De kroongetuige door Maarten 't Hart

Primaire gegevens Boekverslag Primaire gegevens Auteur: Maarten 't Hart Titel: De Kroongetuige Genre: Roman Verschenen in: 1983 Aantal blz:212 Leestijd: 4 uur Uitgelezen op: 26 mei 2001 Verwachtingen vooraf: Ik had niet echt verwachtingen vooraf. Ik had de achterkant gelezen en het boek leek me erg leuk en spannend. De achterkant zorgt er namelijk voor dat je het boek wilt gaan lezen. Vooral de laatste vraag die op de achterkant staat: "Hoe komt het bijvoorbeeld dat de tweehonderd ratten in zijn laboratorium de ochtend na Jenny's verdwijning opeens geen honger meer hebben?" Na het lezen van de achterkant verwachtte ik een spannend boek. Het is wel een goed boek. Eerste reactie achteraf: Ik vind dit werk: 1 = niet2 = een beetje3 = wel spannend3 meeslepend3 ontroerend2 grappig2 realistisch2 fantasierijk3 interessant3 origineel3 goed te begrijpen3 Dit werk heeft me aan het denken gezetja/ nee Ik heb wel iets aan dit werk gehadja/ nee Dit werk spreekt mij wel aan, omdat het een leuk onderwerp was, het las lekker vlot en zeer interessant.
Korte samenvatting van de inhoud Leonie en Thomas Kuyper hebben een kinderloos huwelijk. Leonie vindt dit vreselijk en verlangt er erg naar een kindje te krijgen. Als Leonie op vakantie is, gaat Thomas uit met een fantastische vrouw, Jenny Fortuyn. Na hun laatste afspraakje verdwijnt Jenny Fortuyn op een mysterieuze wijze. Thomas wordt daarna beschuldigd van moord en hij wordt gevangen genomen. In die periode schrijven Thomas en Leonie elkaar brieven om de hoop te houden. Leonie twijfelt niet aan de onschuld van Thomas en gaat op zoek naar bewijzen. Ze vindt een filmpje over "Moord in het museum". Ze bekijkt het filmpje en ziet dat ze toen een opname hebben gemaakt van een pot met zeekoeien. Deze beesten zijn erg groot en hebben wel wat weg van mensen, in zo'n pot. Leonie besluit naar het museum te gaan en gaat op zoek naar de pot met zeekoeien. Daar ontdekt ze het lichaam van een vrouw. Nu weet ze niet meer zo zeker dat Thomas Jenny niet vermoord heeft, maar ze besluit haar gouden tip voor zich te houden. Wegens gebrek aan bewijs wordt Thomas vrijgelaten. Eenmaal thuis kan Leonie haar mond niet meer houden en vertelt over de vrouw in de pot. Thomas zweert onschuldig te zijn en gaat met deze informatie naar de politie. Uiteindelijk blijkt dat de vrouw van Robert, minnaar van Jenny, in de put zit en dat Jenny en Robert haar vermoord hebben om samen verder te kunnen gaan. Na deze gruwelijke daad zijn ze samen gevlucht. Tijd en Ruimte Tijd
De vertelde tijd is ongeveer een half jaar. Het begint op de nacht van de verdwijning van Jenny en eindigt rond de kerst, een half jaar later. Alle gebeurtenissen worden chronologisch verteld. Er zijn wel een paar flashbacks, maar deze zijn niet zo belangrijk dat ze nu genoemd moeten worden. Verder is het dagboek van Leonie een beschrijving van een deel van het boek, alleen dan vanuit haar ogen bekeken. Ruimte
Het verhaal speelt zich in meerdere ruimtes af. De belangrijkste ruimtes zijn het laboratorium en het museum dat daaraan vast zit en ook het huis van Leonie en Thomas. Het laboratorium is belangrijk omdat Thomas daar werkt en omdat hij verdacht wordt vanwege de niet meer hongerige ratten. Ook omdat er kleren in het toilet gevonden worden, die van Thomas lijken te zijn. Verder is ook het bijbehorende museum belangrijk omdat daar de oplossing van het raadsel blijkt te zijn. In het huis van Leonie en Thomas schrijft Leonie haar brieven aan Thomas, die dan in de gevangenis zit, wegens verdenking van de moord op Jenny. Ook schrijft Leonie daar in haar dagboek, over haar gevoelens en onzekerheden. Wijze van vertellen De vertelwijze verandert elke keer. Zo is hoofdstuk 1 verteld vanuit een ik-perspectief. De ik-persoon is in dit hoofdstuk Thomas. Daardoor ben je er zeker van overtuigd dat Thomas niet de dader kan zijn van de moord. Toch is hij niet zo eerlijk als het lijkt. Hij houdt een hoop informatie achter die wel van belang kan zijn. Over wat er bijvoorbeeld met Jenny gebeurd is op de avond van de verdwijning. In het tweede hoofdstuk schrijven Thomas en Leonie elkaar steeds brieven, er zijn verder geen tussenstukjes, dus de brieven zijn vanuit hen zelf geschreven. Ook een ik-perspectief dat wisselt. In de laatste hoofdstukken van het boek (hoofdstuk 3 t/m 5) is Leonie de ik-persoon. Dan schrijft ze ook een dagboek en in de andere hoofdstukken lees je wat er allemaal gebeurd, alleen dan vanuit haar ogen. Spanning Er zit absoluut een spanning in het boek. Doordat er een wisselend perspectief is, bekijk je het steeds vanuit een andere situatie. Daardoor weet je niet precies wat er nu echt gebeurd is. De oplossing van het hele mysterie komt pas helemaal aan het einde en daar zit je al vanaf het begin van het boek op te wachten. Naarmate je verder komt, kom je steeds meer te weten over wat er gebeurd is. Het is een soort van puzzel, maar het laatste en belangrijkste stukje ontbreekt. Het stuk van de rechtszaak heeft ook een goede spanning. Eerst leef je ernaar toe en als de rechtszaak eenmaal begonnen is, wil je erg graag weten wat de uitspraak van de rechter zal zijn.
Thema en Motieven Thema
Het thema is huwelijksproblemen. Maar de een is eigenlijk het vervolg van de ander. Leonie en Thomas Kuyper hebben een redelijk goed huwelijk, maar dit huwelijk is wel kinderloos, terwijl Leonie wel heel graag kinderen wil. Ook Robert en zijn vrouw hebben huwelijksproblemen. Thomas wordt vaak gek van het gezeur van Leonie over kinderen en zoekt contact met Jenny. Jenny heeft buiten Thomas om ook nog een relatie met een andere man, Robert. Hij heeft ook huwelijksproblemen met zijn vrouw. Motieven
Een motief is zeker kinderloosheid. Het komt steeds weer terug, als er ruzies zijn bijvoorbeeld is het iets dat veel genoemd wordt. Een ander motief is ook de muziek. Thomas en Leonie zijn allebei gek van klassieke muziek. Obsessie voor kinderloosheid, geloof, trouw en ontrouw, zoektocht naar dader, raadselachtige verdwijning, dieren. De Personages Hoofdpersonen Leonie
Leonie is een knappe, nuchtere en intelligente vrouw. Zij is 12 jaar getrouwd met Thomas. Ze kan geen kinderen krijgen en zit daar heel erg mee. Zij probeert erachter te komen of Thomas echt de moordenaar is van Jenny. Ze gelooft zelf daar niet in. Maar ze doet het vooral, omdat ze jaloers is op Jenny. Ze denkt dat hij zoveel van haar hield omdat ze zich tweemaal heeft laten aborteren. Ze heeft Frans gestudeerd (doctoraal), maar door haar voorliefde voor klassieke muziek bleef ze huisvrouw, omdat ze er dan beter naar kon luisteren dan ergens anders. Er is een paar keer tegen haar gezegd dat ze wel wat wegheeft van Jenny. Ariane zegt zelfs dat ze allebei heel mooi zijn, maar dat Jenny dat meer laat zien. Leonie wil eigenlijk wel wraak nemen, maar blijft Thomas toch trouw. Thomas
Hij was de man van Leonie en werd ervan verdacht Jenny na een ruzie te hebben omgebracht. Hij werkte op een Medisch-biologisch laboratorium (farmacoloog), waar hij bezig was met proeven met ratten. Hij hoeft niet zo nodig een kind. Hij houdt heel erg van klassieke muziek en van literatuur. Dat zijn vrouw geen kind kan krijgen is eigenlijk de aanleiding voor Thomas om met Jenny om te gaan: Zij had zich al twee keer laten aborteren. In de gevangenis wil hij helemaal niet praten. Wel praat hij veel in zichzelf en droomt vaak. (o.a. over een zoon) Thomas en Leonie zijn round-characters; trek voor trek worden ze voor ons neergezet. Thomas is ongelovig en cynisch; misschien is hier sprake van een speaking name? Soms kan hij nogal hard zijn tegen zijn vrouw. Hij kan behoorlijk koppig zijn, maar aan de andere kant is hij ook gevoelig, getuige zijn belangstelling voor de muziek van Verdi en de gedichten van Leigh Hunt. Leonie is gevoelig en gelovig. Haar ongewilde kinderloosheid trekt ze zich erg aan en haar liefde voor Thomas is hecht en ontroerend.
De bijpersonen zijn: Jenny Fortuyn
Zij is een jonge, twintigjarige vrouw die vermist wordt. Zij is een knappe bibliothecaresse. Ze woont samen met Arianne. Jenny is een feministe. Zij was aan drugs verslaafd, dit was waarschijnlijk een van de redenen dat zij wel wat zag in Thomas omdat hij op zijn werkt veel met drugs te maken had ivm de proefdieren. Zij is er dan ook met Robert en met de drugs vandoor gegaan. Jenny heeft twee keer abortus laten plegen. Lambert
Hij is de politieagent die het onderzoek doet naar de verdwijning van Jenny. Hij heeft steeds wel weer een ander scenario voor de verdwijning/moord op Jenny. Hij blijft er steeds maar bij dat Thomas het gedaan heeft of er tenminste bij betrokken was. Hij heeft zelf ook een relatie gehad met Jenny mede omdat hij een goede versierder is. Leonie denkt dat hij er daarom ook zo fanatiek mee bezig is. Meuldijk
Hij is het hulpje van Lambert, maar laat zich nooit ergens over uit. Hij doet gewoon wat Lambert zegt en bemoeit zich er verder niet echt mee. Jenny, Lambert en Meuldijk zijn flat characters omdat we ze minder goed leren kennen, er vinden minder gevoelige situaties en gedachtegangen plaats. Titel, ondertitel en motto Volgens mij kan één van de redenen zijn dat in het verhaal meneer 'sommig mens' door Lambert en de officier van justitie als kroongetuige wordt beschouwd. Hij beweert dat Thomas in de nacht van de mysterieuze verdwijning van Jenny samen met Jenny het laboratorium is gegaan en er alleen weer uit is gekomen. Volgens de man is Thomas toen weggereden met zijn auto. Maar later blijkt dat Robert met Jenny naar binnen is gegaan en daarbinnen zijn vrouw hebben vermoord. Ook blijkt het onmogelijk dat Thomas weg is gereden aangezien hij geen rijbewijs heeft. Een andere verklaring voor deze titel kan zijn dat, volgens Nietzsche, het kind in de meeste huwelijken de ongewenste kroongetuige is. Een derde reden kan zijn dat Leonie in feite de enige is die denkt te weten waar het lijk van Jenny zich bevindt, namelijk in het museum dat zich in hetzelfde gebouw bevindt als het laboratorium waar Thomas werkt. Achteraf blijkt het lijk wat ze vinden niet van Jenny maar van de vrouw van Robert te zijn. Als je over het verhaal bekeken vanuit het standpunt van Leonie nadenkt kun je haar ook als "De Kroongetuige" omschrijven, ook al heeft zij als vrouw van de verdachte het recht om te zwijgen, zij hield informatie achter die zeer belangrijk was voor een verdere vooruitgang van het onderzoek. Waarschijnlijk kun je haar beter een kroongetuige voor de verdediging van Thomas noemen, omdat haar informatie voor Thomas niet belastend was, maar er juist voor zou zorgen dat hij vrijgesproken zou worden. Ondertitel en motto
Dit boek heeft geen ondertitel en ook geen motto Persoonlijke beoordeling Het onderwerp Het is duidelijk waar het boek over gaat. Er zijn twee onderwerpen, waardoor het ingewikkelder wordt, maar daardoor wordt het lezen ook prettiger. De twee onderwerpen zijn huwelijk en moord. Deze twee onderwerpen worden heel goed gecombineerd, want uit het ene komt als het ware het andere voort, denkt men. Thomas is namelijk getrouwd met Leonie en Leonie kan geen kinderen krijgen en daarom gaat Thomas vreemd, als zijn maîtresse daarna vermist wordt, wordt Thomas verdacht van moord. Dit onderwerp heeft me aan het denken gezet, onder andere over de doodstraf. Thomas bleek onschuldig na de rechtszaak, maar als er nu voldoende bewijzen tegen hem waren zou er in bepaalde landen de doodstraf kunnen volgen. Als dan achteraf bleek dat hij onschuldig was, zou hij al dood zijn. Gebeurtenissen De gebeurtenissen kwamen nogal waarschijnlijk over, echter zoiets heb ik gelukkig nog nooit meegemaakt. Ook kennissen of familie van mij hebben zoiets nog nooit meegemaakt en ik denk dat dat ook nooit zal gebeuren. Er zijn diverse films waarin mysterieuze moorden voorkomen, maar ik denk dat, wat in het boek is beschreven, niet op film voorkomt. Ik denken dat het boek niet lijkt op andere boeken. Wanneer er wordt beschreven dat er iemand op sterk water staat achter in een duister, donker museum waar niemand iets vanaf weet, is dat best schokkend mede omdat je zoiets niet verwacht en omdat je denkt dat het onmenselijk is. Het boek heeft me een beetje aan het denken gezet over wat er allemaal afspeelt als je graag kinderen wilt, maar ze niet kan krijgen, omdat je onvruchtbaar bent.
Personen De personen in het boek waren geen karikaturen, ze waren allemaal echte mensen van 'vlees en bloed'. In het boek is er niet echt sprake van sympathieke of onsympathieke personen. Het verwonderde mij dat Thomas, toen hij in de gevangenis zat, helemaal niets losliet over de moord, terwijl hij wist dat hij onschuldig was. Ik kon mezelf goed inleven in het boek, zodat het leuk bleef om te lezen en ik nauwelijks kon stoppen. Het maakte het boek een stuk spannender, als je een boek hebt waarbij je jezelf niet kan inleven dan is het meteen een stuk minder spannend. Toen ik het dagboek van Leonie las, herkende ik mijn gedachten die hetzelfde waren als die van Leonie. De beredenering van Leonie kwam overeen met die van mij. Ik zou zelf andere beslissingen hebben genomen in het geval van Thomas; hij heeft gezwegen waardoor hij veel te lang in de gevangenis heeft moeten zitten, ik zou vanaf het begin alles hebben verteld zodat je eerder vrij kon zijn. Opbouw Het verhaal was makkelijk te lezen omdat er geen moeilijke woorden worden gebruikt en omdat het verhaal van deze tijd is zodat je weet waarover er gepraat wordt. Doordat de enkele flash-backs die er in het verhaal waren logisch waren geschreven is het ook makkelijk te volgen. Ik vond het verhaal spannend omdat je iedere keer denkt dat je weet wie de dader is maar later blijkt dat het dan weer helemaal niet klopt. Er komen niet echt saaie stukken in het boek voor. Door verhalen met een ik-perspectief, zoals in dit boek, kan je jezelf beter inleven in de hoofdpersoon. Het perspectief wordt in het boek heel mooi verwisseld, eerst kijk je door de ogen van Thomas, daarna kijk je, door eerst het dagboek te lezen, door de ogen van Leonie. Taalgebruik Het taalgebruik was niet moeilijk omdat er niet al te lange zinnen werden geschreven. De zinnen waren goed beschreven, je kon je makkelijk alles voorstellen. Er zijn best veel dialogen in het verhaal aanwezig, Thomas en Leonie praten toch veel met elkaar en ze praten beide ook veel met de politie. Verwerkingsopdracht 26 Centraal staat: Huwelijksproblemen(Thomas & Irene)Misdaad
Pijltjes naar: ->geloof (gebed, kerk) ->trouw en ontrouw ->Obsessie voor kinderloosheid ->Muziek(Schuman en Verdi) ->Zoektocht naar dader ->dieren(ratten, spinnen, zwarte vogels) ->raadselachtige verdwijning Verwerkingsopdracht 57 Argumenten Structurele argumenten "Wat structuur betreft valt het boek in twee gedeelten uiteen. In het eerste wordt een thriller op poten gezet met Thomas als hoofdpersoon en vermoedelijke dader. In het tweede gedeelte komt Leonie aan het woord en raakt de verdwijning van Jenny enigszins op de achtergrond". Realistische argumenten "Het kan allemaal wel maar de aansluiting tussen psychologie en actie verloopt weinig geolied".
Rob Schouten, Trouw 1983 Vernieuwingsargumenten " In 'De kroongetuige' wordt een verhaal van Wolkers beschreven." Rob Schouten, Trouw 1983 Hier zien we dus dat Maarten 't Hart niet alle dingen zelf verzonnen heeft. Morele argumenten Een moordzaak is nooit goed en bijna nooit rechtvaardig. Hierdoor handelt Jenny (Antje spektakel zoals Leonie haar noemt) natuurlijk niet rechtvaardig. Ze vermoordt ten eerste de vrouw van de advocaat waarmee ze vertrekt. Ten tweede laat ze de mensen in de waan dat Thomas haar vermoord heeft terwijl ze gewoon vertrokken is met een andere man. Ik vind het niet slim dat Thomas maar blijft zwijgen over het feit dat hij weet dat Jenny niet dood is. Hierdoor kwelt hij zichzelf maar ook zijn vrouw. Zijn vrouw Leonie handelt overigens wel goed. Ze probeert Thomas vrij te krijgen door zijn onschuld te bewijzen. Ze gaat hiervoor alle cafe's waar Jenny ooit kwam af en probeert aanwijzingen te verkrijgen in het huis van Jenny. Emotivistische argumenten Het boek riep een aantal emoties bij me op. Vooral medeleven met Leonie speelde een grote rol. Haar wanhoop en twijfels kwamen in deel twee tot en met vijf nogal eens aan bod. Het zwijgen van Thomas riep ook bewondering bij ons op. Zoiets was mij nooit gelukt. Het feit dat hij niets zei omwille van Jenny verbaasd mij een beetje. Hij zei niets om haar te beschermen. Jenny heeft hem laten zitten en toch wil hij haar niet verraden. Intentionele argumenten Ik heb niet echt ook een boodschap kunnen ontdekken in het verhaal. Het enige dat naar boven kwam is dat door Leonie's kinderloosheid Thomas wat anders wilde. Dat kan ik me best voorstellen. Als je heel graag kinderen wilt kan het heel moeilijk voor je zijn om ze niet te kunnen krijgen. Ik vind het wel verkeerd dat Thomas dan maar een alternatief gaat zoeken en al zeker niet zo'n meisje waarvan je weet dat het niets gaat worden.
Stilistische argumenten " En dan probeer ik me verder maar niet te storen aan de stuitende onnatuurlijkheid van deze pseudo-spreektaal." Rene Appel, NRC Handelsblad 1983 Verwerkingsopdracht 37 Drie titels voor dit boek in plaats van De Kroongetuige: Rattenvoer: omdat er gedacht wordt dat Thomas Jenny heeft gevoerd aan de ratten  De ratten hebben de dag erna geen honger meer namelijk. Verkeerd overspel: Thomas komt gevaarlijk in de problemen, nadat hij met Jenny vreemd is gegaan. Geef mij een baby: In het boek draait het veel om de obsessie om een kind te krijgen.