Herman Koch, Het Diner, Uitgever is Anthos, Amsterdam, 2009

Een bijzonder diner

Enkele maanden geleden heb ik Het Diner van Herman Koch gelezen. In deze boekopdracht ga ik met name aandacht besteden aan literaire begrippen zoals thema, tijd en ruimte.

Het boek gaat over twee echtparen, onder wie een beoogd minister-president en zij gaan in een chique restaurant eten om daar te gaan praten over de misdaad die hun zoons hebben begaan (één zoon van het ene echtpaar, één zoon van het andere echtpaar). De hoofdpersoon in het boek is Paul Lohman, zijn vrouw heet Claire en zij hebben een zoon genaamd Michel. Paul en Claire gaan uit eten met Pauls broer die Serge Lohman heet en Serges vrouw genaamd Babette. Hun zoon Rick was ook bij de misdaad betrokken. Het verhaal speelt zich, zoals de titel al aangeeft, af in een restaurant. Het boek gaat in principe over wat er allemaal gebeurt in het restaurant in een paar uur. Paul is erg komisch en heeft dan ook commentaar op alles wat er in het restaurant gebeurt, maar op een leuke manier. Kort gezegd gaat het boek over hoe de ouders omgaan met dit dilemma, of ze moeten bekennen of niet en hoe ze dit goed kunnen oplossen. De misdaad die de zoons van zestien jaar hebben begaan is trouwens wel ernstig, zij hebben namelijk per ongeluk een zwerver gedood door brand te stichten en het probleem is dan ook niet zo snel op te lossen. Met het dilemma bedoel ik de keuze die de ouders moeten gaan maken, namelijk bekennen dat de zoons een misdaad hebben begaan of dat niet doen. Als ze bekennen, dan zal dat beter zijn voor hun  kinderen omdat die ermee zitten. Als ze niet bekennen, dan kan Pauls broer Serge, de waarschijnlijke president, nog kans maken de verkiezingen te winnen. Als ze bekennen is de kans nog heel klein, omdat Serges zoon dan bekend staat als een misdadiger en dit zal ten koste gaan van Serges imago.
Het thema van het boek is ouder-kind relaties. Het boek gaat immers over ouders die over hun kinderen gaan praten en hoe ze het dilemma kunnen oplossen, waarbij ook de kinderen er goed vanaf moeten komen. Ook hebben de twee gezinnen geheimen voor elkaar om hun kinderen te beschermen, neem bijvoorbeeld bepaalde videobeelden van de misdaad. Ook heeft zelfs Claire, de vrouw van de hoofdpersoon Paul, geheimen voor Paul zelf. Een ander goed voorbeeld is de relatie tussen Michel en Paul. Paul heeft namelijk een genetische afwijking en Michel kreeg daar soms mee te maken in situaties zoals toen zijn vader woede-uitbarstingen kreeg. Een voorbeeld is dat Paul de fietsenmaker op zijn neus sloeg (pagina 142), de fietsenmaker behandelde Michel als tuig omdat Michel een bal door de ruit had geschopt . Michel betekent erg veel voor Paul, maar sommige mensen zoals Serge, Babette en zelfs zijn eigen vrouw trekken dit in twijfel omdat Paul soms gewelddadige dingen deed vanwege zijn genetische afwijking. Ook hebben Claire en Michel een zeer goede band met elkaar, ze zijn erg ‘close’. De titel Het Diner verklaart zichzelf eigenlijk al, het verhaal gaat over een diner.
Het verhaal speelt zich, zoals ik al had vermeld, af in een luxe vijfsterren restaurant. Het speelt zich af in de tijd dat het boek werd geschreven/ uitgegeven. Er wordt namelijk gesproken over George Bush en de oorlog in Irak. Het verhaal zal zich dan ook afspelen rond 2004. Ik kan me niet precies herinneren waar ik dit heb gelezen, het werd heel kort vermeld.
Het boek is niet chronologisch want er komen flashbacks in voor. Een voorbeeld is dat Paul terugdenkt aan een vakantie In Frankrijk in het vakantiehuisje van zijn broer Serge. De functie van deze flashback is dat de flashback aangeeft wat de karaktereigenschappen zijn van Serge Lohman. In Het Diner is er duidelijk sprake van tijdvertraging omdat het hele boek gaat over wat er allemaal gebeurt en wordt gezegd in het restaurant. Soms pakt dit erg komisch uit. Een voorbeeld is dat Paul naar de wc ging en dat de tijdverdichting zo ver ging dat hij commentaar ging leveren over de kracht van de plasstraal van de man die naast hem stond te plassen. Dit gebeurde dan wel in zijn gedachtes. Ook denkt Paul veel over het restaurant, hoe schandalig de prijzen zijn, de ober die zich overdreven chique gedraagt en de kleine porties eten. Alles in het boek wordt dan ook vanuit de ik-verteller Paul verteld. De manier waarop Paul alles brengt, het perspectief, is erg komisch en dat komt waarschijnlijk ook doordat Paul niet helemaal honderd procent is.

Ondanks dat het boek erg langdradig was, vond ik dat de combinatie van ruimte (het restaurant), tijd (heden, rond deze tijd), verteller (ik verteller) en perspectief (komisch) de spanning er zeer goed in hielden en persoonlijk raad ik dit boek dan ook zeker aan!