Inhoud

Titelpagina 1

Inhoud 2

Biografie 3

Verwachting vooraf 4

Samenvatting 5

Drie indrukwekkende gebeurtenissen uit het boek 7

De ervaring achteraf 8

Verdiepingsopdracht: Titel 9

Verdiepingsopdracht: Personages 11

Verdiepingsopdracht: Gebeurtenissen en opbouw 13

Bronvermelding


Bibliografie

Titel: De Donkere Kamer van Damokles

Auteur: Willem Frederik Hermans

Eerste druk: November 1958, Uitgeverij: ??

Mijn druk: 2010 – 44e Druk, Uitgeverij: Van Oorschot, Amsterdam

Pagina’s: 318


Verwachting vooraf

Dit boek lijkt me interessant omdat het gaat over de 2e wereld oorlog, zoals ik in mijn eerste verslag al aangaf ben ik een groot fan van geschiedenis.

Ook sprak de titel me erg aan.

Het geeft mij een indruk van spanning en geheimen die je in het duister zou wegstoppen.

Dit wekte nieuwsgierigheid op.

Mijn vader heeft het boek in zijn studie tijd gelezen en zij dat hij het een leuk boek vond.

Dit gaf me de doorslag om het boek te gaan lezen.

Het enige wat ik vooraf van dit boek wist was dat het over de 2e wereld oorlog ging.

Meer wist ik niet.


Samenvatting

Henri Osewoudt is de zoon van een sigarenwinkelier in Voorschoten. Toen hij nog heel jong was, vermoordt zijn moeder zijn vader. Henri wordt opgevoed door zijn oom Bart Nauta in Amsterdam. Hij leeft in een isolement en gaat alleen om met zijn zeven jaar oudere nicht Ria. Hij is lelijk, heeft geen baard en een hoge stem. Als Henri 18 is, trouwt hij met Ria; hij zet zijn vaders zaak voort en zijn moeder woont bij hen in. Op een dag ontmoet hij luitenant Dorbeck, op wie Henri als twee druppels water lijkt. Dorbeck geeft Henri een filmrolletje, dat ontwikkeld moet worden. Later komt hij weer terug met nog meer films, die ook ontwikkeld moeten worden en opgestuurd. Na het ontwikkelen krijgt Henri niets dan zwarte vlekken te zien. Tijdens een
hevig onweer duikt Dorbeck opeens op. Henri krijgt opdracht naar Haarlem te komen. Daar ontmoet hij Dorbeck en Zewuster. Hij gaat met Zewuster naar de Kleine Houtstraat 32, waar ze in een huis twee mensen neerschieten. De zoon van de drogist uit Voorschoten heeft hen gevolgd. Henri ontwikkelt het filmpje dat hij in 1940 van Dorbeck had gekregen. Op een van de foto's staat Dorbeck met twee vriendinnen.

In 1944 (Dorbeck heeft 3 jaar lang niets van zich heeft laten horen) krijgt Henri een brief van Dorbeck met het verzoek de foto's op te sturen naar een post adres in Amsterdam. Henri gaat kijken wie de foto's uit de bus haalt; dat blijkt een
heilsoldate te zijn. Een paar dagen later wordt hij opgebeld door Elly Meier, die zegt dat ze uit Engeland is overgekomen. Ze toont hem een van de foto's die hij aan Dorbeck had opgestuurd. Hij brengt haar naar oom Bart omdat zij geen onderdak heeft en een slecht vervalst persoonsbewijs zodat ze elk moment opgepakt kon worden. Ook had zij echte zilveren guldens bij zich die al jaren verboden waren. Terug in Den Haag hoort hij van Moorlag, zijn kamergenoot, dat de Duitsers hem in zijn huis opwachten en dat Ria en zijn moeder gevangen zijn genomen. Hij gaat met Moorlag naar Leiden, waar een student goede valse persoonsbewijzen maakt voor hem en Elly. Zijn haar wordt zwart geverfd door Marianne, een ondergedoken joodse studente. Henri duikt onder en gaat foto's ontwikkelen voor Labare.
Hij beseft nu hoe hij veranderd is. Marianne gaat voor hem naar oom Bart met Elly's persoonsbewijs. Deze is echter al verdwenen. Henri krijgt van Dorbeck opdracht naar het station in Amersfoort te gaan. Daar zal hij een vrouw ontmoeten in leidsteruniform van de Nationale Jeugdstorm. Samen gaan ze naar Lunteren. Hier woont een zekere Lagendaal die voor de Gestapo werkt. Hun opdracht is om hem uit de weg te ruimen. De aanslag lukt.

In Amsterdam ontmoet Henri Marianne. In de bioscoop ziet Henri een oproep tot zijn eigen aanhouding. Als hij de zaal uitloopt, wordt hij gepakt. Tijdens het verhoor wordt hij zo gemarteld, dat hij naar het ziekenhuis moet. Hij wordt daaruit bevrijd door gemaskerde mannen, die hem naar Leiden brengen.
Bij Labare ontmoet hij Marianne weer. 's Nachts worden ze door de Duitsers overvallen.
Henri doet een vlucht poging, echter duurt zijn vrijheid niet langer dan 30 minuten. In de cel zoekt de Duitser Ebernuss hem op, die beweert hij hem goedgezind is. Hij heeft ervoor gezorgd, dat Marianne, die een kind verwacht, weer vrij is. Ebernuss wil weten wie en waar die Dorbeck is. Daarom moet Henri naar Amsterdam gaan, waar een sociëteit is voor ondergrondse helden. Als Dorbeck bestaat, zal Henri hem daar zeker ontmoeten. In de sociëteit is er een man van wie Henri gelooft dat het Dorbeck is. Van hem krijgt hij giftige kristallen, die hij in Ebernuss' borrel doet. Dorbeck en Henri gaan er samen in de auto van Ebernuss vandoor. In een leegstaand huis fotografeert Henri zichzelf met Dorbeck in een spiegel. Dorbeck vertelt hem dat Ria samen woont met de zoon van de drogist die Henri verraden had, toen hij de aanslag in Haarlem pleegde. Henri krijgt een verpleegstersuniform. Dorbeck bericht hem dat Marianne in een kraamkliniek ligt, als hij daar komt gaat het slecht met haar en mag hij haar niet zien wel krijgt hij het dode lichaampje te zien van zijn kindje. Een Duitse soldaat neemt hem mee in zijn auto. In Voorschoten doodt hij Ria. Ook vermoord hij de Duitser in Dordrecht omdat deze hem wilde verkrachten (hij was immers gekleed als verpleegster).

Hij meldt zich bij het hoofdkwartier van de Nederlandse Strijdkrachten in Breda. Daar arresteert men hem, omdat men denkt dat hij een land verrader is. Hij wordt naar Engeland gebracht. Daar behandelt Selderhorst zijn zaak. Henri wordt van vele dingen beschuldigd en Dorbeck, die zal kunnen aantonen dat hij verzetsheld is, lijkt als sneeuw voor de zon verdwenen. Alle andere mensen die van Henri’s daden weten, zijn dood of vermoord. Alleen Marianne is in Israël (onbereikbaar).


Eindelijk wordt de Leica van Henri gevonden. Hij ontwikkelt het filmpje, maar de foto met Dorbeck is mislukt. Henri rent naar buiten en wordt neergeschoten.


830 woorden


Drie indrukwekkende gebeurtenissen uit het boek

1: Een stukje dat me aansprak en of opviel was het stukje dat Henri van Dorbeck de opdracht krijgt samen met Zewuster naar Kleine Houtstraat 32 te gaan om twee mensen te vermoorden.

Hij twijfelt geen seconden en doet wat hem gevraagd word.

Ik vind dit best wel raar, dat iemand blind opdrachten opvolgt zonder na te denken over de consequenties die deze opdracht kan hebben.

In dit stukje zie je ook dat Henri geobsedeerd is door Dorbeck.

Hij lijkt al op hem, op de baard en het zwarte haar na, en nu wil hij net zo zijn als hij.

2: Een ander stukje dat me opviel was de martel scene.

Henri werd gemarteld voor informatie.

Ook al sprak hij de waarheid, kreeg hij klappen omdat hij niet het antwoord gaf dat de Duitsers wilden dat hij gaf.

Ik kan me best voorstellen dat dit in de oorlog gebeurde, mensen zijn soms knetter gek!

Als je dan toch alleen maar de dingen wil zien die je wil zien laat dat dan niet ten kosten gaan van een onschuldig persoon.

Dit soort stukjes in het boek vind ik nooit zo leuk om te lezen.

Ik hou niet zo van geweld uiten op anderen.

3: Ook een stukje wat me erg aangreep was het einde van het boek.

Henri is neergeschoten, er zitten twee bewakers naast hem en doen niks.

Het enige dat een van de twee mannen zegt is dat hij Osewoudt geloofd.

Dan notabene gaan ze ook nog ‘leuk’ een sigaretje staan roken!

Als pater Beer binnen komt, probeert hij Henri te helpen.

Hij vraagt wat hij kan doen, Henri zegt alleen maar dat de pater Dorbeck moet zoeken.

Pater Beer zegt dat de enige die Dorbeck kan vinden Henri zelf is en hij belooft Henri dat hij daar de kans voor zal krijgen als hij blijft leven.

Henri heeft echter zijn ogen al gesloten.

De pater probeert de kogelgaten met zijn handen te dichten, alleen heeft Osewoudt meer kogelwonden in zijn lichaam dan de pater vingers aan zijn handen.

Dit vond ik het allermooiste stukje van het boek.

Dat er toch nog iemand Henri probeert te helpen en hem een kans wil geven.

Ook vond ik dit een walgelijk stukje, je kan mensen dan niet mogen of wat dan ook maar je laat iemand niet zomaar aan iemands lot over zonder er ook maar een heel klein beetje aan mee te hebben geholpen om iemand te redden van de dood.

Zelfs de persoon die je het minst kan verdragen verdient niet zonder enige kans te sterven.

Ieder mens is gelijk in waarde.

Volgens mij hadden ze in de 2e Wereld Oorlog nog niet zo veel verstand van gelijkheid en vrijheid.

Ik ben blij dat wij niet zo leven als de mensen toen.


De ervaring achteraf

Mijn verwachtingen zijn redelijk uitgekomen.

Het boek leek me interessant, dat was het ook.

Het boek leek me leuk, dat was het ook.

Ik vond het een heel mooi boek, er werd goed en duidelijk beschreven over verschillende situaties tijdens de oorlog.

Ik vond dat het boek eigenlijk voor mij geen minpunten had.

Mijn lees- en leerervaringen zijn: het lezen gaat me steeds makkelijker af en in dit boek zaten niet bijster veel ‘rare’ woorden alleen af en toe oud Nederlands.

Qua leerervaringen ben ik weer een stukje wijzer hoe het er in de 2e Wereld Oorlog eraan toe ging.

Ik vond dit een heel mooi en leuk boek om te lezen en ik zou het zeker aan anderen aanraden om te lezen!


Verdiepingsopdracht: Titel

1 a. wat word er met de titel van het boek bedoeld?

De donkere kamer slaat op de foto waarmee Osewoudt ‘s lot mee bezegeld is (het gaat om de foto die hij van hem en Dorbeck heeft gemaakt toen hij ondergedoken zat als verpleegster). De foto was gemaakt in de donkere kamer. Ook slaat de donkere kamer op eenzaamheid, op onzekerheid en isolement.

Damokles was een hoveling aan het hof van Dionysius I van Syracuse (406 – 367 v. Chr.) Hij mocht voor een dag koning zijn. Maar deze hing een zwaard aan een paardenhaar boven de troon, om hem aan te tonen in welk gevaar een tiran steeds verkeert. De donkere kamer van Damokles is dus een boek waar een foto een belangrijke rol speelt, en eenzaamheid, en dreiging ook meespelen.

1 b. Op welk verhaal gedeelte slaat de titel?

De foto werd genomen toen hij ondergedoken zat, dat was iets over de helft van het boek, maar de verdere betekenis van de titel slaat eigenlijk op het hele boek.

2 a. Welke titel zou jij aan het boek geven?

Een Dappere verzetsstrijder

2 b. Wat word er met deze titel bedoeld?

Dat Henri een dapper man was die niet werd afgeschrikt door lastige of gevaarlijke opdrachten.

Een held die nooit de roem zal proeven van zijn daden.

2 c. Op welk verhaal gedeelte slaat jouw titel?

Op het hele boek zo’n beetje

3 a. Welk van de volgende titels zou jij uitkiezen voor jouw boek?

De eenling.

Er alleen Voorstaan.

Schooltijd.

Het onafwendbare noodlot.

Waanzin, absurditeit en wreedheid.

In de knel.

Uitzichtloos.

Crisis.

Op de puinhopen van het leven

wederopbouw.

De ineenstorting.

Een keuze.

De foute kant op.

Altijd komt er iets tussen.

Iets van je leven maken.

Met het verleden op de rug.

Op een nieuw spoor.

Zich ontwikkelen.

Een eigen weg.

Desillusies.

Vluchten.

In de val.

Een uitweg.

Het verlies.

Waandenkbeelden.

De maatschappij.

Obsessies.

Zwakte.

3 b. Wat betekent deze titel?

Ik vind dat 2 titels het boek delen en als een geheel samen omschrijven:

Uitzichtloos: het uitzichtloze leven achter de tralies van de Duitsers, Nederlanders en Engelsen.

Op een nieuw spoor: het tramspoor komt vaak terug in het verhaal.

Henri kiest een nieuw spoor door Gestapo mensen om het leven te brengen.

Hier komt hij door de tram.

De tram over het spoor van zijn nieuwe leven.

3 c. Op welk verhaalgedeelte slaat deze titel?

Uitzichtloos: op het middel- laatste gedeelte

Op een nieuw spoor: op het begin- middel gedeelte

4. heeft jou boek een ondertitel?

Nee.

5. Heeft jou boek een opdracht?

Nee.

6. Heeft jou boek een Motto?

Het motto staat achter in het boek, en zegt veel over het thema van het boek.

NASCHRIFT (1971)

“Ik kan hem zoeken als hij er niet is, maar hem niet ophangen als hij er niet is.

Men zou kunnen willen zeggen: ‘Dan moet hij er toch ook zijn als ik hem zoek.’

-Dan moet hij er ook zijn als ik hem niet vind, en ook als hij helemaal niet bestaat”



Dit is geschreven door Ludwig Wittgenstein.


Dit slaat op Osewoudt die maar niet kan aantonen dat Dorbeck bestaat.


Verdiepingsopdracht: Personages

1. Hoe heet de hoofdpersoon?

Henri Osewoudt

Schuil namen: Filip van Druten en Melgers.

2. Wat voor karakter heeft de hoofdpersoon en waar lijd je dat uit af?

· Onzeker: Henri is een onzekere jongen, omdat hij dacht dat hij nooit met een ander meisje het bed zou delen, op zijn volle nicht Ria na.

Ook dacht hij dat Ria nooit met hem was getrouwd als ze had verwacht een kans te hebben bij een ander. 


· Minderwaardig zelfbeeld: hij vond zichzelf minderwaardig.

Dorbeck is het "geslaagde" exemplaar van Henri, zijn "ideale ik".

Hij had Marianne verteld over Dorbeck, toen heeft hij haar ook verteld hoe hij hem vond vergeleken met Dorbeck.

Toen verwoordde hij zijn gedachten als volgt: ‘In werkelijkheid houdt zij van Dorbeck, al weet zij dat zelf niet. Zij zegt dat zij houdt van mij, maar zij bedoelde Dorbeck, want Dorbeck is het geslaagde exemplaar en ik ben het misbaksel’.

Hij vindt dat hij het mislukte exemplaar is dat per ongeluk niet is weggegooid.

· Waandenkend: in de loop van het verhaal is hij een beetje waandenkend geworden.

Eerst kon hij berusten in zijn huwelijk dat hij eigenlijk niet zelf gekozen had. In de loop van de oorlog veranderde dit, hij verzette zich tegen zijn oude gewoonten, hij zette zich af tegen zijn burgerlijke huwelijk.


 · Bezetenheid: hij raakte bezeten van Dorbeck, andere vrouwen en de oorlog.

Hij zit ook vast na de oorlog, door Dorbeck.

Zijn laatste woorden waren:

‘Dorbeck weet alles. Zoek Dorbeck. Dorbeck moet ergens zijn. Dorbeck weet alles. Dorbeck moet worden gevonden. Zeg Dorbeck … Vraag Dorbeck …’


Dat is zeven keer Dorbeck in zijn laatste zinnen.

3. Hoe was de hoofdpersoon er aan het begin van het boek aan toe is en hoe aan het eind, geeft hier uitleg bij.

Aan het begin van het boek vermoord zijn moeder zijn vader.

Niemand wil hem vertellen wat er precies gebeurt is.

Hij gaat bij zijn oom in Amsterdam wonen.

Hij sluit zich af van de wereld, maakt geen contacten op school of in de buurt aan.

Hij is verward verdrietig en isoleert zich compleet van de buitenwereld.

Aan het einde van het boek zit hij gevangen en moet hij zijn onschuld bewijzen.

Dit kan alleen als Dorbeck gevonden wordt.

Hij is wanhopig en gelooft niet meer in wonderen.

Als zijn Leica gevonden word krijgt hij weer hoop.

Hij probeert het filmpje te ontwikkelen maar dit gaat mis.

Hij rent naar buiten langs het kanaal, dan word hij doorzeefd met kogels.

Hij is wanhopig, geobsedeerd en bezeten door Dorbeck die onvindbaar is.

4 a. Met welke dingen heeft de hoofdpersoon het moeilijk?

Hij kan de man niet vinden die hem kan redden.

Hij kan de man niet vinden waarvoor hij alle lasten moet dragen.

4 b. Hoe komt dat?

Dorbeck is een ‘geest’ duikt op en verdwijnt in het niets.

Hij is ongrijpbaar.

Omdat Henri als twee druppels water op Dorbeck lijkt denkt iedereen dat alles Henri’s schuld was.

4 c. Wat voor gevolgen heeft dat?

Henri belandt in de gevangenis, zijn obsessie om Dorbeck te vinden wordt zijn dood.

5. In hoeverre beïnvloeden de verhaalgebeurtenissen het functioneren van de hoofdpersoon en zijn kijk op de wereld.

Heel erg.

Henri heeft opdrachten, opdrachten van het verzet.

Deze zijn gevaarlijk.

Henri gaat hier helemaal in op en vooral in zijn grote voorbeeld: Dorbeck.

Hij wil net zo worden als hij.

Hij maakt keuzes die Dorbeck zou maken en hij kijkt naar de wereld zoals Dorbeck deze ziet.

6 a. Wad vind jij van de personages in deze roman?

Ik vind de personages in deze roman goed beschreven en duidelijk.

Duidelijk omdat ze allemaal een ander stukje van het oorlogs beeld weergeven.

6 b. Welke personages vind jij sympathiek en waarom (+ voorbeeld)?

Marianne – zij leeft met Henri mee.

Meer zijn er volgens mij niet.

6 c. Welke personages vind jij antipathiek en waarom (+ voorbeeld)?

Ria – zij zit altijd te fitten op Henri.

Dorbeck – hij zegt wat er moet gebeuren en wat de gevolgen voor die personen zijn bekommert hij zich niet zo om.

Henri – hij toont geen tegenwicht tegen Dorbeck die van alles van hem wil, ook is hij meedogenloos, vermoord zomaar mensen waar hij geen achtergrond van kent.

Hem wordt verteld dat de persoon in kwestie van de Gestapo is, hij neemt dit aan en vermoordt de persoon.

Misschien zijn deze personen net zo onschuldig als hij wanneer hij voor Dorbeck ‘s daden moet voorkomen.

Verder ongeveer alle flat characters.

7 zou jij dingen anders doen dan de hoofdpersoon (leg je antwoord goed uit)?

Ja, ik zou niet zo blind op een persoon vertrouwen.

Je moet altijd zelf bij de weg blijven.

Als Henri niet zo van zijn eigen weg was gedwaald had hij een stuk minder problemen kunnen hebben en had hij aan het einde nog kunnen geleefd.