Titel: De eetclub Schrijver: Saskia Noort Plaats van eerste uitgave: Amsterdam Jaar van eerste uitgave: 2004 Jaartal van de gelezen druk: 2005 Samenvatting: Karen van der Made is gelukkig getrouwd en moeder van 2 kinderen. Zij en haar man Michel, besluiten om van de stad naar het platteland te verhuizen, naar een klein, afgelegen dorp. Daar komt ze in contact met Hanneke en via haar met 3 rijke, verwende getrouwde vrouwen (Patricia, Babette en Angela) en hun mannen. Alles draait om luxe en ze vormen een hechte vriendenclub, de eetclub. Alles verloopt vredig totdat Evert, een volwaardig lid van de eetclub, plotseling gek wordt en tot slot zichzelf en zijn gezin wil ombrengen door zijn huis in brand te steken. Zelf komt hij om het leven maar zijn vrouw (Babette) en de kinderen ontkomen. Vanaf dat moment spreekt de vriendenclub elkaar dag en nacht en wordt er heel wat afgeroddeld. Dan, een krappe week na de dood van Evert, springt Hanneke van het balkon. Iedereen is geschokt en niemand had dit verwacht. Behalve Karen gelooft iedereen, inclusief Hanneke’s man, dat Hanneke zelfmoord heeft gepleegd. Karen kan niet geloven dat Hanneke gesprongen is. Ze gaat op onderzoek uit en komt steeds meer te weten over de geheimen van haar ‘vrienden’. Karen blijkt haar vrienden helemaal niet zo goed te kennen als ze altijd dacht en bij haar vrienden lijkt hun hele leven te draaien om geld, genot en eer. Hanneke ging vreemd met Evert, Kees (man van Angela) heeft het gedaan met Babette en Simon (man van Patricia) heeft zowat elke vrouw zijn bed in gekregen. Zelfs Karen zelf heeft het moment dat Hanneke zelfmoord pleegt een buitenechtelijke relatie met Simon. De recherche speelt vuil spel en maakt Hanneke zwart tegenover haar vrienden. Hierdoor keren de meeste vrienden zich tegen haar, alleen Michel, Babette en Simon blijven met haar omgaan. Karen kan haar verhaal alleen nog maar aan Babette kwijt, want in de korte ontmoetingen met Simon wil ook hij niet praten over moord en Michel wil zijn vrouw ook niet kwaad horen spreken. Maar ook Babette houd geheimen achter en Karen neemt daarom steeds meer afstand van haar. Het begint er steeds meer op te lijken dat Evert niet zomaar gek werd en zelfmoord pleegde en dat Hanneke van het balkon is geduwd. En doordat Karen steeds meer geheimen ontrafeld over de onderlinge relaties in de ‘eetclub’ is ze vast besloten de moordenaar van haar vriendin te vinden. Karen is samen met Simon op een geheime, afspraakje wanneer Karen te horen krijgt wie de moordenaar is. De moordenaar komt uit een onverwachte hoek, Babette heeft haar man en vriendin vermoordt. Zij was woedend op Evert omdat hij vreemd ging met Hanneke, dus moesten ze allebei dood. Bovendien was Babette hopeloos verliefd op Simon en was hij een obsessie voor haar geworden terwijl Simon meer afstand wilde nemen. Dan komt Babette plotseling de hotelkamer binnengestormd om Karen te vermoorden, zij ging immer naar bed met haar liefje. Karen overmeesterd Babette echter en Babette werd opgepakt door de politie. Na deze gebeurtenissen biecht Karen, Michel alles op wat ze voor hem achter had gehouden om haar huwelijk te redden. Karen wil hierna niest anders dan verhuizen en ergens anders een nieuw bestaan op te bouwen. Waar gaat het verhaal over? Het verhaal gaat over een welvarende vriendenclub, de eetclub, die word opgeschrokt door twee vrienden die kort na elkaar zelfmoord plegen. Karen gelooft echter niet in zelfmoord en zoekt uit wie de moordenaar is.
Keuzeverantwoording: Ik had, voordat ik dit boek begon te lezen, veel positieve recensies over dit boek gelezen en enthousiaste lezers gesproken. Daardoor werd ik nieuwsgierig naar het boek en ben ik het gaan lezen voor dit verslag. Eerdere boeken gelezen van de auteur? ik heb naast ‘de eetclub’ geen ander boek van Saskia Noort gelezen. Over het onderwerp, een mengeling van relaties en detective, heb ik wel al eerder een boek gelezen. Het gaat om een boek van Simone van der Vlugt, ‘de reünie’. Titelverklaring: de titel van dit boek zegt eigenlijk waar het hele verhaal om draait; om (de problemen van) een vriendenclub, oftewel ‘de eetclub’. De club is een initiatief van Hanneke en Karen. Zo had Hanneke weer eens wat te doen en kon Karen nieuwe mensen leren kennen. ‘Ik maakte tomatensoep en zette de kinderen voor de video en tegen de tijd dat Michel om halfnegen thuiskwam, waren ze ladderzat, hingen we luid lachend over de keukentafel en hadden we besloten een eetclub op te richten. Hanneke kende een paar ‘leuke wijven’, klanten van haar, die ook graag meer mensen wilden leren kennen.’ Blz 31, laatste alinea. Als er spanningen en problemen ontstaan tussen de leden van de eetclub, negeren de vrienden dat en ontkennen ze dat er problemen zijn. De vrienden vertellen elkaar nooit confronterende informatie en praten eigenlijk ook bijna nooit over zichzelf om de eetclub zo van de ondergang te behoeden. ‘Hé, kom op! Laten we alsjeblieft niet allemaal depressief worden. Het is vreselijk, maar we kunnen onszelf dit niet verwijten. Iedereen is verantwoordelijk voor eigen leven, zijn eigen daden. Daarnaast weten we nog niet eens zeker of Hanneke gesprongen is. Waarschijnlijk is het een ongeluk. Een tragische samenloop van omstandigheden’ blz 81. Inhoud: dit verhaal laat zien hoe vriendschappen kunnen zijn. Hoe hecht de vriendschap ook lijkt, pas als er moeilijkere tijden aanbreken blijkt hoe hecht de vriendschap werkelijk is. De personen: De belangrijkste hoofdpersoon is Karen van de Made, vanuit haar ogen wordt het verhaal verteld. De andere hoofdpersonen/bijpersonen (overige leden van de eetclub) zijn: Hanneke Lemstra en Ivo Smit, Angela en Kees Bijlsma, Patricia en Simon Vogel en natuurlijk de man van Karen, Michel Brouwers. De hoofdpersonen zijn het hele verhaal o.a. bezig met het verwerken van het verlies van 2 vrienden. Daarnaast proberen ze hun eigen geheimen te beschermen en hun geld en aanzien veilig te stellen. Van de hele vriendenclub lijkt alleen Karen niet te geloven dat haar vrienden zelfmoord hebben gepleegd. Zij wil de dader vinden, terwijl de overige leden (inclusief haar man) van de eetclub deze zaken juist onder het zand willen begraven om zo alle geheime zaken uit het licht te houden en zichzelf niet aan de schandpaal te hoeven naaien. Karen gaat op onderzoek uit en ontrafelt vele geheimen, om zo uiteindelijk te kunnen bewijzen wie de moorden heeft gepleegd. Hun relatie lijkt voor de buitenwereld heel hecht, en ook Karen dacht dat de eetclub een hechte groep vormde, die met elkaar over alles konden praten. Naarmate het verhaal vordert komt echter het tegendeel aan het licht. Al haar vrienden hebben wel (grote) geheimen uit angst voor onherstelbare schande als ze de waarheid opbiechten. Binnen de eetclub werd altijd alleen over problemen van anderen gepraat en nooit over hun eigen problemen en niemand wist iets van elkaars bezigheden voordat ze elkaar leerde kennen. ‘Het hoefde nooit over onszelf te gaan. Onze angsten, onze onzekerheden, onze relaties. Het gaf een gevoel van saamhorigheid en samen aan de goede kant staan. Wij voeden onze kinderen goed op, zij slecht. Wij dronken met mate, zij was alcoholiste. Wij hadden een leuke man, zij een klootzak.’ blz. 158, regel 11 t/m 15. Karen komt door haar zoektocht naar de dader vele geheimen te weten, hierdoor keren veel vrienden haar de rug toe omdat zij niet willen dat al deze geheimen naar boven komen. De hoofdpersonen (behalve Karen) zijn alleen maar bezig met hun reputatie en trekken hun neus op voor minder (rijke) mensen. Ze willen alleen maar dure spullen en diegene die dat niet kan betalen is hun hartelijkheid niet waard. Ze leven voortdurend in een toneelstuk van geld en gespeelde perfectie. De hoofdpersonen zijn daarnaast echte roddelaars, denken uiteindelijk altijd alleen maar aan zichzelf en ontkennen problemen. Ik zou ze niet aardig vinden. ‘Onze andere vrienden hebben allemaal perfecte relaties, althans, zo op het oog, ze doen zich allemaal graag perfect voor. Als er problemen zijn, geeft niemand thuis, dat heb ik wel gemerkt.’ Blz 212, laatste regels
Karen is hierop echter een uitzondering. Voordat ze in aanraking kwam met de eetclub was ze een hartelijke, naïeve, openlijke meid, met een goed huwelijk. ‘Karen, je bent zo naïef, je hebt echt geen idee...’ blz. 47, 7e alinea. Toen ze de eetclub leerde kennen veranderde ze echter langzaam in één van hen en na de dood van Evert begint ze een buitenechtelijke relatie met Simon Vogel. Pas een tijdje na de zelfmoord van Evert én na de val van Hanneke, komt Karen weer bij zinnen. Ze ontdekt hoe ze zich gedraagt en staat weer met beide benen op de grond. ‘Het karakter, het uiterlijk, het huwelijk en het gezin van de afwezige persoon werden compleet geanalyseerd en niet zelden volledig afgebrand. Ik had altijd het idee dat ik degene was die in dit soort gesprekken de nuances aanbracht, maar nu ik erbuiten stond, realiseerde ik me dat is er net zo hard aan mee had gedaan, simpelweg omdat het lekker was en ook een heel veilige manier van converseren.’ Blz. 158, regel 5 t/m 11. Ze voelde zich nog steeds aangetrokken tot Simon maar dat onderdrukte wat meer en ze wilde dat alles weer zoals vroeger was, gelukkig zijn, zowel met haar leven als haar relatie met Michel. ‘Hoewel ik er meer dan ooit van overtuigd was dat ik bij hem wilde zijn, vreesde ik dat er geen weg terug meer was, dat ik weliswaar de waarheid aan het licht had gebracht, maar daarmee mijn eigen leven, mijn eigen gezin, kapot had gemaakt.’ Blz 237. Ik herken alleen karaktertrekken van mijzelf in Karen. Karen is een doorzetter en ik denk dat die karaktertrek goed bij mij past. Karen is ook wat terughoudender dan de rest van de eetclub en zegt soms dingen zonder daar over na te hebben gedacht, ik denk dat ze in dat opzicht ook wel op haar lijkt. ik hoef echter niet door iedereen aardig gevonden te worden en Karen wil dat wel. ‘Ik stortte niet in, hoewel ik iemand was die altijd aardig gevonden wilde worden, zelfs door personen die ik zelf onaardig vond, maar ik werd elke dag sterker, alsof ik stukje bij beetje mezelf terugvond.’ Blz 158, 3e alinea. Wat betreft de rest van de hoofdpersonen: ik veroordeel mensen niet op de hoeveelheid geld die ze hebben en bij mij draait het leven niet alleen maar om mij, eer en geld. Hierdoor lijk ik niet op de overige leden van de eetclub. De hoofdpersoon is geen bekend figuur. De hoofdpersonen verzwijgen problemen en willen niet dat iemand hun probleem te weten komt, zelfs hun vrienden mogen het niet weten. De manier van aanpak van Babette is natuurlijk al helemaal slecht, gewoon diegene vermoorden die jou geluk in de weg staan. Zij is echt door en door slecht terwijl ze voor de buitenwereld juist heel vrolijk en aardig lijkt. Ze maakt dat iedereen denkt dat Evert zomaar gek is geworden en niemand hem gelooft terwijl zij hem zo mishandelt en kleineert dat hij er gek van werd. ‘Ze heeft hem gekrabd, geschopt, uitgescholden en gedreigd dat hij zijn zoons nooit meer te zien zal krijgen’ blz 213, laatste alinea. ‘Als anderen er bij zijn, gedraagt ze zich als de meest invoelende, lieve vrouw die er is...’ blz 214, 3e alinea. Karen pakt haar problemen beter aan. En probeert ze ook grotendeels op te lossen. Helaas houd ze wel veel geheimen voor haar man, zodat ze eigenlijk met niemand meer kan praten, en tegen hem moet liegen. Hierdoor komt haar huwelijk in gevaar. Ik zou problemen nooit op deze manier aanpakken, ik zou eerlijk zijn tegenover anderen en al zeker niemand vermoorden. Ik vind Karen het meest sympathiek. Ze is aardig en staat altijd klaar als mensen hulp nodig hebben, zoals Babette in huis nemen na de dood van haar man en verlies van haar huis. Ze is gewoon een lieve vrouw, helaas maakte de andere leden van de eetclub dat zij net zo werd als zij, totdat Karen opeens ontdekt dat ze niet zichzelf meer was en vanaf dat moment volgde ze weer haar eigen weg. Dat vind ik erg knap, gewoon weer je eigen weg gaan en je vrienden van de eetclub achter je laten. Patricia vind ik het minst sympathiek. Ik weet niet precies waardoor ik haar het minst sympathiek vind, maar ze komt bij mij gewoon over als een verschrikkelijk mens. Een enorme geldbeluste, bevooroordeelde vrouw. Als een vriendin iets doet wat haar niet zint, of problemen heeft, zal ze haar de rug toe keren. Zolang je maar doet wat zij zegt, veel geld hebt, niet in de problemen zit of geen beschamende dingen in je leven doet/hebt gedaan, beschouwd ze je als vriendin.
De plaats: Het verhaal speelt zich af in een landelijk dorp met een paar grote villa’s, een eindje weg van Amsterdam. ‘Ik vond de keuze om Amsterdam, de stad waar we zo van hielden, te verlaten voor meer natuur, meer rust, meer parkeerruimte en meer veiligheid, duizendmaal enger dan alle andere keuzes die ik eerder in mijn leven had meegemaakt.’ Blz 26. ‘We gingen op zoek naar een vrijstaand huis met een tuin, waar ik thuis zou kunnen werken, in een leuk dorp, niet te ver van Amsterdam.’ Blz 27. In welk dorp Karen en de rest van eetclub wonen is niet bekend. Het verhaal vindt ook plaats in de verschillende luxueuze huizen van de vriendenkring. Door deze plaats weet je dat de hoofdpersonen er veel geld hebben. Dit past wel bij de soort vriendschap die ze vrienden hebben, die bestaat uit roddelen, duur winkelen, dure diners en natuurlijk opscheppen over hoe goed ze het wel niet hebben. Het is een landelijk landschap in een Nederlands klimaat. Over de andere dorpsbewoners, dus niet de leden van de eetclub, kom je eigenlijk niks te weten. Je weet hierdoor ook niet wat de maatschappelijke situatie is. De plaats vormt alleen maar het decor waartegen het verhaal zich afspeelt. Waar gaat het nou eigenlijk over? Ik denk dat de schrijfster wil vertellen dat niet alles altijd is wat het lijkt. Voor de buitenwereld kan het er heel anders uitzien, dan als je er werkelijk in zit. Je moet niet te snel bevooroordeeld zijn maar ook oppassen wie je allemaal als vrienden beschouwd. Leugens zorgen ervoor dat vriendschappen oppervlakkig blijven, dus in een goede vriendschap passen geen leugens. ‘Hij vroeg me waarom ik met Simon had gevreeën, waarom ik had besloten hem dat niet te vertellen, waarom ik hem, Michel, stukje bij beetje uit mijn leven had gebannen zonder er ooit met hem over te praten en ik kon alleen maar antwoorden dat ik het niet wist.’ Blz 238. Uit dit citaat blijkt hoe frustrerend het kan zijn als je leugens uitkomen. Ik ben het met de visie die de schrijfster wil overbrengen eens. Vele vriendschappen berusten op toneelspelen en geheimen, waardoor in de vriendschap snel spanningen aanwezig zijn. In vriendschap is eerlijkheid het belangrijkste aspect. Tevens moet je niet te gauw oordelen over mensen maar ook niet te snel denken dat je mensen goed kent. Het verhaal brengt niet zozeer iets bij me teweeg. Ik begin wel na te denken over vriendschap, wanneer kan ik iemand als echte vriend zien of niet. Zou je nog eens een verhaal willen lezen? Al ben ik over dit boek niet zo enthousiast als de jury van ‘de gouden strop’, die dit zegt in het juryrapport: ‘een volvette thriller, uitmuntend geschreven, puntig en vol vaart.’ Zou ik best wel nog een keer een verhaal van deze schrijfster willen lezen, omdat ik dit best wel een aardig boek vond om te lezen en vooral omdat er een beetje tempo in het boek zit. Er wordt niet te lang gedraald bij één gedachte of één handeling. Ook dit onderwerp en de spanning in het boek spraken me wel aan, al kan ik niet zeggen dat ik dit een héél erg spannend boek vind. Conclusie: Ik ga zeker nog een boek over dit onderwerp lezen en nog een boek lezen van dezelfde schrijfster, gewoon uit nieuwsgierigheid.