De hel door Boudewijn Büch

Samenvatting: Het verhaal vertelt van de twaalfjarige Winkler Brockhaus, die zijn lagere school voltooid heeft en nu naar het gymnasium gaat. Zijn oudere broer Laroux, die al twee jaar op die school zit, vertelt er de vreselijkste verhalen over. Met name over de leraren en de rector. De angst slaat Winkler om het hart, bij het horen van die verhalen. Hun moeder probeert Winkler nog enigszins gerust te stellen, maar als de dag, dat hij voor het eerst naar zijn nieuwe school moet, aanbreekt, blijkt Laroux in geen enkel opzicht te hebben overdreven. De leraren zijn ware monsters, en ze treiteren Winkler met het feit dat hij Joods is. Op den duur wordt het Winkler te veel en hij schrijft in het geheim een brief aan zijn vader Rainer (zijn ouders zijn gescheiden). Rainer wordt ziedend en zorgt er eigenhandig voor dat twee leraren worden ontslagen. Op zijn zestiende wordt Winkler door eigen schuld van school getrapt. Twee jaar later besluit hij toch zijn gymnasiumopleiding af te maken (uiteraard op een andere school), studeert nederlands en wordt bekend van televisie. Zesentwintig jaar later herontmoet hij op een reünie een aantal van zijn oudleraren. Hij raakt met een van hen diep in gesprek en voelt toch een zeker begrip en een vleugje medelijden voor die man. De voornaamste personages in het boek zijn: Winkler Brockhaus, een twaalfjarige Joodse middelbare scholier. Meneer Hundertwasser, de leraar Duits. De ene van de twee ontslagen leraren. Hij was getrouwd met een Joodse vrouw, maar dat belemmert hem niet Winkler om zijn afkomst te pesten. Opvallend is de Duitse naam en zijn vak, i.v.m. nazisme. Meneer Wreedstaart, de tekenleraar en de op één na ergste van het stel. Knettergek geworden na het verlies van zijn vrouw, kinderen en bezit door een bom die in de oorlog op zijn huis terecht was gekomen. Meneer Staal, de gymnastiekleraar. De wreedste van allemaal. Hij heeft in een Jappenkamp gezeten en een deel van de Birma-spoorlijn aan moeten leggen. Hij is vreselijk kwaad om het feit dat de mensen die in Europese concentratiekampen hebben gezeten zo ´vertroeteld´ worden, terwijl hij en zijn lotgenoten kunnen barsten. Hieruit komt zijn haat voor Joden voort. Hij reageert zijn woede af op onnozele scholieren. Als Winkler hem later op de reünie tegenkomt, is Staal zich gaan realiseren hoe gemeen hij vroeger was. En Winkler heeft een lang en goed gesprek met hem. Meneer Latjes, de wiskundeleraar, een antisemiet. De tweed van de ontslagen leraren. Zijn vader was Oostfrontstrijder en hij heeft een nogal rechtse opvoeding gehad. Rainer Brockhaus, de vader van Winkler. In de oorlog vanuit Polen naar Nederland gevlucht. Later gescheiden van zijn vrouw, Winklers moeder. Hij heeft een straatverbod en mag Winkler eigenlijk helemaal niet komen opzoeken. Maar als Winkler hem nodig heeft, komt hij toch. De dames Lepelaar, Twee ongetrouwde zusters, waar Winkler het altijd heel goed mee kon vinden. Twee oerlelijke oude taarten, die een winkeltje in knopen hadden. Na hun dood vertelde Winklers moeder hem dat ze voor de oorlog al lid waren van de NSB. Thema´s: Na-oorlogse situatie, jeugd, school, antisemietisme, naïviteit van de na-oorlogse generatie, auto-biografie. Bespreking: Een losjes geschreven werk, niet te dik, goed lopend verhaal en niet te sentimenteel. Het perspectief is dat van Winkler. Winkler is haal naïef en vermoedt en begrijpt absoluut niets van de ellende die de leraren en zijn ouders in de oorlog hebben doorstaan, en snapt daardoor ook hun gedrag niet. Het boek barst van de auto-biografische elementen. Büch zelf heeft zijn middelbare schooltijd onderbroken, Nederlands gestudeerd, is bekend geworden al journalist en t.v.-presentator en ga zo maar door. Al met al vond ik het een zeer geslaagd boek en zeker een aanrader.