Saïdjah en Adinda door Multatuli

Titelbeschrijving Titel: De eentonige geschiedenis van den Javaan Saïdjah
Auteur: Multatuli
Gelezen druk: 1977
Uitgeverij: Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek
Plaats uitgave: Amsterdam
Aantal bladzijden: 14 bladzijden
Eerste druk: 1860
Genre: Protestverhaal
Thema: De hardheid die er heerste en de zieligheid die Saïdjah te verduren had. Algemene thematiek Dekker had een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Zijn inspiratie voor zijn werk was dan ook meestal zijn verontwaardiging over misstanden die hij aantrof. Dit konden heel verschillende dingen zijn zoals de armoede van de rechteloze arbeidersklasse, de achterstelling van de vrouw of, zoals in Saïdjah en Adinda, de slechte behandeling van de Indonesische bevolking. De strijd tegen het onrecht is een steeds terugkerend thema in zijn werk. Motieven - Dood Adinda - Wreedheid van de Nederlanders tegenover de Indiërs
Titelverklaring De titel van het verhaal vertelt heel kort waar het verhaal over gaat. De geschiedenis herhaalt zich steeds, daarom wordt hij eentonig genoemd. De Javaan Saïdjah is de hoofdpersoon. Schrijver Multatuli (Latijn = ik heb veel geleden) is het pseudoniem van Eduard Douwes Dekker. Hij werd op 2 maart 1820 geboren in Amsterdam en is daar opgegroeid. Toen hij 18 was, werd hij door zijn vader die kapitein was meegenomen naar het toenmalige Nederlands-Indië, waar hij als ambtenaar ging werken. Hij werd een aantal keren overgeplaatst en kwam uiteindelijk terecht in Lebak, waar hij tot assistent-resident werd benoemd. Toen hij daar zag dat de inlandse bevolking werd uitgebuit rapporteerde hij dit meerdere malen aan zijn superieuren. Het resultaat hiervan was niet dat de onderdrukking werd aangepakt, maar dat Dekker weer werd overgeplaatst. Hij was teleurgesteld en beledigd dat er niet naar hem geluisterd werd en nam ontslag. Hij keerde terug naar Europa waar hij in België en Duitsland verbleef en zijn meest bekende boek ‘Max Havelaar’ (1860) schreef. Vanaf 1879 verbleef Dekker in een door bewonderaars aan hem geschonken huis met pensioen in Nieder-Ingelheim, Duitsland, waar hij op 19 februari 1887 overleed. Samenvatting Het verhaal speelt zich af tijdens de gezagvoering van Nederland in Nederlands-Indië. Daar woonden, in Lebak, Saïdjah en Adinda. Zij waren voorbestemd om met elkaar te gaan trouwen. Het verhaal begint als Saïdjah ongeveer zeven jaar oud is. De buffel van zijn vader werd afgenomen door het districthoofd. Twee jaar later gebeurt hetzelfde met de tweede buffel. De derde buffel was wel niet zo sterk als zijn voorgangers, maar redde toch het leven van Saïdjah door een tijger te doden. Saïdjah vader vluchtte nadat deze buffel geslacht afgenomen werd omdat hij bang was dat hij gestraft zou worden nu hij geen inkomsten meer had en zijn landrente niet kon betalen. Saïdjah was toen vijftien jaar. Hij besloot werk te zoeken in Batavia. Eerst nam hij afscheid van Adinda en ze sproken af om na 36 manen elkaar terug te zien onder een boom. In Batavia werd hij meteen als bediende aangenomen. Na drie jaar keerde hij terug met genoeg geld om drie buffels te kopen. Toen hij bij de boom aankwam was Adinda daar niet. Hij wachtte een hele tijd en ging tenslotte naar het dorp om haar te zoeken. Maar hij vond haar niet, zelfs haar huis niet. En ook zijn eigen familie vond hij niet. Zijn dorpsgenoten vertelden hem dat zijn vader was gestorven in de gevangenis en dat Adinda met haar familie was gevlucht. Hij luisterde niet en barstte uiteindelijk in een soort vreemd gelach uit. Een oude vrouw neemt hem mee naar huis en als het wat beter met hem gaat vertrekt hij en sluit zich aan bij de opstandelingen om Adinda te zoeken. Op een dag liep hij door een dorp dat het Nederlandse leger platgebrand had. Hij vond het lijk van Adinda’s vader en broer en later ook het mishandelde lijk van Adinda. Doodongelukkig stortte hij zich daarop in de bajonetten van de soldaten en stierf. Tijd Het verhaal begint in het jaar 1850. in dat jaar is Indonesië nog een kolonie van Nederland. In die tijd werd veel van de Indonesische bevolking afgenomen, die erg arm waren. Daarnaast moesten zij ook nog eens belasting betalen aan de overheid. Hoe ze dat deden kon de overheid niets schelen, al moest die meubelstukken van de arme boeren in beslag nemen, zoals vaak het geval was met de inbeslagname van hun vee en landgoederen. Rond dit jaartal is Saïdjah negen jaar oud. Hij maakt mee, hoe het districtshoofd de buffel van zijn vader afpakt. Een buffel waaraan Saïdjah erg gehecht was geraakt, en waarmee hij opschepte bij de andere jongens en meisjes van het dorp. Een buffel die de enige inkomstenbron van zijn vader was. Zijn vader had nog wat zilvergoed dat hij geërfd had, en daarmee koopt hij een volgende buffel. Voor Saïdjah kon die buffel echt nooit de plaats innemen van zijn voorgaande, maar toen hij zijn leven redde van een wilde tijger, raakte hij meer aan hem gehecht dan hij ooit gehecht was aan de voorgaande. Maar hij moest een prijs betalen voor zijn gehechtheid, omdat opnieuw de buffel door de districtshoofd van zijn vader is afgenomen en geslacht… Op dat moment was Saïdjah reeds twaalf jaar oud. Op vijftien jarig leeftijd weigerde Saïdjah met zijn ouders en broers en zusters te verhuizen naar een beter plaats omdat hij zelf zijn geluk wou beproeven. Voor hij een reis ging ondernemen, heeft hij met Adinda afgesproken dat zij op hem 36 manen zou wachten. Hij zou in die tussentijd werken en genoeg geld sparen, om met haar te kunnen trouwen. Zogezegd zo gedaan. Hij verblijft drie jaar in de welvarende Batavia en werkt daar bij een aardige familie. Bij zijn terugkeer gaat hij naar de boomstronk waar zij hadden afgesproken. Tot zijn verbazing treft hij haar daar niet aan . hij blijft daar een heel dag wachten in verdriet. Totdat de gedachte bij hem opkomt dat ze misschien ziek of erger nog dood is. Hij rent naar haar dorp, maar treft haar daar niet, evenmin haar huis. De dorpsbewoners hebben hem verteld dat het gezin van Adinda al lang weg is. Hij reist verder in de gezelschap van opstandelingen, toen hij op een dag het lichaam van haar ontdekt: verminkt en mishandelt. Uit woede, stormt hij af op de barak van de leger die haar om het leven bracht. Dat wordt zijn dood op achttienjarige leeftijd. Het verhaal eindigt rond het jaar 1868. Ruimte - Het hele verhaal speelt zich af in Nederlands-Indië. Aan het begin van het verhaal toen Saïdjah zeven jaar oud was, speelt het zich af in de geboortedorp van Saïdjah en Adinda, Lebak. De gebeurtenissen in Lebak zijn onder andere het twee keer in beslagname van de buffel die de vader van Saïdjah met moeite kon bekostigen. Zin vader besluit daarop samen met zijn gezin zijn geluk ergens anders te beproeven, maar Saïdjah weigert met hen mee te gaan. Hij spreekt met Adinda dat ze 36 manen op hem gaat wachten, voordat ze gaan trouwen. In die tijd bevindt Saïdjah zich in Batavia. Daar werkt hij en slaapt hij bij een rijke familie, die zo dol op hem is, dat die haar dochter aan hem willen uithuwelijken. Saïdjah weigert dat echter en keert na drie jaar terug weer naar Lebak. Daar treft hij Adinda niet op hem wachten, dus gaat hij zelf naar haar op zoek. Hij treft haar lichaam ver van Lebak dood en verminkt. Uit woede stormt hij op de vijand en dat wordt zijn dood. - De belangrijkste plaats, of althans de plaats die erg speciaal is voor de hoofdrolspelers Saïdjah en Adinda is onder de ketapang, een groot boom bij de djatisbos. De twee geliefden zouden elkaar daar na 36 manen weer weerzien: “tel de manen. Ik zal uitblyven driemaal twaalf manen… deze maan rekent niet mee. Zie, Adinda, kerf een streep in je rystblok by elke nieuwe maan. Als je driemaal twaalf strepen hebt ingesneden, zal ik den dag die daarop volgt, aankomen onder den ketapang. Beloof je daar te zyn?” “ja, Saïdjah! Ik zal onder den ketapang by het djatisbos wezen als je terugkomt.” (Bladzijde 24 van Multatuli).
Verteller ‘De eentonige geschiedenis van den Javaan Saïdjah’ is een simpel verhaaltje, maar de schrijver heeft het geschreven om er iets mee te zeggen. Hier heeft Multatuli aan het eind nog een stukje over geschreven, namelijk dat hij vindt dat de Indonesiërs slecht behandeld werden door de Nederlanders (in de tijd dat Indonesië een kolonie van Nederland was) en dat hij dit duidelijk probeert te maken door een verzonnen verhaal. ‘ Ik weet en kan bewijzen dat wat verdichtsel is in ’t bijzonder, waarheid wordt in het algemeen.’ In het verhaal zelf is hij nogal sarcastisch tegenover de Nederlanders om te laten zien dat ze fout bezig waren ‘…een dorp dat pas veroverd was door de Nederlanders, en dus in brand stond…’ Naar mijn mening is Multatuli zeker geslaagd in het schetsten van wat hij wil laten zien. En dat in een mooi verhaal. Zeker omdat hij steeds terugkomt op de acties van de districtshoofden die vee en goederen van arme mensen in beslag nemen, en het kan hen niets schelen of ze daardoor in levensonderhoud problemen komen of niet. Aan het eind van het verhaal laat hij bovendien zien dat vele mannen in de leger moordden, stalen en verkrachten in koude bloeden. Multatuli waarschuwt steeds in het verhaal dat het saai is, maar op een enkel stukje van liedjes die Saïdjah zingt over Adinda na is het geen saai verhaal. Maar wel zeker de moeite waard om te lezen. Bronnen - http://www27.brinkster.com/jannesvv/boekverslagen/saidjah.html - http://www.scholieren.com