De glazen brug door Marga Minco

Complete beschrijving van de literatuur Het boek is geschreven door Marga Minco en de boektitel is; ‘De glazen brug’. De uitgever is Bert Bakker en het boek is verschenen in 1987 in Amsterdam. Het boek is de 3e druk en de eerste druk vond plaats in 1986 in Amsterdam. Samenvatting van de inhoud De Tweede Wereldoorlog is uitgebroken en Stella, een Joodse vrouw van 20 jaar, zoekt samen met haar ouders een onderduikadres en valse persoonsbewijzen. Op een dag komt ze wat later van school en ontsnapt daardoor aan een razzia in hun straat, maar haar ouders worden wel opgepakt en gedeporteerd naar een concentratiekamp in Duitsland. Ze trekt dan in bij haar oom en tante in Amsterdam. Ook hier ontsnapt ze net aan een razzia, door via het dak te vluchten. De rest van haar familie wordt wel opgepakt en gedeporteerd. Stella zoekt dan een onderduikadres met de hulp van meneer Roelofs, die haar ook een vals persoonsbewijs bezorgt. Ze heeft het adres van hem van Ruth, een schoolvriendin, gekregen. Meneer Roelofs brengt haar naar een boerderij waar zij kan onderduiken. Onderweg probeert hij Stella te verkrachten, maar dat mislukt. Toen een keer een patrouille Duitsers langs de boerderij kwamen, vond Roelofs dat Stella daar weg moest en regelde voor haar een nieuw onderduikadres in Haarlem bij een kinderloos echtpaar: de familie Baaks. Later wordt ze weer op een ander adres ondergebracht. Ze wordt dan geholpen door Carlo, een jongen uit het studentenverzet. Hij brengt Stella naar Amsterdam waar ze een zolderkamer krijgt. Ze krijgt van hem ook een nieuw persoonsbewijs op naam van Maria Roselier. De naam schijnt van een echt bestaand meisje geweest te zijn. Stella wil daarom meer over haar weten, maar Carlo wil er verder niets over vertellen. Hij zegt dan dat ze maar na de oorlog een keertje naar het plaatsje Avezeel in Zeeuws-Vlaanderen moet gaan, waar Maria heeft gewoond, om antwoord op haar vragen te krijgen. Daarna verdwijnt Carlo om ergens onder te duiken, omdat een van de leden van het studentenverzet was opgepakt. Na de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog informeert Stella bij het Rode Kruis of er nog iemand leeft van haar familie, die naar Duitsland waren gedeporteerd. Zij hebben niets vernomen van haar familie. Stella gaat dan 12 jaar later op aandrang van haar ex-man Reinier naar Avezeel toe. Ze komt daar dan terecht bij de dorpsarts dr. Zegelrijke, die alles weet over de familie Roselier. Hij vertelt Stella dat Maria Roselier is gestorven aan longontsteking. Daarna gaan ze samen kijken naar het oude huis waar de Roseliers hebben gewoond. Stella weet daarna genoeg en gaat met de veerboot weer terug naar huis. Ze komt er dan achter dat ze niet eens had gevraagd hoe Maria eruit zag, maar ze besloot zich vast te houden aan de voorstelling die ze lang geleden van haar had gemaakt. Analyse van het werk Fictie en werkelijkheid: Het boek is fictie, want de personages en de meeste gebeurtenissen zijn verzonnen. Het verhaal lijkt wel op de werkelijkheid, want het gaat over de Tweede Wereldoorlog en over de jodenvervolging. Je ziet in de dagelijkse werkelijkheid ook nog steeds oorlogen tussen landen, waarbij een minderheid de dupe is. Het verhaal is zelfs aan de werkelijkheid ontleent, want in het boek staan gebeurtenissen die de schrijfster Marga Minco zelf heeft meegemaakt.
Spanning en open plekken: Het verhaal heeft niet echt veel spanning, want de hoofdpersoon vertelt wat ze heeft meegemaakt en je krijgt telkens terugblikken die verklaren waarom ze iets meemaakte. In het verhaal komen wel open plekken voor. Een voorbeeld hiervan is dat er in het begin van het boek wordt verteld over een of andere Maria Roselier, waar pas later in het verhaal antwoord op krijgt wie zij was. Een ander voorbeeld is dat er in deel 1 van het boek het verhaal wordt verteld in de ikvorm en pas een paar bladzijdes verder te weten komt wie de ikpersoon is. Personages: De hoofdpersoon is Stella en de belangrijkste bijpersonen zijn: Carlo, meneer Roelofs en dr. Zegelrijke. Stella is een 22-jarige Joodse vrouw en heeft lang haar. Tijdens de oorlog verandert ze want ze wordt onverschilliger. Ze is wel bang om getransporteerd te worden en na de oorlog probeert ze de gebeurtenissen te verwerken, wat moeilijk voor haar is. Ze had een sterke band met haar vader. Carlo is degene die ervoor zorgt dat Stella in Amsterdam kan onderduiken en dat ze een nieuw persoonsbewijs krijgt. Carlo heet eigenlijk Laurens en zat in het studentenverzet samen met de zoon van dr. Zegelrijke. Carlo hield veel van Stella en werd ook haar vriend en zocht vaak hulp bij haar als hij gezocht werd. Meneer Roelofs hielp Stella ook bij het zoeken naar onderduikadressen, maar hij was niet echt te vertrouwen. Hij is gek op Joodse meisjes en probeerde dan ook Stella te verkrachten. Dokter Zegelrijke is de dorpsarts van Avezeel, die Stella het verleden van Maria Roselier en haar familie vertelt. Hij doet Stella denken aan haar vader, want hij is ongeveer even oud. Opbouw: Het boek bestaat uit twee delen. De gebeurtenissen staan niet in de juiste volgorde waarin ze plaatsvinden, dus het verhaal staat in de niet-chronologische volgorde. Je komt door terugblikken en herinneringen de vroegere gebeurtenissen te weten. Het verhaal begint als er al belangrijke dingen zijn gebeurd, dus het begin is in medias res. Je zit in het begin al meteen in een handeling. Er komen wel spanningsbogen in het verhaal voor. Je komt pas aan het einde van het verhaal te weten wie Maria Roselier nou eigenlijk was. Er komt alleen geen climaxmoment voor in het verhaal, want de spanning loopt niet hoog op aan het einde van de spanningsboog. Tijd: De vertelde tijd is ongeveer 25 jaar, want het verhaal speelt van tijdens de Tweede Wereldoorlog tot en met 20 jaar na de bevrijding. De verteltijd is 111 bladzijden en het boek bestaat uit 12 hoofdstukken in deel 1 en 6 hoofdstukken in deel 2. Er wordt in dit verhaal veel met de tijd gemanipuleerd, want er zijn veel terugblikken in het boek. Het verhaal is dus niet continu verteld, want er zijn sprongen in de tijd. Thema en motieven: Het thema van het boek is oorlog. De motieven zijn o.a.; Stella moet telkens een nieuw onderduikadres zoeken. Er zijn mensen die verzet plegen door haar een vals persoonsbewijs te bezorgen. De oorlog maakte Stella eenzaam en teruggetrokken. Nadat de oorlog is afgelopen heeft zij er nog veel moeite mee om weer normaal te gaan leven. Ze blijft bijvoorbeeld haar valse identiteit van Maria Roselier gebruiken en ze gaat op zoek naar de familie van Maria.
Vertelsituatie: Deel 1 wordt verteld in de ikvertelsituatie, want je krijgt het verhaal te zien door de ogen van de ikpersoon Stella. Er staat bijvoorbeeld in de meeste zinnen: ‘Ik ging……’ of ‘Ik dacht…..’. Je komt dus alleen de gedachten en gevoelens van de ikpersoon te weten en niet van de anderen. Deel 2 wordt verteld in de alwetend vertelsituatie, want er wordt dan door een soort verteller of tussenpersoon over Stella verteld. Ruimte: Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af, zoals in Amsterdam en Avezeel. Stella komt in het verhaal op verschillende onderduikadressen te zitten, bijvoorbeeld in Amsterdam op een zolderkamer van Lina Retty. De zolderkamer is een kale ruimte met één schuine door een dakkapel onderbroken wand. Voor het zolderraam zit een zwart verduisteringsscherm, die moest voorkomen dat buurtbewoners konden zien dat er een Joods meisje zat ondergedoken. Er was ook een keukentafel, een grote rieten stoel, een aanrecht met een petroleum gasstel en een paar grote kisten met een keukengerei. Tegen de muur waar een aansluiting op de schoorsteen zat, stond een salamander (een ouderwetse kachel). Het dorpje Avezeel waar Stella op het einde van het verhaal komt heeft smalle straten, een dorpskerk, een dorpsplein met kastanjebomen en een café. De omgeving van het dorpje bestond uit schemerige velden met boerderijen. Achtergrondinformatie van de schrijver en het werk Marga Minco werd op 31 maart 1920 geboren in het Brabantse Ginneken. Marga Minco is een pseudoniem voor Sara Minco. Sara werd later al gauw Selma genoemd. Ze is afkomstig uit een Orthodox-joods gezin. Ze heeft een vijf jaar oudere broer Dave en een één jaar oudere zus Bettie. Ze komt ook uit een artistiek gezin, want Minco’s vader speelde toneel, Dave deed aan cabaret en speelde in een schoolband en Bettie schilderde. Na de basisschool ging Marga in 1938 werken bij de Bredasche Courant. Ze moest daarvoor overal naar toe, zoals een band, een postzegelverzamelaar, een lezing over de natuur, toneel. Tijdens zo’n toneelvoorstelling ontmoette ze haar latere echtgenoot Bert Voeten, die daar was als journalist van het ‘Dagblad van Noord-Brabant. Tijdens de mobilisatieperiode reisde Minco veel heen en weer naar Rotterdam, omdat de Bredasche Courant veranderde in het Rotterdamsch Nieuwsblad. Nadat de oorlog was uitgebroken verloor ze haar baan, want de krant mocht geen Joden meer in dienst hebben. Tijdens de oorlog kreeg ze ook een lichte vorm van de ziekte ‘tbc’ en kwam daardoor terecht in een ziekenhuis in Utrecht. In 1942 keerde ze terug naar haar ouders in Amsterdam, waar ze in een ‘Judenviertel’ woonden. Haar zus en zwager werden in dat jaar opgepakt en gedeporteerd. In 1943 werden Marga’s ouders thuis opgepakt, terwijl ze zelf via de achterdeur wist te vluchtten. Ze blijft dan de rest van de oorlog op verschillende onderduikadressen. Een van Minco’s onderduiknamen was: ‘Margaretha Faes van Hoorn’. Ze bleef aan deze naam zo gehecht dat ze die later als schrijfster is blijven gebruiken. In 1944 zocht ze vanaf een onderduikadres in Heemstede weer contact met Bert Voeten en ging in de zomer met hem samenwonen in Amsterdam. In december van dat jaar kregen ze een dochtertje, die ze ‘Bettie’ noemden. In augustus 1945 trouwden Marga en Bert met elkaar. Marga Bleek na de oorlog de enige overlevende van de familie te zijn, op een broer van haar vader na. Dit gaf haar veel problemen, die ook nog eens vergroot werden doordat ze niet werd binnengelaten bij het gezin dat de spullen van haar moeder bewaarde. In de periode van 1950-1954 verhalen voor het satirisch tijdschrift ‘Mandril’, het ‘Haarlems Dagblad’ en het ‘Parool’. In 1956 werd Minco’s tweede dochter geboren, die ze ‘Jessica’ noemden. Na de dood van haar echtgenoot ging Minco bij haar dochter in Amsterdam wonen. Marga Minco heeft de volgende boeken geschreven: ‘Het bittere kruid’ (1957) die door Kees van Oostrum in 1985 werd verfilmd, ‘De ander kant’ (1959), ‘Een leeg huis’ (1966), ‘De val’ (1983), ‘Nagelaten dagen’ (1997). Minco heeft ook kinderboeken geschreven, zoals; ‘Kijk 'ns in de la’ (1963) en ‘De verdwenen bladzij’ (1994). In haar boeken schrijft ze meestal over haar oorlogservaringen en de jodenvervolging, omdat de jaren van de Tweede Wereldoorlog Minco zo erg hebben aangegrepen. In de kinderboeken schrijft ze niet over de oorlog, omdat zij vindt dat je kinderen niet met zulke gruwelijke dingen kan lastig vallen. Minco ontving in 1957 de Multatuli-prijs voor het verhaal ‘Het adres’ en in1985 de Vijverbergprijs voor ‘Het bittere kruid’. In 1999 werd ze onderscheiden met de Annie Romeinprijs. Het boek ‘De glazen brug’ past niet in de literaire context, want het gaat over de Tweede Wereldoorlog, maar het boek is pas geschreven in 1986. Eigen mening Ik vond het een leerzaam boek, omdat ik door het verhaal meer te weten kwam over de Tweede Wereldoorlog. Je las vooral hoe de Joden en de mensen van het verzet werden behandeld. Ik vond het verhaal wel moeilijk geschreven, omdat elk nieuw hoofdstuk met een gebeurtenis begon en daarna kreeg je stukje bij beetje meer te weten over wat er was gebeurd. Ik vond het verhaal wel werkelijk, omdat volgens mij het echt gebeurd zou kunnen zijn. In het verhaal stond namelijk dat de Joden valse persoonsbewijzen kregen van mensen uit het verzet en er werden ook razzia’s gehouden, waarbij de Joden werden gearresteerd en werden gedeporteerd naar concentratiekampen. In de Tweede Wereldoorlog gebeurde dat ook. Ik vond het ook wel een spannend verhaal, want Stella was een Jodin, die telkens met een vals persoonsbewijs kon zorgen dat ze niet werd opgepakt door de Duitsers, omdat ze Joods was. Ik vond het verhaal ook onbegrijpelijk, want die Stella wil na de oorlog gaan uitzoeken wie Maria Roselier was en hoe ze heeft geleefd, alleen maar omdat ze een vals persoonsbewijs heeft met de naam van haar erop. Voor de valse persoonsbewijzen werden namelijk alleen maar verzonnen namen gebruikt, maar voor Stella dit keer niet. Ik vond dat daarom ook heel erg raar. Ik vond het verhaal ook gevoelig, want meneer Roelofsen probeert elke keer Stella te verkrachten als ze alleen zijn. Hij maakt dus misbruik van de situatie, want Stella is afhankelijk van hem voor een onderduikadres te hebben. Ik vond het verhaal spannend, want bij een razzia in de straat waar Stella bij haar oom en tante in het huis woonde, weet ze net aan te ontsnappen via het dak. Ik vond het verhaal ook zielig, want Stella’s ouders werden gedeporteerd naar een concentratiekamp in Duitsland en na de oorlog heeft Stella ze niet meer terug kunnen vinden. Ze heeft trouwens verder niemand meer van de familie teruggezien. Ik vind het verhaal ook grappig, want na de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog blijft Stella de naam ‘Maria Roselier’ gebruiken voor haar eigen identiteit, terwijl het toen niet meer nodig was. Ze kon namelijk nu toch niet meer door de Duitsers worden opgepakt.