De buitenvrouw door Joost Zwagerman

De buitenvrouw, Joost Zwagerman









Inhoud



H. 1 Beschrijving leeservaring blz. 2

- 1. Primaire gegevens

- 2. Verantwoording keuze

- 3. Verwachting vooraf

- 4. Eerste reactie achteraf

- 5. Korte samenvatting van de inhoud


H. 2 Verdieping blz. 4

- 1. De ruimte

- 2. De tijd

- 3. Perspectief

- 4. Thema en motieven

- 5. Personages en karakter

- 6. Titel, ondertitel, motto

- 7. Relatie tekst en context

- 8. Symboliek


H. 3 Eindoordeel blz. 6

- 1. De recensie

- 2. Persoonlijke beoordeling

- 3. Belangrijke passage







1

1: Beschrijving leeservaring

1.1 Primaire gegevens

Auteur: Joost Zwagerman

Titel: De buitenvrouw

Ondertitel: Geen

Verschenen in: Eerste druk okt. 1994, vierde druk dec. 1994

Uitgever: De Arbeiderspers, Amsterdam-Antwerpen

Aantal blz.: 235

Uitgelezen op: 26 sep. 2007

1.2 Verantwoording keuze

Ik heb het boek uit de kast geplukt bij mijn vriend. Ik las de achterkant en het leek me wel leuk. M’n vriend raadde mij ook aan hem te lezen.

1.3 Verwachting vooraf

Het lijkt me een indrukwekkend boek. Mijn vriendin vond het een zielig en vies boek. Verder weet ik dus alleen wat er op de achterkant wordt verteld.

1.4 Eerste reactie achteraf

Spannend: een beetje

Meeslepend: een beetje

Ontroerend: niet

Grappig: niet

Realistisch: erg

Fantasierijk: niet

Interessant: erg

Origineel: erg

Goed te begrijpen: een beetje

Dit werk heeft mij aan het denken gezet: Ja

Ik heb iets aan dit werk gehad: Nee

Dit werk spreekt me aan: Nee

Het boek was niet altijd even makkelijk te begrijpen. Er kwamen moeilijke woorden in voor en ook Surinaamse woorden waarvan ik niet altijd de betekenis wist. Grappis was het niet, het was een serieus boek. Ik vond het wel interessant. Het onderwerp vond ik spannend en leuk. Af en toe wist je niet of Sylvia er vanaf wist, dat was spannend. Het kon natuurlijk ieder moment uitkomen. Op zich is het onderwerp overspel niet zo origineel, maar dat het een buitenlandse vrouw was en dat dat nog niet echt geaccepteerd werd maakte het origineel. En dus ook weer spannend. Het was heel realistisch geschreven. Het had zo echt gebeurd kunnen zijn. Ook nog in deze tijd. Want ook nu zijn er nog steden/dorpen waar donkere mensen nog niet helemaal geaccepteerd worden. Het was niet echt fantasierijk, het was heel realistisch zoals ik al zei. En er gebeurde geen rare dingen in. Ik vond dat er geen ontroerende scène in het boek zat. Ook toen Iris en Theo braken vond er geen spatje ontroering inzitten. Iris was namelijk nogal bot.

Dit werk sprak me niet echt aan, ik vond het een beetje langdradig. Ik vind ook niet dat ik iets aan dit werk gehad heb, wel heeft het me aan het denken gezet. Omdat ik me nu afvraag of meerdere mensen met zo’n fantastische relatie zomaar vreemd zouden gaan. Of om zo’n stomme reden, iemands huidskleur. Dat maakt me een beetje bang.


2

1.5 Korte samenvatting van de inhoud

Theo Altena is gelukkig getrouwd met Sylvia Houtman en leraar Nederlands op het Westfries College in Hoorn. Zijn collega Iris Duivenpoort is getrouwd met Sydney Pompier en lerares gymnastiek. Tijdens een werkweek van de 4e klassen zijn ze elkaar beter leren kennen en na deze werkweek beginnen Theo en Iris een buitenechtelijke relatie. Iedere dinsdagmiddag hebben ze een tussenuur, en die gebruiken ze om in Iris' huis seks met elkaar te hebben. Deze relatie loopt al ruim een jaar en ze denken dat niemand ooit iets van hun relatie heeft gemerkt. Op een dinsdagmiddag komt Theo te laat terug op school na zijn tussenuren bij Iris en klas 3F heeft een spotprent van Theo op het schoolbord getekend met de tekst 'Blackie is the best' erboven. Theo schrikt en denkt dat ze van zijn relatie met Iris weten.

Diezelfde dinsdagavond gaan Theo en Sylvia op visite bij de ouders van Sylvia. Ze kijken met z'n allen Telebingo. Als Sylvia's vader verbaast reageert over de deelname van een Hindoestaan aan het spelletje wordt Theo ontzettend kwaad en beschuldigt zijn schoonvader van racisme. Hiermee verpest hij de avond. Sylvia is boos op Theo omdat hij zo overdreven reageerde op de onschuldige opmerking van haar vader.

Die nacht kan Theo niet slapen. Deze slapeloosheid heeft hij sinds zijn relatie met Iris. Hij durft namelijk niet te slapen omdat hij bang is in zijn slaap de relatie met Iris aan Sylvia op te biechten.

De volgende dag is Iris niet op school. Het tweede uur heeft Theo klas 3D. En alweer staat diezelfde spotprent met dezelfde tekst op het schoolbord. Nu denkt Theo er beter mee om te gaan en geeft een preek over racisme. Maar de leerlingen laten zich niet tot racisten beschuldigen. Marleen Dallinga, een leerling uit 3D, zegt dat die tekening en die tekst alleen maar op hem slaan en niet racistisch bedoeld zijn. De vader van Wouter Nijman ziet Theo en Iris elke dinsdag middag naar Iris' huis gaan. Wouter woont namelijk in dezelfde straat als Iris.

Het vierde uur geeft Theo 3F weer les. Dit keer zijn er zes pornofoto's van donkere vrouwen op zijn bureau gelegd en de tekst 'Blackie is the best' erbij geschreven. Theo verdeelt de foto's over zes jongens in de klas en stuurt ze met de foto's naar conrector Ferweda. Als Wouter tegenstribbelt, knapt er iets in Theo en duwt hij Wouter. Wouter stoot hierbij zijn hoofd. Na de les komt Ferweda naar Theo toe en vertelt Theo dat de vader van Wouter naar de inspecteur wil stappen omdat Theo zijn zoon een hersenschudding zou hebben geslagen. Theo protesteert hier tegen en probeert Ferweda uit te leggen wat er is gebeurd. Ferweda zegt dat zijn relatie met Iris bij de leraren en leerlingen al 4 maanden bekend was en dat hij nu maar beter een paar dagen thuis kan blijven. Hij vraagt nog wel even waarom Iris die dag niet op school was. Ferweda zegt dat ze van de fiets gevallen was, en dat ze er morgen weer is. Pas later realiseert Theo zich dat Iris helemaal geen fiets heeft. Thuis aangekomen besluit Theo niets over zijn verlof aan Sylvia te vertellen.

De volgende ochtend gaat Theo dan ook gewoon net als alle andere dagen op dezelfde tijd weg. Hij rijdt een beetje rond en bespiedt vanuit zijn auto Sylvia in huis. 's Middags besluit Theo Iris uit school op te wachten. Iris is boos op Theo omdat ze niet eens meer normaal les kon geven omdat Theo de vermoedens van de kinderen had bevestigd, en de kinderen alleen nog maar konden lachen. Samen gaan ze naar een restaurant om alles uit te praten. Iris zegt dat ze alles aan Sydney heeft verteld, die haar vervolgens bont en blauw heeft geslagen, waardoor ze de vorige dag niet op school kon komen. Maar ze vertelt hem ook dat ze geen spijt heeft van hun relatie. Sydney gaat namelijk regelmatig vreemd en dit was haar manier om hem een keer terug te pakken. Iris beëindigt hun relatie en ze gaan allebei naar huis.

Thuis aangekomen lijkt het er even op alsof Sylvia alles weet. Ferweda heeft namelijk gebeld en verteld dat Theo enkele dagen verlof heeft, maar toen was Theo nog niet thuis. Theo vertelt aan Sylvia dat hij op school problemen heeft om de orde te bewaren en daarom een paar dagen vrij is om tot rust te komen. Sylvia leeft erg met hem mee en denkt ook maar geen seconde dat haar man overspel heeft gepleegd. Inmiddels heeft de vader van Wouter zijn beklach afgezwakt.

Voordat Theo die avond naar bed gaat neemt hij nog twee slaappillen, waarna zijn nieuwe eerlijke leven kan beginnen. 3

2: Verdieping

2.1 De ruime

In dit boek komt ‘beeldvormende’ ruimte voor. Zo beschrijft hij hoe het restaurantje eruit ziet waar hij het uitpraat met Iris of hoeveel jassen er in de docentenkamer hangen. Toch wordt het zeer weinig gebruikt. De schrijver beschrijft niet vaak hoe de ruimte er precies uitziet. Hij haalt vooral herinneringen op over bepaalde momenten met Iris of Sylvia. Er wordt geen gebruik gemaakt van sferische en symbolische ruimtes. De ruimtes waar hij was met Iris (ook toen ze verliefd waren), waren niet in een romantische omgeving maar gewoon in school. Vrijwel alles speelde zich op neutrale plekken af. Dit boek speelt zich af in Nederland, voornamelijk op het West-Fries college in het Noord-Hollandse plaatsje Hoorn. Ook in het huis van Theo of Iris.

2.2 De tijd

De vertelde tijd: Een paar dagen, met flashbacks erbij 14 maanden

De verteltijd: Ong. 5 uur

Er zijn een aantal flashbacks die wat vertellen over de voorgeschiedenis van het verhaal. Zo wordt de chronologie van dit verhaal doorbroken.

Er wordt in dit boek ook met discontinuïteit gewerkt, zo worden er af en toe wat stukjes overgeslagen, maar geen hele grote stukken. Af en toe zitten er versnellingen in het verhaal en af en toe wordt het verhaal erg vertraagd, bijvoorbeeld het stukje waarbij Iris zich uitkleedt en Theo Altena haar bestudeert.

In dit verhaal komt een ‘in medias ras’ voor. Het begint namelijk niet bij het begin van zijn buitenechtelijke relatie maar op het moment dat het al 14 maanden aan de gang is en bijna uitkomt – wat hij zelf dan nog niet weet. Later wordt duidelijk dat het al meer dan een jaar bezig is en vertelt hij door middel van flashbacks hoe het is gekomen. En wat z’n gevoelens in het verleden waren.

Het boek heeft niet écht een gesloten einde. Het verhaal is wel duidelijk afgelopen, maar er zijn nog wel wat vragen. Of de vader van Wouter Nijman er écht geen werk van maakt, of Theo zijn affaire met Iris ooit aan Sylvia zal opbiechten, hoe het precies verder zal gaan op school en of hij echt iets heeft opgelopen via Iris. Ook vraag ik me af of Sylvia nooit vermoedens heeft gehad. Of misschien altijd voor zichzelf is blijven ontkennen. Maargoed, een klein beetje gissen is natuurlijk niet erg.

2.3 Perspectief

Het wordt van buitenaf verteld, het gaat steeds over “Theo” en “Hij”. Maar je komt via de spreker wel wat te weten over de geschiedenis van Theo. Over de andere personages kom je helemaal niks te weten.

2.4 Thema en motieven

Thema: Discriminatie

Motieven: Seks, liefde, ontrouw, onwetendheid en discriminatie

Het gaat over een Nederlands leraar (Theo Altena) en een gymlerares (Iris Pompier) die een affaire hebben, zij zijn allebei hun echtgenoot ontrouw. Discriminatie speelt in het hele boek een grote rol, donkere mensen worden nog niet geaccepteerd. Dit merk je het hele boek door. Het gaat over de liefde tussen Theo en Iris en tussen Theo en Theo’s vrouw Sylvia. Seks speelt ook een rol in het boek, vooral tussen Theo en Iris. Onwetendheid van Sylvia, elke keer komt het weer voor dat Sylvia haar man steunt bij zijn zogenaamde school-, slaap- en concentratieproblemen. En geen seconden denkt ze dat haar man vreemdgaat. 4

2.5 Personages en karakter

In dit boek zitten ‘round characters’. Ze lijken op echte mensen en ze maken een ontwikkeling door in het boek. Kleine rare trekjes en problemen van Theo worden verteld en zijn gedachtes. Zo verteld hij over hoe verliefd hij was op Iris, voor z’n angst dat de affaire uit zou komen, z’n woede over discriminatie en uiteindelijk over het ‘nieuwe’ begin met Sylvia nadat z’n affaire is afgesloten, waar Sylvia overigens geen weet van heeft. Over Iris wordt minder verteld, maar ook zij ondergaat veranderingen. Liefde voor een blanke, woede met haar huidige vriend over overspel en het beëindigen van de affaire met Theo.

Personages:

Theo Altena, leraar Nederlands is 7 jaar getrouwd met Sylvia Houtman maar heeft daarnaast nog een relatie met Iris Pompier. Nogal somber karakter, niet vrolijk maar ook niet altijd heel droevig, heeft altijd een eigen mening en weigert het toe te geven als hij fout zit. Loopt rond met een schuldgevoel over zijn relatie met Iris Pompier.

Iris (Duivenpoort) Pompier, 27 jaar oud, Lerares Gymnastiek, ze is getrouwd met Sydney Pompier, ze is aan de ene kant een heel zeker persoon aan de andere kant ook weer niet, op school heeft ze alles onder controle, ze krijgt respect van leraren en leerlingen, maar in haar privé leven is ze erg onzeker. Ze weet dat haar man af en toe vreemdgaat en gaat zelf ook vreemd met Theo Altena. Haar man Sydney komt je niet tegen in het boek, alles wat je over hem hoort komt via haar.

Sylvia Houtman, de vrouw van Theo Altena.

Ze is altijd erg meegaand en helpt Theo altijd met zijn problemen, ze verdenkt hem er niet van dat hij vreemdgaat ook al denkt Theo af en toe dat ze het wel merkt. Ze verdient inmiddels twee keer zoveel als haar man en heeft een goede carrière.

2.6 Titel, ondertitel, motto

Titel: De buitenvrouw verwijst naar een begrip uit de Surinaamse cultuur, de cultuur waar Iris vandaan komt. De vrouw waar een man echt mee getrouwd is noemt men hier de binnenvrouw, als een man echter hiernaast andere relaties heeft, worden deze vrouwen buitenvrouwen genoemd. Voor Theo is Iris dus eigenlijk een buitenvrouw. In het boek staat dit ook uitgelegd (blz. 5). Het heeft een dubbele betekenis omdat ze ook nog eens buitenlands is. Een vrouw uit het buitenland  een buitenvrouw.

Ondertitel: Geen

Motto: Op de eerste pagina staat de betekenis van het woord ‘buitenvrouw’. Het komt uit een Surinaams- Nederlands woordenboek. Het slaat op de titel.

Bui’tenvrouw (de, -en), bijvrouw; naast wettige echtgenote of vaste concubine een partner die elders woont. Iedere avond pakt hij zijn auto om tot rust te komen in de armen van zijn jonge buitenvrouw aan de Verlengde Gemenelandsweg (Vianen 1971:40) – Etym.: Zie buiten-* (b) en vrouw* - Syn. Buiten* (B,2), buitje*.

2.7 Relatie tekst en context

Ik denk zelf dat het zich iéts voor deze tijd afspeelt (+/- jaren ’90) omdat donkere mensen nog niet helemaal geaccepteerd worden, voor de rest is het een verhaal wat zich perfect af kan spelen in deze jaren.



5

2.8 Symboliek

Er zit symboliek in het vrijen, Theo vergelijkt vrijen met Iris als de dood. Hij verbeeldt zich dat hij een lijk is tijdens het voorspel en vrijen, Iris is dan een zwarte doodskist of een zwarte koelcel. Hij beschouwt haar als een beul en zichzelf als een ter dood veroordeelde.







3: Eindoordeel

3.1 De recensie

Trouw, 14 oktober 1994

Zo of anders, trager, lomer of juist dubbel zo heftig

TOM VAN DEEL

Joost Zwagerman: De buitenvrouw. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1994; 235 blz. - fl. 29,90.

De beschrijvingen zijn smeuïg en spelen behendig in op onze kennis van de werkelijkheid. Een welvarende buitenwijk in Alkmaar is sprekend zo'n welvarende buitenwijk in Alkmaar; op een middelbare school in Hoorn gaat het precies toe zoals we denken, of weten, dat het op een middelbare school toegaat.

Deze soepele verwerking van de wereld zoals we die dagelijks meemaken of waarover we dagelijks lezen is zeker een van de verdiensten en aantrekkelijkheden van Zwagermans proza. Hij documenteert er, om het maar eens gewichtig te zeggen, de eigen tijd mee. De clichés gaat hij daarbij niet uit de weg, integendeel, hij maakt er graag gebruik van, wat de herkenbaarheid van wat hij schrijft alleen nog maar vergroot.

``De Bergermeer was een wijk waar de gezinnen onbekommerd hun welvaart etaleerden; waar Volvo-stationcars op zaterdagochtend werden volgestouwd met hupse kinderen terwijl de hond - nooit een herder of pitbull maar een dalmatiër of labrador - vrolijk blaffend achter in de laadbak sprong; waar in de lente alle moeders op doordeweekse dagen in het tweede autootje naar het strand toe tuften, bruin kleurtje halend op een terras in Schoorl; waar de kinderen in felgekleurde windjacks op hun mountainbikes over de woonerven raceten en zich in de weekends uitleefden op de rozebeklinkerde pleintjes zonder enig gevaar voor paps en mams dat er ook maar eentje onder hen een probleemgeval zou worden.''

In deze wijk woont de hoofdpersoon van Zwagermans nieuwste roman, 'Buitenvrouw.' Hij heet Theo Altena, is drieëndertig, leraar Nederlands en volmaakt gelukkig getrouwd met Sylvia, zes jaar jonger dan hij en als juridisch adviseur werkzaam bij de gemeente. Ze hebben geen kinderen. Hun huwelijk wordt beschreven, ik herhaal het, als puur geluk en hetzelfde geldt voor hun seksuele betrekkingen. ``Ze pijpte hem soms al minder dan vijf minuten na zijn thuiskomst en wanneer hij zijn kleren nog aan had.'' Volgt een passage die een nauwgezette beschrijving lijkt van een pornofilmpje. ``Zo of anders, trager, lomer of juist dubbel zo heftig en hard of gewoon vier dagen achtereen in hetzelfde geile standje deden zij het met elkaar, in terugkerende varianten van varianten en altijd met een genot waarvan Theo wist dat het nergens anders was te vinden, omdat nergens anders dan bij haar genot zo robuust gestut werd door geluk.''

Dat zit dus wel goed met die twee, zou je denken, maar waarom gaat Theo als het verhaal begint te lopen dan al veertien maanden vreemd met Iris Pompier, zijn collega gymnastiek aan de school in Hoorn? Iris is zwart, een Creoolse, in Paramaribo geboren, in de Bijlmer opgegroeid - is het haar kleur die Theo obsedeert? Hoe het zij, hij is aan haar verslaafd en zij doen het elke week met elkaar in de twee tussenuren die ze op hun lesroosters gemeen hebben, bij Iris thuis. Haar man, want ook zij is getrouwd, werkt in Amsterdam.

Het verhaal van 'Buitenvrouw' (Surinaams-Nederlands woord voor bijvrouw) is gauw verteld en nogal dunnetjes: Theo heeft weer 's zijn dinsdagse overspel en treft dan terug op school een tekening aan op het bord, een karikatuur van zijn hoofd met bril en enorme neus, en daarnaast in een tekstballon geschreven: Blackie is the best. Onbegrijpelijk genoeg vat hij tekening en tekst niet op als het bewijs van het feit dat zijn verhouding met de zwarte lerares algemeen bekend is, maar percipieert hij alleen het racistische element in de tekst. Door zijn omgang met Iris is hij ineens bijzonder gevoelig geworden voor uitlatingen die naar racisme zwemen. De volgende dag krijgt hij weer hetzelfde op zijn bord en valt hij extreem uit tegen enkele leerlingen. Aan het eind van de schooldag verneemt hij van de conrector dat iedereen op de hoogte is van zijn overspelige relatie. Deze raadt hem aan maar even thuis te blijven, om zijn kalmte te hervinden.

7

Veertien maanden lang heeft Theo zijn vrouw bedrogen, het geheim van zijn overspel is voor haar al die tijd geheim gebleven, hij heeft zich dikwijls met angst en beven afgevraagd hoe lang dat nog kon duren, maar tot dan toe heeft ze niets gemerkt. Het lijkt er dan op dat in deze slotfase, de tijd waarin de roman zich afspeelt, een bekentenis onvermijdelijk wordt, maar tot Theo's verbazing en opluchting weet hij alles met een simpel leugentje - al veertien maanden ordeproblemen - aan Sylvia te verklaren. Dat is een buitengewoon onbevredigend, zij het wel een onverwacht einde. Het maakt deze Theo definitief tot een uitermate antipathiek romanpersonage. Hij is een toneelspeler die zichzelf zoet houdt met de gedachte dat iets verzwijgen niet hetzelfde is als bedrog. De veronderstelling dat deze twee mensen een volmaakt gelukkig huwelijk hebben, was altijd al enigszins bespottelijk, maar in het slothoofdstuk is daar absoluut niet meer in te geloven.

Het verhaal van het einde van Theo's omgang met Iris (want dat is het gevolg) wordt natuurlijk opgevuld en gelardeerd met gebeurtenissen in het heden en het verleden, die op een of andere manier verbonden kunnen worden met motieven als liefde, seks, racisme. Aldus wordt een in feite dunne geschiedenis opgedikt tot roman. Het meeste dat er in verteld wordt, blijft zich nogal afspelen aan de oppervlakte en krijgt weinig diepgang. Des te opmerkelijker is het dat er ten aanzien van Theo's seks met de zwarte Iris ideeën worden ontwikkeld die veel verder lijken te reiken.

Echt begrijpen doe ik de verspreide gedachtengangen op dit punt overigens niet. Wat te denken van onsmakelijke vergelijkingen als deze, waarin Theo bij Iris naar binnen schuift ``zoals een lijk op een slede een koelcel in wordt geschoven.'' Even verderop wordt het beeld van de koelcel snel vervangen door dat van ``een crematorium in vol bedrijf.'' Theo heeft kennelijk allerlei doodsfantasieën bij Iris: ``Dat we spelen dat ik dood ben en jij wanhopig probeert mij weer tot leven te wekken. Dat jij een zwarte doodskist bent van levend steen waar ik in kom te liggen, ik het koude witte lijk in een gloeiende sarcofaag.''

In de enkele, meer theoretiserende passages, waarin Iris en Sylvia met elkaar worden vergeleken, heet het dat Sylvia ``als een ziekte en uit liefde in hem (was) gaan zitten, zijn aderen doorstromend, zij was zijn altruïstische, filantropische doodseskader. ( . . .) Met Iris was het anders. Dat was opnieuw ontdekte baldadigheid, hij was op dinsdagmiddag weer voor even achttien jaar en niet geklonken aan de dood door liefde maar door geilheid, gevoed door kille berekening en manipuleerbare fantasiebeelden. Hij naaide met Iris de pluggen uit de muur en de pannen van het dak en dat was alles, lekker geile grafschennis, dat hoorde er nu eenmaal bij.''

Koelcel, crematorium, sarcofaag, grafschennis - ik kan het niet zo best meer volgen, eerlijk gezegd. Veel uitwerking in de roman krijgen deze doodsfantasieën tijdens het seksuele verkeer niet en misschien is dat maar goed ook, want het is zo, zwart-wit, al wel meer dan genoeg. Als Zwagerman diepzinnig wil worden, is hij niet op zijn sterkst. Hij is echt een schrijver van de buitenkant. Meer niet.

bron* http://boekrecensies.trouw.nl/recensie?text=buitenvrouw&FDOC=0&SORT=presence&BN_NUGI=%2A&REC=941014079579-9029558407






8

3.2 Persoonlijke beoordeling

Ik vond het boek erg leuk om te lezen. Het las lekker makkelijk en gewoon in chronologische volgorde. Natuurlijk ook flashbacks tussendoor maar dat was juist leuk om te lezen. Al die herinneringen en verhalen over haar vriendinnen met idiote acties, en over Max. Alle spontane gedachtes van Phileine werden beschreven. Vaak heel grof, want Giphart heeft geen blad voor de mond genomen.

De personages waren door de flashbacks redelijk goed uitgediept maar het bleven een flat characters. Sommige personages waren tegen het type figuur aan. Toch vond ik dit niet storend, omdat ze zo herkenbaar waren – zoals Phileine de bitch – was dit ontzettend grappig. Al die uitspraken van haar waren geweldig! De hoofdpersoon heeft goed gehandeld in het boek. Eerst niet natuurlijk, ethisch gezien (ookal was dit wel heel grappig), maar later wel.

De gebeurtenissen zouden natuurlijk waar kunnen zijn, maar het is wel een heel origineel verhaal. Het moet dan ook al echt een wereldberoemd verhaal worden. Dus aan de andere kant is het ook weer niet realistisch. De gebeurtenissen waren wel heel verrassend door de impulsieve Phileine.

Phileine heeft verder niet echt dezelfde gedachtegang als ik want ze heeft een hekel aan mensen en houdt niet van theater, ik ben het tegenovergestelde. Ze is wel impulsief, misschien niet zo erg als zij, maar ook doe ook vaak eerst voordat ik erover nagedacht heb.

De afloop vond ik niet echt verrassend gezien de titel, maar ook weer wel omdat de vreselijke Phileine uiteindelijk toch haar excuses aanbiedt, wat je van haar karakter nooit verwacht. Dat ze uiteindelijk inziet dat haar extreme kant ook zijn nadelen heeft en ze zich daarom eenzaam voelt. Dat ze zelf ook af en toe fout kan zitten.

3.3 Belangrijke passage

‘Begrijp je nu dat ik het door dit soort incidenten op school iets minder goed kan hebben als je vader weer iets doms zegt?’ Natuurlijk had hij niet gevraagd of zij het begreep. Hij had gevraagd of zij dat ándere begreep. En of zij hem vergaf. En misschien was zijn vraag ook wel bedoeld om stilzwijgend haar toestemming te krijgen voor zijn overspel.

‘Ja,’ zei Sylvia, ‘ik denk wel dat ik het begrijp.’

Nu is het gezegd, dacht Theo. Zij weet het. En zij wil dat ik weet dat zij het weet.

Theo vraagt zich de hele tijd af of Sylvia iets vermoed. Dit is een spannend stukje. Theo is heel cryptisch in z’n verhaal tegen Sylvia. Zo ook hier. Hij vertelt Sylvia hier, midden in het boek, over een incident op school.

Ze komen net van haar ouders af en hij heeft een meningsverschil met haar vader gehad over buitenlanders. Ze hebben hier ruzie over gehad en hij schuift zijn afkeer tegen discriminatie af op de karikatuur die van Iris Pompier is gemaakt. Ook verzint hij dat de Nederlandse Antillen een grote indruk op hem hebben gemaakt, waardoor hij zo

anti-discriminatie is geworden.

Hij denkt dat Sylvia zijn cryptische verhaal begrijpt, maar zij heeft niets door.