen.’ ‘Waarom heb je dan zo’n ding bij je?’ ‘Niet om mensen te fotograferen.’ ‘Zak.’ Ze was beledigd. Echt beledigd. Ik wees omhoog naar de hemel. ‘Dat fotografeer ik.’ ‘De lucht?’ Ik knikte. In het lawaai van de vroege avond, onder de schemerige hemel, wij tweeen in het midden van de straat, mijn opgestoken hand. ‘Jezus, man jij bent me wel wat schuldig na die rotstreek van vanmiddag. Maak godverdomme een foto van me.’ Ik aarzelde, nam mijn camera in beide handen, richtte de lens op de hemel, draaide de scherptering naar oneindig en drukte af.” (blz 31/32)
Een ander motief is de horoscoop die Berry en Thera meerdere malen in het boek lezen en voorlezen. Ze geloven allebei in deze horoscopen en proberen zo te zien of ze een gelukkige toekomst krijgen samen.
“Op de roltrap las ze me uit de Beau Monde mijn horoscoop voor.” (blz 31)
12. Thema
Soms moet je dingen loslaten om verder te kunnen.
Waardering
13. Auteur
Kees van Beijnum is geboren en opgegroeid in Amsterdam. Als telg van een horecageslacht bracht hij het grootste deel van zijn jeugd door in cafes van zijn familie, in de omgeving van de Zeedijk. Na het gymnasium volgde een niet kinderachtig aantal baantjes, tot hij in 1991 besloot zich fulltime aan het schrijven te wijden. Dit heeft inmiddels diverse romans en filmscripts opgeleverd.
In 1991 verscheen zijn eerste boek, Over het IJ,de reconstructie van een moord, dat in brede kring bewondering oogstte. 'Eindelijk een eigen equivalent van Truman Capotes In Cold Blood,' schreef Rene Zwaap in De Groene Amsterdammer.
Begin 1995 verscheen Dichter op de Zeedijk, een semi-autobiografische roman die door de lezers en critici in de armen werd gesloten. Dichter op de Zeedijk werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs. 'Een groot en groots boek,'aldus het jury rapport.
In De ordening (1998) bespeelt Van Beijnum weer een ander register dan in zijn voorgaande boeken. Het is een prikkelend en onderhoudend boek met een subtiele intrige, een roman waarin de auteur de vraagstukken van zijn tijd geenszins uit de weg gaat.
En begin 2000 heeft Van Beijnum de problemen van de grote stad tot onderwerp gemaakt in zijn nieuwe roman. De oesters van Nam Kee is een geestige, met grote vaart en scherpte geschreven roman over hunkering. Hunkering naar waarheid, naar liefde en vooral naar 'echtheid'. De oesters van Nam Kee is bekroond met de Bordewijk-prijs 2001. De filmeditie is verschenen in mei 2002.
Behalve romancier is van Beijnum ook actief als scenario schrijver. Hij schreef onder andere De langste reis, een door Pieter Verhoeff geregisseerde en door de VPRO uitgezonden televisiefilm, gebaseerd op de ontvoering van Gerrit-Jan Heijn. Deze film werd genomineerd voor het Gouden Kalf voor het beste tv-drama van 1996. Verder is Van Beijnum scenarist van Maten alsook van de speelfilm De zwarte Meteoor. De verfilming van, waarvoor Van Beijnum zelf het scenario schreef, werd bekroond met het Gouden Kalf voor het beste tv-drama van 1999.
Op 5 september 2002 gaat de verfilming van De oesters van Nam Kee in premiere. De hoofdrollen worden vertolkt door Egbert-Jan Weeber en Katja Schuurman.
14. Recensie(s)
Schrijver: Kees van Beijnum
Titel: De oesters van Nam Kee
Jaar van uitgave: 2000
Bron: Trouw
Publicatiedatum: 22-01-2000
Recensent: T. van Deel
Recensietitel: De taal van opgefokte jongens
http://www.trouw.nl/tr/nl/4512/Cultuur/archief/article/detail/2529170/2000/01/22/De-taal-van-opgefokte-jongens.dhtml
Eigen mening
“De geschiedenis, met nog een aantal verrijkende zijlijnen, is afgezien van de wisselvallige stijl waarin ze verteld wordt, met het oog op behoud van de spanning opgezet. Wat mij betreft wat te nadrukkelijk, zodat je het gevoel krijgt aan het lijntje te worden gehouden”, zegt de recensent. Dit boek is erg spannend, inderdaad, door de manier van het door elkaar vertellen van de gebeurtenissen. Alle verrijkende zijlijnen zorgden er bij mij juist voor dat je steeds beter gaat begrijpen waarom Berry zoiets heeft gedaan, waarom alles voor hem zo logisch lijkt. Er kwam zelfs een punt, net voordat Berry de steen gooide dat ik me zo erg inleefde dat ik als ik in zijn schoenen gestaan zou hebben had ik die steen zelf gegooid.
Er wordt ook gepraat in meerdere stijlen; de vlotte straattaal van de jongeren met korte dialogen en veel gevloek en de mooie lange zinnen. Ik vind dit juist wel mooi, omdat Berry ook twee personen is. Berry is wie zijn vrienden denken dat hij is; de persoon die hij verzint en bij elkaar liegt, de stoere jongen. Recht daar tegenover staat een jongen die het verdriet van zijn vader niet helemaal verwerkt heeft en er van houdt na de wolken te kijken, de jongen die verliefd is geworden op Thera. Daarom ben ik het niet eens met de recensent wanneer deze zegt dat het verschil in stijl en de spanning in het boek je te veel aan het lijntje lijkt te houden.
Het verhaal verteld over de gedachte van Berry wanneer die in een gevangenis zit en niet meer kan veranderen wat hij heeft gedaan. Hij denkt dan terug aan wat er allemaal gebeurt is. Daardoor leef je je steeds meer in in waarom Berry dat heeft gedaan en dat spreekt me heel erg aan. Dat komt mede doordat het erg realistisch is allemaal, het zou zomaar echt gebeurt kunnen zijn. De gesprekken die Berry en zijn vrienden voeren hoor ik ook op straat bijvoorbeeld.
Ook vind ik het wel mooi te zien hoe verschillend Berry en Rein reageren op de dood van hun vader. Berry idealiseert hem en Rein zeikt hem af. Uiteindelijk geeft Berry ook wel een beetje toe dat hij misschien te positief is over zijn vader, maar dat zou hij Rein nooit toegeven. Hoewel ze dit flinke meningsverschil hebben over hun vader is Rein uiteindelijk wel degene die Berry uit het vakantiehuis krijgt wanneer de politieagenten dat niet lukt. Natuurlijk lukt Rein dat wel, Rein blijft zijn broer en dat ziet Berry dan ook wel in.
De liefde tussen Thera en Berry. Je gaat zo op in Berry dat het je haast niet opvalt dat hij na een tijdje echt obsessief is. Ik snapte haast niet waarom Thera opeens weg ging en hem niet meer wilde zien of spreken, zo goed leefde ik me in in Berry en dat vind ik echt erg mooi aan dit boek.
Ik ken verder geen boeken van Kees van Beijum, maar ik ga toch eens op zoek naar een ander boek van hem om te kijken of hij nog meer verhalen heeft van deze kwaliteit.
Geraadpleegde literatuur
www.scholieren.com (voor de samenvatting)
www.deoestersvannamkee.nl (voor informatie over de schrijver van het boek)
Literom (voor de recensie)
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden