De leeuw van Vlaanderen door Hendrik Conscience

De leeuw van Vlaanderen

1. Titelbeschrijving

Hendrik Conscience, De leeuw van Vlaanderen, Manteau-Antwerpen, 1988 (zevende druk)

2. De motivatie van de boekkeuze

Ik was in de bibliotheek aan het zoeken naar een boek uit de 18de of 19de eeuw en toen zag ik in de catalogus van de bibliotheek dit boek. Het boek heb ik toen gereserveerd, omdat de titel mij heel erg aansprak. De leeuw van Vlaanderen dat klonk al heel ‘spannend’.

Ook had ik al een stuk in het laaglandboek gelezen over Hendrik Conscience wat heel positief was. Er stond in dat het boek een prachtige en meeslepende historische roman is.

3. Een samenvatting van de inhoud

In het jaar 1302 bezet Koning Philippe van Frankrijk Vlaanderen, deze koning die als een rechtvaardige man wordt aangeduid heeft helaas een heel slechte vrouw, Johanna van Navarra. De Fransen hebben Philippa, de dochter van de tachtigjarige graaf Gwijde van Vlaanderen gevangen gezet. Hierdoor gaat Gwijde met 50 van de Vlaamse edelen naar de Franse koning Philippe le Bel op aanraden van diens broer, Charloise. Philippe is geneigd de dochter vrij te laten, maar weet dat zijn vrouw dat niet wil, maar die is toch weg. Omdat zijn vrouw, Johanna van Navarra erachter komt dat Philippe de dochter van Gwijde wil vrijlaten, (door een brief van De Chatillon, haar neef) laat zij de hele groep van edelen, ook Robrecht van Bethune, de zoon van Gwijde en de leeuw van Vlaanderen, gevangen nemen. Alleen Diederik de Vos weet te ontsnappen. De Koningin stelt hierop haar oom De Challiton aan als landvoogd voor Vlaanderen. Ondertussen verblijft de dochter van Robrecht van Bethune, Machteld, bij Adolf van Nieuwland, die eerder zwaar gewond is geraakt bij een gevecht met een Fransman, in zijn huis in Brugge. Adolf en Machteld waren al geheim verliefd, zonder het echt van elkaar te weten. Adolf van Nieuwland vraagt aan Pieter Deconinck, deken van de wolwevers en aan Jan Breydel, deken van de beenhouwers, om ervoor te zorgen dat Machteld niets overkomt. Jan Breydel en Pieter Deconick worden aanvoerders van het Vlaamse leger. Als Johanna van Navarra samen met haar man naar de stad Brugge komt, wordt er door de Leliaards (Vlamingen die de Fransen steunen) een feest georganiseerd. Dit feest moet worden betaald uit een extra belasting en de Bruggelingen komen in verzet. Uiteindelijk krijgen de Fransen de stad Brugge op voorwaarde dat men de belasting niet hoeft te betalen. Later ontmoet Adolf in Brugge een man, die als monnik gekleed was en hij herkent niet meteen dat het Diederik de Vos is. Diederik vertelt dat hij contact heeft met Robrecht van Bethune en dat het mogelijk is dat Robrecht voor een paar daagjes wordt vrijgelaten als iemand anders in zijn plaats komt. Adolf zegt dat hij daar toe bereid is, want hij weet dat Machteld haar vader erg mist en hij wil laten zien dat hij heel veel voor haar over heeft. Bij het afscheid geven ze aan elkaar toe dat ze verliefd op elkaar zijn. Voordat Robrecht van Bethune in Vlaanderen terug is, wordt Machteld door de Fransen gevangen genomen. Jan Breydel wil wraak en Deconinck kan hem niet langer tegenhouden wanneer hij naar het slot van Male gaat, waar Machteld zou verblijven. Hij neemt het slot dan geheel in, Machteld is hier inmiddels al weggevoerd en wordt onderweg gezien door haar vader, die haar uit de groep Fransen bevrijdt met veel machtsvertoon. Hij verzorgt haar dan en zij herkent hem niet. Uiteindelijk nadat ze gevonden zijn door vrienden, krijgt ze een aderlating van een dokter en wordt ze weer beter. Haar vader geeft haar dan toestemming om met Adolf te trouwen.  De Vlaamse edelen die niet in gevangenschap zitten, beramen samen met Robrecht een algemene opstand tegen de Fransen. Daarna moet de leeuw van Vlaanderen afscheid nemen van zijn dochter en weer terugkeren naar Frankrijk. Brugge loopt leeg en de mensen willen geen belasting meer betalen. Dus proberen de Fransen zonder vorm van proces een aantal oproerige Vlamingen (de Klauwaards) op te hangen en daarna plunderen ze de bevolking. Daarbij wordt de moeder, de broer en de zus van Jan Breydel vermoord. Deconick en Breydel, die al eerder met hun benden uit de stad waren vertrokken, vallen de stad in de nacht daarop aan. Alle Fransen worden uit Brugge verdreven, er weten maar een paar te ontsnappen, waaronder Chatillon. De Bruggelingen benoemen een nieuw bestuur en begonnen zich voor te breiden op een nieuwe strijd. Ook Adolf van Nieuwland komt dan weer gezond naar huis toe. Deconinck en Breydel worden dan tot ridders geslagen.
Er komt uiteindelijk een grote veldslag (1302, de Guldensporenslag) tussen een groot leger Fransen (62 000 man sterk) en een klein leger Vlamingen (32 000 man sterk). Deze groep komt dus niet alleen uit Brugge, maar ook andere Vlaamse plaatsen hielpen mee in deze oorlog (o.a. Kortrijk, waar het gevecht ook plaatsvindt en Gent). Deze veldslag wordt uiteindelijk gewonnen door de Vlamingen. Dit was niet gelukt zonder de hulp van een bijzonder sterke guldenridder, die later Robrecht van Bethune blijkt te zijn. Hij had van zijn bewaker in Frankrijk toestemming gekregen om stiekem naar Vlaanderen terug te keren. In deze oorlog is Adolf van Nieuwland, die inmiddels de geliefde van Machteld is geworden, zwaar gewond geraakt. Hij overleeft het uiteindelijk wel en na de slag geeft Robrecht de toestemming aan Adolf om met zijn dochter Machteld te trouwen. Hierna keert Robrecht terug naar Frankrijk, naar zijn dood, zonder zijn ware identiteit aan het volk bekend te hebben gemaakt.

4. De eerste persoonlijke reactie.

Mijn eerste reactie toen ik het boek zag was, wat een dik boek met kleine lettertjes. Ik begon met lezen en het was lastig er doorheen te komen. Het is een boek waar je eerst wel wat doorzettingsvermogen voor moet hebben. Je krijgt in het begin al heel veel namen en andere informatie, dat je een beetje in de war raakt. Ik vond het wel een heel interessant boek, je krijgt een beetje door hoe ze in die tijd dachten en het is ook een echt gebeurde slag. Dat vond ik ook heel leuk, want ik heb nog die slag opgezocht en toen zag ik dat die namen ook allemaal gebruikt waren. Het is dus geschiedenis en fictie door elkaar heen. Ik vond het ook leuk dat het niet alleen maar moord en bloedslag was maar ook een soort van ‘liefdesverhaal’ er door heen zit gevlochten. Ik kon mij soms wel irriteren aan het feit dat er een heel duidelijke scheiding tussen goed en kwaad was, dat maakte het een beetje clichématig. Al de belangrijke personages, zijn alleen maar goed en als ze iets verkeerd doen dan is het iets heel kleins. Soms was het ook een schokkend boek, want de veldslagen die werden erg bloederig beschreven. Ik werd er misselijk van als ik las dat ledematen naast kreunende lichamen lagen.