Titel: ‘De Kroongetuige’
Auteur: Maarten ‘t Hart
Eerste druk: 1983
Uitgeverij: De Arbeiderspers, Amsterdam Inhoud van het boek: Thomas Kuyper is farmacoloog en onderzoekt aan de universiteit van Leiden of er drugs zijn die het kannibalisme bij ratten stimuleren (dit in verband met de rattenbestrijding). Zijn huwelijk met Leonie is kinderloos gebleven, terwijl Leonie dolgraag kinderen zou willen. Wanneer Leonie voor en weekje bij haar moeder logeert, gaat Thomas enkele avonden uit met Jenny Fortuyn, een meisje op wie hij verliefd is. Jenny werkt bij de Openbare Bibliotheek en bewoont een kamer daarboven. Ze heeft veel vrienden, gebruikt drugs en heeft zich al twee keer laten aborteren. Jenny weigert na een kroegentocht, in de nacht van 31 juli op
1 augustus, met Thomas mee naar zijn huis te gaan. Na een kleine worsteling vlucht Jenny. Drie studenten zijn van dit alles getuige. Na deze nacht blijkt Jenny spoorloos te zijn verdwenen. De volgende ochtend liggen in het laboratorium van Thomas alle 200 ratten verzadigd in hun kooi, terwijl van kannibalisme geen sprake is. Vier dagen later wordt Thomas in zijn laboratorium bezocht door de rechercheurs Lambert en Meuldijk i.v.m. Jenny’s verdwijning. Enkele weken later wordt hij gearresteerd op verdenking van moord op Jenny Fortuyn. Ondanks de bewijzen (ratten; getuigenissen van de overbuurman die in het boek mijnheer ‘Sommig Mens’ wordt genoemd; kleren van Jenny in het laboratorium; toilet), blijft Thomas ontkennen en zwijgen. Leonie mag hem niet bezoeken. Ze schrijven elkaar brieven waarin Thomas bekent op Jenny verliefd te zijn geworden en haar het laboratorium te hebben laten zien. Jenny was erg geïnteresseerd geweest in de foetussen van ongeboren kinderen (ze had zich al twee keer laten aborteren). Ook bekent hij een paar keer met haar uit eten te zijn geweest. Bij Jenny heeft hij kennisgemaakt met Robert, één van haar vele vrienden. Hij is advocaat en is van plan naar Zuid-Amerika te vertrekken. Leonie schrijft Thomas dat de kranten veel aandacht besteden aan de raadselachtige verdwijning van Jenny en aan verhalen over mensen die door ratten zijn verslonden, de zgn. “muizentorensagen’. Na een poosje wordt ook de correspondentie tussen Thomas en Leonie verboden. Leonie gaat zich gedragen als een privé-detective. Ze is overtuigt van Thomas’ onschuld en probeert zelf achter de waarheid te komen. Ze noteert haar bevindingen in een dagboek. Ze bezoekt de cafe’s en het vrouwenhuis waar Jenny regelmatig kwam, praat met mensen die haar kennen (Arianne, mijnheer ‘Sommig Mens’ e.a.) en neust in haar kamer boven de bibliotheek rond. Wanneer ze Jenny’s intieme vriend Robert wil bezoeken, hoort ze van diens dementerende buurvrouw dat Robert met zijn vrouw vertrokken is. Al snel blijkt het huisje van Robert in het Loridaanhof verkocht te zijn. In het laboratorium van haar man ontdekt Jenny echter een lijk op sterk water, maar tijdens het proces verzwijgt ze die vondst. Uit het laboratorium blijkt ook nog eens voor duizenden guldens aan drugs gestolen te zijn. Omdat Thomas’ schuld uiteindelijk niet bewezen kan worden, wordt hij na 3 maand cel vrijgesproken, en is dan vlak voor Kerstmis plotseling weer thuis. Leonie is niet meer zo zeker van zijn onschuld en toont hem het lijk in het laboratorium. Dan blijkt daar ook rechercheur Lambert aanwezig te zijn. Die vermoedt dat de dader direct na zijn vrijlating naar de plek van de moord is gegaan. Thomas Kuyper blijkt echter van niets te weten en is oprecht aangeslagen nadat hij het lijk van de vrouw op sterk water heeft gezien. In aanwezigheid van inspecteur Lambert komt men tot de volgende ontknoping: Robert is er na de moord op zijn vrouw (die het lijk in de fles blijkt te zijn), direct met Jenny (in de kleren van Roberts vrouw) vandoor gegaan, mèt de drugs die Jenny, met behulp van een gestolen sleutel, uit het laboratorium ontvreemd had. Thomas vraagt wel aan Lambert waarom hij zo fanatiek achter hem aan heeft gezeten. Leonie heeft een psychologische verklaring. Lambert was namelijk ook stapelverliefd op Jenny. Hij is net zo hard op zijn bek gevallen als Thomas en toen zo woedend geworden dat hij had willen doen (maar niet durfde) waarvan hij denkt dat Thomas het wel gedurfd heeft. Als Thomas en Leonie naar huis lopen, denkt de laatste aan ‘dat vervloekte Kerstfeest’, dat speciaal uitgevonden lijkt om mensen te kwellen die naar een geboorte verlangen die nooit zal komen. Ze vertelt Thomas dat de gyneacoloog haar geen enkele hoop meer heeft gelaten. Thomas geeft haar dan het krantenknipsel waarin het bericht staat over het eerste kind dat geboren is uit een reageerbuisbevruchting. Leonie begint weer hoop te koesteren. Ze bidt: “Genadige Goden laat hoop mijn lege en kille geest weer vruchtbaar maken”.
Soort Boek: “De Kroongetuige” is een psychologische detectiveroman. Van groot belang is het huwelijk van Leonie en Thomas en de problemen die ze hebben.
Fantasie of realiteit: Het verhaal is gebaseerd op realiteit. Maarten ’t Hart schrijft in een directe, vlot leesbare stijl. Vooral zijn dialogen zijn goed beschreven.
Vertelwijze: De ik-figuren in het boek zijn Thomas en Leonie. De situatie
wordt vanuit beide standpunten bekeken. Het grootste deel van het boek is Leonie echter aan het woord. Eerst in haar dagboek, van 8 september tot eind november, later als ik-verteller in de hoofdstukken 4 en 5. Trouwens, vanaf het moment dat Thomas op het politiebureau zit zwijgt hij en brieven schrijven mag ook al gauw niet meer. Hoofdpersonen: Thomas en Leonie zijn de hoofdpersonen. Thomas is ongelovig en cynisch. Soms is hij nogal hard tegen zijn vrouw. Hij is zwartgallig en af en toe behoorlijk koppig. Aan de andere kant is hij ook wel gevoelig, getuige zijn belangstelling voor de muziek van Verdi en de gedichten van Leigh Hunt. Leonie is gevoelig en gelovig. De romantische muziek van Schumann spreekt haar sterk aan. Ze is echter ook nuchter en intelligent, dat blijkt wel als ze haar speurderswerk verricht. Haar ongewilde kinderloosheid trekt ze zich erg aan en haar liefde voor Thomas is hecht en ontroerend. Lambert is het type van de zeer van zijn eigen kunnen overtuigde rechercheur. Hij heeft ook iets van ‘de versierder’. Jenny is een verlopen vrouw die om bepaalde redenen voor sommige mannen toch erg aantrekkelijk is: haar lange zwartgelakte nagels, haar grilligheid en prikkelbaarheid en haar sex-appeal. Het is opvallend dat Jenny en Leonie bepaalde trekken met elkaar gemeen blijken te hebben. Einde: Het verhaal heeft een open einde. De verdwijning van Jenny mag dan wel zijn opgelost, we weten niet hoe het Thomas en Leonie, met haar hartstochtelijk verlangen naar een kind, verder vergaat. In de verhalenbundel De Unster (Maarten ’t Hart, 1989) staat het verhaal ‘De draagmoeder”. Hierin is weer sprake van een Thomas en een Leonie. Laatstgenoemde probeert een kind te ‘kopen’ van een vrouw die ongewild zwanger is van haar derde kind.
Tijd: Het verhaal heeft een chronologisch tijdsverloop. De
verdwijning van Jenny vindt plaats in de nacht van 31 juli op
1 augustus. Nauwkeurig wordt beschreven wat er die nacht op welk moment gebeurt. Ook in de maanden die volgen is het tijdsaspect zeer belangrijk. Het verhaal eindig vlak voor Kerstmis, niet alleen het einde van het jaar, maar ook het feest van de geboorte. Dit laatste is juist voor Leonie zeer schrijnend. Thema: Het verhaal heeft twee thema’s: een huwelijk dat dreigt te stranden op het ontbreken van kinderen, en een dreigende veroordeling van moord, ondanks gebrek aan een sluitende bewijsvoering. Titelverklaring: Tijdens het proces noemt de advocaat van Thomas de overbuurman van het laboratorium (in het boek mijnheer ‘Sommig Mens’ genoemd) de kroongetuige. Leonie echter vindt dat zijzelf de kroongetuige is; zij is degene die meent te weten waar het lichaam van Jenny verborgen is. De titel verbindt misdaad en huwelijk. Info over de schrijver: Hart, Maarten 't (Maassluis 25 nov. 1944), Nederlands schrijver en essayist, studeerde biologie in Leiden en is werkzaam als etholoog aan de Leidse universiteit. Hij debuteerde (onder het pseudoniem Martin Hart) met de roman Stenen voor een ransuil (1971), waarin de problematiek van een puriteinse, streng gereformeerde jeugd en opvoeding en van de daarin tot ontwikkeling komende homoseksualiteit centraal staat. Het gevoel ‘anders’ te zijn, dat in veel variaties in zijn werk terugkeert, gaat gepaard met eenzaamheid, die zowel gevoelens van verdriet als van geluk oplevert. Dit thema valt ook te herkennen in Ik had een wapenbroeder (1973) en Een vlucht regenwulpen (1978; verfilmd in 1981), een roman die tot de hoogtepunten in zijn werk wordt gerekend. Het isolement van de hoofdpersoon krijgt uitdrukking in een niet te vervullen verliefdheid, een motief dat ook aan de orde komt in Mammoet op zondag (1977), Laatste zomernacht (1977), De droomkoningin en De ortolaan (1984; boekenweekgeschenk). De rol die de literatuur in zijn leven speelt, beschreef hij in De som van misverstanden (1978) en Het roer kan nog zesmaal om (1984). WERK: (o.a.): Proza: Ratten (1973); De kritische afstand: agressieve aantekeningen over mens en dier (1976); De stekelbaars (1978); A study of a short term behaviour cycle (1978; diss.); Ongewenste zeereis. Essays – al dan niet autobiografisch (1979); De vrouw bestaat niet (1982); Het eeuwige moment (1983); Een dasspeld uit Toela (1990; essays); Een havik onder Delft (1992); Du holde Kunst (1994); Wie God verlaat heeft niets te vrezen (1997; columns). – Romans en verhalen: Het vrome volk (1975; Multatuliprijs); Avondwandeling (1976); De aansprekers (1979); De dorstige minnaar (1981; bloeml.); De zaterdagvliegers (1981); Alle verhalen (1982); De kroongetuige (1983); De huismeester (1985); De jacobsladder (1986); Het uur tussen hond en wolf (1987); De steile helling (1988); De unster (1989); Onder de korenmaat (1991); Het woeden der gehele wereld (1993); De nakomer (1996). Eigen mening: “De kroongetuige” vond ik een heerlijk boek om te lezen. Maarten ’t Hart slaagt erin de spanning heel knap op te bouwen. Wie is de dader? Lange tijd komen meer personen in aanmerking: niet alleen Thomas, maar ook Lambert, Arianne en Robert. In de loop van het boek ga je als lezer steeds meer aan de onschuld van Thomas twijfelen. Zijn advocaat gelooft stellig dat hij de dader is en zelfs Leonie is er niet steeds van overtuigd dat hij vrijuit gaat.
Eerste druk: 1983
Uitgeverij: De Arbeiderspers, Amsterdam Inhoud van het boek: Thomas Kuyper is farmacoloog en onderzoekt aan de universiteit van Leiden of er drugs zijn die het kannibalisme bij ratten stimuleren (dit in verband met de rattenbestrijding). Zijn huwelijk met Leonie is kinderloos gebleven, terwijl Leonie dolgraag kinderen zou willen. Wanneer Leonie voor en weekje bij haar moeder logeert, gaat Thomas enkele avonden uit met Jenny Fortuyn, een meisje op wie hij verliefd is. Jenny werkt bij de Openbare Bibliotheek en bewoont een kamer daarboven. Ze heeft veel vrienden, gebruikt drugs en heeft zich al twee keer laten aborteren. Jenny weigert na een kroegentocht, in de nacht van 31 juli op
1 augustus, met Thomas mee naar zijn huis te gaan. Na een kleine worsteling vlucht Jenny. Drie studenten zijn van dit alles getuige. Na deze nacht blijkt Jenny spoorloos te zijn verdwenen. De volgende ochtend liggen in het laboratorium van Thomas alle 200 ratten verzadigd in hun kooi, terwijl van kannibalisme geen sprake is. Vier dagen later wordt Thomas in zijn laboratorium bezocht door de rechercheurs Lambert en Meuldijk i.v.m. Jenny’s verdwijning. Enkele weken later wordt hij gearresteerd op verdenking van moord op Jenny Fortuyn. Ondanks de bewijzen (ratten; getuigenissen van de overbuurman die in het boek mijnheer ‘Sommig Mens’ wordt genoemd; kleren van Jenny in het laboratorium; toilet), blijft Thomas ontkennen en zwijgen. Leonie mag hem niet bezoeken. Ze schrijven elkaar brieven waarin Thomas bekent op Jenny verliefd te zijn geworden en haar het laboratorium te hebben laten zien. Jenny was erg geïnteresseerd geweest in de foetussen van ongeboren kinderen (ze had zich al twee keer laten aborteren). Ook bekent hij een paar keer met haar uit eten te zijn geweest. Bij Jenny heeft hij kennisgemaakt met Robert, één van haar vele vrienden. Hij is advocaat en is van plan naar Zuid-Amerika te vertrekken. Leonie schrijft Thomas dat de kranten veel aandacht besteden aan de raadselachtige verdwijning van Jenny en aan verhalen over mensen die door ratten zijn verslonden, de zgn. “muizentorensagen’. Na een poosje wordt ook de correspondentie tussen Thomas en Leonie verboden. Leonie gaat zich gedragen als een privé-detective. Ze is overtuigt van Thomas’ onschuld en probeert zelf achter de waarheid te komen. Ze noteert haar bevindingen in een dagboek. Ze bezoekt de cafe’s en het vrouwenhuis waar Jenny regelmatig kwam, praat met mensen die haar kennen (Arianne, mijnheer ‘Sommig Mens’ e.a.) en neust in haar kamer boven de bibliotheek rond. Wanneer ze Jenny’s intieme vriend Robert wil bezoeken, hoort ze van diens dementerende buurvrouw dat Robert met zijn vrouw vertrokken is. Al snel blijkt het huisje van Robert in het Loridaanhof verkocht te zijn. In het laboratorium van haar man ontdekt Jenny echter een lijk op sterk water, maar tijdens het proces verzwijgt ze die vondst. Uit het laboratorium blijkt ook nog eens voor duizenden guldens aan drugs gestolen te zijn. Omdat Thomas’ schuld uiteindelijk niet bewezen kan worden, wordt hij na 3 maand cel vrijgesproken, en is dan vlak voor Kerstmis plotseling weer thuis. Leonie is niet meer zo zeker van zijn onschuld en toont hem het lijk in het laboratorium. Dan blijkt daar ook rechercheur Lambert aanwezig te zijn. Die vermoedt dat de dader direct na zijn vrijlating naar de plek van de moord is gegaan. Thomas Kuyper blijkt echter van niets te weten en is oprecht aangeslagen nadat hij het lijk van de vrouw op sterk water heeft gezien. In aanwezigheid van inspecteur Lambert komt men tot de volgende ontknoping: Robert is er na de moord op zijn vrouw (die het lijk in de fles blijkt te zijn), direct met Jenny (in de kleren van Roberts vrouw) vandoor gegaan, mèt de drugs die Jenny, met behulp van een gestolen sleutel, uit het laboratorium ontvreemd had. Thomas vraagt wel aan Lambert waarom hij zo fanatiek achter hem aan heeft gezeten. Leonie heeft een psychologische verklaring. Lambert was namelijk ook stapelverliefd op Jenny. Hij is net zo hard op zijn bek gevallen als Thomas en toen zo woedend geworden dat hij had willen doen (maar niet durfde) waarvan hij denkt dat Thomas het wel gedurfd heeft. Als Thomas en Leonie naar huis lopen, denkt de laatste aan ‘dat vervloekte Kerstfeest’, dat speciaal uitgevonden lijkt om mensen te kwellen die naar een geboorte verlangen die nooit zal komen. Ze vertelt Thomas dat de gyneacoloog haar geen enkele hoop meer heeft gelaten. Thomas geeft haar dan het krantenknipsel waarin het bericht staat over het eerste kind dat geboren is uit een reageerbuisbevruchting. Leonie begint weer hoop te koesteren. Ze bidt: “Genadige Goden laat hoop mijn lege en kille geest weer vruchtbaar maken”.
wordt vanuit beide standpunten bekeken. Het grootste deel van het boek is Leonie echter aan het woord. Eerst in haar dagboek, van 8 september tot eind november, later als ik-verteller in de hoofdstukken 4 en 5. Trouwens, vanaf het moment dat Thomas op het politiebureau zit zwijgt hij en brieven schrijven mag ook al gauw niet meer. Hoofdpersonen: Thomas en Leonie zijn de hoofdpersonen. Thomas is ongelovig en cynisch. Soms is hij nogal hard tegen zijn vrouw. Hij is zwartgallig en af en toe behoorlijk koppig. Aan de andere kant is hij ook wel gevoelig, getuige zijn belangstelling voor de muziek van Verdi en de gedichten van Leigh Hunt. Leonie is gevoelig en gelovig. De romantische muziek van Schumann spreekt haar sterk aan. Ze is echter ook nuchter en intelligent, dat blijkt wel als ze haar speurderswerk verricht. Haar ongewilde kinderloosheid trekt ze zich erg aan en haar liefde voor Thomas is hecht en ontroerend. Lambert is het type van de zeer van zijn eigen kunnen overtuigde rechercheur. Hij heeft ook iets van ‘de versierder’. Jenny is een verlopen vrouw die om bepaalde redenen voor sommige mannen toch erg aantrekkelijk is: haar lange zwartgelakte nagels, haar grilligheid en prikkelbaarheid en haar sex-appeal. Het is opvallend dat Jenny en Leonie bepaalde trekken met elkaar gemeen blijken te hebben. Einde: Het verhaal heeft een open einde. De verdwijning van Jenny mag dan wel zijn opgelost, we weten niet hoe het Thomas en Leonie, met haar hartstochtelijk verlangen naar een kind, verder vergaat. In de verhalenbundel De Unster (Maarten ’t Hart, 1989) staat het verhaal ‘De draagmoeder”. Hierin is weer sprake van een Thomas en een Leonie. Laatstgenoemde probeert een kind te ‘kopen’ van een vrouw die ongewild zwanger is van haar derde kind.
verdwijning van Jenny vindt plaats in de nacht van 31 juli op
1 augustus. Nauwkeurig wordt beschreven wat er die nacht op welk moment gebeurt. Ook in de maanden die volgen is het tijdsaspect zeer belangrijk. Het verhaal eindig vlak voor Kerstmis, niet alleen het einde van het jaar, maar ook het feest van de geboorte. Dit laatste is juist voor Leonie zeer schrijnend. Thema: Het verhaal heeft twee thema’s: een huwelijk dat dreigt te stranden op het ontbreken van kinderen, en een dreigende veroordeling van moord, ondanks gebrek aan een sluitende bewijsvoering. Titelverklaring: Tijdens het proces noemt de advocaat van Thomas de overbuurman van het laboratorium (in het boek mijnheer ‘Sommig Mens’ genoemd) de kroongetuige. Leonie echter vindt dat zijzelf de kroongetuige is; zij is degene die meent te weten waar het lichaam van Jenny verborgen is. De titel verbindt misdaad en huwelijk. Info over de schrijver: Hart, Maarten 't (Maassluis 25 nov. 1944), Nederlands schrijver en essayist, studeerde biologie in Leiden en is werkzaam als etholoog aan de Leidse universiteit. Hij debuteerde (onder het pseudoniem Martin Hart) met de roman Stenen voor een ransuil (1971), waarin de problematiek van een puriteinse, streng gereformeerde jeugd en opvoeding en van de daarin tot ontwikkeling komende homoseksualiteit centraal staat. Het gevoel ‘anders’ te zijn, dat in veel variaties in zijn werk terugkeert, gaat gepaard met eenzaamheid, die zowel gevoelens van verdriet als van geluk oplevert. Dit thema valt ook te herkennen in Ik had een wapenbroeder (1973) en Een vlucht regenwulpen (1978; verfilmd in 1981), een roman die tot de hoogtepunten in zijn werk wordt gerekend. Het isolement van de hoofdpersoon krijgt uitdrukking in een niet te vervullen verliefdheid, een motief dat ook aan de orde komt in Mammoet op zondag (1977), Laatste zomernacht (1977), De droomkoningin en De ortolaan (1984; boekenweekgeschenk). De rol die de literatuur in zijn leven speelt, beschreef hij in De som van misverstanden (1978) en Het roer kan nog zesmaal om (1984). WERK: (o.a.): Proza: Ratten (1973); De kritische afstand: agressieve aantekeningen over mens en dier (1976); De stekelbaars (1978); A study of a short term behaviour cycle (1978; diss.); Ongewenste zeereis. Essays – al dan niet autobiografisch (1979); De vrouw bestaat niet (1982); Het eeuwige moment (1983); Een dasspeld uit Toela (1990; essays); Een havik onder Delft (1992); Du holde Kunst (1994); Wie God verlaat heeft niets te vrezen (1997; columns). – Romans en verhalen: Het vrome volk (1975; Multatuliprijs); Avondwandeling (1976); De aansprekers (1979); De dorstige minnaar (1981; bloeml.); De zaterdagvliegers (1981); Alle verhalen (1982); De kroongetuige (1983); De huismeester (1985); De jacobsladder (1986); Het uur tussen hond en wolf (1987); De steile helling (1988); De unster (1989); Onder de korenmaat (1991); Het woeden der gehele wereld (1993); De nakomer (1996). Eigen mening: “De kroongetuige” vond ik een heerlijk boek om te lezen. Maarten ’t Hart slaagt erin de spanning heel knap op te bouwen. Wie is de dader? Lange tijd komen meer personen in aanmerking: niet alleen Thomas, maar ook Lambert, Arianne en Robert. In de loop van het boek ga je als lezer steeds meer aan de onschuld van Thomas twijfelen. Zijn advocaat gelooft stellig dat hij de dader is en zelfs Leonie is er niet steeds van overtuigd dat hij vrijuit gaat.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden