Willem Frederik Hermans wordt door velen als de grootste Nederlandse romanschrijver van onze tijd beschouwd. Hij studeerde geologie aan de universiteit van Amsterdam en was van 1958 tot 1973 als lector in de fysische geografie verbonden aan de universiteit van Groningen. Na een jarenlang conflict met de staf en studenten diende hij in 1973 zijn ontslag in en vestigde zich te Parijs, waar hij zich helemaal aan het schrij-ven wijdde. Hij debuteerde in 1944 met poëzie, maar ging al spoedig over op proza. De novelle Het behouden huis werd meerdere malen vertaald, net als de roman De donkere kamer van Damokles (1958). Hermans is ook een gevreesd polemist. In zijn bundel essays Manderijnen op zwavelzuur (1964) kritiseerde Hermans genade-loos allerlei figuren en verschijnselen in de moderne Neder-landse literatuur. In de roman Onder professoren (1975) stelt hij het universitaire wereldje in Groningen aan de kaak. Ook in de volgende boeken toont Hermans zich een meesterlijk romancier: Herinneringen van een engelbewaarder (1971), Een heilige van de horlogie (1987) en Au pair (1989). Een prachtige bundel met al eerder gepubliceerde verhalen is De laatste roker (1991). In 1994 verscheen zijn bundel met vermaningen en beschouwingen, getiteld Malle Hugo. In 1995 is Hermans overleden. Enige maanden na zijn door verscheen de roman Ruisend gruis. Titelverklaring Hij moest foto's ontwikkelen voor het verzet, vandaar "De donkere kamer ...". "Damokles" geeft de continue dreiging aan. Dat hij nergens veilig is en overal gevaar loopt. De eerste druk van deze roman verscheen in 1958.
Samenvatting van de inhoud Henri Osewoudt is de zoon van een sigarenwinkelier te Voorschoten. Als hij nog op de lagere school is, vermoordt zijn moeder zijn vader in een vlaag van waanzin. Henri wordt opge-voed door oom Bart Nauta in Amsterdam. Hij krijgt een middelbare-schoolopleiding, maar gaat niet om met zijn klasgenoten. Hij leeft in een isolement en heeft alleen contact met zijn nicht Ria, die zeven jaar ouder is. Hij beoefent de judosport, waardoor zijn voeten vergroeien. Hij ziet eruit als een monster, een rechtstaande pad met bolle wangen en wit zijdeachtig haar dat hij zo kort mogelijk laat knippen. Hij krijgt geen baard. Ook Ria is lelijk; haar haar heeft de kleur van pakpapier, ze heeft een lange spitse onderkaak en haar tanden zijn te lang. Als Henri achttien jaar is, trouwt hij met Ria; hij zet de zaak van zijn vader voort, zijn moeder woont bij hen in. Moorlag, die staatexamen wil doen, woont bij hen op een kamer. Henri is afgekeurd vor de militaire dienst, omdat hij een halve centimeter te kort is. Wel is hij bij de Burgerwacht. Als de oorlog uitbreekt, moet hij op wacht staan bij het postkantoor. Luitenant Dorbeck geeft Henri een filmrolletje dat ontwikkeld moet worden. Dorbeck en Henri lijken als twee druppels water op elkaar. Na de capitulatie krijgt D. een kostuum van Henri, die Dorbeck's uniform in de tuin begraaft. Dorbeck brengt het kostuum terug met films die moeten worden ontwikkeld en opgestuurd aan E. Jagtman, Legmeerplein 25 III, A'dam-W. Als de films ontwikkeld zijn, ziet Henri niets dan zwarte vlekken. Hij durft de foto's niet op te sturen, kkopt een Leica en maakt zelf foto's van militaire objecten. Enige tijd later komt Dorbeck tijdens een hevig onweer; Henri krijgt de opdracht in Haarlem te komen. Daar ontmoet hij Dorbeck en Zéwuster. Met deze laatste gaat Henri naar de Kleine Houtstraat, waar ze in een huis twee mannen neerschieten. De zoon van de drogist uit Voorschoten heeft Henri achtervolgd. Henri ontwikkelt het filmpje dat hij in de meidagen van '40 van Dorbeck heeft gekregen. Op een van de foto's staat Dorbeck met twee vriendinnen voor het huis in de Kleine Houtstraat. Er valt een brandend vliegtuig op het huis van Jagtman, waardoor de gehele familie Jagtman om het leven komt. In 1944 (drie jaar heeft Dorbeck niets van zich laten horen) krijgt Henri een brief van Dorbeck met het verzoek de foto's te zenden naar Postbus 234 in Den Haag. Hij gaat kijken wie de brief uit de bus haalt; het blijkt een heilsoldate te zijn. Een paar dagen later wordt hij opgebeld door Elly Sprenkelbach Meijer, een meisje dat zegt dat ze uit Engeland is overgekomen. Ze toont hem een van de foto's die hij aan Dorbeck heeft gestuurd. Hij brengt haar naar Oom Bart. Als hij in Den Haag terugkomt, hoort hij van Moorlag dat de Duitsers hem in zijn huis opwachten en dat Ria en zijn moeder gevangen genomen zijn. Hij gaat met Moorlag naar Leiden, waar een student persoonsbewijzen maakt voor hem en Elly. Henri's haar wordt zwart geverfd door Marianne Sondaar; dit is de joodse studente Mirjam Zettenbaum, die ondergedoken is in een kapsalon. Henri duikt onder aan de Zoeterwoudsesingel en gaat foto's ontwikkelen voor Labare. Hij beseft nu hoe hij is veranderd: `Dorbeck heeft een ander mens van mij gemaakt.' Marianne gaat voor hem naar Oom Bart met het persoonsbewijs voor Elly. Deze is echter al verdwenen. Henri gaat naar Amsterdam en vertelt aan Oom Bart dat Ria en zijn moeder gevangen zitten. Oom Bart maakt Henri verwijten. Henri krijgt van Dorbeck opdracht naar de stationswachtkamer in Amersfoort te gaan. Hij zal daar een vrouw ontmoeten in leidsteruniform van de Nationale Jeugdstorm. Samen gaan ze naar Lunteren, waar Lagendaal, die voor de Gestapo werkt, uit de weg moet worden geruimd. De aanslag lukt, maar op de terugweg wordt de vrouw in de trein aangehouden, In Amsterdam ontmoet Henri Marianne; ze gaan samen naar de bioscoop. Op het doek verschijnt een oproep tot aanhouding van Henri. Hij loopt de zaal uit, maar wordt gepakt. Hij is er zelf van overtuigd dat ze hem voor iemand anders houden. In Dan Haag wordt hij verhoord en zo erg gemarteld dat hij in een ziekenhuis moet worden opgenomen. Hoewel er een Duitse schildwacht voor de deur staat, wordt hij toch bevrijd door enige gemaskerde manne, die hem naar Leiden brengen. Bij Labare ontmoet hij Marianne weer. Tegenover haar spreekt hij zich uit over zijn verhouding tot Dorbeck: `Ik heb nooit geweten datik het mislukte exemplaar was, totdat ik Dorbeck ontmoette. Toen wist ik dat hij het geslaagde exemplaar was, dat ik in vergelijking met die man geen reden van bestaan had, dat ik mijzelf alleen aanvaardbaar maken kon, door precies te doen wat hij zei.' 's Nachts worden ze door de Duitsers overvallen. Henri weet te ontkomen, zwemt een singel over en rent druipnat een huis binnen. Even later wordt hij gearresteerd. In de cel zoekt de Duitser Ebernuss, die beweert dat hij hem goedgezind is, hem op. Hij heeft ervoor gezorgd dat Marianne, die naar Westerbork was gebracht, weer vrij is. Ze verwacht een kind. Ebernuss houdt zich bezig met het probleem of er een zekere Dorbeck bestaat, de dubbelganger van Henri. Daarom moet deze laatste naar Amsterdam gaan, waar een klandestiene sociëteit is voor ondergrondse helden. Als Dorbeck bestaat, zal Henri hem daar ontmoeten. Ebernuss geeft Henri Leica en samen gaan ze naar Amsterdam. Er is in de sociëteit een man van wie Henri gelooft dat het Dorbeck is. Henri krijgt van hem giftige kristallen, die hij in de borrel van Ebernuss doet. Dorbeck en Henri gaan er met de auto van Ebernuss vandoor. Ze komen in een leegstaand huis, waar Henri zichzelf en Dorbeck in de spiegel fotografeert. Dorbeck vertelt hem dat Ria samenwoont met de zoon van de drogist, die hem verraden haaft, toen hij de aanslag in Haarlem heeft gepleegd. Henri krijgt een verpleegstersuniform. Dorbeck bericht hem dat Marianne in een kraamkliniek ligt. Als hij er aankomt, wordt hij naar een kelder gebracht waar hij het lijkje van zijn kind ziet. Huilend loopt hij weg. Een Duitse soldaat neemt hem mee in zijn auto. In Voorschoten steekt hij Ria dood en in Dordrecht vermoordt hij de Duitser; daarna vraagt hij hulp aan een pastoor. Met hulp van de illegaliteit en een arts komt hij in Breda aan. Hij meldt zich bij het hoofdkwartier van de Nederlandse Strijdkrachten, waar men hem onmiddellijk arresteert, omdat men met een landverader meent te doen te hebben. Hij wordt nar Engeland gebracht en later naar het Kamp Achtste Exloërmond. Daar behandelt Selderhorst zijn zaak. Henri wordt van vele dingen beschuldigd en Dorbeck, die zal kunnen aantonen dat hij een verzetsheld is, is onvindbaar. Jagtman en Moorlag zijn dood en Mirjam Zettenbaum is in een kibboets in Israël. Oom Bart leeft nog wel, maar zijn verklaring is zeer vaag. Eindelijk wordt de Leica van Henri gevonden. Het filmpje met de foto van Dorbeck zit er nog in en Henri mag het ontwikkelen. Er blijkt alleen een foto van Henri en Ebernuss op te staan; de foto met Dorbeck is mislukt. Henri rent naar buiten en wordt neergeschoten. Tijd en Ruimte Het boek speelt zich af in en na de oorlog, in Nederland. (Vooral in de Randstad). Thematiek Het dubbelgangermotief speelt de belangrijkste rol in dit boek. Dit gaat om de vraag of Luitenant Dorbeck wel bestaat, of dat hij slecht een persoon is die in de gedachtewereld van Osewoudt rondzwerft. Over deze vraag hebben vele critici zich gebogen, zonder een antwoord te vinden waar iedereen zich in kan vinden. Personages Henri Osewoudt: Hij is de hoofdpersoon van dit boek. Hij is een beetje een bang type. Hij heeft geen mooi uiterlijk, en hij heeft geen contacten buiten Ria om. Ria : Zijn zeven jaar oudere nicht. Hij trouwt met haar. Dorbeck : Luitenant. In het verzet. Lijkt veel op Henri en is zijn grote voorbeeld. Geen aanwijzingen dat hij echt bestaan heeft. Bart Nauta : Oom van Henri. Hij voedt hem op. Ebernuss : Duitse officier. Probeert bevriend te raken met Henri. Henri vermoordt hem (in opdracht van Dorbeck). Perspectief Er is een duidelijk onbetrouwbaar perspectief
Vertelsituatie Er is een personale vertelsituatie Op dit boek is ook de film van Fons Rademakers "Als twee druppels water" gebaseerd. Eigen Mening Het was wel een goed boek. Hoewel ik niet echt een liefhebber van lezen ben, boeide het boek mij toch en was ik wel nieuwsgierig wat er verder zou gebeuren. Een goed aspect van dit boek is dat de hoofdpersoon niet de grote held is die alles durft, alle vrouwen kan krijgen en zonder erbij na te denken in het gevaar duikt. Dit is hier duidelijk niet het geval. Dezelfde situatie komt voor in het boek "Kort Amerikaans" van Jan Wolkers. Er zat ook een duidelijke lijn in het verhaal, en er was een continue vertelwijze, waardoor je niet, zoals bij "De Aanslag" van Harry Mulisch steeds weer opnieuw de draad op moet pakken, en moet achterhalen wat er allemaal weer gebeurd is.