Vertel iets over de schrijver.
Harry Mulisch was geboren in Haarlem op 29 juli 1927 en is overleden op 30 oktober 2010. Harry’s vader was een Oostenrijkse-Hongaar en zijn moeder was Duits-Joods.
Harry groeide op tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit heeft grote invloed gehad op zijn boeken en zijn schrijfstijl.
Zijn eerste boek verscheen in 1947. Het heet ‘De Kamer’. In 1952 volgde zijn tweede boek en eerste roman genaamd: ‘Archibald Strohalm’. Vele andere boeken en romans volgden in zijn verdere leven. Een aantal van zijn meesterwerken zijn: Het stenen bruidsbed (1959), Twee vrouwen (1975), De Aanslag (1982) en De ontdekking van de hemel (1992).

Welke betekenis heeft de titel?
De titel van het boek is ‘De Aanslag’. Deze titel heeft een erg duidelijke betekenis.

Met ‘De Aanslag’ wordt de gebeurtenis van het in de brand steken en vernietigen van het huis van de hoofdpersoon bedoeld. Dit heeft erg grote betrekking op het verhaal en leven van de hoofdpersoon.
Omdat deze aanslag zo belangrijk was in het leven van de hoofdpersoon heeft de auteur hoogstwaarschijnlijk ‘De Aanslag’ als titel gekozen.

Wat staat erop de omslag en wat heeft dat met het verhaal te maken?
De omslag is beige van kleur, waarop met zwarte en rode letters de titel en auteur van het boek staat weergeven. De kleuren en het lettertype van de opdrukkingen vind ik goed bij het verhaal passen, omdat ik de combinatie van rood en zwart een spannende uitstraling vind hebben, en spannend is dit boek zeker.
Verder bevat de omslag van dit boek geen afbeeldingen en/of illustraties.

Wat is het genre van het verhaal?
Het genre van het boek is absoluut een oorlogsverhaal. Het genre van het boek is oorlogsverhaal omdat het verhaal zich voor een deel afspeelt in de Tweede Wereldoorlog. Ook vind ik dat dit verhaal absoluut een oorlogsverhaal is omdat het hele verhaal gebaseerd is op het leven van een persoon wat compleet verandert wordt door een aanslag op zijn huis en familie die in de Tweede Wereldoorlog plaatsvindt.

Vanuit welk perspectief is het boek geschreven en blijft het perspectief in het hele boek hetzelfde of wisselt deze?
Het verhaal wordt vertelt vanuit de alwetende verteller maar ook vanuit het ik-perspectief. De twee perspectieven wisselen elkaar zo nu en dan af zodat je soms teruggewezen wordt op gebeurtenissen of weet wat er speelt bij Anton. Hierdoor ontvang je zowel objectieve als subjectieve informatie. Maar ook heeft die wisseling een bepaalde spanning. Je kan bijvoorbeeld een gebeurtenis uit het boek herinneren terwijl Anton dit niet meer kan in zijn leven.

Wie zijn de hoofdpersonen en wie de belangrijkste bijpersonen?
De hoofdpersoon van het boek is Anton Steenwijk. In het begin van het boek is hij 12 jaar, aan het einde 48 of 49 jaar. Blijkens de opmerkingen van anderen verandert hij in de loop van de jaren nauwelijks. Hij was een lange, slanke man met donker haar, donkere wenkbrauwen en een huid getint in een noot-achtige kleur. Hij hief meestal zijn hoofd een beetje schuin en gooide vaak zijn haar met een beweginkje naar achteren. Anton liep een beetje sloffend en leek erg op zijn vader.

In tegenstelling tot Anton en zijn vader waren moeder en broer Peter blond en hadden blauwe ogen. Er valt niet veel over hen te zeggen, evenmin over de oom en tante die Anton in huis namen nadat zijn vader, moeder en broer Peter vermoordt werden.

Een ander belanrijk persoon in het boek is Fake Ploeg, hij was Hoofdinspecteur van politie en NSB’ers. Aan het begin van het verhaal wordt hij doodgeschoten door verzetsheld Cor Takes, wie erg gedetailleerd beschreven wordt in het verhaal. Cor had sombere donkerbruine ogen, waarvan het linker iets anders was dan het rechter. Daardoor had hij een doordringende blik die Takes afschrikte. Toch vond Anton Takes erg sympathieke man en hij had zich nog nooit in zijn leven zich zo met een ander verbonden gevoeld. Cor kon niet van de oorlog los komen en sprak er met Anton over. Niet om zijn daad goed te praten, maar omdat hij aan niks anders meer kon denken.
Meneer Korteweg was de buur van de familie Steenwijk die een dochter had genaamd Karin. Meneer Korteweg’s vrouw en Karin’s moeder was lange tijd geleden overleden. Meneer Korteweg en haar dochter speelden een erg belanrijke rol in het verhaal. Want door het voor hun huis doodgeschoten lichaam van Fake Ploeg te verplaatsen en het voor het huis te leggen van de familie Steenwijk, werden Anton’s ouders en zijn broer Peter vermoord. Later in het verhaal blijkt dat Meneer Korteweg het lichaam verplaatsten naar het huis van Anton en zijn familieleden om zijn hagedissen te beschermen met wie hij een sterke band had. Hij had totaal niet de bedoeling zijn buren iets aan te doen. Meneer Korteweg raakte verzeild in een heftige depressie en pleegde in 1948 zelfmoord.

Enkele bijpersonen zijn Truus Coster wie meegeholpen heeft met het vermoorden van Fake Ploeg te vermoorden. Zij was ook de geliefde van Cor Takes, al heeft Cor dat zelf nooit geweten. Truus werd vermoordt in de Tweede Wereldoorlog.

Een ander bijpersoon in het verhaal is Anton’s eerste vrouw Saskia. Saskia kreeg één kind genaamd Sandra samen met Anton.

Nog een bijpersoon is Anton’s tweede vrouw genaamd Liesbeth met wie Anton één zoon kreeg genaamd Peter.
Het laatste bijpersoon wat ik ga benoemen is Fake Ploeg (junior), de zoon van de eerder doodgeschoten Fake Ploeg (senior). Anton ontmoet hem verder in het verhaal en er ontstaat ruzie tussen deze twee.
De meeste bijpersonen krijgen weining diepgang in het boek en ze worden niet erg gedetailleerd beschreven.

Waar speelt het verhaal zich af en waarom juist daar? Wordt er in het verhaal ook van ruimte gewisseld?
De aanslag op Fake Ploeg waar het verhaal uiteindelijk om gaat wordt gepleegd in Haarlem. In de buurt van het huis van Anton dat aan de kade lag.
Na de aanslag gaat Anton bij zijn oom en tante wonen in Amsterdam. Later als hij op kamers gaat wonen blijft hij echter ook in Amsterdam wonen.
Als hij later trouwt koopt Anton een huisje in Toscane waar hij graag zijn vakanties doorbrengt.

Als laatste vind ik het zeker de moeite waard om het huis van Cor Takes te vermelden waar Anton meerdere keren komt. Het huis van Cor vond Anton erg op een ondergronds verzetshoofdkwartier uit de oorlog lijken. Wat niet zo raar was want Cor was nou eenmaal geobsedeerd door de Tweede Wereldoorlog.

Wanneer speelt het verhaal zich af en hoe weet je dat?
Het verhaal begint in het jaar 1945, en eindigt in 1981. De vertelde tijd is dus 36 jaar.
Het boek is verdeeld in vijf verschillende episodes. Omdat er tussen de verschillende episodes steeds grote tijdsprongen is er zeker sprake van tijdvernselling.
In de eerste episode volgt de lezer de 12-jarige Anton op de avond van de aanslag en de ochtend erna. De tweede episode vind plaats in het jaar 1952 waarin Anton de straat en zijn oude huis bezoekt waarin hij vroeger woonde.
De derde episode (1956) speelt zich af op de dag dat de Russen Hongarije binnenvallen. Op die dag ontmoet Anton Fake Ploeg (junior) de zoon van Fake Ploeg (senior).
In de vierde episode staat voor iedereen behalve Anton de oorlog in Vietnam centraal. Evenals ontmoet Anton in 1966 de man die de NSB’er heeft doodgeschoten, Cor Takes.
In de laatste episode treft Anton tijdens een demonstratie tegen kernwapens (1981) hun vroegere buurmeisje en worden er een hele boel dingen duidelijk voor Anton.
Het hele verhaal wordt in een goed te volgen chronolische volgorde verteld.
Ook is er spraak van verschillende flashbacks in het boek. Hierbij bedoel ik wanneer Anton of anderen personen in het boek terugdenken aan het verleden.

Hoe begint het verhaal? Hoe eindigt het verhaal?
Het verhaal begint met een 5-pagina lange proloog die een goede inleiding geeft over het verhaal en de lezer duidelijk de zonodige informatie uitlecht.

Na de proloog begint het verhaal eigenlijk pas echt. Deze begint bij de eerste gebeurtenis van het verhaal waarna de andere gebeurtenissen in chronologische volgorde worden verteld.
Het is erg lastig om het einde van het verhaal goed te omschrijven. Dit omdat het verhaal niet echt een goede of slechte afloopt heeft. Toch heb ik wel de neiging om te zeggen dat het boek een goede afloopt heeft, omdat Anton er aan het einde van het boek achterkomt wat er op de duistere dag van ‘de aanslag’ gebeurt is. Waardoor Anton nu voorgoed het verleden achter zich kon laten. Toch is het lastig om te zeggen dat het boek ‘echt’goed afloopt omdat Anton toch verschillende familieleden het leven heeft zien laten. Wel vind ik dat het verhaal een gesloten einde heeft omdat Anton aan het einde van het verhaal achterkomt wat er precies is gebeurd op de dag van de aanslag met zijn vader, moeder en broer Peter. Dus dat is een gesloten einde.

Geef een samenvatting van de inhoud van het verhaal.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog leefden Anton Steenwijk samen met zijn vader, moeder en broer Peter in een huis aan de kade in Haarlem. Terwijl een groot deel van Nederlands al feest vierden omdat zij bevrijd waren, leefden Anton en zijn familie nog in bittere armoede.
In januari 1945 zat Anton met zijn ouders en Peter een gezellig spelletje te doen. Toen er opeens zes schoten klonken dicht bij hun huis. Ze zagen de NSB’er Fake Ploeg doodgeschoten buiten op straat liggen. Ploeg lag echter niet voor hun huis maar voor het huis van hun buren, waar meneer Korteweg samen met zijn dochtertje woonden. Opeens zag de familie Steenwijk vrijwel onmiddellijk na de zes schoten meneer Korteweg en Karin de straat oprennen, en het lichaam van Fake Ploeg versplaatsen voor hun huis. Meteen renden Peter, die inmiddels woest was de straat op om het lijk op te pakken en te verleggen. Helaas kon Peter dit niet ongezien doen. Hij werd gezien door de Duitsers. Peter wist dat hij te laat was en pakte in een reflex het pistool van Ploeg en vluchtte weg. De angstige Anton en zijn ouders werden agressief hun huis uitgegooid. Ze zagen met hun eigen ogen hoe hun huis in de brand werd gestoken door de woedende Duitsers. De ouders van Anton en Anton zelf werden gescheiden en naar een aparte bestemming vervoerd. Van Peter hebben zij niets meer vernomen…
Anton werd vervoerd naar Heemstede waar hij in een donkere, koude cel werd gestopt. Anton kwam daar een jong meisje tegen wat hem erg trooste.
Na de bevreiding kwam Anton erachter, die inmiddels bij zijn om en tante woonden dat zijn ouders en broer Peter op diezelfde avond als de aanslag op Ploeg nog vermoord waren. Anton bleef dus bij zijn oom en tante wonen. Hij dacht echter niet veel meer aan de oorlog en de aanslag en had het ergens op een plekje verborgen waar hij het niet vaak uithaalde.
In 1952 werd Anton uitgenodigd op een feest, in Haarlem. Hij twijfelde, maar ging er uiteindelijk toch heen en besloot dan ook een bezoek te brengen aan zijn oude huis. Aangekomen bij zijn huis, nou ja, huis kon je het niet meer noemen, want het was een grote ravage van onkruid en as geworden sinds trieste dag van de aanslag. Anton ontdekte ook dat er een monument was gebouwd, waar ook de namen van zijn ouders op stonden. Na die dag voelde Anton voor het eerste iets van angst en nam zich voor om nooit meer terug te gaan naar Haarlem.
Na zijn kandidaatsexamen medicijnen ging Anton op kamers wonen in Amsterdam, waar hij voorheen met zijn oom en tante ook al woonde.

Op een dag in 1956 ontmoette Anton Fake Ploeg (junior), de zoon van Fake Ploeg (senior) die werd neergeschoten in Anton’s vroegere straat. Anton en Fake raakten op die dag verzeild in een hevige ruzie omdat Fake niet wilde toegeven aan de fouten die zijn vader in de oorlog maakte. Fake verliet woedend Anton’s appartement en Anton heeft hem nooit meer terug gezien.
In 1961 trouwde Anton met Saskia, zijn eerste vrouw waarmee hij een dochter genaamd Sandra mee kreeg.
Op een begrafenis in 1966 ontmoette Anton een oud-verzetstrijder. Het was Cor Takes, de man die Ploeg doodgeschoten had. Hij had het samen gedaan met zijn vriendin Truus Coster. Zij was het die Anton in de cel had ontmoet. Anton ging de volgende dag naar het huis van Takes waar hij met hem praatte en een foute Truus Coster kreeg te zien, wat heel belanrijk voor Anton was.
Na heel wat jaren groeide Anton en Saskia uit elkaar en scheidden. Echter trouwde Anton opnieuw Liesbeth.
In november 1981 liep hij bij toeval mee met een vredesdemonstratie samen met zijn zoon Peter (uit zijn tweede huwelijk). Daar kwam hij Karin Korteweg tegen, Anton’s eerdere buur uit Haarlem. Ze vertelde dat haar vader en zij het lijk van Ploeg verplaatst hadden om de hagedissen van haar vader te sparen, waar hij op een of andere reden erg aan gehecht was. Karin vertelde ook dat haar vader, meneer Korteweg door schuldgevoelens na de oorlog in een heftige depressie raakte. Zij emigreerden naar Nieuw-Zeeland omdat meneer Korteweg verschrikkelijk bang was voor Anton, wie misschien wel wraak zou nemen op hen. Op een gegeven moment werd het hem allemaal te veel en in 1948 pleegde meneer Korteweg zelfmoord. Anton vroeg zich af of iedereen tegelijk schuldig en onschuldig was en sloot bij deze de oorlog voorgoed af.

Wat is jouw eigen mening en wat vind je zelf van het boek.
Als eerste vind ik het een heel mooi boek, wat me echt raakt. Het boek raakte me zo omdat Anton een verschrikkelijke gebeurtenis ondergaat en ik het heel knap vind van hem hoe hij dat verwerkte. Ik heb ook echt medelijden met hem dat zijn leven zo had moeten lijden.
Het is spannend en ook zeker erg interessant om te lezen. Je komt meer over de Tweede Wereldoorlog te weten en over hoe de mensen in die verschrikkelijke periode leefden.
Ik vind het heel erg lastig om een persoon te kiezen die ik het leukste vond. Omdat het boek over het algemeen helemaal niet over ‘leuke’ dingen gaat en waarin mensen blij en gezellig zijn.
Ik heb me daarintegen wel verschrikkelijk geërgerd aan een aantal mensen zoals, natuurlijke Fake Ploeg (senior). Ik heb me erg geërgerd aan deze man omdat hij verschrikkelijke dingen tegen mensen heeft gedaan die onnacceptabel zijn. Ook heb ik me geërgerd aan Fake Ploeg (junior). Aan hem heb ik me erg geërgerd omdat hij alsmaar propeerde de verschrikkelijke daden van zijn vader goed te praten.
Ook vind ik het weer erg lastig om te zeggen wie ik graag zou willen zijn in dit boek. Omdat ik denk dat eigenlijk niemand graag de oorlog zou willen meemaken. De meeste personages in dit boek zijn toch wel mensen die in de oorlog zijn opgegroeid of hebben geleefd. Er komen ook mensen voor die de oorlog niet hebben meegemaakt zoals Anton’s kinderen. Maar over hun leefomstandigheden wordt niet veel gesproken dus daarover valt weinig te zeggen.

Wel kan ik makkelijk zeggen wie ik absoluut niet zou willen zijn. Dit zijn eigenlijk het meerendeel mensen die in het boek voorkomen, met reden dat het mij gewoon verschrikkelijk lijkt om een oorlog mee te maken. Maar een persoon in het bijzonder die ik absoluut niet zou willen zijn is toch wel Anton. Hij heeft zulke verschrikkelijke dingen meegemaakt en ik zou niet weten of ik die dingen net zo goed als hem zou kunnen verwerken.

‘De Aanslag’ vind ik absoluut een aanrader omdat ik vind dat het gewoon een prachtig en spannend boek is, en omdat ik denk dat je er erg veel van leert over de Tweede Wereldoorlog. Het verandert je kijk op dingen en je realiseert je na het lezen van dit boek dat wij toch wel van geluk mogen spreken dat wij die verschikkelijke periode niet hebben meegemaakt.