De herberg met het hoefijzer door A. den Doolaard

Titelverklaring: De herberg met het hoefijzer is de herberg waar Raine verblijft en het dankt zijn naam aan het hoefijzer dat tegen de deurspijl is gespijkerd.

Eerste druk: 1933

Er is geen motto of spreuk ter inleiding. Er zijn geen illustraties in het boek.

Voorgedragen: Aan Dirk

Omslag: Op de voorkant staat pater Josef met de stervende Leonard en op de achtergrond de gerdames.

Indeling: Het boek heeft 62 bladzijdes en 6 genummerde hoofdstukken.

Geschreven: In Jezersko-Mavrovo (Joegoslavië)

Samenvatting: Erwin Raine, geoloog en explorateur, wordt, drie dagen nadat zijn verloving verbroken is, van Londen naar de NoorAlbanese Alpen gestuurd om koperlagen te zoeken. In Scutari aangekomen gaat hij logeren in Grand Hotel Londen, waar een verlegen, eigenaardige jonge Malissoor, Leonard, hem helpt. Raine hem BV erop, dat hij naar een foto zit te staren waarop twee mannen en een vrouw staan. De jongen vertelt hem, dat bloedwraak door de nieuwe regeringspartijen verboden is, evenals het dragen van wapens, maar dat nochtans iedere malissoor wapens draagt. Als Raine de stad ingaat, laat de waard hem nog eerst een hoefijzer zien, dat tegen de deurspijl is gespijkerd en dat het hotel zijn officiële, maar meer bekende naam heeft bezorgd. Bij zijn terugkeer ‘s avonds laat bemerkt de Engelsman, dat het hoefijzer verdwenen is en zijn revolver. Hij vindt geld met een briefje, waarin Leonard belooft de revolver terug te zullen geven. De volgende dag gaat Raine met een Malissoor als gids op reis en maakt kennis met de gewoonten der Malissoren, o.a. met hun ‘telegraaf’. Men overnacht in een boerderij. ’s Nachts hoor Raine stemmen zonder te begrijpen wat er gaande is; ‘s morgens blijken er 3 andere mensen op de boerderij aangekomen te zijn. Op verzoek van de gids vertelt Raine aan de gendarmes, dat die mannen de vorige avond al om 10 uur zijn aangekomen. De gids vertelt hem een verhaal over Raouf, die in Joegoslavië ging werken en wiens jongste broer, Remzi, de minnaar van Katherina, zijn schoonzuster, neerschoot. Langzamerhand –de jongen is 15 jaar en heeft een pony bij zich- begrijpt Raine, dat Remzi in werkelijkheid Leonard is. Hij hoort nu hoe Leonard werd verraden, gevangen genomen en weer bevrijd. De beide reizigers komen aan in Teth. In de pastorie van pater Josef is o.a. ook Katherina aanwezig. De pater heeft mineralogie en meteorologie gestudeerd en geeft Raine niet veel kans op zijn onderzoekingstocht. Hij vertelt hem met trots, dat zijn vallei wat de ontwikkeling van het volk betreft, gunstig afsteekt bij de anderen. Uit jaloersheid heeft men hem naar hier verbannen. Volgens hem is in de zaak-Leonard de minnaar de schuldige. De bloedwraak was onder zijn bewind afgenomen –hij dreigde met hel en vagevuur! - maar sinds de nieuwe wet, die de bloedwraak verbiedt, van kracht is, is deze juist weer toegenomen. Tegenover de bloedwraak van de man op een medeminnaar staat hij toegeeflijk, tenminste als het huwelijk van die man de volle instemming van de pater had gekregen. Raine veroordeelt hem deswege om zijn ijdelheid. Maar de Engelsman bekent, dat ook hij zich schuldig voelt. Hij heeft de diefstal van de revolver niet bij de politie aangegeven, omdat hij meende, dat Leonard uit liefde handelde en omdat Raine zelf drie weken geleden met dezelfde revolver een zelfde daad had willen begaan, toen zijn verloofde hem had bedrogen. Pater Josef is blij met deze ‘bewustwording van het geweten’; ‘alleen in het leed wordt het geweten wakker’. ‘Gij komt hier om mijn ijdelheid aan de kaak te stellen; maar ook ontdekt gij, in plaats van goud en koper u eigen ziel.’ Hij vertelt Raine nu, dat er koper te vinden is in de bergen en dat hij hem zal helpen. De pater is echter zeer bedroefd, als hij hoort van de foto, waar Leonard naar zat te staren: Leonard verdedigde dus niet alleen de familie-eer, maar handelde ook uit liefde. Iemand komt hen vertellen, dat Leonard terug naar Scutari is gegaan om de boer, die hem verraden had te doden. De volgende dag gaat Katharina na de zegen van de priester naar de stad om tegen Leonard te getuigen. Raine doet onderzoekingen, terwijl de gerdames klopjacht houden. Op een nacht hoort hij Leonards stem in de kamer van de pater. Als Leonard weggaat, gooit Raine hem een pakje toe met patronen en dollars. Leonard laat dan een ander pakje, dat hij van de priester had gekregen vallen. Het bevatte voedsel en een foto, waarvan het vrouwenfiguur was weggeknipt. Pater Josef vertelt Raine, dat hij de jongen zijn zegen had geweigerd, omdat deze Katharina liefhad. Als Raine aan de pater de foto laat zien, gaat deze weer twijfelen. Waarschijnlijk had de jonge Malissoor toch alleen uit eergevoel gehandeld. Samen gaan ze op zoek naar Leonard. Ze komen bij de plaats, waar Leonard zich schuil houdt, maar de gerdames zijn hen voor. Nadat Leonard nog een gerdame heeft neergeschoten –met de linkerhand, zoals de pater later met trots vaststelt- gooit hij zijn revolver naar Raine en wordt doodgeschoten. De pater draagt hem naar beneden. Alles is nu in orde volgens Leonard: ‘de smaad is gewroken, en de pater heeft mij bediend en mij zijn zegen gegeven. Uw revolver is terug, en ook het hoefijzer is terug…Nu ben ik vrij.’ De pater vertelt Raine, hoe Leonard naar Scutari was gegaan, niet alleen om de verrader neer te schieten, maar ook om het hoefijzer weer op te hangen. Leonard sterft in de pastorie. Raine zendt een telegram naar Engeland om te berichten, dat zijn speurtocht succes heeft gehad: ‘good healt’. In het Grand Hotel London blijkt alles nog hetzelfde te zijn, maar de Malissoren, die de herberg binnentraden, verpoosden allen een ogenblik op de drempel, namen hun schedelkapje af en legden de hand plechtig op het hart, terwijl zij strak naar het verroeste stuk ijzer staarden dat voor hen nu voorgoed het teken der vrijheid was geworden.

Vertelsituatie: Het is een personale vertelsituatie.

Tijd: Er verlopen ongeveer 3 weken tussen het begin en het einde. Het verhaal is in de verledentijd geschreven. De verhouding verteltijd en verteldetijd is gelijk. Er zijn geen vooruit of terugwijzingen.

Personages: Malissoren: Elke malissoor van 14 jaar is een man en dat de plichten van een man zijn: het verdedigen van zijn eigen eer en van die van zijn familie. Bijna alle Malissoren dragen ondanks het verbod wapens: zij zijn een volk van krijgers. Ze zijn licht ontroerd. Ze zijn trots en argwanend, maar ook trouw. Ze zijn erg bijgelovig. Een primitief, maar sterk, oprecht ras dus. Gehecht aan hun tradities, belust op avontuur, ruw maar edel van karakter.

Hoofdpersonen: Leonard: Een echte Malissoor. Hij is verlegen, schuw, onhandig maar ook dapper. Hij neemt alle risico’s om maar aan zijn eergevoel te kunnen voldoen.

Pater Josef: hij heeft een sterke persoonlijkheid. Hij heeft ook zwakke kanten: zijn ijdelheid en zijn verbittering. Hij is impulsief en hartstochtelijk. Maar heeft een kinderlijke, barmhartige ziel.

Raine: Zijn karakter is zeer vaag aangegeven: hij is avontuurlijk en voelt sympathie voor de Malissoren. Ook is het intelligent.

Bijpersonen: De gids en de Malissoren.