Motieven

Fantasie en werkelijkheid

Zeker omdat het personage Dorbeck nogal wat vragen oproept. Lijkt het alsof Osewoudt de fantasie en de werkelijkheid niet kan scheiden. Dit is eigenlijk niet zozeer een motief dat in het boek speelt, maar wel wat er achter blijft in het hoofd van de lezer.

Fotografie

De fotografie speelt een grote rol, het ontwikkelen en het maken van foto's komt een aantal keer terug. Ook worden foto's voor verschillende doeleinden gebruikt, zo identificeert Elly zich met een foto en probeert Osewoudt later het bestaan van Dorbeck met foto's te bewijzen.

Titelverklaring

De titel is opgebouwd uit twee delen die afzonderlijk van elkaar te verklaren zijn. De donkere kamer zou kunnen wijzen naar de kamer waarin Osewoudt foto’s ontwikkelt voor het verzet. Damokles verwijst naar een mythologisch figuur. Damokles is een dienaar van Dionysius en wil voor een dag de macht van zijn heerser. Dus Damokles mag dan voor deze ene dag op de troon van Dionysius zitten en geniet van alle rijkdom, maar dan zegt Dionysius hem omhoog te kijken en daar ziet hij boven zijn hoofd een zwaard aan een paardenhaar hangen. Dit zwaard boven zijn hoofd staat voor de constante dreiging die boven geluk en rijkdom hangt.

Met betrekking tot de roman kun je zeggen dat ook in Osewoudt’s leven er een constante dreiging bestaat.

Structuur & perspectief

Het boek is chronologisch opgebouwd hoewel er soms tussen verschillende scenes grote tijdsprongen worden gemaakt die de lezer kunnen verwarren. Het verhaal wordt verteld vanuit een alwetende verteller met Henri Osewoudt als hoofdpersoon.

Het boek bestaat uit 5 chronologische episodes:

Episode 1: hoofdstuk 1-5: Osewoudts jeugd, 1933-1940.

Episode 2: hoofdstuk 6-11: Osewoudt in mei-augustus 1940.

Episode 3: hoofdstuk 12-20: Osewoudt in juni-juli 1944.

Episode 4: hoofdstuk 21-30: Osewoudt in handen van Duitse politie, juni 1944 - april 1945.

Episode 5: hoofdstuk 31-46: Osewoudt in handen van de Nederlandse politie, april - december 1945.

Decor

Het verhaal speelt zich af in Nederland in de Tweede Wereldoorlog. Het begint in Osewoudt’s geboortedorp Voorschoten waar hij later ook gaat wonen met zijn vrouw. In 1944 moet Osewoudt onderduiken in Amsterdam bij Labare werkt hij in de donkere kamer. Hij wordt opgepakt en naar Leiden gebracht, maar weet te ontsnappen en reist naar Breda dat inmiddels al bevrijd is. Hier wordt hij opnieuw opgepakt, maar nu door de geallieerden en naar Groot-Brittannië gebracht.

Slotzin

Maar aan de handen van pater Beer zaten minder vingers dan Osewoudt kogelgaten in zijn lichaam had.

Lijst van personages

Henri Osewoudt: Hendrik Maarten Osewoudt. Geboren op 23-4-20 in Voorschoten. Blond, geen baardgroei, bleek, klein en hoge stem. Pleegt een aantal aanslagen en wordt later opgepakt, door de Duitsers, maar ook door de Amerikanen. Uiteindelijk overleeft hij de oorlog niet.

Vader: hij werd al in het begin van het boek vermoord door moeder.

Moeder: was niet helemaal 100%. Na de moord in een inrichting.

Bart Nauta: bij hem vond Osewoudt onderdak toen zijn moeder werd opgesloten in een inrichting. Toen was hij nog alleen de oom van Osewoudt, later ook schoonvader.

Tante Fietje: overleed al snel nadat Osewoudt was getrouwd met Ria. Deed wel aardig tegen Osewoudt maar mocht hem niet. Fietje was de vrouw van Bart.

Ria Nauta: de dochter van Bart Nauta en Tante Fietje. Ze trouwt met Osewoudt en later als ze samen met Evert woont vermoord Osewoudt haar, o.a. omdat zij hem verraden had.

Moorlag: goede vriend van Osewoudt en student. Woonde bij Osewoudt en moeder in.

Fam. Turlings: drogisten die aan de overkant van de straat woonde van de sigarenzaak.

Evert Turlings: de zoon van de Drogist. Hij was een NSB’er, en later was hij samen met Ria.

De Vos Clootwijk: directeur van de Nederlandse Spoorwegen.

Marianne Sondaar (eigenlijk: Mirjam Zettenbaum): ze kwam met Osewoudt in contact toen hij zijn haar zwart moest laten verven. Ze was eigenlijk de vriendin geworden van Osewoudt, want Osewoudt vond Ria niet meer zo leuk. Ze heeft een kind gekregen met Osewoudt wat dood geboren was. Later was ze naar Palestina gegaan en zat ze in een kibboets.

Pater Beer: hij praatte met Osewoudt toen hij gevangen zat en in de ziekenzaal lag.

Dorbeck: de man die alles wist, hij gaf Osewoudt zijn opdrachten en hij hielp Osewoudt. Alleen hielp hij Osewoudt niet toen hij dat zo erg nodig had: op het laatst. Als hij zich had laten zien dan had het best zo kunnen zijn dat Osewoudt nog leefde. Dorbeck is het "geslaagde" exemplaar van Henri, zijn "ideale ik" (dapper, zwart haar en een stoppelbaard).

Dorbeck: de man die alles wist, hij gaf Osewoudt zijn opdrachten en hij hielp Osewoudt. Alleen hielp hij Osewoudt niet toen hij dat zo erg nodig had: op het laatst. Als hij zich had laten zien dan had het best zo kunnen zijn dat Osewoudt nog leefde. Dorbeck is het "geslaagde" exemplaar van Henri, zijn "ideale ik" (dapper, zwart haar en een stoppelbaard).

Zéwüster: hij, Dorbeck en Osewoudt pleegden de aanslag op de Kleine Houtstraat 32. Later kwam Osewoudt hem nog 1 keer tegen bij de bibliotheek.

Elly Sprenkelbach Meijer: een Engelse agente die naar Osewoudt moest gaan om van hem onderdak te krijgen. Ze had van de Engelsen verkeerde spullen mee die haar verdacht zouden maken. Osewoudt hielp haar.

Meinarends: hij zorgde voor 2 persoonsbewijzen, voor Osewoudt en voor Elly Meijer.

Labare: bij hem vond Osewoudt onderdak toen hij dat nodig had. Osewoudt moest bij hem films ontwikkelen. Later is Labare ook opgepakt door de Duitsers.

Annelies van Doormaal (‘Hé jij’): pleegde samen met Osewoudt de aanslag op de Duitser Lagendaal.

Cor + Oom Kees en nog 2 anderen: zorgden voor de ontsnapping van Osewoudt uit het ziekenhuis. Waren waarschijnlijk gestuurd door een dokter of door de Duiters.

Suyling: hij zat bij Labare en deed erg negatief wanneer hij Osewoudt zag.

Lagendaal: doodgeschoten door Osewoudt.

Mevrouw Lagendaal: doodgeschoten door Osewoudt.

Walter Lagendaal: door Osewoudt achter gelaten vlak bij het Rokin, nadat ‘Hé jij’ en Osewoudt hem meegenomen hadden.

Marchiena Siemerink: wordt door Osewoudt en ‘Hé jij’ vermoord. Leidster Jeugdstorm.

Kriminalrat Wülfing: laat Osewoudt in elkaar slaan.

Hauptsturmführer Ebernuss: hij zorgde ervoor dat Osewoudt naar het ziekenhuis werd gebracht. Vervolgens probeerde Ebernuss een beetje vriendjes te worden met Osewoudt. Dorbeck vertrouwt Ebernuss niet en geeft Osewoudt gif. Osewoudt doet het gif in het drinken van Ebernuss en vertrekt met Dorbeck.

Georg Krügener: brengt Osewoudt in verpleegstersuniform eerst naar Voorschoten en vervolgens slaat Osewoudt hem neer en rijd naar Dordrecht. Daar vlakbij komt Georg weer bij en vermoord Osewoudt hem door mes in zijn rug te steken.

Gustav Malknecht: hij was de typist die alle gesprekken met Osewoudt moest vastleggen op papier. Later toen hij in handen was van de Nederlanders legde hij een verklaring tegen Osewoudt af.

Kolonel Smears: legde een verhoor met Osewoudt af.

Percy: moest alles noteren met typemachine wat Smears vroeg en Osewoudt antwoordde.

Inspecteur Selderhorst: belast met het onderzoek van Osewoudt.

Spuybroek: een jonge marechaussee die moest letten op Osewoudt zodat hij niet kon ontsnappen als ze opzoek waren naar bewijzen.

Clelia Bieland: meisje die hij in zijn jeugd in Amsterdam lastigvalt.

Aliassen Osewoudt

Mijnhardt: gebruikt hij om Moorlag te kunnen spreken, zonder dat Ria wist wie hij was.

Filip van Druten: gebruikt hij bij Meinarends als hij 2 persoonsbewijzen nodig heeft, als hij bij Marianne is, bij ‘Hé jij’.

Dominee Verberne: gebruikt toen hij wilde weten wat er met moeder en Ria gebeurt was.

Joost Melgers: gebruikt hij als hij bij Labare is.

Agent bureau Binnenhof: gebruikte hij toen hij wilde weten wat er met Elly gebeurt was bij De Vos Clootwijk.

Clara Boeken: gebruikt hij als hij verkleed is als verpleegster.