Titel                                      : De aanslag

Schrijver                             : Harry Mulisch

Uitgeverij                           : De bezige bij

Genre                                  : Romantiek

Samenvatting

Het boek is verdeeld in verschillende episodes:

1

Januari 1945: Fake ploeg fietst naar zijn huis. Dan hoort familie Steenwijk 6 knallen. Fake ploeg ligt dood op te stoep. Voor vier huizen, waarvan een het huis van familie Steenwijk. De buren Korteweg leggen Fake ploeg voor het huis van familie Steenwijk.  Anton is 12 jaar. De broer van Anton, Peter gaat naar buiten en probeert het lichaam ergens anders neer te leggen. Op dat moment komen de Duitsers eraan. De ouders van Anton worden meegenomen, Peter vlucht en Anton wordt zelf ook meegenomen. Anton ziet het huis gebombardeerd worden.  Anton moet die nacht in een cel slapen en ontmoet een vrouw. Anton wordt later naar zijn oom en tante in Amsterdam gebracht.

2

1952 Anton en zijn oom en tante horen na de bevrijding dat Peter en de ouders van Anton op de avond van de aanslag vermoord zijn. Anton blijft bij zijn oom en tante wonen. Hij gaat medicijnen studeren. Als hij een uitnodiging van zijn studiegenoot krijgt, gaat hij weer voor de eerste keer terug naar Haarlem. Snel verlaat hij het feest en gaat hij terug naar zijn oude straat in Haarlem. Hij wordt binnen gevraagd door zijn oude buurvrouw. Zijn oude buurvrouw verteld waarom zijn ouders zijn vermoord: ze vielen de Duitsers aan. Hij ontdekt een monument  opgericht voor de oorlogsslachtoffers.  Zijn ouders staan erop, maar Peter niet.

3

1956 Anton gaat studeren en hij gaat op kamers wonen. Dicht in de buurt van zijn oom en tante. In die tijd neemt het communisme toe. Als hij op een avond uit gaat ontmoet hij tijdens een geweldpleging Fake ploeg junior (de zoon van Fake ploeg). Anton vraagt hem binnen en samen praten ze over hun oude leven. Fake wordt boos en gooi een met een steen, hij vertrekt. Even later komt hij terug en bedankt Anton dat hij het  altijd voor hem opnam.

4

1966 Anton trouwt met Saskia de Graaff en wordt arts-assistent. Hij krijgt een dochter met Saskia, Sandra.  Zijn oom is in die tijd overleden. Anton ontmoet een mede-moordenaar van Fake ploeg, Cor takes. Cor verteld dat hij Fake ploeg vermoordt heeft omdat het moest. Na een lang gesprek, komen Anton en Cor erachter dat met wie Anton die nacht in de cel zat, Cor zijn vriendin was. En ook de mede-moordenaar van Fake ploeg. Truus Coster, ook zij werd vermoord door de Duitsers. De volgende dag gaat Anton weer naar Takes toe. Ze praten over Truus, die Fake de laatste twee schoten gaf en door hem zelf neergeschoten werd.

5

1981 Anton scheidt van Saskia en hertrouwt met Liesbeth. Ze krijgen samen een zoon, Peter.  Soms krijgt hij nog flashbacks van 1945. Tijdens een demonstratie ontdekt hij dat zijn dochter Sandra, op negentien jarige leeftijd, zwanger is.  Ook ziet hij zijn oude buurvrouw Karin Korteweg, die samen met haar vader het de dode Fake ploeg voor zijn huis neerlegde.  Karin verteld aan Anton dat: Peter die nacht hun onder schot hield en dat Peter later werd doodgeschoten door een Duitser. Ook wou de man van Karin niet van zijn hagedissenverzameling af en legde ze daarom samen  het lichaam van Fake voor zijn deur.

De vader van Karin vermoorde eerst al zijn hagedissen, uit schuldgevoel. In 1949 pleegde hij zelfmoord omdat hij bang was dat Anton wraak zo nemen. Anton vraagt waarom hun het Fake niet bij het bejaarde echtpaar Aarts neerlegde. Karin antwoordt dat ze daar joden in huis hadden. Anton en zijn zoon peter lopen samen weg en gaan verder aan de demonstratie.

Thema

Wat is het thema (‘s) van het boek? Geef voorbeelden uit het boek.

Een van de thema’s is angst, ik citeer: ‘’ ‘Tonny?’ De stem van zijn moeder. ‘Kom onmiddellijk bij dat raam vandaan’. Bladzijde 26.

Een van de thema’s is dood, ik citeer: ‘’ ‘Dan moet je dadelijk even langs het monument lopen’. ‘Monument?’ herhaalde hij verbaasd. Bladzijde 98.

Een van de thema’s is liefde, ik citeer: ‘’ Met Sandra’s arm door de zijne wandelde hij naar het monument aan het einde van de kade’’. Bladzijde 212.

Personages

Wie zijn de hoofdpersonen/belangrijke bijpersonen?  

Anton: hij is het hoofdpersoon in het boek. Als hij 12 jaar is, wordt er vlak voor zijn huis een aanslag gepleegd. Daardoor verandert zijn leven. Zijn broer Peter en ouders worden vermoord. Hij gaat bij zijn oom en tante wonen. En groeit verder op. Anton is een sterk iemand, omdat hij het overleeft heeft nadat zijn familie vermoord is. Ook is hij iemand die niet snel opgeeft, omdat hij met was er is gebeurd is pas vrede heeft, als hij precies weet wat er gebeurd is. ‘’ ‘Heb je hem gezien?’ vroeg zij ook heel zacht. ‘Was hij echt dood?’ Anton knikte. ‘’ Bladzijde 47.

Peter: Dit is de broer van Anton hij wordt in het begin van het boek vermoord omdat hij de familie Kortweg onder schot probeert te houden en Fake Ploeg probeert te verplaatsen. Ik weet niet veel over zijn karakter. Hij is wel stoer, omdat hij boven genoemde dingen heeft gedaan. ‘’ ‘Ze hebben hem voor ons huis neergelegd, die schoften!’  riep Peter ‘’ Bladzijde 28.

Oom en tante van Anton: De oom en tante van Anton zorgen goed voor Anton na de aanslag. Het zijn lieve mensen en ze doen hun best om Anton nog gelukkig te maken. Het worden eigenlijk een soort van ouders, maar niet de echte ouders.

Saskia: dit is de eerste vrouw van Anton. Ze krijgen samen een kind, Sandra. Saskia is erg bezorgd om Anton, ook over zijn verleden. Later scheiden Saskia en Anton.

Liesbeth: dit is de tweede en de laatste vrouw van Anton. Ze krijgen samen een kind, Peter. ‘Toen naar de volle boodschappentas, die Liesbeth op tafel had gezet’. Bladzijde 207. Het lijkt mij een echte ‘moeder’.

Fake Ploeg en Fake Ploeg Junior: Fake ploeg wordt vermoord door Cor takes en Truus Coster. Fake Ploeg is de vader van Fake Ploeg Junior. Na de dood van zijn vader is Fake Ploeg Junior ongelukkig gaan worden en is hij in een huishoudszaak gaan werken. Beiden zijn erg wreed.

De wijze van vertellen

In welk perspectief is het boek geschreven?: De hij/zij of personale verteller.

Geef het aan met voorbeelden uit het boek: Meestal is Anton aan het denken/voelen. Maar ook anderen mensen worden gevolgd in dit verhaal.

Voorbeeld:

‘’ Sandra legde haar blauwe roos op de grauwe steen en naast elkaar bleven zij er naar staan kijken’’ Bladzijde 215.

‘’ Toen Peter in de tuin verdween, rende Anton weer naar de erker’’ Bladzijde 30.

Waarom denk je dat de schrijver voor dit perspectief heeft gekozen?:  Ikzelf vind dit perspectief het mooist bij het boek passen. Ik denk dat hij en velen anderen dat ook dachten. Het past er het beste bij.

Tijd

In welke tijd speelt het boek zich af? Geef voorbeelden uit het boek: Het boek begint in Januari 1945 en eindigt in 1981. Ik weet dit omdat dit bij elk begint van elke episode staat.

Wat is de vertelde tijd? Leg uit waarom:  Precies 36 jaar is de vertel tijd. Hij wordt namelijk groter.

Is het verhaal chronologisch/niet chronologisch geschreven? Geef uitleg: Het wordt chronologisch verteld, maar het hoofdpersoon krijgt soms flashbacks. Dus dan is het niet chronologisch.

Komen er flashbacks in het boek voor? Geef voorbeelden uit het boek: ‘’En zoals de zee ten slotte alles wat de schepen verloren hebben op de kust gooit- en de strandjutter verzamelt het voor zonsopgang: zo verscheen die oorlogsavond van 1945 nog eenmaal in zijn leven’’ Bladzijde 217.

Ruimte

Waar speelt het verhaal zich af? Geef uitleg met voorbeelden uit je boek: In het begin in Haarlem:

‘’Ver, ver weg in de tweede wereldoorlog woonde een zekere Anton Steenwijk met zijn ouders en zijn broer aan de rand van Haarlem’’.  Proloog, bladzijde 7.

Later in Amsterdam:

‘’Anton ging die middag met zijn tante naar het centrum’’. Bladzijde 75.

Ook soms op het strand:

‘’ Bij Saskia en Sandra was het water zo warm als een bad. Daar ging hij languit achterover liggen, op de harde zandribbel, spreidde zijn armen en zuchtte diep’’. Bladzijde 169.

Het boek is een ‘samenvatting’ van 36 jaar. Anton en de andere personen komen natuurlijk op veel meer plaatsen. Maar deze plaatsen heb ik onthouden en vond ik bijzonder/ belangrijk.

Probleem en afloop

Wat is het belangrijkste probleem?: Dat de ouders en broer van Anton worden vermoord.

Heeft het boek een open of gesloten eind?: Het heeft een gesloten eind. Het boek is goed afgesloten. Er kan altijd nog een deel twee komen, maar dan over een ander onderwerp in Anton zijn leven.

Heeft het verhaal een goede of slechte afloop?: Het heeft een goede afloop. Anton weet alles over de aanslag.

Titel

Welke betekenis heeft de titel?:  De aanslag. Het hele boek draait om de aanslag. In zijn verdere leven probeert Anton erachter te komen, wat er allemaal is gebeurt tijdens de aanslag.

Algemeen

Staan er illustraties in het boek? Zo ja wie is de illustrator?: Er staan geen illustraties op het boek

Wat heeft de voorkant va het boek te maken met het verhaal?:  Als je goed kijkt, zie je op de voorkant van het boek een fiets. Fake Ploeg is vermoord op zijn fiets.

Wat is je opgevallen aan de hoofdstukken?:  Het verhaal is verdeeld in episodes en de episodes verdeeld in hoofdstukken. Bij elk hoofdstuk staat gewoon : 1, 2, 3, enz. Hetzelfde geld voor de episodes.

Is er een proloog/epiloog? Zo ja, waarom gebruikt de schrijver dit?: De schrijver maakt gebruik van een proloog, om (ik denk) het verhaal alvast een beetje uit te leggen.

Staat er een motto of opdracht in het boek? Zo ja, vermeld deze dan en probeer het te verklaren:  Overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht. Ieder mens kan dit gezegde anders verwoorden. Ik denk dat het betekend dat het overal licht is en hier duister. Dat ze dus letterlijk in het donker leven.

De auteur

Heeft de schrijver prijzen gewonnen? Zoek er één uit en omschrijf waarom deze prijs is uitgereikt en door wie:

1999 : Libris Literatuur Prijs
Bekroond werk: De procedure

‘’Elk jaar wordt deze prijs uitgereikt. De Literatuur Prijs wilt de schrijver stimuleren en anderzijds stelt zij een bekroonde schrijver in staat zich zonder financiële zorgen een jaar lang aan zijn werk te wijden’’.

http://www.letterkundigmuseum.nl/Onderzoek/Literaireprijzen/tabid/99/WriterID/506/WriterName/HarryMulisch/Mode/DetailsWriter/Default.aspx

Wat voor soort boeken schrijft hij en kun je wat vertellen over het taalgebruik?:

‘’Harry Mulisch schrijft over het algemeen psychische, filosofische en ontwikkelde romans, ook schrijft hij korte verhalen en poëzie.’’

http://www.scholieren.com/boekverslag/53735

Zijn taalgebruik is een beetje oud Nederlands, maar dat is logisch want het is een oud boek. (Voor mensen van mijn leeftijd).

Welke boeken heeft deze schrijver nog meer geschreven? Geef een paar titels:

Woorden, woorden, woorden, 1952
De vogels,1974
Tegenlicht, 1975
Kind en Kraai, 1975
De wijn is drinkbaar dank zij het glas, 1976
Wat poëzie is, 1978

Heb je nog meer boeken van deze schrijver gelezen? Welke boeken?:

Nee, de aanslag is het eerste boek wat ik van Harry Mulisch heb gelezen.

Zijn er boeken verfilmd? Zo ja, welke?

De aanslag is verfilmd.

Eindbeoordeling

Moeilijk, want soms vond ik het lastig om te lezen, omdat er veel moeilijke woorden in voor kwamen. Maar toen ik naar de hele zin keek, begreep ik het woord. Soms moest ik de zinnen ook vaker lezen, omdat ik het niet in één keer snapte. Het is wel een boek met een hoog niveau.

Mooi, ik houd van oorlogsboeken. Omdat ik wil weten hoe het in het verleden was in de oorlog. Eigenlijk wil ik het liever niet weten, wil ik wegkijken. Maar dat doen al te veel mensen. Daarom wil ik een van die mensen zijn die erachter komt hoe het vroeger was. Hoe hard ik daar ook van kan schrikken.

Gevoelig en aangrijpend, het boek maakte zeker weten indruk op mij. Het is zo heftig wat er in het leven van de hoofdrolspeler gebeurde. Ik kan mij gewoon niet voorstellen, dat een mensenleven zo heftig kan zijn.

De persoonlijke beoordeling

Het onderwerp: Ik vind het een erg interessant onderwerp. Omdat het boek over de oorlog gaat. Het boek is gelukkig niet herkenbaar in mijn eigen leven, het speelt zich af in de verleden tijd. Ik denk vaak na over de oorlog. Maar als ik een boek of een film heb gezien, zet de oorlog mij wel meer aan het denken. De vraag zoals: ‘’Hoe kunnen mensen andere mensen zoiets aandoen?’’, dwaalt dan vaak rond in mijn hoofd. Natuurlijk moest ik ook na en tijdens het lezen van het boek veel over de oorlog nadenken.  Mijn mening is over de oorlog hetzelfde gebleven. Maar ik vind het wel steeds erger worden wat er is gebeurd, omdat ik er steeds meer over te weten kom. Ik ken veel boeken en films die over hetzelfde onderwerp gaan.

De gebeurtenissen: Het belangrijkste vind ik de gebeurtenissen, want als die er niet waren geweest, hadden de personen zich ook nooit zo gevoeld.  Ik vind de gebeurtenissen heel zielig. Maar ik kan er ook wel boos over worden. De gebeurtenissen die gebeurd waren wou ik liever niet geloven, maar als ik allemaal hoor wat er in de oorlog was gebeurd, moet ik dit wel geloven. Het waren dus geloofwaardige gebeurtenissen, maar ik was/ben verrast. Er vonden helaas zeer schokkende gebeurtenissen plaats. Bijvoorbeeld dat je als 12 jarige jongen je ouders en je broer verliest. Van al deze gebeurtenissen word ik verdrietig, maar ook gelukkig. Omdat ik het zo goed heb.

Het afloop van het boek is perfect, de puzzel is aan het einde compleet.

De personen: De hoofdpersoon kwam echt over, omdat de emoties van de persoon zo mooi werden verteld. Op dat moment kon ik mij erg inleven in de hoofdpersoon. Wat zou hij het onwijs zwaar gehad hebben en wat zou hij zich toen eenzaam hebben gevoeld. Ik weet niet of ik eigenschappen van het hoofdpersoon herken, omdat ik niet weet hoe ik zou reageren als mij dat allemaal zou overkomen. Ik vind het positief dat de hoofdpersoon zich zo sterk houd. Maar ik weet niet of ik normaal zou kunnen reageren op de gene die er voor gezorgd heeft dat mijn familie vermoord was.

De opbouw: Op het begin moest ik even in het verhaal komen, maar toen ik verder las, las ik vlot. Ik vond het moeilijk te lezen omdat de taal soms te moeilijk voor mij was. Uiteindelijk begreep ik wel alle stukken uit het boek en ik vond geen enkel deel saai, sommige delen vond ik wel langdradig. Ik vond de afloop, zoals ik al eerder had gezegd: perfect. Het was te voorspellen.

Het taalgebruik: ‘’ofschoon.. het zou best kunnen, dat ik de enige ben die dat doet. Althans wat die kade betreft’’.  Als ik dit zou lezen, zou ik het niet begrijpen. Maar als ik het in het boek lees wel. Soms vond ik het taalgebruik moeilijk, in zulke zinnen bijvoorbeeld. De gebeurtenissen speelden zich af in mijn hoofd als een toneelstuk. Ik had er mijn eigen zelfgemaakte hoofdpersonen bij, en ook beeldde ik mij in hoe de aanslag was gepleegd.

‘Ik ben tot keuze van dit boek gekomen, omdat ik het boek er mooi uit vond zien. Toen ik zag dat het een roman was ,wou ik hem lezen’