1. Zakelijke gegevens: • Titel: De garnalenpelster • Schrijver: Nilgün Yerli • Uitgever: Uitgeverij De Arbeiderspers – Amsterdam • Jaar van eerste uitgave: maart 2001 • Aantal bladzijden: 215 2. Eerste reactie: A. Verantwoording van de keuze: Ik heb dit boek gekozen omdat ik veel mensen erover hoorde die zeiden dat het een mooi boek was. Ook heeft mevrouw Kleinnijenhuis vorig jaar een fragment voorgelezen uit het boek. Ik vond het toen heel leuk en ben op zoek gegaan, maar hij was telkens uitgeleend. Nu had ik dus geluk en heb ik hem meteen meegenomen. B. Eerste reactie achteraf: Ik was wel “geschokt” dat ze Nilgün allemaal in de steek lieten en ontroerd toen haar moeder verongelukte. Maar het loopt met Nilgün wel goed af al met al, dus daar was ik wel blij mee. Ik vond het een heel leuk boek en ik denk dat ik hem nog wel een keer ga lezen.
3. Verdieping: A. Samenvatting: Het boek is een autobiografie. Het verhaal gaat over het leven van Nilgün Yerli. Ze is geboren in Turkije en heeft twee oudere broers en zussen. Nilgün heeft een hele moeilijke jeugd gehad. Op vijfjarige leeftijd wordt haar broer Nusret opgepakt. Hij wordt ervan beschuldigd dat hij een man in elkaar heeft geslagen. Nusret beweert echter dat hij die man in elkaar heeft geslagen omdat die man een meisje probeerde te verkrachten. Het meisje is volgens Nusret weggerend. Daarna is ze spoorloos verdwenen. De man die in elkaar is geslagen, is een rijke generaal. Hij heeft waarschijnlijk de rechters omgekocht zodat Nusret dertien jaar gevangenisstraf krijgt. De arrestatie wordt een schandaal voor de hele familie. Sinds de dag van de arrestatie is Nilgün’s moeder nooit meer zo vrolijk geweest als dat ze daarvoor altijd was. Als Nilgün tien jaar is, verhuist ze met haar ouders, een broer en een zus naar Nederland want haar vader krijgt daar een baan. Ze missen Turkije vreselijk. Ze missen de Turkse gewoontes en hun familie. Ze begrijpen niet veel van de Nederlandse gewoontes bijvoorbeeld kerstmis en sinterklaas en de taal vinden ze allemaal heel moeilijk. Vooral Nilgün’s moeder en zus missen Turkije heel erg. Nilgün’s enige zus die is meegegaan naar Nederland keert al gauw terug naar Turkije. De vader van Nilgün heeft er niet zo veel problemen mee om in Nederland te wonen en vindt dat zijn vrouw zich aanstelt. Nilgün leert al snel redelijk goed Nederlands, omdat ze het enige Turkse kindje in de klas is. Ze krijgt daarnaast nog les van haar vader. Dat vindt ze verschrikkelijk, want haar vader is vreselijk streng. Op school wordt Nilgün vaak gepest en ze voelt zich eenzaam want ze heeft bijna geen vrienden. Nilgün heeft het altijd erg goed met haar moeder kunnen vinden. Nilgün heeft veel vragen en haar moeder geeft haar altijd een wijs antwoord. Nilgün voelt zich veilig bij haar moeder. Haar moeder geeft haar het gevoel dat alles goed zal komen. Langzamerhand komt Nilgün erachter dat de machtsverhoudingen binnen het gezin volledig scheef liggen. Haar moeder offert zich vaak op terwijl haar vader het ervan neemt. Nilgün komt erachter dat haar vader, haar moeder meerdere malen heeft bedrogen met andere vrouwen. Ze komt er ook achter dat haar vader zich met geweld aan haar moeder vergrijpt. Op een avond hoort ze dat haar vader, haar moeder verkracht. Toch wil haar moeder niet scheiden. Ze wil niet toegeven dat haar huwelijk is mislukt. Ze accepteert de situatie. Eigenlijk is haar moeder heel zwak. Nilgün heeft nooit begrepen waarom haar moeder niet ging scheiden. Nilgün’s moeder pelt garnalen zodat ze wat extra geld heeft om boodschappen te doen. Nilgün’s vader heeft veel geld. Hij geeft het echter uit aan zijn minnaressen en aan gokken. Nilgün schaamt zich er verschrikkelijk voor dat haar moeder garnalen pelt. Op vijftienjarige leeftijd gaat Nilgün met haar familie naar Turkije op vakantie en op bezoek bij haar familie. Nilgün slaapt bij haar zus. ‘s Avonds laat wordt er aangebeld. Iedereen slaapt al behalve Nilgün. Ze doet de deur open en ziet haar broer Nusret, die jarenlang in de gevangenis heeft gezeten. Hij vertelt Nilgün over zijn leven in de gevangenis. Als je veel geld had kon je aan alles komen. Zo niet, dan was je een knecht van de afdeling en moest je alles doen wat er werd gezegd. Hij vertelt dat hij veel geld van zijn moeder kreeg opgestuurd. Zo komt Nilgün erachter dat moeder helemaal geen garnalen pelt om boodschappen te doen maar dat ze het deed voor haar broer. Haar moeder leed namelijk verschrikkelijk onder het feit dat haar zoon vast zat. Nusret is helemaal in de war. Hij is lichamelijk maar vooral geestelijk gemarteld. Hij heeft ze niet helemaal meer op een rijtje. Iedereen is erg verdrietig. Ze gaan terug naar Nederland. Daar willen ze Nusret laten opnemen in een psychiatrische inrichting. Ze gaan met twee auto’s terug naar Nederland. Nilgün zit bij haar broer Nihat in de auto. Nusret zit bij zijn moeder en vader in de auto. Ze hebben op de grens afgesproken omdat Nilgün’s vader eerst nog een visum voor Nusret moet halen. Nadat Nilgün en Nihat twee dagen op de grens hebben gewacht, komen ze erachter dat Nilgün’s vader en moeder en Nusret een ongeluk met de auto hebben gehad. Nilgün’s vader ligt in coma. Haar moeder is overleden. Nusret is spoorloos verdwenen. Nilgün is vreselijk verdrietig. Na de begrafenis gaat ze terug naar Nederland. Ze komt terecht in een studentenflat in Steenwijkerswold waar ze de havo gaat volgen. Dat is de wens van haar moeder. Nilgün’s vader, die in coma ligt, wordt overgevlogen naar Nederland. Haar broer Nihat moet in dienst. Nilgün is dus helemaal alleen. Vier maanden later komt haar vader uit coma. Hij is veranderd van een macho in een zielige man. Hij hertrouwt met een drieënveertig jaar jonger meisje en gaat in Turkije wonen. Dus ook Nilgün’s vader laat Nilgün voorgoed in de steek. Nilgün heeft het in die tijd heel erg moeilijk. Ze krijgt het financieel heel erg moeilijk. Haar vader laat nooit meer iets van zich horen. Nilgün is op zoek naar liefde. Ze wil begeerd worden. Ze krijgt veel vriendjes. Ze komt in die tijd veel bij psychiaters. Langzamerhand leert ze accepteren dat haar moeder er niet meer is. Haar grootste liefde wordt schrijven. Ze gaat columns schrijven voor onder ander Het Parool. Ze gaat ook optreden als cabaretière in de stadsschouwburg. B. Onderzoek van de verhaaltechniek: 1. schrijfstijl: Nilgün Yerli is geen echte schrijfster en dat merk je wel. Het is allemaal vrij rommelig geschreven, met steeds terugblikken. Het boek is opgebouwd uit allemaal kleine hoofdstukjes, soms niet langer dan een paar regels. Je moet dus wel goed opletten waar een hoofdstukje zich afspeelt. Ze heeft het vrij luchtig geschreven dus het leest vrij gemakkelijk weg. Ze maakt vrij korte zinnen over het algemeen. Toch zijn andere stukken weer erg sentimenteel, bijna té. Het wordt dan moeilijk om het nog allemaal even serieus te nemen. Tussen de gewone hoofdstukken door staan schuin gedrukte hoofdstukjes, dit zijn gesprekken tussen Nilgün en haar moeder. Hierin lees je een soort korte dialoog tussen de moeder en dochter. Het middelpunt van deze dialogen zijn vaak wijsheden die Nilgün leert van haar moeder. 2. ruimte: Plaats: Het boek speelt zich op verschillende plaats af, gedurende de jeugd van Nilgün speelt het zich af in Turkije. Vanaf de verhuizing op haar tiende speelt het zich af in Nederland, in Friesland om precies te zijn. Hier brengt ze haar schoolperiode gedeeltelijk door. Rond haar zeventiende moet ze door omstandigheden verhuizen naar Steenwijkerwoldt. Daar brengt ze haar studietijd ook door. Later verhuist ze nog naar Haarlem waar ze nu nog steeds woont. Tijd: Het boek speelt zich af van de vroege jeugd van Nilgün tot het heden. Haar geboortedatum wordt niet vermeld in het boek maar ze zal nu ongeveer rond de 45 zijn. Het boek wordt verteld in allemaal terugblikken. Toch zijn de meeste stukken toch verteld alsof ze op het moment van lezen gebeuren. Vaak verschilt het per hoofdstukje over welke tijd het gaat maar langzamerhand vormt zich dan de hele geschiedenis van Nilgün. 3. verhaalfiguren: Nilgün Yerli
Zij is de hoofdpersoon en heeft het boek geschreven vanuit de ikvorm. Zij is Turks net als haar gehele familie. Op haar tiende verhuist ze van Turkije naar Nederland met haar familie wat veel problemen met zich mee brengt. Al van jongs af aan heeft ze een speciale band met haar moeder, zij is haar grote voorbeeld. Ze beschrijft al deze gebeurtenissen en ook hoe ze er over dacht en er mee omging. Haar gevoelens zijn erg gedetailleerd beschreven in het boek dus je leeft eigenlijk al vanaf de eerste pagina’s met haar mee. Ze heeft nog twee broers en een zus. De moeder van Nilgün
Dit is de belangrijkste persoon in het leven van Nilgün. Zij is erg lief en rustig. Ze heeft echt alles over voor haar kinderen. Ze is getrouwd (dat is ook de vader van al haar kinderen) maar houdt eigenlijk niet van haar man. Ze blijft alleen bij hem omdat ze haar kinderen een veilig thuis wil geven. Ze vertelt Nilgün altijd veel wijsheden, over het leven en de liefde vooral. Ze kijkt tegen haar man op, ze is eigenlijk best wel bang voor hem. De vader van Nilgün
Een egoïstische, gierige man. Hij geeft weinig om zijn gezin en hij mishandelt zijn vrouw als het hem uitkomt. Hij geeft zijn geld liever uit aan dingen voor zichzelf dan voor zijn gezin en om het huishouden draaiende te houden. Nilgün haat hem maar diep van binnen heeft ze ook medelijden met hem omdat hij eigenlijk een heel zielig persoon is. Als het gezin naar Nederland vertrekt is hij echter wel degene die alles regelde, maar dat schijnt ook het enige te zijn waar hij goed in was. De broer van Nilgün
Hij heet Nusret en is een stuk ouder dan Nilgün. Hij wordt beschreven als een rustige jongen maar als hij rond zijn twintigste ten onrechte in de gevangenis belandt voor tien jaar draait hij door en zal hij nooit meer de persoon zijn die hij eerst was. Dit gebeurde toen Nilgün vijf jaar oud was. De zus van Nilgün

Zij heeft geen echt sterke band met Nilgün. Ze is net als Nusret en de andere broer, Nihat, een stuk ouder. Zij verhuist wel mee naar Nederland maar besluit om toch terug te gaan naar Turkije. Daar gaat ze bij haar vriend wonen en later trouwen ze zelfs nog. 4. perspectief: Het verhaal is een autobiografie en daarom is het geschreven in het ik-perspectief, de ikpersoon is Nilgün Yerli. C. Thematiek: 1. thema en motieven: Het thema van dit boek is het leven van Nilgün Yerli. De gebeurtenissen van mensen om haar heen en die soms ook betrekking hebben op haar, spelen eigenlijk de grootste rol. Een motief is eenzaamheid, omdat iedereen haar in de steek laat. Ook haat en liefde zijn belangrijk. Haat voor haar vader en liefde voor haar moeder. 2. titelverklaring: De titel van het boek, De Garnalenpelster slaat op de moeder van Nilgün. Toen Nusret in de gevangenis zat had hij het ontzettend slecht en zijn vader was zo gierig dat hij hem ontzettend weinig geld toestuurde. Zijn moeder wilde haar kind beschermen en alles voor hem doen om er het beste van te maken en ze besloot om geld bij te verdienen voor hem. Dit deed ze als garnalenpelster. Ze zat dan nachten lang te pellen en voor een kilo kreeg ze slechts 25 gulden, maar dit koste haar al bijna tien uur werk. Nilgün heeft waarschijnlijk voor deze titel gekozen omdat haar moeder zo’n belangrijke rol speelde in haar leven en het heeft heel erg indruk op haar gemaakt als klein meisje haar moeder ’s nachts te vinden achter een tafel vol garnalen. Dit heeft bij Nilgün ook veel respect opgewekt voor haar moeder. D. Informatie over de schrijfster: Nilgün Yerli (1969) is cabaretière, columniste (voor Het Parool, VPRO-radio, Utrechts Nieuwsblad), programmamaakster, schrijfster. Ze werd geboren in Turkije en kwam op haar tiende naar Nederland waar ze opgroeide in Friesland en Overijssel. Ze is één van de weinige allochtonen die cabaret maakt over de multiculturele samenleving. Haar inspiratiebron is doorgaans het dagelijks leven en haar eigen ervaringen met vooroordelen. Als belangrijkste reden van haar succes noemt ze: zelfspot, en in die zin lijkt ze veel op de Marokkaanse stand-up comedian Najib Amhali. Nilgün Yerli: "Een Turks meisje dat op het podium staat en haar landgenoten en afkomst op de hak neemt, dat is bijzonder." Vijf jaar lang was ze de helft van het voormalige cabaretduo Turkish Delight, waarmee ze langs bedrijven en theaters trok. Met haar partner Mark Koudijs vormde ze vervolgens het cabaretduo Turkse Troel. 'Wat zeg ik' was in 1999 haar eerste solo-programma. Al enige jaren schrijft Yerli een column in Het Parool, bundelingen hiervan zijn uitgegeven onder de titels 'Turkse Troel' en 'Acht jaargetijden'. De biografische roman 'De garnalenpelster' was een verkoopsucces. Verder gaat dit hele boek natuurlijk over haar leven. 4. Persoonlijke beoordeling: Ik vind het boek zielig, maar heel mooi. Ik vind het heel apart hoe zij de vergelijking maakt tussen Nederland en Turkije. Nu kijk ik toch een beetje met een andere blik naar sommige andere Turkse mensen. Ik vind het heel erg knap van haar dat ze het zo ver heeft geschopt in haar leven, ondanks haar jeugd
Ik vind het een makkelijk verhaal om te lezen. Het was helemaal niet moeilijk geschreven en makkelijk te volgen. Ik vond heel leuk dat ze haar schrijfstijl aanpaste aan haar leeftijd. Zoals ze denkt als ze bijvoorbeeld vijf is, schrijft ze ook en als ze dertig is past ze haar schrijfstijl ook aan. Zo krijg je een heel goed beeld van het verhaal. Ik zou het anderen echt aanraden om te gaan lezen. Zo kun je je beter inleven in Turkse mensen die hier komen wonen en begrijp je ze ook beter. Niet alleen daarom raad ik het aan, gewoon lezen omdat het een hartstikke mooi boek is!