Schrijver: Maarten 't Hart Titel: De Kroongetuige Aantal bladzijden: 212 Uitgever: De Arbeidspers Thema: Ondanks dat het een misdaadroman is, draait alles om het huwelijk van Thomas en Leonie. Thomas pleegt overspel, omdat hij eens met een vrouw naar bed wil die níet per se kinderen wil hebben. Leonie is jaloers op Jenny, omdat zij al twee keer een abortus heeft laten plegen en dus wel kinderen kan krijgen. Motto: -Geen-
Ruimte: Het verhaal speelt zich af in Leiden. Een aantal belangrijke plaatsen is: thuis, het politiebureau, het laboratorium en het bijgelegen museum. Het laboratorium en het bijgelegen museum is een psychische ruimte, want de gemoedstoestand van sommige personages hangt samen met deze ruimte: Op bladzijde 174: opnieuw klonk het indroevige geluid door het gebouw, gevolgd door iets wat zoemde, en weer ijlings verdween alsof het zich schaamde. En steeds hoorde ik onderdrukt gepiep. Leonie en Thomas lopen hier door het laboratorium naar het museum, omdat Leonie een dode vrouw had gezien in een pot met water. Leonie voelt zich niet op haar gemak en deze ruimte versterkt dat. Het laboratorium staat ook voor het mysterieuze, want niemand weet wat er gebeurd is. Heeft Thomas Jenny hier vermoord? Zo ja, hoe heeft hij dat dan gedaan? Zo nee, waarom zijn de kleren van Jenny dan in het laboratorium gevonden?   Tijd: De gebeurtenissen vinden in chronologische volgorde plaats en spelen zich af in de jaren '70. Ze worden afgewisseld met enkele flash-backs. Het verhaal begint op 31 juli (de dag van Jenny's verdwijning) en eindigt kort voor de kerstdagen. De totale vertelde tijd komt daarmee op ongeveer 6 maanden. Het grootste deel van het boek is geschreven in de verleden tijd. Personen: Thomas Kuyper: Thomas is bioloog. Hij werkt in het universiteitslaboratorium. Thomas houdt van literatuur en klassieke muziek. Ondanks dat hij getrouwd is, begint hij een verhouding met Jenny. Thomas' vrouw, Leonie, wil dolgraag een kind. Thomas is hier minder door geobsedeerd. Hij wil gewoon eens een keer seks, zonder dat daar een kind van moet komen. Thomas schaamt zich dat Jenny hem misbruikt heeft om bij de drugs te kunnen komen. Hij zwijgt dan ook lange tijd over zijn relatie met Jenny. Als uiteindelijk alles uitkomt, geeft hij toe. Eigenlijk deelt Thomas' de kinderwens van zijn vrouw. Hij attendeert haar zelfs op de mogelijkheid van een reageerbuisbaby. Thomas is een rond karakter. Leonie Kuyper: Leonie is een burgerlijke huisvrouw. Ze heeft Frans gestudeerd, maar koos bewust voor het huisvrouwenbestaan. Ze koestert maar één grote wens: een kind krijgen. Ondanks de negatieve berichten van de gynaecoloog (dat ze onvruchtbaar is), blijft Leonie hopen dat ze zwanger wordt. Ze steunt Thomas tijdens zijn gevangenschap en gaat zelf op onderzoek uit om zijn onschuld te bewijzen. Eigenlijk doet ze dat om Jenny te leren kennen. Ze wil weten wat Jenny heeft, wat zij niet heeft. Leonie is een rond karakter. Jenny Fortuyn: Jenny is een jonge vrouw. Ze werkt bij de bibliotheek en bewoont een kamer erboven. Ze gebruikt regelmatig drugs, slaapt met verschillende mannen en misbruikt Thomas om aan drugs te komen. Ze helpt haar vriend Robert bij het 'verstoppen' van het lijk. Daarna vlucht ze met hem naar Zuid-Amerika. Jenny is een vlak karakter.
Alex: Alex is een collega van Thomas. Hij helpt Leonie bij haar onderzoek. Alex is een vlak karakter. Samenvatting: Thomas Kuyper bezoekt met zijn vriendin Jenny Fortuyn een café. Na sluitingstijd krijgen ze ruzie als Thomas wil dat Jenny met hem mee naar huis gaat. De dronken Thomas grijpt Jenny vast, maar ze loopt boos bij hem weg. De volgende dag werkt Thomas in het laboratorium. Hij doet een proef met ratten, waarbij getest wordt wanneer hongerige ratten vervallen in kannibalisme. Een dag later hebben de ratten zich plotseling volgevreten en liggen ze rustig te slapen. Vier dagen later brengen twee rechercheurs een bezoek aan Thomas in het laboratorium. Ze willen weten waar Jenny is en ze hebben een signalement van haar nodig. Jenny is na de avond in het café verdwenen en Thomas heeft haar het laatst gezien. Hij geeft toe dat ze ruzie hebben gehad, maar zegt niet te weten waar ze is. Thomas loopt de route die Jenny vanaf het café naar huis moet zijn gelopen. Onderweg denkt hij aan Jenny en aan zijn vrouw Leonie. Thomas heeft Jenny leren kennen in de bibliotheek, waar ze werkt en een kamer bewoont. Jenny gebruikt regelmatig drugs en duikt met iedereen het bed in. Ze heeft al twee keer een abortus laten plegen. Desondanks is Thomas smoorverliefd op haar. Leonie is heel anders. Ze is burgerlijk en verlangt naar een kind. Uit onderzoeken blijkt dat ze onvruchtbaar is, maar Leonie blijft volhouden dat ze een kind wil hebben. Als Thomas bij Jenny's huis aankomt, treft hij de twee rechercheurs aan. Ze vinden het verdacht dat Thomas naar het huis van Jenny is gegaan. Thomas wordt opnieuw onderworpen aan een verhoor. Hij herinnert zich dat Jenny een vriend heeft, die Robert heet en jurist is. Rechercheur Lambert vertelt dat Jenny de bewuste avond nooit thuisgekomen is. De rechercheurs vertrouwen Thomas niet en willen hem opnieuw spreken. Thomas wil Leonie buiten de zaak houden, dus hij spreekt met hen in het laboratorium af. Ze confronteren hem met het feit dat hij Jenny als laatste heeft gezien. Thomas vertelt dat hij Jenny bij haar woning opgewacht heeft, maar dat ze er nooit aangekomen is. De recherche vraagt Thomas' hulp bij het bewijzen van zijn onschuld. Ze bezoeken zijn huis en onderzoeken bloedspatten op zijn kleding. Twee weken na Jenny's verdwijning wordt Thomas gearresteerd. Thomas' collega Alex heeft de recherche over de ratten verteld, die plotseling gegeten hadden terwijl er niet één rat opgegeten was. De politie vermoedt dat Thomas hun het lijk van Jenny gevoerd heeft. Bovendien heeft een getuige op de bewuste avond gezien dat Thomas en Leonie het laboratorium binnengingen. Thomas belt nog met zijn vrouw en vertelt haar wat er gebeurd is. Ze gelooft Thomas als hij zweert dat hij onschuldig is. De verhoren op het politiebureau leveren niks op. Thomas blijft zwijgen. Leonie mag Thomas niet in de gevangenis bezoeken. Thomas wil zijn vrouw van zijn relatie met Jenny op de hoogte brengen. Hij schrijft haar over zijn ontmoeting met Jenny, hun cafébezoeken tijdens Leonie's afwezigheid, de rondleiding op het laboratorium en de ontmoeting met Robert. Leonie schrijft Thomas een brief terug waarin ze zegt dat ze in zijn onschuld gelooft. Ondanks de grote belangstelling van de pers, is Leonie vastbesloten zelf een onderzoek in te stellen om Thomas' onschuld te bewijzen. Ze krijgt hulp van Alex. Ze vermoeden dat de ratten door de werksters gevoerd zijn. De familie van Jenny schakelt intussen een paragnost in om Jenny op te sporen. Leonie's laatste brief komt retour. Thomas en Leonie mogen geen brieven meer met elkaar schrijven. Leonie wil nu ook zelf op onderzoek gaan om erachter te komen wat voor persoon Jenny is/was. Ze bezoekt de cafés die Thomas en Jenny bezochten en praat met een overbuurman van het laboratorium. De man (meneer 'Sommig mens') vertelt Leonie dat hij op de avond van de verdwijning een man (die op Thomas lijkt) en een vrouw het laboratorium hebben zien binnengaan. Na enkele uren kwam de man weer alleen naar buiten. Leonie gaat naar Jenny's huis en praat met huisgenote Arianne. De lesbische Arianne is bereid Leonie te helpen. Ze vertelt dat Jenny niet verliefd was op Thomas en hem alleen maar misbruikte. Leonie gaat op zoek naar Robert. Ze treft hem thuis niet aan. De 84-jarige buurvrouw vertelt dat Robert en zijn vrouw op een sneeuwachtige dag zijn vertrokken. Leonie acht dat uitgesloten, omdat Robert in de zomer verdwenen is. Een bezoek aan het vrouwenhuis levert niets op. In het laboratorium treft Leonie rechercheur Lambert aan. Hij heeft Jenny's kleren op het toilet gevonden. Haar witte laarsjes zijn echter nog spoorloos. Lambert is niet onder de indruk als Leonie en Alex bewijzen dat de ratten Jenny onmogelijk opgegeten kunnen hebben. Plotseling herinnert Leonie zich een filmpje uit Thomas' studententijd. In de film wordt een lijk bewaard in een pot met alcohol. Later blijkt het om een zeekoe te gaan. Leonie keert terug naar het laboratorium en treft in de potten met zeekoeien het lijk van een mens aan. Ze geeft haar ontdekking niet door aan de recherche, omdat ze Thomas eerst wil spreken. Ze twijfelt meer en meer aan Thomas' onschuld. Tijdens het proces wordt Thomas, behalve van de verdwijning, beschuldigd van diefstal van drugs uit het laboratorium. Hij blijft alle beschuldigingen ontkennen. De kroongetuige, meneer 'Sommig Mens', verklaart dat hij Thomas op de bewuste avond met een auto heeft zien rijden. Volgens Thomas' advocaat is dit onmogelijk; Thomas heeft immers geen rijbewijs! Ook Thomas' baas pleit voor Thomas' onschuld. Hij sluit eveneens de mogelijkheid uit, dat de ratten Jenny's lijk hebben opgegeten. Twee weken later volgt de uitspraak. Wegens gebrek aan bewijs wordt Thomas vrijgesproken. Later vertelt Leonie Thomas over haar ontdekking. Thomas geeft toe dat hij Jenny op de avond van haar verdwijning nog een keer heeft gezien. Ze kwam uit het laboratorium met een tas vol drugs en stapte bij Robert in de auto. Thomas wilde dit niet aan de politie vertellen, omdat hij het vernederend vond en Jenny niet wilde verraden. Hij wil echter Leonie's verhaal niet geloven. Ze besluiten samen te gaan kijken in het laboratorium. Als Thomas het lijk ziet, moet hij overgeven. Rechercheur Lambert, die Thomas en Leonie gevolgd is, ziet het lijk nu ook. Zowel Thomas als Lambert zien dat het een onbekende vrouw is. Lambert neemt Leonie en Thomas mee naar het bureau, waar Thomas opnieuw wordt beschuldigd van moord. Leonie herinnert zich haar gesprek met Roberts buurvrouw. Thomas denkt dat de buurvrouw populierenpluisjes heeft gezien, want die vielen massaal in de nacht van Jenny's verdwijning naar beneden. Leonie weet nu hoe het verhaal in elkaar steekt. Jenny gebruikte Thomas om toegang te krijgen tot de drugs in het laboratorium. Ze stal Thomas' sleutel uit zijn portemonnee. In de bewuste nacht ging Robert met zijn vrouw naar het laboratorium. Daar werd ze door hem vermoord. Jenny hielp Robert later om de dode in de potten met de zeekoeien te stoppen. Om te kunnen verdwijnen, trok Jenny de kleren van Roberts vrouw aan. Na een tussenstop bij Roberts huis, vertrokken ze naar Schiphol. Voor de identificatie wordt de hulp van Roberts buurvrouw ingeroepen. Ze verklaart dat het lijk Roberts vrouw is. Na de identificatie worden Leonie en Thomas weer naar het politiebureau meegenomen. Rechercheur Lambert is nog niet helemaal overtuigd van Thomas' onschuld. Thuis komt het onderwerp 'kinderen' weer aan bod. Leonie weet dat ze onvruchtbaar is, maar ze krijgt weer hoop als Thomas een krantenartikel over reageerbuisbaby's laat zien. Titelverklaring: De titel laat zich op twee manieren verklaren: 1. Leonie leest: "Zijn niet de meeste huwelijken van dien aard dat men geen derde als kroongetuige wenst? En juist deze derde ontbreekt vrijwel nooit - het kind - en dat is meer dan een kroongetuige, namelijk de zondebok". 2. Tijdens Thomas' proces is meneer 'Sommig mens' de kroongetuige. Leonie is het hier niet mee eens. Zij vindt dat zij zelf de kroongetuige is, omdat zij het lijk heeft gezien. Deze kennis wil zij echter niet aan de politie overdragen. Leonie is de kroongetuige die niet wordt gehoord.