Titel De komst van Joachim Stiller. Auteur Hubert Lampo Uitgever J.M. Meulenhoff bv, Amsterdam Samenvatting Schrijver en journalist Freek Groenevelt ziet op een dag vier wegwerkers de straat openbreken om deze daarna weer dicht te maken, onverstoorbaar als engelen. Freek besluit om hierover een stukje in de krant te schrijven. Keldermans, de wethouder van openbare werken ontkent dit voorval. Een dag later ontvangt Freek een brief ui 1919, waarin de gebeurtenissen over de wegwerkers voorspeld worden. De redactie van het literaire tijdschrift Atomium ontvangt ook een brief van Joachim Stiller. Omdat ze net een stukje over Freek in het blad hadden gezet dachten ze dat Freek zich uitgaf onder de naam Jachim Stiller. Freek gaat dan naar hun toe en komt in contact met Simone. Samen gaan ze nou opzoek naar aanwijzingen die het raadsel van Joachim Stiller kunnen verklaren. In een tweedehandsboekwinkel ziet Freek een zestiende-eeuws boek over het einde der tijden geschreven door Joachim Stiller. Simone krijgt een telefoontje van Joachim Stiller dat ze Freek niet mag laten gaan en dat doet ze dan ook niet. Freek en Simone worden verliefd op elkaar. Freek krijgt ook een telefoontje van Stiller om hem moet in te spreken. Na een aantal dagen herinnert Freek zich een Amerikaanse militair die aan het eind van de oorlog om het leven is gekomen bij een bomexplosie. Freek kon toen net aan de dood ontsnappen en kon hem, Joachim Stiller niet meer helpen. Hier heeft hij onbewust altijd een schuldgevoel aan over gehouden. Freek en wethouder Keldermans krijgen allebei een brief van Stiller waarin staat dat hij hen op het stationsplein wil ontmoeten. Als hij dan eindelijk verschijnt wordt hij overreden door een legertruck overreden. Als Freek drie dagen later naar het mortuarium gaat is het lijk verdwenen. Thema Freek maakt tegelijkertijd kennis met de liefde en met het bovennatuurlijke, hierdoor verandert zijn leven fundamenteel. Verklaring: Freek krijgt een brief van Joachim. Deze brief is al gepost voordat Freek geboren was. Freek krijgt ook nog allemaal andere dingen van hem. Zoals bijvoorbeeld telefoontjes. Door Joachim leert hij Simone kennen. Zij heeft ook een brief van Joachim gekregen. Samen gaan ze opzoek naar aanwijzingen. Ze willen weten wie die Joachim nou is en waarom hij hun al die brieven enz stuurt. Freek en Simone worden een soort bang want ze kunnen niet zoveel vinden. Freek en Simone worden dan verliefd op elkaar. Freek heeft nou dus een vriendin en dat is wel een grote verandering. Op een gegeven moment krijgt Freek een brief van Joachim waarin staat dat hij hen wil ontmoeten. Freek, Simone en Geert Molijn (hij heeft Freek geholpen met Joachim) gaan naar de afgesproken plaats en komen daar wethouder Keldermans tegen die ook een brief heeft gehad. Als Joachim dat eindelijk komt (Freek beschrijft het als een soort engel) en hij wil hun een hand geven wordt hij overreden door een vrachtwagen. Ze weten dus eigenlijk nog steeds niet maar ze voelen dat dit "bovennatuurlijke" nou eindelijk voorbij is.
Motieven · Dood: Joachim Stiller wordt overreden en hij gaat dood. Ook loopt er een gek in de stad te vertellen dat de wereld zal vergaan en dat iedereen dood zal gaan. Dit blijkt later een zonsverduistering te zijn. · Geloof: Het motto heeft met het geloof te maken. Het boek eigenlijk ook want je kan Joachim zien als een Messias. · Eenzaamheid: Freek is eenzaam. Hij woont alleen en hij voelt zich eenzaam dit is afgelopen als hij Simone leert kennen die ook met Joachim in aanraking is gekomen. · Angst: Freek wordt bang door al deze dingen die hij gewoon niet kan verklaren hij vindt het ook gewoon niet meer leuk. De boodschappen van Joachim zijn nooit onheilspellend, maar toch groeit er in Freek angst, deze angst voor de ondergang wordt door Freek met de tijd in verband gebracht. Als kind reeds speelde hij met de gedachte dat het einde van de wereld zich zou voltrekken door het ophouden van de tijd. De belangrijkste motieven: · Tijd en tijdloosheid: In vrijwel elk hoofdstuk staat er wel een tijdsbepaling. Hier staat het optreden van Joachim Stiller lijnrecht tegenover. Hij staat namelijk buiten onze tijd. Hij stuurt een brief naar Freek die al voor dat hij geboren was werd gepost. Joachim is een boventijdelijk figuur, die zich af en toe langs de lijn van de tijd beweegt, maar plotseling in het niets of het al verdwijnt. De identificatie met Christus is daarmee in harmonie: Hij is en was en zal zijn, Hij is het begin en het einde(Openbaring 1;8). Als Freek het handschrift van Joachim laat onderzoeken zeggen ze: Het lijkt wel een handschrift van iemand die eigenlijk niet bestaat. · Liefde: De liefde die groeit tussen Freek en Simone Joachim helpt ze een handje. Freek ziet wel in dat hem hier een hele mooie kans wordt geboden en hij grijpt deze kans met beide handen aan. · Verlossing: De Messias werd gezien als de verlosser. Joachim Stiller kan je ook zien als de Messias. Hier volgen enkele vergelijkingen tussen Joachim en de messias: *Freek en Simone zijn beide bang voor Joachim. Vroeger waren de mensen ook bang voor Jezus. Deze angst komt volgens mij gewoon door het onbekende. *Jezus stond op uit de dood en Joachim doet dit ook. Als ze drie dagen na zijn dood in het lijkenhuis gaan kijken is hij op spoorloze wijze verdwenen. *Christus zijn tegenpool is de duivel. Joachim zijn tegenpool is de zwarte Harlekijn. *Joachim volgt Freek en Simone altijd en overal. Christus deed dit ook hiermee beschermde hij de mensen. *God staat buiten ruimte en tijd= Joachim ook. · Wederkeer van dingen: Het verhaal begint met de keien in de Kloosterstraat en het eindigt met de natte, in het zonlicht schitterende keien bij het lijkenhuis. De drie personen die boodschappen van Stiller ontvangen zijn dezelfde drie personen die zijn verdwijning ontdekken. Vier mannen braken de Kloosterstraat op en vier mannen zijn getuigen van het ongeval. · Brief: Iedereen ontvangt brieven van Joachim en alles gaat om die brieven want door die brieven worden ze bang gaan ze op onderzoek uit enz. · Postzegel: De postzegel die op de brief van Freek zit is afgestempeld anderhalf jaar voordat hij geboren werd. · Schrijven: Freek is journalist en hij schrijft veel stukken in de krant. Ook wordt het handschrift van Joachim onderzocht. · Zonsverduistering: De mensen denken dat ze dood gaan en dat de wereld vergaat, maar het gaat uiteindelijk om een zonsverduistering. Motto En zij zeiden tot elkander: Was ons hart niet brandende in ons, terwijl Hij tot ons sprak op den weg en terwijl Hij ons de Schriften opende? Lucas, XXIV-32 Verklaring: In dit bijbelverhaal komen de Emmaüsgangers Jezus tegen na zijn dood en opstanding. Dit verhaal is aan het eind van de bijbel. Zijn volgelingen blijven radeloos achter. 2 mensen lopen naar de stad derde man komt en hij zegt dat Jezus weer terug komt. Dan........(motto). Ze realiseren zich dan pas dat dat Jezus was. Met Joachim Stiller gebeurt iets soortgelijks: ook hij is drie dagen na zijn dood verdwenen. En ook over Stiller wordt met 'een branden hart' gesproken. Dit doet dus vermoeden dat Stiller een soort van Messias is. (Voor meer vergelijkingen met de Messias: Zie motieven onder verlosser). Titel De komst van Joachim Stiller. Verklaring: Het hele boek gaat over Joachim Stiller. Door zijn brieven en telefoontjes verandert het leven van Freek en Simone enorm. Als hij dan eindelijk komt en wordt overreden gaat hun angst weg en weten ze dat alles achter de rug is. Hun leven wordt weer normaal. Freek en Simone blijven bij elkaar. Al deze vreemde gebeurtenissen zijn dus toch nog ergens goed voor geweest. Omslag Zonsverduistering en een vogel. Verklaring: De zonsverduistering staat voor het einde van de wereld. Een man riep dat de wereld verging en er brak paniek uit bij sommige mensen. Dit bleek later over een zonsverduistering te gaan. Vroeger dachten de mensen echt dat de wereld verging als er een zonsverduistering was. Nu is het heel normaal en weten de mensen hoe het komt. De vogel staat voor een duif. De duif staat weer voor een drie eenheid: Vader, Zoon en de heilige geest. De heilige geest = de duif. Dit slaat op het motto en op Joachim Stiller die je als een Messias kan zien. Gebeurtenissen en bouw De gebeurtenissen zijn wel logisch opgebouwd. Als er vreemde dingen gebeuren wil je wel weten hoe alles in elkaar zit. Het boek is niet echt spannend en sommige stukken kun je beter overslaan. Ik vond het zelf niet zo'n heel erg leuk boek omdat er wel eens saaie stukken in voorkwamen. Als ik zelf namelijk zo'n brief zou krijgen zou ik er niet eens aandacht aan schenken. Ik zou die brief gewoon weggooien en ik zou het als een grap zien en zoiets dus echt nooit serieus nemen. Sommige gebeurtenissen kon je wel goed voor je zien, maar anderen niet juist niet. Het beschrijft niet echt onaangename gebeurtenissen en als het iets onaangenaams beschrijft, zoals de dood van Stiller, dan is het niet echt gruwelijk geschreven zoals bij sommige boeken. Soms zijn gebeurtenissen zo goed beschreven dat je er gewoon thuis een soort bang van wordt maar dat is hier niet zo. Het boek is chronologisch verteld en het enige afwijkende is dat ze een keer naar de wethouder gaan, maar voor de rest gaat het alleen maar over Freek en Simone. Het verhaal speelt zicht af in Antwerpen op verschillende locaties. Een van de belangrijkste is het antiquariaat van Geert Molijn. Hier gaan ze onderzoeken of handschrift enz van de brieven wel klopt. Het boek is opgebouwd uit negentien genummerde hoofdstukken die ieder van een titel voorzien zijn. Het boek eindigt met: Antwerpen, juni 1958 - februari 1959.
Personages Freek Groenevelt: Hij is journalist en schrijver. Van wegen zijn werk houdt hij van de werkelijkheid, alleen de feiten tellen. Als mensen kritiek op zijn schrijven hebben laat dat hem koud. Hij woont alleen in een huisje met een heel erg mooi uitzicht. De komst van Joachim Stiller kloppen dus niet meer met zijn opvattingen en gooien zijn hele leven overhoop. De gebeurtenissen roepen een bepaalde angst in hem op. Deze angst komt waarschijnlijk omdat hij aan het eind van de oorlog aan de dood ontsnapte toen er een raketbom insloeg. Een bij de ontploffing omgekomen soldaat Joachim Stiller kon hij niet meer redden. Als Joachim Stiller dood gaat verlost dat Freek van zijn angst. Hij heeft het gevoel dat alles nou afgelopen is. Freek wordt verliefd op Simone. Zij werkt bij het tijdschrift Atomium. Het tijdschrift Atomium schrijft altijd heel erg negatief over Freeks werk en daarom gaat hij daar naar toe. Simone is al verloofd maar uiteindelijk gaat ze toch naar Freek toe. Simone Marijnissen: Zij is redactiesecretaresse van het literaire tijschrift Atomium en haar verloofde is niet zo gesteld op het werk van Freek. Simone is van beroep wiskundelerares, wat haar nuchtere en praktische kijk op de werkelijkheid verklaart. Zij ontvangt ook brieven en telefoontjes van Stiller, door de eerste brief komt ze in contact met Freek. De mensen van de redactie van Atomium dachten dan Freek zich van het pseudoniem Joachim Stiller bediende, door een stuk in Atomium te zetten daarover gaat Freek daar naar toe en komt in contact met Simone. Simone is diegene die rustig blijft en heel veel voor Freek betekent, vooral als hij het moeilijk heeft. Simone is ook zwager van Freek. Wethouder Kelderman: Ook hij ontvangt berichten van Joachim Stiller en ook hij hoort net als Freek en Simone het carillonconcert. Simone doet hem denken aan zijn omgekomen dochtertje. Ook hij krijgt bericht dat Joachim Stiller zich zal openbaren en ook hij gaat er heen. Joachim Stiller: Het is heel erg onduidelijk wie Joachim Stiller nou eigenlijk is. Het zou een naam kunnen zijn voor verschillende personen: - De Stiller van de brieven en de telefoontjes; - Stiller, de 'Meester in de Theologie tot Augsburg' en later straatprediker in Beieren, Westfalen en de Nederlanden; - Stiller of Stieler, van Joodse afkomst en in 1560 in Geneve gedood (verbrand); - Stiller, de Amerikaanse majoor uit Massachusettes, de soldaat die Freek niet meer kon redden toen hij aan de dood ontsnapte bij een bominslag. Hij heeft daar altijd een schuldgevoel aan over gehouden maar hij heeft dat verdrongen; - Stiller die de klokken in de Onze-Lieve-Vrouwetoren liet luiden in de liefdes nacht van Freek en Simone; Het is gewoon niet duidelijk wie er nou verschijnt bij het Zuidstation. Joachim Stiller ontpopt zich als een soort Messias, die drie dagen na zijn dood verdwijnt. Literaire stroming Het boek is moderne Vlaamse literatuur. Hubert Lampo's werk wordt tot het magisch-realisme gerekend. In het magisch-realisme spelen de psychologische opvattingen van Carl Jung een grote rol. In deze roman speelt de Messias (een verlosser zal ons redden) een grote rol.