De avonden door Gerard Reve

Titel De avonden Auteur Gerard van het Reve (beter bekend als Gerard Reve, alhoewel deze roman oorspronkelijk onder de naam Simon van het Reve werd gepubliceerd) Uitgeverij Wolters-Noordhoff (Grote Lijsters 1992) Plaats van uitgave Groningen Aantal pagina's 201 Eerste druk 1947 Titelverklaring De titel en ondertitel, 'een winterverhaal', suggereren zachtheid, warmte en gezelligheid, maar zijn ironisch bedoeld. De Avonden slaat op de avonden zoals de hoofdfiguur (Frits van Egters) beleeft. Verveling en ergernis voeren de boventoon. De auteur Gerard Kornelis van het Reve wordt geboren op 14 december 1923 in Amsterdam. Hij groeit op in de wijk Betondorp in de Watergraafsmeer. Na het voortijdig afbreken van zijn opleiding aan het Vossiusgymnasium, bezoekt hij de Grafische School in Amsterdam. Tot 1947 werkt hij onder andere als rechtbankverslaggever voor het Parool. Reve debuteert in 1946 met De ondergang van de familie Boslowits in Criterium. Een jaar later publiceert hij onder de naam Simon van het Reve de sterk autobiografische roman De Avonden, die bekroond wordt met de Reina Prinsen Geerligsprijs. Tijdens zijn huwelijk met de dichteres Hanny Michaelis (van 1948 tot 1956) verblijft hij een aantal jaren in Groot-Brittannië, waar hij een cursus drama volgt en The acrobat and other stories (1956) schrijft. In 1957 keert hij terug naar Nederland en wordt hij redacteur van Tirade. Terug in Amsterdam gaat hij samenwonen met Wilhelm Johann Schumacher die in zijn werk terugkomt als Wimie. In 1964 verhuist hij naar het Friese Groenterp, waar hij samenwoont met Willem Bruno van Albeda en later tevens met H. van Maanen. In 1974 vestigt Gerard zich in Frankrijk waar hij vanaf 1975 samenwoont met Joop Schafthuizen, die tevens zijn zakelijke belangen behartigt. In 1993 vestigen ze zich in België. De persoon Gerard Reve en zijn werk hebben regelmatig aanleiding gegeven tot rellen. Zo moest de auteur in 1966 (het jaar van zijn toetreding tot de rooms-katholieke kerk) voor de rechtbank verschijnen na een aanklacht wegens godslastering. De aanklacht is gericht tegen zijn beschrijving van gemeenschap met een als ezel geïncarneerde God, in het boek Nader tot U. In 1968 wordt hij vrijgesproken. In datzelfde jaar ontvangt Gerard de P.C. Hooft-prijs en in 1974 wordt hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1993, op zijn zeventigste verjaardag, volgt een bevordering tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. De Avonden wordt in 1989 verfilmd en in 1991 integraal (gedurende tien uur) voorgelezen door Reve. Recent werk: Brieven van een aardappeleter (1993, brieven), Op zoek (1995, novelle), Zondagmorgen zonder zorgen (1995, korte stukken en brieven), Het boek van violet en dood (1996, roman), Ik bak ze bruiner (1996, sprookjes), Brieven aan Matroos Vosch 1975-1992 (1997, brieven).
Samenvatting I. Het boek begint zondagachtend heel vroeg als Frits van Egters, de hoofdpersoon, wakker wordt. Hij heeft gedroomd over een lijk. Die droom komt voor de lezer nogal raar over, maar later in het boek blijkt dat hij bijna altijd dergelijke dromen heeft. Later op de dag komt Joop, zijn oudere broer even op bezoek. Frits wijst hem op zijn beginnende kaalheid. 's Avond gaat Frits naar zijn vriend Jaap, maar omdat die niet thuisblijkt te zijn gaat Frits op bezoek bij Louis, ook een vriend van hem. Om kwart over negen, als Louis naar bed gaat, gaat Frits naar huis. Voor de spiegel inspecteerd hij zijn lichaam uitgebreid, concludeerd dat die dag volledig mislukt is en gaat uit verveling maar naar bed. 's Nachts droomt hij weer erg vreemd. II. De volgende dag gaat Frits met Joop en diens vrouw Ina naar een reunie van het Berendgymnasium, dat 20 jaar bestaat. Frits voert een aantal onbenullige gesprekken, onder andere over de dood van een lerares en verveelt zich. 's Avonds inspecteerd hij zijn haar. Hij droomt dat hij gedood wordt door een zwaan. III. Ter ere van de eerste verjaardag van hun zoon, gaat Frits op bezoek bij zijn vriend Jaap en diens vrouw Joosje. Totdat Jaap thuiskomt verveelt Frits zich bij Joosje en twee oudere dames. Frits zegt dat het kindje een kreng is en wel niet lang zal leven. Als Jaap thuiskomt, zeurt Frits weer over haaruitval en praten ze over allerlei enge ziektes. Als Frits na het feestje thuiskomt heeft zijn moeder een zenuwaanval. Weer heeft hij een enge droom. IV. Eerste Kerstdag. Frits' ouders gaan weg. Er is geen kerstboom in huis, net zo min als bij zijn vriend Viktor. Eerst komt ene Lande bij Frits op bezoek en beschuldigt een kennis, Maurits Duivenis ervan tweehonderd gulden van hem gestolen te hebben. Ze vevelen zich. Later komt Louis op bezoekt, waarmee Frits later die dag naar de film gaat, maar eerst praten ze over het pijnigen van insecten en vissen. 's Avonds gaat Frits naar Walter Graafse. Als een vriend van Walter, die daar ook toevallig is, op het clavecimbel speelt, wordt er geklaagd dat de muziek de buren stoort, omdat daar een vrouw op sterven ligt. 's Nachts heeft Frits weer angstdromen. V. Tweede Kerstdag. Frits luistert naar muziek en verveelt zich. Als hij Maurits Duivenis in de stad tegenkomt, bekent hij dat hij de tweehonderd gulden heeft gestolen. 's Avonds bezoekt Frits Viktor, een student klassieke talen, en praat met hem over allerlei geestelijke afwijkingen bij mensen. VI. Na zijn werk koopt Frits twee kaartjes voor de bioscoop. Door drukke werkzaamheden kan Viktor echter niet mee. Als Frits vervolgens bij Louis langsgaat, treft hij Viktor aan. Uiteindelijk verkoopt hij het tweede kaartje aan Maurits. Eerst gaat hij nog naar huis en denkt over wratten, onfrisse adem e.d. Na de film praten ze na in de kamer van Maurits, en het gesprek komt op allerlei perverse fantasieen als het martelen en wurgen van een bepaalde jongen. 's Nachts droomt hij over een busongeluk. VII. Frits' moeder gaat naar Haarlem, waardoor hij samen met zijn vader moet eten. 's Middags gaat hij even naar bed. 's Avonds gaat hij samen met Jaap, Joosje en Viktor naar een café. Ze hebben het onder andere over de vakantie, kostgangers in de oorlog en de school die Frits niet afgemaakt heeft. De dronken Frits komt met veel hulp thuis. Nadat hij overgegeven heeft, valt hij in slaap. In het boek wordt hier niets gezegd over dromen! VIII. 's Ochtends wordt Frits wakker met een kater. 's Middags gaat Frits naar Adelaar, de vader van Ina. Daar aangekomen blijkt dat Joop en Ina naar de schouwburg zijn. Als Frits weer thuis is, komen Joop en Ina langs. Frits plaagt Joop met zijn kaalheid. Hij gaat naar Bep Spanjaard, die last heeft van eczeem aan haar been. Ze vertelt over haar achtervolgingswaanzin uit de oorlog en geeft Frits een speelgoedkonijn, dat zijn troeteldier wordt. Thuis hebben zijn vader en moeder ruzie. Hij droomt dat hij in een kano zit en overspoeld dreigt te worden door een vloedgolf. IX
Samen met Jaap, Joosje, Bep en Eduard Hoogkamp gaat Frits naar de religieuze negerfilm De Groene Weiden. Voordat ze naar de nachtvoorstelling gaan, praten ze over ziekten en begrafenissen. De film maakt veel indruk op Frits. Hij gaat direct na afloop alleen naar huis, om te voorkomen dat de zinloze gesprekken met zijn vrienden afbreuk doen aan het effect van de film. Hij droomt over een lijk dat bij hem wordt thuisbezord. X. Oudejaarsdag. Frits viert oudejaarsdag thuis met zijn ouders. Frits ergert zich aan de eetgewoonten van zijn ouders en aan zijn moeder, die is opgelicht en vruchtensap heeft gekocht in plaats van wijn. Als het gesprek stokt, gaat Frits naar boven. Hij wil zijn konijn martelen, maar wordt geroepen door zijn moeder. Nog voor twaalf uur wil hij zijn vader vertellen hoe hij over hem denkt. Het lukt niet. Na twaalf uur gaat Frits naar zijn vrienden. Nergens wordt opengedaan. Op weg naar huis noemt Frits alle slechte eigenschappen van zijn ouders en vraagt God om vergiffenis voor hen. Uiteindelijk accepteert hij wat hem overkomt en is hij blij te leven. Tijd en tijdvolgorde De Avonden is een chronologische beschrijving van de laatste tien dagen van 1946. Elk hoofdstuk beschrijft één dag. Plaats/ruimte In het verhaal spelen Frits' woning en zijn woonplaats een rol. Uit de vervormde namen (Cementwijk voor Betondorp) is op te maken dat het verhaal zich in Amsterdam afspeelt. Karakterbeschrijving en ontwikkeling Frits van Egters: Frits is 23 jaar en woont bij zijn ouders. Frits observeert zijn wereld en ziet daarin vooral lelijkheid en verval. Zijn neurotische belangstelling voor lichamelijk verval uit zich in zijn obsessie met kaalheid. Hij heeft allerlei perverse gedachten en dromen, vooral over dood en allerlei afwijkingen .Hij pest en kwets graag mensen en dieren. Zijn enige vrijetijdsbesteding is vervelen en hij ergert zich aan hoe zijn moeder de kachel aanmaakt en nog veel meer dingen. Hij is een rond karakter. Ik vind hem eigenlijk een meelijwekkend persoon. Frits' Ouders: De namen van de ouders van Frits worden in het boek niet genoemd. Frits' moeder is lief en zorgzaam. De vader van Frits is zwijgzaam en enigszins doof. Hij is licht gedraggestoord en gedraagt zich wat vreemd. Ondanks zijn doofheid is hij overgevoelig voor enig geluid uit de radio. Frits ergert zich regelmatig aan zijn ouders. Frits' ouders zijn vlakke karakters. Onderlinge relaties De vriendenkring van Frits

De vrienden van Frits gaan afstandelijk met elkaar om en vertellen elkaar vooral sterke verhalen. Viktor Poort weerspiegelt het het goede (Viktor = overwinnaar en Poort verwijst naar de hemelpoort). Hij heeft geen negatieve (lichamelijke) kenmerken en bestempelt Frits' ouders als 'goede mensen'. Maurits staat voor het kwade (Duivenis verwijst naar duivel). Maurits is een bekende van Frits, is erg sadistisch en steelt. Maurits mist een oog. Thema's en motieven Centraal in het boek staan (de angst voor de) dood, ergernis en verveling. De angst voor de dood komt terug in Frits' neurotische obsessie voor lichamelijke gebreken en Frits' angst voor oudejaarsdag. De beschreven periode, tien dagen, symboliseren de lijdensweg van Christus. De ergernis en verveling tekenen Frits' bestaan. Motto Geen. De schrijver wil wel afstand doen van het autobiografische karakter van het boek ('Elke gelijkenis van figuren of voorvallen in dit verhaal met werkelijke personen of gebeurtenissen is toevallig.'). Weinig mensen hechten hier waarde aan; De Avonden wordt alom gezien als een sterk autobiografisch boek. Taalgebruik De gewone zinnen in het boek zijn niet al te lang. Het valt op dat Frits zich erg formeel, bijna kunstmatig uitdrukt. Perspectief Het perspectief ligt bij Frits van Egters (hij-perspectief). De lezer leest wat hij denkt, zegt en doet. Verhaalopbouw Het boek bestaat uit tien genummerde hoofdstukken, zonder titel. Ieder hoofdstuk beschrijft één dag in het leven van Frits van Egters. Behalve de zevende en tiende dag eindigen alle hoofdstukken met een droom.