1. Schrijver: Maarten ‘t Hart
2. Titel: De kroongetuige
3. Plaats en jaar van uitgave: Amsterdam 1983
4. Jaar van eerste uitgave: 1983
5. Aantal bladzijdes: 212 bladzijdes
6. Genre: detective roman, huwelijksroman
2. Eerste reactie
1. Keuze: Ik lees heel vaak oorlogsverhalen. Ik wilde wel een keer een ander verhaal lezen dan een oorlogsverhaal. In de bibliotheek van school hebben ze mij toen dit boek aangeraden. 2. Inhoud: Ik had verwacht dat dit een heel ander soort verhaal zou zijn. Bij de titel De kroongetuige had ik verwacht dat dit een verhaal was dat zich in de middeleeuwen afspeelde en iets te maken had met een koning en een kroon. Achter op dit boek staat namelijk niet waar het boek over gaat. 3. Verdieping
a. Samenvatting

Thomas Kuyper is een man die in een laboratorium werkt. Samen met zijn collega Alex deed hij vroeger allerlei proeven met spinnen, maar dat doet hij nu niet meer. Tegenwoordig werkt hij alleen nog maar met ratten. Hij onderzoekt over hoeveel tijd een rat kanibalisme gaat vertonen. Als een rat vijf dagen niet eet, beginnen ratten aan elkaar te eten. Thomas moet onderzoeken of, als je een rat inspuit met een bepaalde drugs, dat ze dan bijvoorbeeld al na 1 dag aan elkaar beginnen te eten. Dit zou dan een goede oplossing zijn om een rattenplaag te bestrijden. Thomas is getrouwd met Leonie. Ze hebben geen kinderen, omdat Leonie onvruchtbaar is. Samen wonen ze in een groot huis. Op een dag ging Thomas naar de bibliotheek toe om een boek te halen. Daar zat ze dan. Thomas was erg gefacsineerd van de schaduw van de vrouw bij het afstempelen. Thomas snapte niet hoe hij op een schaduw van iemand kon vallen, maar het was wel zo. De vrouw was nog tamelijk jong en was best knap. Thomas was de dapperste niet en durfde niet op haar af te stappen. Daarom kwam hij dagen lang iedere dag naar de bibliotheek om een boek te komen halen en andere boeken weer terug te brengen. Het werd zelfs zo erg dat hij boeken haalde bij de bibliotheek, ze helemaal niet las, en ze de volgende dag weer terugbracht, alleen om de schaduw van de vrouw die de boeken deed afstempelen te zien. In de week dat Leonie voor een week naar haar moeder was logeren kwam het eerste contact tussen Thomas en de vrouw bij het afstempelen . Ze raakte met elkaar aan de praat. Thomas kwam erachter dat de vrouw Jenny Fortuyn heette. Jenny woonde samen met haar huisgenote boven de bibliotheek in een klein appartementje. Op een gegeven moment kwamen Thomas en Jenny op het onderwerp wat voor werk Thomas deed. Thomas zei wat hij deed en Jenny was meteen heel geïnteresseerd. Ze spraken af dat Leonie een keer kwam kijken in het laboratorium. Van het één kwam het ander en op het gegeven moment gingen Jenny en Thomas iedere avond op kroegentour. De laatste avond van de kroegentour (de volgende dag zou Leonie weer thuiskomen) was Thomas dronken. Thomas wilde dat Jenny met hem mee naar huis ging, maar Jenny wilde dit helemaal niet. Thomas hebben daar, voor een kroeg, ruzie over gehad. Jenny is uiteindelijk alleen naar huis gegaan en Thomas ook. Een paar dagen later kwam er een rechercheur naar het laboratorium. Rechercheur Lambert. Hij wilde met Thomas praten. Jenny was spoorloos verdwenen en er waren mensen die haar ruzie hadden zien maken met Thomas voor de kroeg. De theorie van de rechercheur was, dat Thomas het absoluut niet leuk vond dat Jenny niet mee was gegaan met hem naar huis na een week met elkaar uitgaan. Thomas is haar toen gevolgd en vermoord. Het lijk heeft hij toen aan zijn ratten gevoerd, want die hadden al een aantal dagen geen eten gehad. Jenny was namelijk die avond niet thuis gekomen. Thomas zei dat hij het niet had gedaan en zei dat Jenny vast wel bij de één of andere vriendin zal zitten. Thomas vroeg rechercheur Lambert of hij zijn vrouw er wel buiten wilde houden, want Thomas wilde niet dat Leonie iets van Jenny kwam te weten. (wat er zich tussen hem en Jenny hadden afgespeeld.) Dit vond rechercheur Lambert goed. Een week later kwam rechercheur Lambert bij Thomas thuis met nog twee agenten bij zich. Hij zei dat Thomas gearresteerd was en Thomas werd meegenomen. Thomas was gearresteerd, omdat de man die tegenover het laboratorium woonde, de desbetreffende avond twee mensen het laboratorium in had zien gaan en een uur later maar één iemand eruit had zien komen. De man zei dat het Thomas en een dame was die hij naar binnen had zien gaan en Thomas alleen naar buiten had zien komen. Thomas liep de hoek om stapte in een auto en reed weg. Het was erg donker die avond het regende erg en het bliksemde, maar de man wist het zeker. Leonie werd het hele verhaal uitgelegd, maar Leonie wist zeker dat Thomas het niet had gedaan. Daarom ging Leonie ook op onderzoek uit toen Thomas in voorarrest zat. Thomas zat een hele tijd in voorarrest (mede doordat hij niks zei), want iedere keer dat hij bijna uit de gevangenis mocht, werd zijn voorarrest verlengd doordat er nieuwe dingen waren ontdekt. Eén keer was de kleding van Jenny gevonden op de wc in het laboratorium waardoor het voorarrest werd verlengd. Ze kwam erachter dat Jenny om de andere week een andere vent had en altijd was het haar om de seks te doen, maar in een brief van Thomas stond dat hij niet met Jenny naar bed was geweest. Jenny zat dus om een andere rede achter Thomas aan. Ze kwam er ook achter dat Jenny aan de drugs zat. Na een paar dagen wist ze het: Jenny zat achter Thomas aan omdat ze achter Thomas’ drugs aanzat! De ratten werd namelijk drugs ingespoten in die drugs lagen in een kluis van het laboratorium. Maar dan was Jenny nog steeds niet terecht. Daarom ging Leonie verder zoeken naar aanwijzingen. Ze kwam bij een man terecht: Robert, de advocaat van Jenny. Ze hoorde van Jenny’s huisgenote dat ze wel heel erg ‘close’ waren. Leonie kon alleen niks aan hem vragen, want Robert was een paar weken geleden geïmmigreerd naar Australië. Daarom ging Leonie eens bij de oude buren van Robert op bezoek. Dat was een erg oude vrouw. Zij zei dat ze een paar weken iets raars bij Robert. Hij en zijn vrouw waren allemaal spullen in aan het pakken in de auto. Robert’s vrouw had een sjaal om en het sneeuwt, maar dat kon helemaal niet, want het was hartje zomer. De vrouw was al erg oud, dus dacht Leonie dat de vrouw zich vergiste. Dat ze in de war was met een keer dat Robert op wintersport ging ofzo. Toen was de rechtszaak. De man die tegenover het laboratorium werd opgeroepen als getuige en deed zijn zegje. Toen Thomas dit verhaal hoorde ging hij in protest. Hij was op die tijd helemaal niet bij het laboratorium geweest en hij had helemaal geen rijbewijs of auto, dus kon hij dat niet geweest zijn. De rechtszaak werd verdaagd en een paar dagen later werd Thomas vrijgesproken wegens te weinig bewijs. Toen Thomas weer thuis was ging hij met Leonie over de zaak praten. Hij zei dat hij de desbetreffende avond Jenny achter uit het laboratorium had zien komen met andere kleren aan als ze een uur geleden aan had en een sjaal voor haar mond, maar dat hij dit niet had gezegd, omdat hij haar niet wilde verraden. Toen wist Leonie precies hoe het in elkaar zat. Jenny had de sleutel van de kluis in het laboratorium ‘geleend’ van Thomas, had de drugs gejat en was toen samen met Robert naar Australië gevlucht. De sneeuw die de buurvrouw van Robert had gezien was dan de bloesem van de bomen. In het laboratorium had Jenny zich omgekleed vandaar de kleren van haar op de wc. Met dit verhaal gingen Thomas en Leonie naar rechercheur Lambert. Jenny kon alleen niet gepakt worden, want die was allang het land uit. b. De verhaaltechniek
1. Schrijfstijl: Het verhaal is niet helemaal chronologisch verteld, maar voor het merendeel wel. Er komen een aantal flashbacks in voor om duidelijk te maken hoe de achtergrond in elkaar zit. Een voorbeeld van zo'n flashback is als een oude man op moet komen bij de rechtszaak en daar vertelt wat hij heeft gezien op de nacht van de verdwijning. 2. Ruimte: In het verhaal worden geen jaartallen genoemd, maar waarschijnlijk speelde het verhaal zich af in de tijd dat het werd geschreven (jaren 80) Er worden wel maanden genoemd in het verhaal. Het verhaal speelt zich af van 31 juli tot vlak voor kerst. Het verhaal speelt zich af in de straten van het dorp waar Thomas woont, de bibliotheek waar Jenny werkte, een paar cafés en nog een paar minder belangrijke gebouwen. 3. Verhaalfiguren: De twee belangrijkste hoofdpersonen die in dit verhaal voorkomen zijn Thomas en zijn vrouw. Thomas is erg snel in verlegenheid gebracht en als hij merkt dat Jenny hem heeft bedrogen neemt hij de zaken serieus op en schaamt zich ervoor. Thomas wordt in het boek beschreven als een rustig type en hij heeft niet veel sterke gevoelens. Leonie is een snelle vrouw, die al gauw anderen door heeft. Ze is niet makkelijk om te praten omdat ze vele vaste ideeën heeft. Leonie is vrij kwetsbaar op het gebied van kinderen en dit is vanwege het feit dat zij zelf onvruchtbaar is. Ze heeft veel begrip voor anderen, maar heeft, als het om haar man gaat, wel snel een gevoel van jaloezie. Toch is ze snel bereid om de zaak tot op de bodem uit te zoeken. 4. Situaties: Het boek is verdeeld in 5 hoofdstukken met allemaal een afzonderlijke titel. 5. Vertelwijze: Het verhaal wordt verteld door de ikpersoon. In het begin van het boek is dat Thomas, maar als hij wordt opgepakt en vastgehouden door de politie, wordt Leonie de ikpersoon die het verhaal vertelt. c. Thematiek
1. Wat is de hoofdgedachte (het thema)? Het thema is eigenlijk dat het huwelijk behoorlijk verstoord kan worden door de onvruchtbaarheid van één van beide partners en het door die onvruchtbaarheid uitblijven van kinderen en het geluk wat kinderen met zich mee kunnen brengen. Vooral als je allebei kinderen wilt. Een ander thema zou kunnen zijn de mysterieuze verdwijning van een jonge vrouw en het zoeken naar de feiten die deze verdwijning zouden kunnen verklaren, dat maakt dit boek tot een detectiveroman en een huwelijksroman inéén. 2. Welke tekstgedeelten en motieven zijn typerend voor dat thema? Het 'frustratiemotief': (blz. 117 regel 4) " 'Ik kan geen kinderen krijgen,' zei ik." (blz. 118 regels 2 tot en met 21) " 'Ja, dat kan,' zei ik,' maar je voorkomt daarmee niet dat het als een splijtzwam werkt in je huwelijk, want het ligt haast nooit aan allebei dat ze niet komen, het is altijd de schuld van één van beiden, en daardoor is het onvermijdelijk dat de ander denkt: was ik maar... en zelfs dat is misschien nog wel overkomelijk, zoals het overkomelijk is dat je al je vrienden kwijt raakt omdat zij wel kinderen krijgen en daar, vooral in het begin, zo vol van zijn dat ze nergens anders meer over willen praten. Omdat jij daar niets over wilt horen omdat het je herinnert aan je gemis, blijven ze maar liever weg. En toch is dat het ergste niet, het ergste is dat je maar rondloopt met zo'n gevoel van grote leegte in je binnenste, van grote zinloosheid, een gevoel alsof je nergens meer bijhoort, alsof je buiten de continuïteit van het leven bent geplaatst, alsof je op een bijspoor bent gerangeerd, alsof je onderhevig bent aan een middelpuntvliedende kracht die je naar de buitenkant dirigeert. En toch kun je dat allemaal wel verwerken, maar wat je niet kan verwerken is dat je, als je gewoon op straat loopt, van die hummeltjes ziet van een jaar of twee oud die naar hun moeder lachen." 3. Wat is het verband tussen titel en thema? Een citaat uit een werk van Nietzsche, een Duitse filosoof, is: “Zijn niet de meeste huwelijken van dien aard dat men geen derde als kroongetuige wenst? De titel wordt hiermee verklaard, want hiermee wordt bedoeld dat een kind meestal de beste kroongetuige in een huwelijk is. De hoofdpersonen (Thomas en Leonie) kunnen geen kinderen krijgen, bij hen ontbreekt dus de kroongetuige in het gezin. De letterlijke betekenis van een kroongetuige is de belangrijkste getuige in een rechtszaak. Tijdens het proces noemt de advocaat van Thomas meneer ‘Sommig Mens’ (de man die tegenover het laboratorium woont) de kroongetuige. Leonie zou ook de kroongetuige kunnen zijn. Zij gaat zelf op onderzoek uit; zij is degene die weet waar het lichaam van Jenny verborgen is. De titel is goed uitgekozen; het verbindt misdaad en huwelijk
d. Plaats in literatuurgeschiedenis
1. 1983
2. Maarten ’t Hart is geboren op 25 november 1944 in Maassluis. Hij groeide op in een sterk gereformeerd milieu en had als kind al heel veel belangstelling voor boeken. Hij heeft biologie gestudeerd aan de universiteit van Leiden. Zijn literaire debuut was in 1971. In totaal heeft Maarten ’t Hart 12 romans geschreven, 6 verhalenbundels, 1 novelle, 8 essays, 1 autobiografie, 1 wetenschappelijke studie en 1 boekenweekgeschenk. In 1993 werd het aantal boeken dat Hij heeft verkocht geschat op ongeveer 2,5 mln. Tegenwoordig zal dit aantal alweer een stuk hoger liggen. 3. Ik heb niks kunnen vinden over de tijd waarin het werk geschreven. Het is geschreven rond 1980. 4. Ik kan het werk niet vergelijken met andere werken van deze
schrijver, want dit is het eerste boek wat ik van Maarten ‘t Hart lees. 5. Ik weet niks over de tijd zoals ik al eerder heb geschreven, daarom kan ik ook niet zeggen in hoeverre dit verhaal typerend is voor de tijd waarin het is geschreven. 4. Beoordeling
1. Het verhaalelement spanning heel belangrijk in dit boek. Hierdoor was het heel leuk om te lezen in dit boek. 2. De passage dat de rechtszaak la is geweest en dat Leonie, Thomas meeneemt naar het laboratorium om te laten zien dat ze denkt dat ze een dood iemand op sterk water heeft gevonden. Ik vind deze passage het leukst, omdat er ieder moment iemand binnen kan komen. Het is dus heel spannend en, omdat ik vlak voordat ik het las heel benieuwd was hoe Thomas hierop zou reageren. 3. Eigenlijk heeft geen enkel verhaalelement een negatieve werking voor mij gehad. Ik vond aan het boek alleen maar positieve kanten. 4. Ik kan dit boek niet met een ander boek of film vergelijken. Dit, omdat dit een onderwerp is waar veel boeken of films over worden gemaakt. 5. Ik vind het thema goed gevonden. Het is niet zo’n verhaal waar nog duizend boeken over zijn geschreven. 6. Ik vond het taalgebruik helemaal niet moeilijk. Er is in het hele boek geeneen woord geweest waar ik niet van wist wat het betekende. 7. Ik vond het een makkelijk lezend spannend boek. Ik vond het een heel leuk boek, omdat het heel fijn was om het te lezen. Het was niet zo’n langdradig verhaal. Maarten ‘t Hart bouwde de spanning heel goed op vond ik. Je vroeg je steeds af: Wie is de dader? Het kon steeds weer een ander zijn. 8. Ja, ik zou dit boek aan andere aanraden, omdat het makkelijk
is geschreven. Er zit ook spanning in het boek en je weet niet wat er later gaat gebeuren. Het is niet zo’n voorspelbaar boek. Het verhaal kan alle kanten op.