De loteling door Hendrik Conscience

Hoofdstuk 1
Twee gezinnen leven in twee houten hutjes ergens tussen St. Antonis en Magerhal in de Kempen. In het eerste gezin woont een weduwe met haar dochter Katrien. In het tweede gezin woont een weduwe samen met haar oude vader en haar 2 zonen, Jan en Pauwke. Deze families trekken zich niets aan van de buitenwereld en zijn content met het stukje roggebrood dat ze bezitten. Jan en Trien hebben een hechte band. Ze kennen elkaar al heel lang. In maart 1883 moet Jan naar de militaire loting. Jan gaat met wat vrienden naar Brecht om een nummer loten. Dit zal beslissen of hij soldaat wordt of niet. Wanneer de lotelingen terugkomen, staan vele families op hun te wachten. Iedereen is ongerust, bleekjes en nerveus. Katrien merkt aan Jan’s houding dat hij soldaat zal moeten worden.

Hoofdstuk 2
Na een jaar vertrekt Jan naar Venlo met de rest van de lotelingen. Jan en Katrien beloven elkaar trouw te blijven. Beide families zijn droevig en Katrien nog het meest van al.

Hoofdstuk 3
Zes maanden lang krijgt Katrien geen nieuws over Jan. Ze beslist zelf een brief te schrijven. Er gebeurt een ongelukje met de brief en ze moet nieuw papier in et dorp gaan halen. Op de weg naar het dorp komt ze de postbode tegen die een brief voor haar heeft van Jan. In de briefomslag zitten twee brieven. De ene is voor heel de familie en de andere is voor haarzelf. In de ene brief schrijft Jan dat hij een ooginfectie heeft opgelopen en dat er een kans is dat hij altijd blind zal blijven. In Katrien’s brief schrijft hij dat hij voorgoed blind is en dat zijn ogen al zijn uitgezworen. Katrien besluit dan ook onmiddellijk om hem te gaan troosten in Venlo.

Hoofdstuk 4
Wanneer ze na 4 dagen in Venlo aankomt krijgt ze aanwijzingen hoe ze bij Jan moet komen.

Eerst moet ze wachten in een café waar ze een aardige soldaat leert kennen, Sus Caers. Sus was een vriend van Jan en weet Katrien te zeggen waar ze Jan kan vinden. Hij verwijst haar naar de ziekenzaal waar Kobe van Tistje de wacht houdt. Kobe laat Katrien binnen, maar de sergat betrapt haar. Ze moet onmiddellijk weg. Ze gaat huilend weg, maar heeft geluk. Ze komt de vrouw van de infirmerie tegen. Katrien vertelt haar verhaal en men besluit Jan verlof te geven en hem met haar te laten meegaan.

Hoofdstuk 5
Ze vertrekken terug naar huis. Jan is verdrietig, en zit met nare gedachten i zijn hoofd. Hij vindt niet dat hij het leven van Katrien mag bederven, nu hij blind is. Katrien is stapelverliefd op hem en wil hem niet ‘alleen’ laten. Ze praten er over en Katrien zegt hem dat ze gaan trouwen.

Hoofdstuk 6
Ze zetten hun tocht voort naar huis. Katrien vertelt haar droom over Maria, Jezus en Jan die weer kan zien aan Jan Breams. Ze komen tegenover een beek te staan. Ze kunnen er niet omheen, er is namelijk geen brug, dus moeten ze door het water aan de andere kant geraken. Katrein maakt Jan’s ogen schoon. Jan denkt even terug te kunnen zien. Hij merkt dat zijn linkeroog nog kan genezen. Er is terug hoop. Ze naderen een grote gemeente.

Hoofdstuk 7
De opgewekte hoop blijkt een ontgoocheling te zijn. Jan is uitgeput Ze rusten wat langs de weg. Jan valt flauw. Toevallig zijn ze tegen de haag van een dokter beland. Deze helpt hen. Hij geeft hen Spaanse wijn en eten. De dokter red zijn linkeroog. Zijn knecht brengt hun de volgende dag zelfs naar huis met de koets.

Hoofdstuk 8
De schrijver van het verhaal schuilde op de heide toen het regende bij Jan en Katrien, en toen vertelden zij hem dit verhaal. Synthese
Dit verhaal gaat over twee arme boeren (Jan en Katrien) die samen gelukkig zijn en van de maatschappij niets moeten hebben. Het verhaal speelt zich af in 1883, een periode van revoluties, opstanden, sociale misvattingen,… . België heeft een leger nodig om al deze opstanden te onderdrukken. (ook om zich te beschermen tegen de omringende landen(België was toen een bufferstaat)) De recrutering van soldaten gebeurd als volgt : Iedere jongeman moet zich aanmelden bij een loting om te weten of hij soldaat wordt of niet. Degene die een slecht nummer heeft, wordt soldaat,de andere mogen thuis blijen. Jan is een van de lotelingen en moet naar Venlo, om een soldaatopleiding te volgen. Hij en Katrien worden door de maatschappij uit elkaar gerukt. Op de koop toe loopt Jan ginds een ziekte op en wordt blind. Zijn leven is door de loting helemaal kapot. Een vriendelijke chirurgijn-majoor weet nog zijn linkeroog te redden. Zodat Jan en Katrien verder gelukkig kunnen leven.